^tads» e» Gewestelijk Nieuws.
txemengd Nieuws.
openstelling te bekomen, des avonds tusschen
6^ 7^ uur, zooals dit bereids op verschillende
plaatsen thans het geval is. Zij zal de andere
Kamers van Koophandel in den lande mede ver
zoeken, dit adres te steunen. Een zelfde verzoek
zal worden gericht tot het bestuur van den Ne-
derlandschen Journalistenkring en den A. N. Wie
lerbond.
Het St. Liduina-Gesticht voor oude
mannen en vrouwen.
Geven wij tot aanvulling van ons verslag der
plechtige wgding van het St. Liduina-Ge3ticht de
volgende beschrijving van het nieuwe grootsche
gebouw.
Reeds van verre trekt, van de zijde der Fran-
kelandskerk komende, het nieuwe gesticht met
zijne viervoudige trapgeveltjes en zijne eigenaar
dige vensters, gelijkvloers aan de buitenzijde van
typische blindjes voorzien, bijzonder de aandacht.
Treedt men door den ingang van de mannenaf-
deeling aan de Nieuwe Haven, op den anderen hoek,
het vergrootte gesticht binnen, dan krijgt men al
aanstonds een machtigen indruk van het geheel
in den langen corridor met terrazovloeren, die,
goed verlicht en verlucht, langs de verschillende
vertrekken loopt. Allereerst heeft men daar een
toegang naar het sousterrain met kleerenberg-
plaats, vervolgens de privaten naar alle hygiëni
sche nieuwere eischen ingericht, waarop volgt de
zitkamer tweede klasse met twee toegangen en
vier ramen, uitzicht gevende op een aan te leggen
binnentuintje en daarna de zitkamer eerste klasse
beide kamers van waterleidingkom en alle be-
noodigdheden voorzien, geven toegang tot eene
veranda, die den verpleegden m het seizoen een
prettig zitje biedtbovendien is in deze atdeeling
een spreekkamertje, dat den inwoaenden toelaat
familie en vrienden te ontvangen. Op de eerste
veroieping zgn de slaapzalen eerste en tweede
klasse met waschgeiegenneid, gelegenheid tot
bedluchten en ander balkon voorzien en een cel
tusschen beide voor de zuster-surveiilante, die
in staat is de beide zalen te overzien op deze
verdieping zjjn mede de nooiige privaten, closets
en brandkranenop den corridor zgn nette kasten
voor het bergen van het ondergoed der mannen
vooraan is een cel voor de zusoer-surveillante,
die uitzicht geeft op de maaneu-ziakenkame r in
het oude gedeeite. Nog is er een flinke zolder,
die desnoods voor slaapgelegenheid en eemg
handwerk voor de maonen kan gebruikt wor
den.
Klimmen wjj van het nieuwe tot het oude ge
deelte op, dan bemerken wg aanstoads, dat met
het bordes de vroegere hoofdingang verdwenen
en door een sierlgk boograam varvangen is.
Daardoor kreeg men gelegenueid de nette kapel,
waar de typiscde grafsteen van onze heilige in
den muur gemetseld is, te vergrooten, de vroegere
naaikamer werd nu refter voor de eerw. zusters,
die in dit gedeelte ook dunne recreatiekamer met
veranda hebDen.
In dit oude deel werd nu de verkleinde vroegere
vrouwenzaal zitkamer eerste klasse, terwjjl daar
naast een ontvangkamer werd ingericht.
Gaan wij uit het oude gebouw naar het nieuwe
deel vrouwen-afdeeling aan de zijde van het
plantsoen dan zien wjj daar bjj den ingang
eerst een spreekkamer voor de verpleegden en de
zitkamer tweede klas-:e, minstens even geriefelijk
als die der mannen ingericht, op de eerste ver
dieping heeft men de kamer der priorin bjj de
trap; er is echter ook een wateriift, die de
vrouwtjes, slecht ter been, in staat stelt in een
oogwenk de verdiepingen te bereiken daar heeft
men eerst de slaapzalen beide klassen der vrou
wen en daarnaast op ésn gang in lange rjj de
cellen der eerw. zusters en de ziekenkamer der
vrouwen, evenals hare slaapzaal verbonden met
een cel voor de zuster-surveillante, die haar gele
heid geeft alles te overzien.
