Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
tfi
31ste Jaargang.
Maandag 3 Februari* 1908.
INo. 9025.
Buitenlandsch Nieuws.
Verspreide berichten.
ABONNEMENTSPRIJS:
Dit blad verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen, en
kost voor Schiedam per 3 maanden f 1.35, por maand 45 cent en per
week 10.cent. Franco per post door geheel Nederland 2.per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: Boter-
straat 50 en bij alle Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
BureauBOTERSTRAAT 00
PRIJS DER ADVERTENTIëN:
Van 16 regels f 0.92 met inbegrip van bewijsnummer.
Elke regel daarboven 15 cent. 1
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend.
Ingezonden mededeelingen 25 cent per regel.
Voor herhaaldelijk adverteeren worden uiterst bil*
lijke overeenkomsten aangegaan.
Telefoonnummer $15. Postbus no. 39.
Koning Carlos en de Kroonprins gedood.
De infant Manuel verwond.
De moordenaars doodgeschoten.
1
Djep treurig is het nieuws, dat de telegraaf
°ns gister uit Lissabon bracht: de koning van
Portugal en de Kroonprins door laaghartige moor
denaars gedood en de infant Manuel verwond.
Dat de toestand in Portugal ernstig was en
de gemoederen der vijanden van koning Carlos'
regeering hoog waren opgezweept, stond vast.
Maar dat zulk 'n wreed tooneel in Lissabon's
hoofdstraten zou worden afgespeeld als thans ge
schiedde, zal wel niemand voorzien hebben.
Zaterdag-namiddag om 5 uur kwam koning Car
los met de koninklijke familie uit Villa Vicosa
te Lissabon terug. Op het oogenblik, dat het
open rijtuig het Handelsplein opreed, kwamen
U)t de Arsenaalstraat mannen met karabijnen
gewapend, te voorschijn, die een aantal schoten
op de koninklijke familie afgaven.
Koning Carlos kreeg drie schoten in den hals
en de schouders, waarbij de halsslagader geraakt
werd. De kroonprins kreeg eveneens drie kogels
in hoofd en borst, terwijl de infant Manuel aan
de onderkaak en een der armen geraakt werd.
Stervende werden Koning en Kroonprins in het
Marine-arsenaal binnengedragen, waar zij spoedig
daarna den geest gaven.
De Koningin bleef ongedeerd. Zij zou nog opge
staan zijn om niet haar lichaam den Kroonprins
te bedekken.
De koningin Maria Amelia en de infant Manuel
kwamen om 7 uur het paleis binnen. Koningin
Maria Pia en de hertog van Oporto begaven zich
naar het arsenaal.
Drie moordenaars werden dadelijk na het vol
voeren van hun snoode misdaad op de plaats,
vvaar zij zich bevonden, doodgeschoten.
Later op den avond werden de j ijken van den
Koning en den Kroonprins, geëscorteerd door
cavalerie van de stadsgarde, in twee landauers
naai het koninklijk paleis gebracht. Door de mi -
Kisters en het hof worden hier de lijken nu
bewaakt.
Reuter seint nog de volgende bizonderheden
LISSABON, 2 Februari. De beurs, het arsenaal,
°t stadhuis en de Bank van Portugal zijn door
troepen bezet. Alle publieke vermakelijkheden zijn
onmiddellijk gesloten. De verontwaardiging en de
droefheid is groot. Leege trams rijden door ver
laten straten.
Een ordonnansofficier van den Koning, doodde
oen der moordenaars door een revolverschot, een
Andere werd door de politie gedood. De identiteit
ns nog niet vastgesteld, maar het schijnen een
•-panjaard en een Franschman te zijn, die geladen
ropeteer-carabijnen onder hun mantels verborgen
hadden.
Uit de telegrafische berichten, welke op het
bp,en da^ wii ^t schrijven in ons bezit zijn zou
en dat het geen Portugeesche revolutionairen
ju, die zich aan den verschrikkelijken moord
en schuldig gemaakt. Het waren buitenlan-
rj, f1011 n°emt ze Spanjaarden en Franschen.
ci is het zaak uiterst voorzichtig te zijn bij
de eoordcebng der voorstelling van het gebeur-
w aar de censuur in Portugal ijverig aan het
°m berichten, die naar het buitenland
gaan, te verminken.
Nadere berichten.
De «Figaro" meldde gister in een speciale editie
volgens een telegram uit Lissabon zal de infant
vaildaaS tot koning worden geproclameerd.
J or»ngsmoordenaars en geen drie, zouden
De minSrtS misdaad z«n doodgeschoten.
