Stads- en Gewestelijk Nieuws.
hebben kunnen zjjn, indien de KoniDgin hem op
dracht had verleend iets waarvan geen sprake
was.
De opdracht is uitsluitend verleend aan hem,
die dan nu ook feitelijk het Kabinet gevormd heeft.
Iets wat volkomen natuurlijk was, daar niet Dr.
Kuyper, maar Mr. Heemskerk het stuivertje aan
het rollen had gebracht.
Dr. Kuyper stond er geheel buiten, droeg er
niet de minste verantwoordelijkheid voor, en had
alzoo in geen enkel opzicht over het op zich ne
men van eenige verantwoordelijkheid zich uit te
spreken.
Hypothetisch laat men zich over zoo iets niet
uit.
Voor deze loopende legislatieve periode hield
Dr. Kuyper zich opzettelijk buiten de actieve po
litiek, en zal dan ook, naar hij reeds meldde,
noch te Sliedrecht, noch in Tietjerksteradeel een
candidatuur, mocht die hem worden aangeboden,
aanvaarden.
Maar is het dan billijk, iemand die zich zoo
verre van de actieve politiek houdt, toch keer op
keer in het heetst van die politiek te mengen
Gelijk we in ons artikelHet derde Ka-
net van Rechts, het uitdrukken, Mr.
Heemskerk en hij alleen was de man van het
oogenblik, en het is volkomen correct, dat
hem de opdracht verleend is, en dat hij dien aan
vaard heeften we mogen er ons in verblijden,
dat hij zich van die ordracht, in de formatie van
een sterk Kabinet, zoo gelukkig wist te
kwjjten.
InterviewKolkman.
In ons blad werd gister een onderhoud geschetst,
hetwelk Z. Exc. de Minister van Financiën met
een redacteur van «De Maasbode" gehad heeft. De
«Res.bode" verneemt, dat mr. Kolkman allerminst
is ingenomen met het openbaar maken van dit
gesprek, hetwelk door den Minister niet anders
dan stipt vertrouwelijk beschouwd was en waarvan
hij de openbaarmaking geen oogenblik had ver
wacht. De heer Kolkman verklaarde daarenboven,
dat verschillende passages uit het gesprek onjuist
zyn weergegeven.
Mr. van Zinnincq Bergmann.
Uit 's-Hertogenbosch werdt gemeld, dat het lid
der Eerste Kamer, de heer mr, E. H. J. M. van
Zinnicq Bergmann, ernstig ongesteld is en hem
de H.H. Sacramenten der stervenden zjjn toege
diend.
Rijksmiddelen.
De eerste maand van het nieuwe jaar heeft
zich, naar de tijdsomstandigheden wel deden ver
wachten, niet gunstig ingezet. De totaalontvangst
bleef 167 mille onder die van het vorige jaar en
dit te kort zou nog heel wat grooter zijn geweest,
wanneer de successie-rechten niet 34 mille meer
hadden opgebracht en wanneer op de directe be
lastingen niet 74 mille meer was afbetaald dan
in 1907 Belangrjjk minder leverde het invoerrecht
op, terwijl ook de accijnzen op gedistelleerd, bier
en geslacht achterbleven, evenals het loosgeld.
Zelfs de telegrafie leverde een mindere opbrengst,
wat een afwijking is van de tot dusver gevolgde
gang van zakeD. Ook het hypotheekrecht ver
minderde weer. Alleen de suikeraccijns bleef een
hooger opbrengst leveren. In 't geheel is de eerste
raming 2.7 millioen bij 1/12 der raming achter-
Grondgebruik en veestapel.
Men bericht aan de N. R. Crt. dat het bij de
regeering een punt van overweging uitmaakt, gel
den aan te vragen ten behoeve van een in 1909
te houden telling vau het grondgebruik en den
veestapel, en dat, naar aanleiding hiervan, door
den nu aftreden minister van landbouw, nijver
heid en handel een schrijven is gezonden aan de
Gedep. Staten der onderscheidene provinciën om
door hun tusschenkomst, hierover bet gevoelen te
vernemen van eenige burgemeesters in hun pro
vincie, die, naar hun meening, het meest tot oor-
deelen bevoegd zijn,
Een viertal punten is hiertoe aangegeven.
Later zou dan over de zaak een vergadering
worden gehouden van den directeur generaal van
den landbouw met de bedoelde burgemeesters.
Geen Tromp-musenm
In verband met het bericht, in sommige bladen,
van het openen binnen kort van een Tromp Mu
seum, te Brielle, is ons na informatie van bevoeg
de zijde gebleken, dat van oprichting daarvan geen
sprake is. Alleen zullen waarschijnlijk in het ge
bouw der voormalige avondteekenschool, aldaar
worden overgebracht de platen der kostbare ver
zameling, indertijd door wjjlen Alex. Verheull, aan
de gemeente Brielle geschonken.
