Dagblad voor Schiedam en
31ste Jaargang.
Zaterdag 15 Februari 1908,
lSo. 9036.
TWEEDE BLAD.
Offieieele berichten.
Kennisgeving.
(jemengd Nieuws.
Kerknieuws.
Kunst en Letteren.
ABONNEMENTSPRIJS:
Dit blad verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen, en
kost voor Schiedam per 3 maanden f 1.35, per maand 45 cent en per
week 10 cent. Franco per post door geheel Nederland f 2.per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons BureauBoter-
straat 50 en bij alle Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
BureauBOTERSTRAAT 50
PRIJS DER ADVERTENTIëN:
Van 16 regels f 0.92 met inbegrip van bewijsnummer.
Elke regel daarboven 15 cent.
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend.
Ingezonden mededeelingen 25 cent per regel.
Voor herhaaldelijk adverteeren worden uiterst bil-
lijke overeenkomsten aangegaan.
Telefoonnummer 85. Postbus no. 39.
Burgemeestee en Wethouders van Schiedam,
breugen, ter voldoening aan art. 15 van bet
kiesreglement voor de kamers van arbeid, ter
algemeene kennis, dat de op heden vastgestelde
listen van patroons en van werklieden, kiezers van
leden der kamers van arbeid voor de Bouwbe
drijven en de Voedings- en Genotmiddelen ter
secretarie der gemeente voor een ieder ter ïnZMce
zjjn gelegd.
Schiedam, den 14den Februari 1908.
Burgemeester en Wethouders voornoemd
M. A. BRANTS.
De Secretaris,
V. SICKENGA.
Burgemeester en Wethouders van Schiedam,
zijn voornemens op 24 Februari a.s., 's middags
12 uur, ten Raadhuize aan te besteden de levering
van:
trottoirkolken, putranden, meerpalen, pad-
palen en balusters
nader omschreven in een bestek en 5 type-
teekeningen.
Het Bestek is a 1 0,30 (franco per post f 0,35)
en elk der type-teekeningen a f0,40 verkrijgbaar
ter Gemeente Secretarie (afdeeling A.)
De inschrjjvingsbiljetten moeten vóór's morgens
lev UdU1" VaD C''eQ C'a® t6n Raadhuize zÜn inge"
Burgemeestee en Wethouders van Schiedam,
zijn voornemens op 24 Februari a.s. 's middags
12 uur, ten Raadhuize aan te besteden de
levering van
3*00 M. trottoirband.
net Bestek is a f 0,30 (franco per post f 0.35)
verkrijgbaar ter Gemeente-Secretarie (afdeeling A.)
De inschrijvingsbiljetten moeten vóór 's morgens
11 uur van dien dag ten Raadhuize zijn inge
leverd. r
Burgemeester en Wethouders van Schiedam,
zullen op Donderdag 27 Februari a.s. .des mid-
ags 12 uur; ten Raadhuize, in het openbaar
aanbesteden
Het rioleeren en bestraten der Maasstraat,
Palmstraat, Ploegstraat, Houtstraat, SteeDstraat
en net, Wtlhelmmaplein (Noorzijde). zoomede het
noleeren van een deel van de Groenelaan.
Aanwijzing alle werkdagen van 9 12 uur v.m.
aan het bureau van Gemeentewerken.
Bestek en teekening verkrijgbaar ter Gemeente-
fSöo"6 A'j 4 i0'80 (franco per post
De inschrjjvingsbiijettten moeten vóór 's morgens
leverd*" VaH t6n ^aac*hu>ze zÜn inge-
Ongelukken. De landbouwer W. Kruse, die
deze week in de buurtschap Heinden, onder Dinx-
perlo, van den hooizolder viel, is aan de beko
men verwondingen overleden. Te Hulzberg (L.)