In het sousterrain vindt men de keuken, bij
keuken, bergplaatsen enz. benevens het ketelhuis
voor de centrale verwarming. In eeuige bijlokalen
tegen dea muur van het belendende nieuwe prove
niersbuis (hofje) opgetrokken, zjjn ingericht, de
zeer doelmatige lijkenkamer, met voorlokaal voor
de familie, de waschgelegenheid, heetwaterstokerjj,
enz. daar achter strekt zich uit de nog ruime
open grond, die gedeeltelijk tot moes-en bloemen
tuin zal worden aangelegd, terwijl het sierlijk
bianestuintje tusschen de beide nieuwe vleugels
met een hes. op een steenen muur van het overige
wordt afgesloten.
Melden wij ten slotte nog, dat het gesticht, dat
nu te zamen honderd mannen en vrouwen, vol
strekt gescheiden, kan bevatten, geheel centraal
verwarmd is..
s De centrale verwarming is geprojecteerd en
geïnstalleerd door de Schiedamsche Kunstsmederij
en Machine-fabriek v/h G. J. Vincent Co., direc
teur de heer Frits M. Beukers. Zjj is een verwar
ming door warm water, zjjnde de meest moderne
aangenaamste methode, terwijl de reguleerbaar-
heid van zulk een verwarming volkomen is.
Door dit systeem worden verwarmd 24 kamers
en zalen, alle gangen en de kapel, terwijl er
totaal 43 radiatoren in zjjn geplaatst.
Wij vernemen, dat door genoemde firma, wat
door geen ander ïnstallatie-bureau hier te lande
wordt gedaan, het kolenverbruik is gegarandeerd
en de gegarandeerde hoeveelheid zelfs met de
strenge koude van eenige weken geleden niet is
overschreden.
De ketel, die in het sousterrain is geplaatst,
is van speciale eigen constructie en tevens zeer
gemakkelijk te bedienen.
Volgens een ter gelegenheid van de plechtige
inwijding tentoongestelde teekening bestaat het
plan boven den ingang der vrouwen afdeeling bjj
het plantsoen eene versiering aan te brengen,
voorstellende den H. Vincentius van Paulo, de
verschillende noodlijdenden, die zich bjj hem aan
melden, weldoende.
Nog vernemen wjj, dat meer bijzonder voor de
zielzorg van het nu zoo uitgebreide St. Liduina-
Gesticht is aangewezen de weleerw. heer Vinck,
kapelaan der O. L. Vrouw Visitatiekerk.
Hopen wjj, dat de gezondheidstoestand der
oudjes in het zoo hygiënisch ingerichte gesticht
van dien aard zjj, zjj er zich zóo wel mogen
bevinden, dat de fungeerende rector slechts zelden
in extremis zal behoeven op te treden.
Zij het nieuwe St. Liduina-Gesticht den armen
en hulpbehoevenden eene weldadige rustplaats,
het katholieke Schiedam tal van jaren ten roem!
In ons verslag der plechtige inwjjding noemden
wjj abusief den heer J. T. Bertels lid der com
missie voor het gestichtdit moest zijn de heer
J. II. Bertels.
Nationale Vereeniging tot Bestrijding van den
Woeker.
De vergadering vauwege het plaatselijk comité
der Nationale Vereenigiug tot bestrijding van den
Woeker gister-avond in het Verkooplokaal gehou
den, was slechts bezocht door een klein aantal
belangstellenden, waaronder de Burgemeester, dr.
Brants, en de secretaris, mr. Sickenga, benevens
enkele Raadsleden bjjzonder werden opgemerkt.
De voorzitter van het plaatseljjk comité, de
heer Mouwens, de vergadering openend, zette in
het kort haar doel uiteen, leidde bjj de vergade
ring in den spreker van dezen avond, den heer
C. D. Wesseling, lid van den Haagschen gemeen
teraad, en deelde mede dat de heeren mr. John. J.