De gelden, indertijd bijeengebracht voor een
Tromp-Museum, zjjn door de commissie aan de
gemeente afgedragen en door deze op het Groot
boek gebracht, daar zij lang niet voldoende zjjn,
om aan een museum, onzen groote Tromp waar
dig, te denken. (Tel).
De politieke toestand.
Op Vrijdagavond 21 dezer zal in eene openbare
vergadering van de Anti-rev. kiesvereeniging te
Scheveningen als spreker optreden het lid der
Tweede Kamer, de heer Duymaer van Twist, met
het onderwerp: «De politieke toestand". Van het
debat, waartoe gelegenheid r,a afloop der rede zal
worden gegeven, zjjn uitgesloten de sociaal-demo
craten. uit aanmerking, dat de ervaring heeft ge
leerd, dat zjj onder het voorwendsel te debattee-
ren, feitelijk slechts propaganda maken voor hun
partjj en daardoor een ordeljjk debat onmogelijk
maken.
Stenografie.
De Stenografenbond «Groote" zal dit jaar de
algemeene vergadering op den 2en Pinksterdag te
Amersfoort houden, de plaats, waar het stelsel
geboren werd.
Deze bijeenkomst zal een feestelijk karakter
dragen, in verband met de omstandigheid dat het
10 jaren geleden is, dat de ontwerper van het
Ned. Mf. kortschrift voor het eerst in het publiek
de grondbeginselen van zjjn systeem heeft ver
klaard en bekend gemaakt, terwjjl het nu zjjn weg
heeft gevonden door heel Nederland, en naast
andere stelsels o. a. wordt, toegepast in de ge
meenteraden van Amsterdam. 's-Gravenhage, Rot
terdam en Leiden, in de Provinciale Staten van
Noord-Holland en in de Eerste en Tweede Kamer
der Staten-Generaal.
Een commissie is belast met de voorbereiding
van het feest.
Gemeentelijke Arbeidsbeurs.
Gevestigd in het Beursgebouw telefar. 244.
Geopend alle werkdagen van 9^ tot 11£ uur
voormiddag. Maandag, Dinsdag en Vrijdag
van 8 tot 9 uur 's avonds.
Gevraagde Arbe idskrachten,
flesschenbeteener kuiper kuipersjongen
halfwas smoutzetter halfwas bakker behan
gersjongen schoenmakersjongen loopjongen
jongen ter opleiding in een winkel kleerma
kersleerling ondermouter smid-vuurwerker
dagmeisje.
Voor buiten de stad.
zadelmaker plaatwerkers scheepsmaker
beeldhouwer goudsmeden loodgieter.
Aangeboden Arbeidskrachten,
timmerlieden halfwas timmerman stoker
jongens voor kantoor cacao- en chocoladewerker
bakker portier koetsier huisknecht
straatmaker verver halfwas verver
smidsjongen— smid halfwas bankwerker
voorslager loodgieter chaufleur schipper
personen voor lichte werkzaamheden
wasschen aan huis gevraagd schoonmaak
ster naaiwerk aan huis gevraagd
machinebankwerker koperslager pakhuis
knecht kraandrijver halfwas plaatwerker
grondwerker
Katholiek Leren.
Modernisme en Kerkelijk leergezag,
De aangekondigde groote vergadering van «Ka
tholiek Leven", voor alle Katholieken toegankelijk,
werd gisteravond gehouden in de Bondsgehoorzaal,
die geheel bezet was door een verscheiden publiek,
waaronder met den hoogeerw. Deken verschillende
geestelijken dezer stad en eenige eerw. broeders
op de eerste plaats werden opgemerkt.
De voorzitter, de heer J. Putters, de vergade
ring met den christelijke groet openend, heette
allen hartelijk welkom, leidde bjj de vergadering in
den spreker voor dezen avond, den weleerw. pater
W. de Veer S.J., die het actueele onderwerp: «Mo
dernisme en Kerkelijk leergezag", zou behandelen
en zette korteljjk nog eens het doel van «Katho
liek Leven" uiteen, mededeelend dat zij zich bij
de Katholieke Sociale Actie had aangesloten en
verder allen tot steun van de jeugdige vereeniging
opwekkend.