V'U een vrouw van een ladder, waarop ze stond,
en kwam in 'n groote ton met water terecht. De
ongelukkige verdronk. Gister-avond is aan liet
siani |o Scheveningen voor het paviljoen van
de Prinses von Wied aangespoeld het lijk van
een, naar schatting, 60- a 65-jarig, als heer ge-
kkleed, persoon, die ongeveer een uur tevoren
nog op het strand was gezien. Men vermoedt, dat
hem 'n ongeluk is overkomen. Donderdag-na.
midda^ omstreeks half drie had op de Electrisohe
tentrale te Monster een droevig ongeluk plaats,
■terwijl de chef-machinist W. van Lier bezig was
met het aftappen van de zuiggasleiding in het ke-
uis, werd liij door zijn zoon eenigen tijd later
meer dood dan levend opgenomen. De beide di
recteuren aarzelden niet om terstond voor de
omst van een dokter de kunstmatige ademhaling
hu Passen, doch zonder resultaat. De man was
spoedig een lijk. De oorzaak moet gezocht worden
m het vermoedelijk verstopt geraken eener kraan
wa-™ f ïd naaSt het lijk Werd gevonden en
de trH V<1"' ''se gassen kunnen ontsnappen, die
va, Cl wekt in de omgeving groote sensatie.
Een koetsier van de Urbaine te 's-Gravonha-e
die Donderdag in de Parkstraat aldaar, doordien
hij met zijn rijtuig tegen de tram aan reed, van
den bok sloeg en onder de in gang zijnde tram
geraakte, is in het gemeente-ziekenhuis aan de
gevolgen van het gebeurde overleden. Te Gel-
dermalsen, in de buurt Het Roth, is gisteren
een kind van v. U. spelende met vuur in. aanra
king gekomen, waardoor de kleertjes in brand ge
raakten. eHt kind kreeg hevige brandwonden,
waaraan het is overleden. i
Noord en Zuid-Hol landsche Redding-
M a a t s c h a p p ij. In tegenwoordigheid van
het hoofdbestuur der Noord- en Zuid-Holland-
scbe Reddingmaatschappij, dat daarvoor van Am
sterdam was overgekomen, en de commissie van
plaatselijk bestuur, (voorzitter de heer A. Hoo-
genraad), wierd gisteren te Scheveningen de-nieuwe
molorreddingboot beproefd, die bestemd is voor
stationneering in de haven aldaar.
De boot, die gebouiwd is op de werf 't Krom
hout, Gebr. Goedkoop, te Amsterdam, heeft hij
dien proeftocht zeer goed voldaan. Zij1 is genoemd
naai den vroegeren voorzitter der Noord- en Zuid-
Hollandsche Reddingmaatschappiji, j'hr. mr. J. W.
H. Rutgers van Rozenburg, wiens nagedachtenis
bij die maatschappij in groote eere wordt ge
houden.
Sinds te Scheveningen een visschersfcaven is
gekomen, is de taak van het Reddingswezen al
daar er niet gemakkelijker op geworden. De ge
ringe diepte der haven, de korte hoofden en de
nauwe ingang (120 meter), verder de omstan
digheid, dat zich voor den mond van de fcavon
een bank heeft gevormd, daarvan gescheiden door
een diep kanaal, waarin een sterke stroom loopt,
maken liet binnenkomen te Scheveningen bij raw
weder tot een werkje waarbij tegenwoordigheid
van geest, moed en geluk noodig zijn.