De mimsterraad is bijeengekomen. Uitgebreide
militaire maatregelen zjjn getroffen. De emotie
is groot.
De koninklijke familie was uit den trein gestapt
aan het station Barleira en vandaar met een boot
over de Taag naar de aanlegplaats der atoomboo
ten aan het Handelsqlein te Lissabon gegaan
waar de hofrjjtuig^n stonden te wachten.^ Op
het oogenblik, dat de Koning en de overige le
den der koninklijke familie in de rijtuigen stap
ten, werd een verschrikkelijk geweervuur op hen
geopend. Eenige individuen, die op de kade bijeen
waren, hadden op een ontvangen sein hun wapens
te voorschijn gehaald en' gevuurd. De moorde
naars namen toen de vlucht. Vijf hunner werden
op hun vlucht doodgeschoten.
De Spaansche minister van Buitenlandsche za
ken deelde gister de volgende bizonderheden
mede:
De moordenaars van koning Carlos en den
Kroonprins waren vier in getal, allen van kara
bijnen en revolvers voorzien. Zij zouden door
vijanden van koning Carlos' regeering voor hun
schandelijke euveldaad zijn betaald geworden. On
der de gedoode moordenaars is een Franschman,
op wiens lijk men een gordel vond, gevuld met
geld, de belooning voor den moord. Een gewa
pende troep heeft getracht het huis van Franco
aan te vallen. In de stad werd een hevig ge
weervuur gehoord. Alle inwoners zijn onder den
indruk van het gebeurde. De republikeinen en de
dissidenten hadden reeds van te voren gezegd,
dat er gister ernstige dingen zouden gebeuren,
maar niemand heeft zich kunnen voorstellen dat
hetgeen thans geschied is, mogelijk zou zijn.
De regeering heeft last gegeven om niet alleen
de republikeinen en de socialisten te doen be
waken, maar ook de aanhangers van dom Miguel
van Branjanza, den bekenden troonpretendent.
Gevechten in de straten van
Lissabon.
Hoe kritiek de toestand in Portugal's hoofdstad
de vorige week was, vertelt de correspondent
van de „Daily Mail". (Het telegram van dezen
berichtgever is door de censuur achtergehouden,
want het kwam eerst 4 dagen na de verzending
te Londen aan.)
Dinsdagnacht zoo seint hij is in het
centrum der stad zwaar gevochten tusschen repu
blikeinen en politieagenten. Er werden twee bom
men geworpen; ook is met revolvers geschoten.
Er zijn verscheiden gekwetsten. De betoogers had
den gehoopt, de gevangenissen open te breken,
waarin sommigen hunner leiders opgesloten za
ten; maar de toeleg faalde. De in hechtenis ge
nomen manifestanten werden in gesloten rijtuigen,
onder cavalerie-bewaking, overgebracht naar de
Cascaes- en Taagforten.
Lissabon verkeert in staat van beleg. Op straat
mogen geen groepen bijeen staan praten. Na zes
sen 's avonds worden op straat geen vrouwen
meer gezien; in de winkels blijft het leeg."
Het blad deelt wijders nog mee, dat een de
creet des Konings zou worden uitgevaardigd, waar
bij de regeering wordt gemachtigd leiders van
het verzet te verbannen. (Dat decreet j,s inder
daad afgekondigd.)
Aan een ander buitenlandsch blad is het vol
gende ontleend:
„Het schijnt dat de aanvallen legen de politie,
in den nacht van 28 op 29 Januari, gelijktijdig
hadden moeten geschieden op het sein van een
kanonschot, gelost door een op de Taag voor
anker liggend schip. Er zou van den wal eerst
een lichtsignaal gegeven worden, van uit een
vertrek der Nationale Bibliotheek; en het was
daar dat de leiders Alfonso Costa, burggraaf da
Ribeira en de douane-luitenant Pepe werden aan
gehouden.
De voorzitters der republikeinsche wijkcom
missies zijn ontboden om inlichtingen te verschaf
fen. Het schijnt dat het doel was Joao Chalgas
en dr. Almeida uit de gevangenis te bevrijden.
De aangehouden Kamerleden zjjnPinto dos
Santos, Egaz Moniz, burggraaf da Ribeira Brava,
burggraaf Pedralsa, dissedenten en progressivis-
ten en Antonio Almeida en Alfonso Costa, repu
blikeinen.
De aangehoudenen erkennen dat zij niet hoop
ten een revolutie te kunnen uitlokken; overigens
was alles te snel in zijn werk gegaan."