Belinfante, voorzitter, en J. M. Maury, secretaris,
der betrokken vereenigiug, de vergadering, met
hunne tegenwoordigheid vereerden, zich veront
schuldigend over het weinig aanwezige publiek.
De heer Wesseling, daarna den katheder inne
mend, wees in aansluiting bjj de laatste opmer
king van den voorzitter op de vergadering den 17
Sept. 1906 in een der grootste lokalen van den
Haag gehouden, dat echter te klein was om het
groot aantal belangstellenden te bevatten en waar
door sprekers van verschillende godsdienstige en
politieke overtuiging de strjjdkreet: »weg met
den woeker" werd aangeheven. Uit die vergade
ring was de vereeniging ontstaan, welke, den 14u
November 1902 definitief opgericht, den 2 Maart
1907 de koninklijke goedkeuring verkreeg en
thans Febr. 1908, dus na een kort tijdsverloop,
47 plaatselijke vereenigingen in den lande telt,
rnet een getal van 32000 leden. Deze snelle was
toont, dat het doel der vereeniging wortelt in de
volksovertuiging, dat de parasiet, de woekerplant,
die het leven der maatschappij bedreigt, liefst
zoo snel mogeljjk moet verdwijnen, uitgerukt
worden.
De parasiet van den woeker vergelijkend met
een kwaardaardige spin, die haar net weeft om
er de onschuldige vliegen in te vangen, betoogde
spr. dat er in de praktyk van den woeker twee
soorten de onderscheiden zjjn de zoogenaamde
fatsoenlijke praktijken en die welke zelfs naar het
oordeel der eerstbedoelde ondernemers het dag
licht niet mogen ziende eerstgenoemde soort
vinden wjj vooral vertegenwoordigd in de clandes
tiene pastjeshuizen, de huizen van koop met recht
van wederinkoop, zooals spr. deed zien.
In heldere uiteenzetting deed spr. zien, dat deze
huizen, die oogenscbynljjk tegen een betrekkelijk
geringe rente beleeneu, in werkelijkheid omdat 't
per maand, per week, soms slecnts voor enkele
dagen is, een rente van 663%, in laatstbedoeld
geval zelfs van 3350% genieten. Doch buitendien
genieten zjj nog verschillende andere emolumenten
het dus genoemde briefjesgeld, het staan- of hang-
geld, het recht van de achterdeur, waarvoor mede
betaald wordt, enz. Een enquête te dezer zake
ingesteld leerde dat deze woekeraars toentertijd
gezamenlijk reeds f625.000 per jaar verdienden,
zoodat nu, waar de plant zich steeds uitzet, wel
een millioen zal verdiend wordendeze woeker
winst noemde spr. terecht bloed en schandegeld,
dat veelal ook buiten hun schuld van arme stak
kers wordt afgehaald.
De tweede soort praktjjken is die welke zelfs
bjj vele houders van pandjeshuizen met een zwar
ten kool staat aangeteekend zjj bestaat daarin
dat de lombardbriefjes geantidateerd, willekeurig
vervroegd worden, om meer rente te halen dat
voor de nieuw ingebrachte week en maandpanden
dubbel gerekend wordt bjj verlenging dat gefin
geerde, panden tot hooger bedrag, worden gemaakt
en de briefjes verkocht of opzettelijk verloren
wofden om ze voor hooger bedrag weder te doen
inkoopendat voor het lossen of verlengen van
een zoogenaamd voordeelig pand op den laatsten
dag de zaak gesloten wordt gehouden, opdat het
't eigendom van den woekeraar worde, wien 't
reeds bjj inbrenging feitelgk is afgestaan dat de
briefjes de panden als defect vermelden, zoodat de
verkoop of lossing moeilijk is en eindelijk dat de woe
keraars de verpande voorrwerpen kleeren enz. aan
derden verhuren, wat zeker ljjnrecht in strijd is
met de bedoeling van hen die ze beleenen.
