Binnenland.
Stads- en Gewestelijk Nieuws.
Gemengd Nieuws.
Marine-begrooting.
De minister van marine (de heer
Wentholt) is erkentelijk voor de welwillende ont
vangst en hoopt de bestrijding te kunnen weer
leggen. Hij staat inzake het regeeringsprogram
volkomen aan de zijde van dit Kabinet, maar over
verschillende punten moet nog overleg plaats heb
ben. Er is geen sprake van' dat deze minister
zich inzake de kustverdediging achter zjjn collega
van Oorlog zou willen 'verschuilen. Trouwens de
zaak der kustverdediging is van die der zeefronten
volstrekt niet athankeljjk. Spreker hoopt met kracht
te werken, om zoowel het materieel als het per
soneel in zulk een toestand te brengen, dat ver
gelijking met het buitenland mogelijk is, zonder
schade onzerzijds. Daarbij is de intelligentie van
ons personeel een factor te meer, om tot dat zoo
gewenschte doel te komen.
Het marine-etablissement te Hellevoetsluis is
reeds tot zijn uiterste grens teruggebracht. Aan
inkrimping onzer zeemilitie valt niet te denken,
want verlenging van diensttijd zou daarvan het
zoo ongewenschte gevolg zjjn. Wat de heer Thom
son gezegd heeft over achtmaandschen oefentijd
voor zeemiliciens, hiermede is spreker zoo goed
als de heer Janssen het geheel oneens. Spreker
zegt tot den heer HugenholtzIk ben dankbaar
voor uwe verklaring, dat het gezond verstand aan
boord begint de overhaad te krijgen. Uitstekend
Gezond verstand en tucht zijn de hoofdzaak, maar
merkwaardig is het, dat de heer Hugenholtz ver
klaard heeft, dat er eenheid is in de sociaal-de
mocratische leiding van den Marinematrozenbond,
want in de laatste jaren zijn de bestuurders bij
herhaling overgeplaatst, ontslagen en teruggesteld.
Ergo, de constante leiding van dien bond moet
b\j een buitenstaander zijn, dien de heer Hugen
holtz niet vreemd is. (Gelach.) Trouwens de mi
nister wist daar alles van. Maar nu heeft hij de
verklaring officieel voor zich. (Groot gelach.)
Van vermindering van het korps mariniers kan
geen sprake zijn.
De militaire tehuizen zullen zooveel mogelijk
worden gesteund en ook zal naar ontwikseling
worden gestreefd. Ook onder de hoogere militairen
wordt flink gewerkt en gestudeerd, maar dat moet
toch met mate geschieden, want het personeel is
te klein om het lang buiten den practischen dienst
te kunnen missen.
Den torpedodienst wil deze minister beslist aan
zijn departement houden.
Inzake de herziening der militaire rechtspleging
zal groote spoed worden betracht.
Ten slotte is de minister zeer tegen het ge-
opporde plan om één departement van 's lands
defensie in te stellen.
De heeren Duymaer va n£T wist, Hugen
holtz, De Waal Malefeyt, Verhey,
Janssen (Den Haag) repliceeren.
De heer Van G jj n stelt nog een vraag be
treffende de «Heemskerk". Is dat schip uitsluitend
voor binnenlandschen dienst bestemd en zoo ja,
waarom wjjkt de minister dan zoo geheel van het
standpunt des heeren Elias af?
De heer Schokking repliceert.
De heer Passtoors neemt het tegen den
heer Hugenholtz op inzake den Marinematrozen-
bond.
De minister repliceert en begint zeer boos
te zijn, dat men na besliste toezeggingen nog
spreekt van gebrek aan vertrouwen. Dan legt hij
uit dat alles niet tegelijk gaat en dat men niet
iedereen het naar zijn zin kan maken. Bjj spreker
gaat de dienst voor alles, ook boven de menschen
en daarbij is rekening te houden met onze kleine
financiën en dan moet men niet zeggen, dat de
minister gesteld is op zeemilitie, heelemaal niet
Maar als de vrijwilligers niet komen opdagen, dan
moet men de mannetjes toch elders vandaan halen
en wie spreekt van de dure kazernes, die vergeet,
dat in de marinekazernes immers ook verblijf
moet zijn voor de officieren, die niet aan boord
zijn.