Met zwaar stormweder loopt de branding bin
rien de haven en slaan de zeeën met woest j;e
weid over de hoofden. Al zal onder zulke om
standigheden wel geen schip het wagen to Sche
veningen binnen te loopen, biji middelmatig storm
achtig weder zal dit wel gebeuren en dan loopen
de loggers, en vooral de slecht bestuurbare bom
men kans op de hoofden te geraken. En al is
een bom geen „Berlin" en kunnen in de haven
van Scheveningen, die een visscbershiaven is, met
het oog op den geringen diepgang (ongeveer 18
d.M.), groote schepen in het gelbeel niet binnen
komen, hulp zal onmiddellijk hij de hand moe
ten zijn En waar een door riemen bewogen red
dingboot uit den aard der zaak niet onmiddellijk
bij de hand is en dit ook niet het geval is,
bij een stoomreddingboot, tenzij deze voortdurend
stoomklaar ligt, is voor de haven van Scheve
ningen door hef bestuur dei' N. en Z.-Holl. Red
ding-Mij. de motorreddingboot 'ontworpen, waar
van de beschrijving reeds in dit blad is voorge
komen. Met deze boot nu werd gisteren „gemo-
tord" buiten de haven van Scheveningen, waar
bij bleek, dat ook achteruitloopende een flinke
vaart werd geloopen. Het ankertuig werd beproefd
iu geval het roer defect geraakt, kan de boot
met een riem gestuwd worden, en ook zoo noo
dig met riemen voortbewogen. Ook de gangbaar
heid van deze hulpmiddelen werd onderzocht en
in orde bevonden.
Des avonds waren het hoofdbestuur der N.-
cn Z.-Holl. Reddingmaatschappij en de plaatse
lijke commissie vereenigd aan een gemeensehap-
peiijken maaltijd in „De Twee Steden" on werd
do motorreddingboot met een hartelijke toespraak
van den voorzitter van het hoofdbestuur, den
heer J. A. L. van den Bosch, aan de plaatselijke
commissie afgedragen.
Versterkende middelen. Uit dr. J. de
Groot's „Over voeding en voedingstherapie", dat
geregeld in het „Med. Weekblad" wordt voort
gezet, lichten wij voor deze week het volgende
onfrefi'etje
Er is wellicht ge-en onderwerp op het gebied
der voeding, waaromtrent zooveel misverstand
beslaat als aangaande de zoogenaamd „verster
kende middelen."
Wanneer iemand van een ernstige of langdu
rige ziekte is hersteld, dan zijn het de ver
sterkende middelen," die hem in den korst mo
gelijken tijd het gedurende de ziekte verloren
lichaamsgewicht en zijn oude krachten moeten
doen herwinnen. Wanneer men een kind heeft,
cal zender bepaald ziek te zijn, er slecht uit
ziet met flink groeit, dan heet het: .verster
kende middelen 1"
Komt er op het spreekuur van een ziekenfonds-
of armendokter een patiënt, die meer behoefte
heeft aan beoorlijko voeding dan aan geneesmid
delen, tien tegen een, dat hij naar Armbestuur
of Armenzorg of eenige andere weldadigheids-
verceniging wordt verwezen met een briefje voor
„versterkende middelen".
En als wij vragen, wat er verstaan wordt on
der die „versterkende middelen", dan noemt men
in de eerste plaats vleesch (liefst biefstuk), melk
en eieren, en verder bouillon, soep (bij voor
keur kalfssoep) en wijn (liefst ouden wijn), ter
wijl in den kaatsten tijd nog zal worden aanbe
volen het gebruik van somatose, tropon, sana-
togeen en meer dergelijke fabrieksproducten.
Wanneer iemand zwak of verzwakt is, dan
meel, hij natuurlijk „versterkt" worden. De zwak
te is het gevolg van een onvoldoenden voedings
toestand, en het versterken kan niet anders ge
schieden dan door behoorlijke voeding, in som
mige gevallen door tijdelijke overvoeding.
Een onvoldoende voedingstoestand kan het ge-
velg zijn van ziekte, zorg, kommer of overwer
ken, maar ook van ongunstige sociale omstandig
heden en van gebrek aan kennis van de eischen
eener behoorlijke voeding. Vaak werken deze beide
laatste oorzaken samen.