Een bjjzonder soort van bedrjjf ij ook de handel
in gestolen goederen, die in de pandjeshuizen wor
den verkocht.
Dat zijn tal van praktijken, die het daglicht
niet mogen zien, misbruiken die dagelijks wor
den waargenomen onder het oog van den Neder-
landschen wetgever, die ze oogluikend toelaat,
wjjl hjj er moeiljjk iets aan schjjnt te kunnen
doen. Toch behoort deze parabeet, de woekerplant,
die zich om den schoonen krachtigen stam van
het Nederlandsche volk slingert, te worden uitge
roeid, wjjl zjj ook vooral het zedelijk leven van
ons volk ten zeerste bedreigt.
Teneinde dit in het licht te stellen gaf spr. aan
de hand van den verdienstelijken schrijver Zegers
de Bjjl, die van dit onderwerp een bijzondere studie
heeft gemaakt, een dramatische schets van een
slachtoffer dier pandjeshuis, die zich helaas liet
verleiden hare eerbaarheid voor een weinig geld
prjjs te geven. Sommigen dier pandjeshuishouders
toch in de door boveDgenoemden schrjjver bedoelde
groote stad, staan met niet te noemen inrichtin
gen in betrekking en yreten hunne slachtoffers te
verleiden.
Als een van de oorzaken van het veelvuldig
gebruik dier pandjeshuizen noemde spr. de ver-
derfljjke geest die ook onder de hoogere standen
heerscht om niet bjj vermindering van fioancieele
middelen, de tering naar de nering te zetten; ook
onder de meer welgestelden maakt de woeker in
dezen tijd van geldcrisis vele slachtoffers. Vooral
onder de stille armen, die nog de gemeentelijke
bank van leening schuwen en naar het pandjeshuis
sluipen worden dien ter prooi.
Aan het slot van zjjn rede zich de vraag stel
lend, wat er te doen is tot verbetering van dien
toestand, wees spr. op de middelen die in de sta
tuten van de Nationale Vereeniging tot bestrjjding
van den Woeker tot keering van dit kwaad wor
den aangegeven en betreurde hjj, dat in een ge
meente van 30.000 zielen als Schiedam geen stede
lijke bank van leening bestaat, den wensch uit
sprekend dat in den een of anderen vorm, zij 't
ook door een credietbank door College en Raad
gecontroleerd, in die leemte mocht worden vóórzien-
Eindigend bracht spr. aan burgemeester, secre
taris en enkele raadsleden dank voor hunne ver-
eerende tegenwoordigheid, hopende dat hg een
gevoelige snaar zou hebben aangeraakt en waar er
indirect door arbeidsbeurs en werkverschaffing
reeds veel tot bestrijding van den woeker wordt
gedaan, er ook langs directen weg krachtige
pogingen ter bestrijding van dat groote kwaad
zouden worden aangewend. Van den wetgever,
die reeds zoo lang in gebreke bleet, zjjn toch voor
eerst geen afdoende maatregelen te wachten. Spr.
hoopt dus dat de strjjd tegen den woeker, die in
den meest voorko nenden vorm ook op het kind
zoo'n demoraliseerenden invloed uitoefent, door het
particulier initiatief krachtig zal worden aange
bonden en zjjn rede daartoe hier veel zal hebben
bijgedragen.
Den geachten spreker dankend voor zjjne heldere
uiteenzetting, vereenigde de voorzitter zich geheel
met dien wensch, hopende dat de Nationale Ver
eeniging ter bestrijding van den Woeker hier vele
leden zou winnen. Inschrijvingbiljetten zouden
daartoe in deze vergadering werden afgegeven. Van
den wethouder den heer Van Westendorp, was
bericht ingekomen dat hg verhinderd was de ver
gadering bjj te wonen.
Van de gelegenheid tot gedachtenwisseling werd
eerst gebruik gemaakt door den verslaggever der
»N. Sch. Ct.", den heer V e r h o e v e, die opmerkte,
dat waar het comité blijkbaar in deze de pers ge
passeerd had, zjjn blad toch gemeend had, om het
groot belang der betrokken zaak, aan deze verga
dering de noodige aandacht te moeten wijden.