De weleerw. pater De Veer, daarna onder ap
plaus den katheder innemend, zette aanvankelijk
uiteen de macht die tooverwoorden over het ge
heel uitoefenen. Een van die tooverwoorden is
modernisme, een woord dat in algerneenen zin ge
nomen, heerlijk klinktmaar ook hier is niet alles
goud wat er blinktop godsdienstig terrein duidt
dat woord slechts een nieuwen vorm aan voor
den strjjd der lage menscheljjke hartstochten, wor
den waarheid zedelijkheid en tucht door dat mo
dernisme bedreigd. De encycliek «Pascendi Domi-
nici gregis" stelt zoo juist in het licht, dat zelfs
priesters, door dat modernisme besmet, de fakkel
der openbaring wegwerpen om in den ouden nacht
van het rationalisme terug te zinken. In treffende
bewoordingen schetst zij hoe dit kwaad niet alleen
schuilt onder de erkende vjjanden Gods, maar
zich ook verbergt in den schoot der Kerk, onder
leeken en priesters, die zich nog hare kinderen
willen heeten.
Niets is erger dan die aanranding van het ver
heven leergezag der Kerk, die alom dreigt en
waarvan wjj ook in het katholiek Nederland iets
ontwaren. En toch is datKerkeljjk leergezag door
den Goddelijken Stichter der Kerk Zelf ingesteld-
Tot Haar heeft Hij toch, voor Hjj de wereld
verliet en tot Zijnen Vader terugging, dat
heilspellend woord gesproken: «Mij is alle macht
gegeven in den hemel en op de aarde. Gaat en
onderwijst alle volken. Ik zal met u zjjn tot aan
het einde der eeuwen." Daarmede heeft de Hei
land een algemeen leeraarsambt in den persoon
Zjjner apostelen en hunne wettige opvolgers voor
geheel de Kerk ingesteld. Door de belofte dat Hjj
met Hen zou zijn tot aan het einde der eeuwen
heeft Hjj dat leeraarsambt voor immer bestendigd
en onfeilbaar gemaakt.
Nu bljjkt echter uit de woorden zelf der instel
ling van dat leeraarsarabt dat er twee standen in
de Kerk zullen zjjn de leerarende en de leerenrie
Kerk, de Ecclesia docens en de Ecclesia discern,
Tegen de woorden en de bedoeling dier goddelijke
instelling verzet zich echter het streven der
modernisten, dat de leerende Kerk wil stellen
boven de leerarende Kerk, die tot ons is gekomen
langs den weg der patriarken en profeten en ten
slotte door Christus den Zone Gods Zelf, die Zijne
stichting, de Kerk, heeft gesteld tot de bewaak
ster der twee groote bronnen der waarheidde
Schrift en de Overlevering, opdat zjj beiden onver-
valscht ons zouden ten dienste staan. Denkt dat
onfeilbaar leergezag der Kerk weg en wjj hebben
geen zekerheid meer in zake Gods Woord. De
H. Augustinus zelf getuigt ons, dat hij het Evan
gelie niet geloofde dan door het gezag der Kerk.
De modernen, die dat verheven leergezag der Kerk
miskennen, ontkennen dan ook de grootste, verhe
ven waarheden, door de Schrift en de Overleve
ring tot ons gekomen.
Dat der Kerk toevertrouwde leeraarsambt is
tweeledighet buitengewoon leeraarsambt en het
gewone leeraarsambthet eerste spreekt zich uit
in plechtige omstandigheden door Kerkvergade
ringen en als de Roomsche Paus als opperste
geloofsleeraar spreekt ex cathedrahet gewone
leeraarsambt uit zich in geloofsprediking en cate
chismus-onderricht in het gewone dageljjksche
leven der Kerk. Dat leeraarsambt strekt zich
echter in beide gevallen uit tot alle punten der
geloofsleer, en als wjj slechts éen enkel punt loo
chenen of ontkennen of indien wjj zelfs maar
eenig punt der geloofsleer moedwillig betwjjfelen,
hebben wij het geloof verloren. Schiften is hier
onmogeljjk er is slechts éen waarheid en éen
weg en waar de waarheid vaststaat, sluit zjj de
dwaling uit.
Is er dan geen plaats voor verdraagzaamheid,
vraagt spr. zich verder af. Zeker wjj moeten
verdraagzaam zjjn, maar wjj moeten hier twee
soorten van verdraagzaamheid onderscheiden de
maatschappelijke verdraagzaamheid moeten wjj
wjj zeker beoefenen, maar de leerstellige verdraag
zaamheid behooren wjj te verfoeiende eerste
wordt ook in de encycliek «Pascendi" beoefend,
waar zjj het goede dat velen modernisten nog
eigen is, erkent -r maar de laatste wordt in 's Pausen
zendbrief beslist afgewezen immers de leugen
verdraagt zich niet met de waarheid en het mo
dernisme is de leugen, een opeenhooping van
leugens die aan de kaak moet worden gesteld.