De troonopvolger.
De vermoorde Koning regeerde onder den naam
van Karei I. Hij behoorde tot het huis Bran-
ganza-Saksen-Coburg-Gotha. Geboren den 28en
September 1863, kwam hij op 26-jarigen leeftijd
aan het bewind. In 1886, dus drie jaren voor
zijn troonsbestijging, was hij in het huwelijk ge-
tred c-ii met Amelia van Bourbon-Orleans. Uit dit
huwelijk werden twee kinderen geborenprins
Philip van Branganza (1887) en dom Manuel,
hertog van Beja (1888).
De eerste jaren der regeering van koning Carlos
waren vrjj kleurloos, ondanks de moeilijkheden
met Engeland en Afrika (Nyassaland) waaruit de
Portugeezen werden verdreven door een vernede
rend Britsch ultimatum, dat evenwel later niet
belette den Engelsch-Portugeesche toenadering, wel
bekend.
Gedurende langen tijd eerbiedigde dom Carlo
het constitutioneel stelsel. Goed lever, van eene
corpulentie, die bem niet alle majesteit ontnam,
voerde men slechts als griet tegen bem aan een
zekere licbtzionigueid en al te sterke genotzucht.
Portugal bleef onder zjjue regeering stationair,
totdat hjj de dictatuur aan Franco toevertrouwde.
Verdienstelijk sportsman, groot jager en schutter,
was hq ook niet van artistieken aanleg aanleg
ontbloot, hjj had een mooie baritonstem. Voorts
schilderde hij ook niet onverdienstelijk en was
aangenaam in omgang en gesprekken.
Zjjn oudste zoon, eveneens onder de schoten der
moordenaars gevallen, zeu den '21n Maart a. s.
meerderjarig zqu geworden. Het voornaamste feit
in zjjn leven was de reis, het voorjaar naar de
koloniën ondernomen. Men vond hem vrjjzinmger
dan zjjn vader, bij wiens afwezigheid hjj reeds
eenmaal als regent was opgetreden.
De jongste zoon, Manuel, die nu 18 jaar en
3 maanden oud is, is thans de troonopvolger.
Aangezien hij echter nog niet meerderjarig is
(in Portugal schijnt de troonopvolger eerst op
21-jarigen leeftijd aan het bewind te mogen ko
men) komt hij onder regentschap van koningin
Amelia, Deze zwaar beproefde koningin is 42
jaar oud en een zeer begaafde vrouw. Zij stu
deerde o.a. in de geneeskunde en behaalde hierin
zelfs een titel.
Verschillende berichten.
Door verscaillende vorsten zijn condoleance
telegrammen aan de koningin-weduwe gezonden.
De Paus gaf aan kardinaal Merry dei Val de
opdracht aan komugin Amelia en den nieuwen
koning Manuel Zyn deelneming te seinen. Mgr.
Merry del Val voegde er zjjn persoonlijke deelne
ming in het smartelijk verlies, dat de koningin
trof, bjj. Na zich van zjjne opdracht te hebben
gekweten, begaf mgr. zich naar de Portugeesche
ambassade, die dicht bjj het Vaticaan is gele
gen.
De koning van Spanje heeft, na het bericht
van den moord ontvangen te hebben, den minister
president Maura bjj zich ontboden. Er werd on
verwijld een spoedeischende vergadering van den
ministerraad belegd. Men verzekert, dat de offi
cieren van het garnizoen te Madrid bevel heb
ben gekregen in de kazernes te blijven. Belang
rijke bevelen zjjn aan de politie gegeven.
Naar verluidt, is er bevel gegeven tot mobili
satie van de troepen aan de Portugeesche grens.
De Spaansche bladen gaven extra-editie uit.
Uit MadridHet gerucht loopt, dat te Oporto
oproer is uitgebroken.
Uit Lissabon van Zondag avondDe toestand
van koning Manuel is bevredigend. Zjjne wonden
zjjn niet ernstig. Vele personen komen op het
paleis hun deelnemmg betuigen. De leden van het
corps diplomatique hebben een gedeelte van den
nacht in het paleis vertoefd. Van alle kanten ook
van de bevolking, ontvangen de autoriteiten bljjken
van deelneming.
Door den H. Vader is last gegeven een plech
tige Mis van Requiem op te dragen op a.s. Don
derdag in bet Vaticaan voor den vermoorden
koning en den kroonprins van Portugal.
De plechtigheid zal waarschijnlijk in de Six-
tijnsche kapel plaats hebben. Alle hooge bofdigna-
tirissen en bij het Vaticaan geaccrediteerde diplo
maten zullen er bfj tegenwoordig zjjn.