Verder stelde hg in het licht dat hier vroeger
een gemeentelijke bank van leening geweest was,
in het pand, nu archiefgebouw, aan het Oude
Kerkhof. Voor men tot het wederoprichten van
een stedelijk bank van leening overging, diende
men te onderzoeken, welke de oorzaken waren
van de opheffing van die vroegere gemeentelijke
instelling. Staande het feit, dat ook in grootere
plaatsen, waar een gemeentelijke bank van leening
is, tal van clandestiene pandjeshuizen bloeien,
moest te meer overwogen worden of de weder
oprichting van een gemeentelijke leeningbank doel
treffend moest worden geacht.
De Burgemeester, dr. Brants, deed bljjken,
dat hjj meer aan het particuliere intiatief hechtte.
Hjj kon verzekeren, dat binnen niet te langen tjjd
aan deze vergadering daadwerkelijk gevolg zou
worden gegeven en stelde de vraag of niet het
oprichten van christelijke pandjeshuizen. spr.
bedoelde instellingen in christelgken geest met
het motto: »wat gij niet wilt dat u geschiedt,
doe dal ook aan anderen niet", met velen incontact
zou brengen en in staat zou stellen velen te redden.
De Voorzitter, allereerst antwoordend, verzekerde
dat het bestuur om financieele redenen niet tot
het plaatsen van advertentiën in de couranten
was overgegaan, maar verontschuldigde het comi
té, dat 't geen uitnoodiging tot bjj woning dezer
vergadering tot de pers had gericht en haar niet
verzocht had, deze vergadering te willen aanbevelen.
He heer W e s s e 1 n g, de gestelde vragen be
antwoordend, meende evenzeer, dat bjj oprichting
van een stedeljjke bank van leeniag de vraag
moest worden gesteld welke de oorzaken waren,
dat de vroegere bank van leening verdwenen was,
en waar de eerste spreker Njjmegen als voor
beeld had aangehaald, hoe naast een stedelijke
bank van leening tal van clandestiene pandjes
huizen kunnen bloeien, moest hjj dat geheel toe
geven. De hoofdoorzaak schjjnt daarin te liggen,
dat die gemeentelijke instellingen te bureaucra
tisch zjjq ingericht, zich niet aanpassen aan het
publiek, ook wat de tjjd van open zjjn betreft,
waar toch de woekeraar dag en nacht gereed zit
om zjjn prooi te vangen. Wanneer de stede
lijke banken van leening meer naar de eischen
van den nieuwen tjjd, ook voor groote zaken,
effectenbeleeningen enz., zjjn ingericht, zullen zjj
beter tegen de clandestiene pandjeshuizen kunnen
concurreeren.
Daarna den tweeden spreker, den Burgemeester
beantwoordend, zeide de heer Wesseling dat feiteljjk
aan iedere bank van leening, goed opgericht,
reeds de christelijke beginselen van barmhartig
heid en naasteliefde ten grondslag liggen maar
de vraag of dat cachet nog duidelijker naar
buiten bljjken moet, zou hij niet bevestigend
durven beantwoorden. Met groote voldoening bad
inl. de mededeeling gehoord, dat binnen niet al te
langen tjjd de pogingen van het comité daad-
werkeljjk vruchten zouden dragen inl. wenschte,
dat burgemeester Brants die vruchten zou mogen
zien rjjpen en den betrokken stam bloeien.
De heer Belinfante, voorzitter van de ge
noemde vereenigiDg, daarna het woord voerend,
sprak daartoe evenzeer de beste wenschen uit
pandjeshuizen op christeljjken grondslag, zooals de
Burgemeester wilde, zou bjj gaarne zien verrjjzen,
omdat hjj iedere poging tot bestrjjding van den
woeker, van welke zjjde ook aangewend, van harte
toejuicht. Spr. kon ook mededeelen, dat aan
het ministerie van Binnenlandsche Zaken een
wetsontwerp tot regeling van de zaak der belee-
ningbanken in bewerking was, al vreesde hjj ook
dat 't nog lang zou duren eer een rationeele re
geling dezer zaak het Staatsblad zou bereiken.