De bestemming van de «Heemskerk" hangt niet
van een stelsel, maar van de omstandigheid af.
Van den heer Schokking wil spreker ook ver
trouwen, al is het dan maar een klein beetje.
De heer Hugenholtz is een leek, zegt hjj, maar
een leek moet niet over materieel praten en als
hjj de stukken naleest, dan zal hij zien, dat er
(het is niet parlementair, maar de minister is
niet parlementair) geen boerenbedrog in is. (Luid
gelacb). De minister hoopt streng rechtvaardig
te zjjn voor meerderen en veor minderen en daar
mee heeft hij gezegd.
De algemeene beschouwingen worden gesloten.
Bij art. 2 bepleit de heer Hugenholtz lots
verbetering van de ambtenaren aan het departe
ment. Zal worden onderzocht.
Bjj art. 16 verdedigt de heer Van Wasse
naar V an Catwjjk een amendement, om
dezen post met f 300 te verminderen. Doel van
dit amendement is eene beslissing uit te lokken
omtrent de vraag, of het nieuwe pantserschip zal
worden voorzien van 4 kanonnen van 24 cM.
(gelijk het door minister Stuart was voorgesteld
en door de Stalen-Generaal werd goedgekeurd)
dan wel 2 kanonnen van 26 c.M. geljjk deze mi
nister thans voorstelt. Uitvoerig wordt dit amen
dement toegelicht,
De heer Eland zal de zaak bespreken uit
beginsel, daarop in het oog houdende, dat 't vraag
stuk niet nieuw is. Spr. behoudt zich zijne stem
voor, maar ook indien hy dit amendement niet
aanvaardt, wil dat nog niet zeggen, dat hjj het
beginsel van minder, maar zwaarder geschut goed
keurt voor latere gelegenheden, speciaal voor de
kustverdediging.
De heer Hugenholtz wil op het nieuwe
schip badkamers voor het lagere personeel.
De heer Van Karnebeek betreurt het, dat
ook bij de aanschaffing dezer kanonnen zulk een
gemis aan continuiteit in het regeeringsbeleid is.
De heer Van Idsinga vraagt inlichtingen
omtrent den aanbouw van de «Ophir".
De heer Thomson bespreekt het amendement-
Van Wassenaar. Hij schaart zich daarbij aan de
zjjde des ministers, maar vindt toch diens houding
halfslachtig. Uitvoerig licht ook deze spr. zjjn stand
punt in deze technische kwestie toe en ont
raadt het amendement met klem van redenen.
De heer V e r h e y daarentegen wil de kanon
nen van 24 cM. behouden. Spr. zal tegen het
unendement stemmen, ook al voelde hij ervoor,
want hq vindt het eene dwaasheid, dat over 'n
Iwestic als deze de Kamer in opperste ressort
beslist. Ten slotte wjjst bij (en de heer D u y
iuaer van Twist sluit zich daarbij aan) op de
gewenschtheid van badkamers voor de minde
ien.
De vergadering wordt verdaagd tot 's avonds
acht uur.
Avondvergadering van Maandag 9 December.
M a r i n e-b egrooting.
De minister van Marine (de heer
Wentholt) deelde mede, dat voor het mindere
personeel aan boord van Hr. Ms. pantserschip
koud- en warm-watersproeiinrichtingen zullen
komen, en verdedigde voorts het type torpedoboot
«Ophir", dat uitstekend voldoet, en de bewapening
van het nieuwe pantserschip met 2 stukken ge
schut van 28 cM. in plaats van 4 stukken geschut
van 24 cM., opmerkende o.a., dat men met licht
geschut in de onmogelijkheid komt, om zich op
voldoenden afstand tegen een tegenstander te ver
dedigen. Om den vijand te kunnen treffen, moet
men hem kunnen naderen tusschen 5 a 7000
meter. Het nieuwe schip zal bovendien bewa
pend worden met 14 kanonnen van kleiner ka
liber.
B(j 's ministers advies aan den heer Van Was-
senaer, om zijn amendement in te trekken, sloot
de heer Lieftinck zich aan.