Wat evenwel de aanleiding moge geweest zijn,
dat iemand vermagerd en verzwakt is, dat zijn
voedingstoestand onvoldoende is geworden, hij
kan alleen weer in beteren toestand geraken, „ver
sterkt" worden, door voldoende gevoed te wor
den, d.w.z. door in zijn voedsel zooveel eiwit,
vet en koolhydraten op te nemen, als waaraan
hij behoefte heeft. En nu is het een vrij algemeen
verbreide dwaling, dat sommige voedingsmiddelen
meer „versterkend" zouden zijn dan andere, dat
die dus een grootere voedingswaarde zouden heb
ben dan alle andere voedingsmiddelen.
Dat dit dwaalbegrip zoo algemeen verbreid is,
is zeer goed te verklaren; er bestaan daarvoor
verschillende redenen. In de eerste plaats werkt
do hoogere prijs van sommige voedingsmiddelen
in dit opzicht suggestief. De arme ziet in het
vleesch en de eieren, die voor hem zelden of
nooit bereikbaar zijn, als vanzelf iets van hoo
gere waarde, en kan niet begrijpen, dat hij zich
met erwten en hoornen evengoed voeden ?n vér-
sterken kan, en voor hoogstens een zesde van
den prijs, die aan vleesch zou moeten worden
uitgegeven. Men kan het den menschen uit het'
voik maar moeilijk aan het verstand brengen, dat
zoetemelk alleen zoo duur is, omdat het daarin
aanwezige vet een handelswaarde heeft oneven
redig aan de voedingswaarde, en dat zij door tap
temelk (of karnemelk) met meel te koken voor
vee', minder geld meer voedsel hebbentaptemélk
is en blijft in veler oogen minderwaardig. En hef
zijn riiel alleen de menschen uit het volk, die niet
begrijpen, dat kunstboter (zoogenaamde „margari
ne"), die f0.80 per KG. kost, in voedingswaar
de gelijk staat met natuurboter die gemiddeld
f 1.50 per KG. kost. Of dat haring minstens even
veel voedingswaarde heeft als zalm. Eieren zijn
een zeer duur voedingsmiddeleen stukje Leid-
sche kaas, dat evenveel voedingswaarde heeft als
een ei, kost hoogstens half zooveel; als men
boterhammen met boter en kaas eet, voedt men
zich minstens even goed en véél goedkooper dan
door eieren te eten.
Waar wij te doen hebben met menschen, die
verzwakt zijn door onvoldoende voeding, is het
niet doelmatig en niet economisch (doch daar
entegen met recht verkwistend te noemen), de
zen zoogenaamd „versterkende" middelen in den
vorm van vleesch, melk en eieren toe, te die
nen. Voor zulke menschen is het noodig, dat
zij doelmatig en voldoende gevoed worden. En
dat deze voeding zoodanig gekozen wordt, dat
voor het geringst mogelijke bedrag de grootst
mogelijke voedingswaarde wordt verkregen, is
zoowel in het belang der ondersteunende cor
poraties of vereenigingen als van de menschen
zeiven. Men moet hun leeren, op welke wijze
zij zich zoo goed mogelijk kunnen voeden, zon
der daarvoor geld te besteden, dat nuttiger ge
bruikt kan worden. f i
Het gapen. Het gapen, aldus schrijft prof.
Geigel uit Würzburg in de Münch. Med. Wocb.,
is van een ongemeen gunstige prognotische betee-
kenis. »lk heb," zegt hij, »het medisch handwerk
bjj beroemde meesters geleerd, en durf beweren,
dat ik in hunne werkplaatsen niet van de luisten
geweest ben, maar nog nooit heb ik bjj de analyse
van ziektebeelden uit hun mond over het gapen
iets vernomen. Toch heeft het gapen een zeer
gewichtige beteekenis. Daarop ben ik echter niet
door mjjn leermeesters gekomen, nog minder ben
ik er uit mij zei ven op gekomen, maar het is een
vrouw geweest, door wie ik het is reeds lange
jaren geleden daarop opmerkzaam gemaakt
werd, eene vrouw, wier ongemeen heldere blik
door de nimmer rustende zorg en angst voor haar
kinderen tot het uiterste verscherpt werd. Die
vrouw, mjjoe moeder, heeft mjj geleerd, welk een
buitengewoon gunstig voorteeken bjj koortsach
tige toestanden het gapen is. Zag zjj, over het
bed van haar kind geleund, voor het eerst weder
gapen, het behageljjke gapen, dan hield zjj het
geweld der ziekte voor gebroken en met recht.