Gister ontving Pius N den rector van het Por
tugeesche college. De H. Vader zeide in het.
latjjn »Sumus in roagno tribulatione" en verder
Bidt, bidt voor uw vaderland. Ik bid onophoude
lijk voor uw land, dat het zoozeer behoeft.
RUSLAND.
Men heeft in de stad Cori bjj Tiflis (Kauka-
sus) ter gelegenheid van eene huiszoeking een
fabriek ontdekt van valsche bankbiljetten van 100
en 500 roebels. Men heeft voor een waarde van
100 000 roebels aan valsche bankbiljetten in
beslag genomen en meent te weten, verschillende
valsche bankbiljetten reeds in omloop zijn.
Op 130 wersten van Chaborowsh (Rusland),
in het dichste gedeelte van een woud, is een der
oudste families van het land vermoord en tal van
hare verwanten. Vjjf mannen, zeven vrouwen en
vjjf kinderen zjjn vermoord. Een som van 18000
roebels in goed en waarden is geroofd.
ENGELAND.
Het bezoek van den koning en de koningin
van Engeland aan het Deensche en Noorsche Hof
is op gegeven om reden van den koningsmoord te
Lissabon.
FRANKRIJK.
Duizenden en duizenden zjjn naar het aarts
bisdom gekomen, om eene laatste hulde te be
wijzen aan den overleden kardinaal Richard. Zoo
groot was de toeloop, dat op sommige oogenhlik-
ken het verkeer in de omringende straten vol
strekt onmogelijk was, en men de aartsbisschop
pelijke woning moest sluiten.
Vrijdag-avond ten 8 ure is het ljjk van kar
dinaal Richard gekist en Zaterdag had de begra
fenis plaats. De lijkwagen was er een van mindere
klas. Achter het lijk stapte de dienstknecht van
Z. E en daarop volgde, den rouw leidende, Mgr
Amette. Daarna de drie aartsdiakens, de vica
rissen-generaal en de aartsbisschopelijke familie.
Eerst dan volgde de persoonlijke familie van den
kardinafü en de afvaardigingen van de gevestigde
korpsen.
De hoeken van het baarkleed werden gedragen
door vier geestelijken en vier burgers, waaronder
Denys Cochin en admiraal de la Jaille,
AMERIKA.
De voorlezing van president Roosevelt's Bood
schap in het Huis van Afgevaardigden te Washing
ton heeft daar buitengewone opwinding teweeg
gebracht. Vooral de democraten toonden zich hoo-
gelijk ingenomen met den inhoud van het docu
ment. Zij applaudisseerden en juichten.
In den Senaat stond, na de lezing der Bood
schap, senator Jefferson Davis op en verklaarde,
„dat nog nooit door een republikeinsch president
een zoo uitnemend democratisch staatsstuk was
samengesteld".
De Londensche „Times" verklaart, dat men het
document moet opvatten als een verkondiging
van politieke idealen, welke waardig zjjn dat
men er naar streeft, die te verwezenlijken.
De „Daily Chronicle" schrjjft, dat indien cor
ruptie in handel en politiek mocht kunnen worden
verholpen door krasse woorden, deze Boodschap
van den President voldoende zou zjjn. Het blad
hoopt nu, dat het Congres door Roosevelts Bood
schap zal worden aangemoedigd om te volharden
in zijn tegen de trusts gerichte wetgeving. Doch
ook al mocht dat niet het geval wezen, dan nog
zou de Boodschap de openbare meening in be
weging brengen en de moreele krachten >ler natie
aanvuren.
De Londensche „Morning Post" verzekert den
President, dat hjj bij zjjn streven kan vertrouwen
op de sympathie van de Engelschen.
De „Echo de Paris" verneemt uit Londen, dat
men in politieke kringen de mogelijkheid be
spreekt van het aftreden van sir Henry Camp
bell Bannerman, om gezondheidsredenen.
Als zijn opvolger wordt genoemd de heer M.
Asquith, en ook sir Edward Grey.
In het tweede geding tegen Thaw wegens
den op den architect Stanford White gepleegde
moord, verklaarde de jury hem niet schuldig,
op grond van krankzinnigheid. Thaw zal onmid
dellijk in een krankzinnigengesticht worden onder
gebracht.
Het bezoek dat koning Leopold Vrijdag te
Parijs gebracht heeft bij president Fallières, mi
nister-president Clemenceau en den minister van
Buitenlandsche Zaken Pichon, wordt door de