De heer Van Wassenaar, wijzende op het
groote belang der kwestie, bleef bij zjjn conclusie
dat men met 4 stukken van 24 cM. meer schade
kan toebrengen, dan met 2 van 28 cMmaar
waar vele leden hem gezegd hebben, dat
zjj over deze technische kwestie niet kun
nen oordeelen, en dus tegen ket amende
ment zullen stemmen, trok spr. het amende
ment in.
Het artikel werd daarop, na nog eenige discussie
goedgekeurd.
Bjj het verder debat beloofde de minister
aan den heer Hugenhokz te zullen overwegen,
tractementsverhooging voor bakkers aan boord, en
aan den heer Roodhuyzen verzekerde hjj te
zullen nagaan, of inderdaad lotsverbetering noodig
is voor de apothekers bjj de marine, die, volgens
dezen afgevaardigde, enorm zijn achtergesteld bij
de officieren van gezondheid.
Vervolgens lichtte de heer Thomson een
amendement toe, strekkende om het korps mari
niers geen nieuw leven in te blazen door het de
bezetting der kustforten op te dragen. Nu het
korps ten doode is opgeschreven, wilde spr. geen
tunctiën voor het korps zoeken. Door het korps
mariniers te consolideeren, loopt de minister
vooruit op een door de Kamer te nemen beslissing
en daartegen kwam spr. nu op.
De heer Duymaer van Twist bleef zich
verzetten tegen elke poging, om het korps
mariniers op te heffen, waarop de heer Thom
son interrompeerde, dat er niets wordt opge
heven.
De heer Roodhuyzen meende, dat waar een
compromis met de Kamer bêstaat, daarop geen
inbreuk gemaakt moet worden. Daarom adviseer
de hjj den minister het amendement over te
nemen.
De minister verklaarde echter hieraan niet
te denken dan liep hjj z.i. vast.
Na nog eenig debat werd daarop het amende
ment verworpen met 36 tegen 21 stemmen.
Bjj het verder debat stelde de heer Duymaer
van Twist een motie voor, om de Kamer te
laten oordeelen, dat, voor zoover de dienst't toelaat,
aan gehuwde schepelingen de gelegenheid behoort
te worden gegeven, het middagmaal in huu gezin
te gebruiken en hun daarvoor de toelage moet
worden uitbetaald.
De minister bleef op zjjn standpunt staan,
dat hjj gelooft, dat het ernstig schade voor de
marine zou zjjn, de gehuwde matrozen dagelijks
weg te zenden, om thuis te gaan eten.
Tegen des voorzitters voorstel om de motie later
te behandelen, verzette zich de heer Hugen
holtz.
De heer T a 1 m a meende, dat er niet meer
over te debatteeren viel en men de stemming kon
uitstellen.
Besloten werd daarop de motie morgen te be
handelen.
Vervolgens klaagde de heer Hugenholtz
andermaal er over, dat aan officieren gelegenheid
wordt gegeven, door ze op non activiteit te stel
len om een hooger pensioen te krijgen. Spreker
verweet den minister te behandelen in strjjd met
de wet.
De minister ontkende zulks, opmerkende,
dat non-activiteitsjiren gelden voor werkelijke n
dienst.
Naar aanleiding van eenige opmerkingen, o.a.
van den heer Jansen, verklaarde de m i n i s t e r,
dat ook hjj vindt, dat de periodieke verhoogingen
voor loodscommissarissen te langzaam gaan. Hjj
zal ook zjjn aandacht aan deze zaak schenken. Alle
artikelen worden voorts goedgekeurd.
Heden eindstemming over de Marinebegrooting.
Het bezoek van den Duitschen keizer.
'Behoudens eventueeie wijzigingen, in verband
met onvoorziene omstandigheden, is, naar de
„Tel." verneemt, het programma van het Keizerlijk
Bezoek thans aldus vastgesteld:
Donderdag, 12 December. In den avond, aan
komst te IJmuiden van het keizerlijk jacht „Ho
henzollern", met de begeleidende oorlogsschepen-
divisie.
Vrijdag 13 December. Ongeveer 8 uur voor
middag opstoomen van de „Hohenzollern" naar
Amsterdam, Vergezeld van de oorlogsschepen. Om
streeks 11 uur aankomst van de „Hohenzollern"
aan den kop van de Handelskade, onder het los
sen van saluutschoten, van de voor de stad lig
gende Nederlandsche oorlogsschepen.