Bjj het uitbreken eener zware infectie ziekte
vervallen de patiënten in een onrustige sluimering
zonder dat zjj gapen, en eerst als de koorts gaat
wjjken, vallen zjj onder gapen in slaap, en wel in
een rustigen, jdiepen, verkwikkender! slaap. Bjj
infecties, die naar den dood voereD, blijft het ga
pen uitde doodslaap wordt niet door gapen in
geleid. Menigmaal, zegt de schrijver, heb ik ver
geefs naar dit troostrjjk verschijnsel uitgezien, en
heb ik half uit scherts de pleegzusters een tbaler
beloofd voor wie bij den wakenden of halfsluinoe-
renden patiënt het gapen zien en mjj berichten
zouhet bleef uit en de genezing eveneens.
Zware hersen-ljjders vallen in diepen slaap, in
coma, in sopor, zonder vooraf te gapen. Aan de
verdooving van het sensorium bjj uraemie, bjj coma
diabeticum of tengevolge van narcotica is het
gapen vreemd. Chloroforrn-narcose gaat niet me1
gapen gepaard.
Om al deze redenen meent Geigel het gapen
als een zeer gunstig teeken bjj ziekten te mogen
beschouwen. Het gapen is een teeken van verve
ling en iemand, die zwaar ziek is, verveelt zich
niet. (Med. Weekblad.)
Werkloosheid in Amerika. De Engel-
sche correspondenten in de Vereenigde Staten
hangen nog altijd jammerlijke tooneelen op over
de daar heerschende werkloosheid. Het aantal
werklcozen te New-York alleen wordt op 175,000
geschat De overheid Weeft een crediet van 10
mülioen aangevraagd, om een begin te kunnen
maken met den aanleg van de tunnel aan den
Oostkant. Een groot aantal werkloozen zou daar
mee geholpen zijn. De overheid elders beraamt
een dergelijke oplossing van het werkloozenvraag-
stuk. r-
Oude Gallische munten. Dezer dagen
is te Lapte, in het Fransche departement van
de IJaute-Loire, een vondst gedaan, zoo bericht
do „Frankf. Ztg.", die voor de Geschiedenis der
Gallische numismatiek van groote beteeeknis is.
Bij het graven in een veld vond men een fraaie,
Rumeinsche urn, gevuld met een groot aantal
Gallische gouden munten. Het zijn gouden Sta
toren van uiteenloopende stempeling en Mace-
donisch type. Men vermoedt, dat zij tijdens den
inval der Romeinen in Gallicië, ongeveer 60 tot
50 jaar voor onze jaartelling, begraven werden.
Nieuwe R. K. Kerk te Delft. Aan
den bouwkundige, Jac. van Gils, te Rotterdam
is het maken van plannen en teekeningen opge
dragen voor den bouw der nieuwe R. K. kerk
en pastorie aan de Pootstraat te Delft. Behalve
de vroeger reeds aangekochte 10 huizen zijn nog
enkele panden aangekocht zoodat men thans <le
beschikking zal krijgen over een terrein van onge
veer 2000 M2. In het laatst van April zal het
work worden aanbesteed. Het zal circa op 80,000
gld. komen, althans men rekent ongeveer op deze
begrooting. f
Nieuwe schouwburg in den Haag. De
Leer Henri Brondgeest, directeur van het Residen-
tie-Tooneelgezelschap, heeft zijn illusie om in Den
Haag een eigen schouwburg aan de Parkstraat
te stichten, nog niet opgegeven. Naar wjj vernc-