De Voorzitter deelde daarna nog mede, dat men
voor fl.— a f2.50 per jaar lid van de Nationale
Vereeniging tot bestrjjding van den Woeker kan
worden, waarvan tot heden hier alleen coi pora-
tiën deel uitmaken en sloot daarna op de gebrui
kelijke wjjze de vergadering.
De heer C. Kerdel, hoofd van de
openbare school C. alhier, is door den minister
van Koloniën ter beschikking gesteld van den
gouverneur-generaal van Ned. Indië, teneinde te
worden benoemd bjj het Middelbaar Onderwjjs
aldaar.
Dejaarljjksche openbare vergade-
ring van de Gezondheidscommissie alhier zal plaats
hebben op Zaterdag 15 Februari, des n.m. 2 uur,
in het Archiefgebouw.
Op Donderdag 27 Februari, des n.m.
2 uur, zal alhier dej aarljj ksche algemeene vergaderi n g
van aandeelhouders der Schied. Tramweg Mg.
worden gehouden.
Uit Rurhort wordt gemeld, dat-de
lichter »Union II" van Schiedam, schipper Koop
man, uit Rotterdam, die door aanvaring bjj Alsum
was gezonken, gelicht is kunnen wordenDe
ljjken van de drie kinderen, die bjj de aanvaring
om het leven kwamen, werden geborgen.
Gi,ster-middag is de 14-jarige L. P.,
wonende te Rotterdam, aan de politie alhier over
geleverd, als zou hij in het Broersveld met een
anderen nog onbekenden jongen iets ontvreemd
hebben. i'
Na verhoor is de jongen aan de politie te
Rotterdam weergegeven om bij zjjn ouders te
worden teruggebracht.
UIT ROTTERDAM.
Ten behoeve der rijlks-rivier-politie worden he
den uit Amsterdam te Rotterdam verwacht twee
rijkspoli tie-boo ten, voorzien van zoeklichten, voor
de oewaking der bovenriviereii, in verband met
de veelvuldige scheepsdiefstallen. De bootjes wor
den bemand met reeds verleden jaar daartoe
aangestelde rijksveldwachters. -
Door de benoeming van jhr. mr. D. J. De
Geei tot lid van Ged. Staten, moet een verkiezing
voor Rotterdam II plaats hebben.
Ongelukken. Maandagavond omstreeks 6
uur kreeg de 29-jarige veedrijver J. Z„ wonende
in den Boterhoek te Leeuwarden, op den Wir-
dummerdijk, een toeval. Nadat hij was bijgeko
men, vervolgde hij zijn weg langs de Nieuweslad,
om naar zijn woning te gaan. Vermoedelijk weer
door een toeval getroffen, is hij bij de Paarde,
brug aan het Schavernek te water geraakt. Daaruit
opgehaald, zijn twee geneeskundigen een uur lang
bezig geweest oin te trachten de levensgeesten
weer op te wekken, doch te vergeefs.
Ergerlijke baldadigheden. Men schrijft
uit Broek onder Akkerwoude d.d. 10 Febr. aan
de „Leeuw. Crt.":
De baldadigheden nemen hier in den laatsten
tijd weder schrikbarend toe. De rustige bewoners
dezer environs zien dan ook met angst den Zon
dagavond tegemoet, op welk tijdstip de feiten
meestal plaats grijpen en uit vrees voor wraak
schijnt niemand zijne aanklachten bij de bevoegde
macht te durven indienen. In den afgeloopen
nacht werd alhier op twee versclhillende plaatsen
brand geconstateerd aan ledig staande arbeiders
huisjes. Het eene ging zoo goed als geheel in
de vlammen op, het andere werd door tijdig toe
geschoten hulp gered.
Moord? De boekbinder C. Graaf, die onder
verdenking sta,at Anna Thomassen vermoord tq.