Ontvangst van keizer Wilhelm, in de hal van
het gebouw voor den Al genree rren Dienst, door
H. M. de Koningin en Z. K. H. Prins Hendrik
der Nederlanden. Vervolgens vertrek naar het
Koninklijk Paleis op den Dam, via het Damrak.
Te 121/e uur lunch ten paleize.
Te kwart voor twee uur wordt uitgereden, om1
bezoeken te brengen aan het Rijksmuseum, waar
0. ta. de Nachtwacht in den nieuwen uitbouw
zal worden bezichtigd, de collectie-Six, Heeren
gracht, bij de Vijzelstraat, en aan het Burger
weeshuis, ingang St. Luciënsteeg. De volgorde
dezer bezoeken staat nog niet vast,
Daarna wordt naar liet Koninklijk Paleis terug
gereden; na vier uur cercle en ontvangst van
autoriteiten en deputaties van DuitscHe vëreeni-
gingen.
Om zes uur vangt het gala-diner ten paleize
aan. -
Te 10 uur 35 (stadstijd) vertrek' van liet Cen
traalstation, oponthoud van 11.35 tot 11.45 (stads
tijd) te Amersfoort.
Het Vorstelijk Echtpaar komt Donderdagoch
tend tegen 11 uur te Amsterdam. H. M. de Ko
ningin-Moeder arriveert Vrijdagochtend te dier ste
de en vertrekt na de thé.
Audiënties.
De gewone audiënties van de ministère van
Marine, Landbouw, Nijverheid, Handel en Kolo
niën, zullen deze week niet plaats hebben.
De Tiend wet.
De «Staatscourant" no. 289 bevat het Konin
klijk besluit van 28 November 1907, tpt uitvoe
ring van de artikelen 83, 84 en 85 der Tiendwet
1907, waarbij de vrijwillige opheffing van tiend-
plichtigheid is geregeld.
Dr. A. W. Bronsveld.
In het December-nummer van de «Stemmen
voor Waarheid en Vrede" deelt de redacteur, dr.
A. W. Bronsveld, de bekende Utrechtsche predi
kant, mede, dat hjj thans veertig jaren kroniek
schrijver in dat blad is geweest, Hjj zegt nooit te
hebben kunnen denken, dat die taak zulk een
grooten invloed op z'n leven zou uitoefenen.
Werkloosheid.
In de gisteren gehouden gemeenteraadzitting
van 's Gravenhage heeft de heer Ter Laan ge
vraagd le. of B. en W. voornemens zjjn recht-
streekschen steun te verleenen aan gezinnen van
werkloozen2e- of B. en W. de voor uitvoering
vatbare werken inderdaad laten uitvoeren.
Op de eerste vraag zegde de burgemeester
overweging toe, op de tweede antwoordde hjj be
vestigend.
H. A. M. Roelants f.
In den ouderdom van bjjna 81 jaar is gisteren
overleden de heer H. A. M. Roelants, oud-lid van
den Raad dezer gemeente en hoofd van de bekende
uitgevers-firma alhier, die zich tot ver over de
grenzen van ons land eene welverdiende vermaard
heid heeft verworven.
Als eenvoudig boekverkooper in een winkeltje
aan de Nieuwstraat begonnen met de uitgave van
een kinderprentenboek, heeft hjj zjjne zaak weten
uit te breiden tot een der grootste van ons land
en is hjj door zjjne tallooze uitgaven nagenoeg bjj
het geheele Nederlandsche volk bekend. Zjjne
verdiensten te dezer zake vonden waardeerende
erkenning zelfs ter hoigste plaatse doordat hem
werd toegestaan zjjne inrichting «Koninklijke
Boekdrukkerjj" te noemen. En terwijl Z. M. koning
Willem III hem tot ridder in de Eikenkroon
benoemde, werd hij door H. M. Koningin Wil-
helmina tot ridder in de Oranje-Nassau-orde
verheven.
De heer Roelants bewoog zich op de meest
onderscheidene wjjze in het openbare leven. Niet
alleen was hij jarenlang bestuurslid en voorzitter
van den Uitgeversbond en van de Vereeniging
ter bevordering der belangen van den Nederland-
schen Boekhandel, maar ook een reeks van jaren
was hjj lid van onzen Gemeenteraad en vele jaren
was hjj een jjverig bestuurslid der Officieren-Ver
eeniging, die hjj mede had helpen stichten.
In wjjden kring jjverig werkzaam, niet in het
minst in zjjn eigen zaak, waar hjj tot in zjjn
hooge levensjaren de belangen van patroons en
personeel beiden steeds met den meesten jjver
bleef behartigen, zal hjj bjj velen in gezegend
aandenken, zjjn naam onder talloozen in eere
bljjven.
De Stcrt. no. 289 bevat de statuten
van de naamlooze vennootschap Nederlandsche
Branderij, Gistfabriek en Distilleerderij, Voorheen
de firma's H. Jansen Co., H. C. Jansen en
Herman Jansen, te Schiedam. Doelhet uitoefenen
van de bedrijven van brander, gistfabrikant en
distillateur en aanverwante vakken in den meest
uitgebreider! zin. Daaronder is begrepen het deel
nemen in vennootschappen, die zich deze bedrijven
en aanverwante vakken ten doel stellen. Zjj zal de
zaken van mevrouw Y. H. Hoppe, weduwe van
den heer H. Gh. Jansen, gedreven onder de fir
ma's H. Jansen Co., H. C. Jansen, en die van
den lieer H. J. Jansen, gedreven onder de firma
van Herman Jansen, voortzetten. Duur: tot 31
December 1957. Kapitaal: f400,000, verdeeld in
40 preferentie volgestorte aandeelen van f 1000,
en 360 gewone volgestorte aandeelen ook van
f 1000. Alle aandeelen zijn geplaatst. Inbreng ter
volstorting van 20 preferente en 181 gewone aan
deelen: fabrieken, buizen, landerijen, enz. en
f 14,000 in contanten, en ter volstorting van 107
gewone aandeelen en 1 onderaandeel: een hèë-
renhuis, een ververswinkel1, een distilleerderij1 en
f65,500 in contanten. De vennootschap wordt
bestuurd door één of meer directeuren. Voor de
eerste maal zullen als directeuren optreden de
heeren H. J. Jansen, J. P. H. Jansen en Th. J.
Jansen.
Gistermiddag om 3 uur isde 23-
jarige C. S., wonende te Rotterdam, in de Schied.
houtwarenindustrie, in de Boterstraat, met zjjn
linkerhand in aanraking gekomen met de schaaf
van een schaafmachine, tengevolge waarvan een
lid van den middelvinger dier hand werd afge
schaafd.
De vinger werd in het ziekenhuis verbonden.
Gister-avond kwam, onder groo
ten toeloop van nieuwsgierigen een vjjftal perso
nen op het politiebureau aan de Markt om bescher
ming vragen. Zjj waren lastig gevallen door eenige
andere lieden, met wien zij den vorigen dag kwes
tie hadden gehad. Onder bescherming der politie
werden zjj naar hunne woningen gebracht.
Aanvaring der «S c h e 1 d e s t r 0 0 m".
Naar men gisteravond vernam, zjjn nog niet alle
ljjken van de slachtoffers van de «Scheldestroom"-
aanvaring gevonden. Met inbegrip van hetljjkvan
den kapitein H. J. Gerritsen zijn slechts drie ljjken
aan land gespoeld.
Men heeft thans de treurige zekerheid, dat ook
de drie vermiste matrozen, Visser, Van Tatenho-
ven en S. Bakker, tot de slachtoffers behooren.
De aan land gespoelde ljjken zullen zoo spoedig
mogeljjk daar ter plaatse ter aarde worden
besteld.
Wat de geredden betreft, deze zullen terugkee-
ren met de «Scheldestroom".
Geljjk wjj reeds mededeelden, is dit vaartuig
zeer hecht en sterk gebouwd. Thans is dan ook
gebleken, dat de schade aan het schip niet zoo
groot is. Ook de lading is oogenschjjnljjk onbescha
digd gebleven.
De geredden nemen op het oogenblik hun rust
en zullen de «Scheldestroom" met wat aanvullings-
personeel naar huis toe brengen; wanneer, is nog
niet met zekerheid te melden.
De bjj de scheepsramp omgekomen stuurmans
leerling A. v. d. Berg is de zoon van den eigenaar
van het hotel Velserend bjj de ruïne van Brede-
rode. De jongen was 16 jaar. Donderdag vierde hjj
nog het Sint Nicolaasfeest in den familiekring. Hjj
deed zjjn eerste reis.
Ongelukken. De 14-jarige Anna v. Z., te
Delft, die tijdelijk bij een familielid in de Vlaar-
dingsche Schouw verblijf hield, is, meldt de D.
C., gisteren in den vroegen morgen in de Vlaar-
dingsche Vaart geraakt en verdronken. Het meisje
ging om 6 uur alleen op weg naar Vlaardingen
om daar ter kerke te gaan en zou onderweg
een tante afhalen, doch arriveerde daar niet.
Ongerust geworden, is men gaan zoeken en 0111
8 uur vond men het lijk van het kind, dat, naar
men vermoedt, door een rukwind van het smalle
en glibberige pad in bet water geworpen is.
Gister is te Stratum het vijfjarig kind van zeke
ren H. verbrand, terwijl de moeder op „buurt-
visite" was. Te 's-Hertogenbosch geraakte gis
teravond het zoontje van den heer de Peffer,
hofmeester op de Maastrichtsche boot, in de ha
ven, waaruit het levenloos is opgehaald. Te
Kolde had een ernstig ongeluk met een bruilofts
stoet plaats. Een der rijtuigen geraakte in eene
bocht met eene vaart onderstboven, waardoor de
11 inzittenden onder het voertuig kwamen. Allen
werden gewond, een hunner werd bewusteloos
opgenomen en in een caié geneeskundig behandeld.
Te Deventer is gisteren de gepensioneerde
hospitaal-administrateur R. door gasVerstikking
dood op zijn bed gevonden. In een beek te
Glanerburg is Zondag-morgen hét lijk gevonden
van de 67-jarige weduwe A. S., wonende al
daar. De ongelukkige schijnt Zaterdag-aVond, ter
wijl zij onder den invloed van sterken drank
verkeerde, daarin te zijn geraakt en verdronken.
„N a a t j e 0 p d e n D a m." „Eigen Haard" geeft
de volgende niet onaardig gevonden spotternij
over „Naatje op den Dam" te Amsterdam, die
nog altijd met éen arm „pronkt":
„Bij het aanstaande bezoek van Z. M. den
Duitschen keizer te Amsterdam thans vastgesteld
op Vrijdag e.k., zal ongetwijfeld, na aankomst
op den Dam, het zich daar bevindende, welbekende
prachtmonument, genaamd „Naatje-Eendracht", de
attentie trekken van den keizer, die, zooals be
kend is, een bewonderaar zicli getoond heeft van
standbeelden.
„Fraülein Eendracht mist echter nog steeds
haar rechterarm, hetgeen weliswaar aan de Am-
sterdamscbe eendrachtelijkheid geen afbreuk zal
doen, maar toch' op het Amsterdamsche hoofd
plein, zoo vlak voor liet koninklijk paleis waar de
Euitsche keizer te gast is, ietwatbrokkelig
staat. Het zou daarom aanbeveling verdienen haar
bijtijds een hulparm (in eiken grooten verband-
winkel verkrijgbaar, ook in huur) te verschaffen
en dezen, met fraaie en demuthige buiging der
armgewrichten en voorzien van een eereikrans,
aan het beeld te bevestigen.
„Meer dan een tientje kan dat niet kosten."-
Ervandoor. De ondernemer van premielee-
ningen, v. D., kantoor houdende aan de Tous-
saintkade te 's Gravenhage, vertrok in het begin
der vorige week naar het buitenland, de mede-
deeling achterlatende, dat hij binnen enkele dagen
zou terugkeeren. Toen hij evenwel op het laatst
dier week nog niet was teruggekeerd, werd van
de afwezigheid van v. D. aangifte gedaan bij; de
politie. In een buitengewone zitting van de Haag-
sche rechtbank is v. D. op verzoek van een credi
teur voor een belangrijk bedrag en op ambtshalve