Het modernisme loochent toch Christus als de bron
van het gezagimmers, wjj moeten niet de waar
heid aannemen die wjj begrijpen of denken te be
grijpen, maar de waarheid die ons geleerd wordt
door de Kerk die Christus heeft gesticht en
waaromtrent wjj volkomen zekerheid hebben,
omdat zjj steunt op Zjjn gezag.|
Duideljjk wordt aldus het gevaar aangetoond,
dat ligt in de heerschende zucht naar onafhanke
lijkheid in denken en streven, in het modernisme,
dat alle vragen wil oplossen, terwjjl 't toch
duideljjk is, dat de groote mysteriën van ons
geloof slechts nederige onderwerping eischen. Het
modernisme wil aan de moderne wetenschap
almacht en alwjjsheid toekennen, en hier op
aarde het licht doen schjjnen, dat slechts aan den
hemel behoort, spottend met de goedgeloovigheid
der menscheD. En toch 't staat vast, dat het
meerendeel der modernen op gezag geloolt, dat
men fc de uitlatingen van de meesten hunner
slechts de trouwe echo hoort van eenige meest
bekende leiders van den laatsten of vroegeren tjjd.
Zjj, die niet aannemen het geloof door God ge
openbaard, gelooven in een of anderen volkstri
buun, en zij die lachen om de onfeilbaarheid van
den plechtig leerarenden Paus, gelooven in de
onfeilbaarheid van hun tjjdschrift of van hun
krant. Betoogt men, dat men dezulken om hun
oprechtheid toch verdragen moet, dan zegt spr.
ja, de modernen -zjjn oprecht, zooals een kind, dat
zjjn moeder in het gezicht slaat, oprecht is
want de modernen slaan onze Moeder, de H, Kerk,
in het gezicht.
Dwazen zjjn zjj die beweren dat het leergezag
der Kerk onvereenigbaar is met de wetenschap,
omdat de wetenschap vrjj moet zjjn, op vrij onder
zoek moet kunnen uitgaan en Rome de gedachten
in kluisters houdt Zeker, de wetenschap moet
vrjj zjjn, vrjjheid is voor baar noodzakeljjk, maar
welke vrjjheid Niet een vrjjheid die in ban
deloosheid ontaardt. De menscheljjke gedachte is
toch gebonden aan wetten. Welk schepsel is
toch niet aan regeien en wetten gebonden Het
heelal gehoorzaamt aan vaste wettenneemt die
weg en alles zinkt in den chaos terug. En de
mensch, het meesterstuk der Goddeljjke Wjjsheid,
zou niet onderworpen zjjn aan redeljjke wetten,
die hem leiden en besturenBovendien de
gedachte stelt tot voorwaarde de objectieve waar-
beid, daarvan is zjj afhankeljjk, en niet is de ob
jectieve waarheid afhankeljjk van de gedachte de
eeuwige onveranderlijke waarheid is de grondwet
der gedachte. De mensch heeft niet de volkomen
kennis van God: hjj is slechts de bleeke weer
schijn der Goddeljjke Wjjsheid. In zekeren zin
mogen wjj getuigen hoe meer wetenschap, hoe
minder wjj kennen. Newton, de groote geleerde,
moest erkennen, dat hjj zich bjj al zjjn weten en
werken te vergeljjken had bjj een kind spelend
aan het zeestrand. Wat kennen, wat weten wjj
bjj al de uitvindingen der vorige eeuw van de
wetten der natuur Nooit zullen wjj hare
kracht geheel doorgronden. Wat weten wjj van
het mysterie der wandelende harmonieuze hemel
lichamen wat weten wjj van de wording en ont
wikkeling zelfs van het kleinste grasspiertje?
En dan zou er geen breidel, geen regel zjjn voor
het menscbeljjk denken en zouden wij niet moe
ten geloovenl Neen, hjj die uit de redeljjke
natuur der dingen alles zou willen afleiden, zou i
het aanzjju dier dingen zelf omver stooten neen
wjj moeten op gezag gelooven er bestaat geen
wetenschap zonder geloof. Augustinns zelf getuigt,
dat er voor de wetenschap slechts twee wegen
zjjn het gezag en de redemaar het gelooven op
gezag is voor alles de deur aller wetenschaper
zjjn toch tal van dingen in de wetenschap, die
wjj slechts op gezag van anderen aannemen, wier
waarheid elders, door auderen, is aangetoond.
Nu heeft God den mensch twee getuigenissen
der waarheid gegeven de getuigenis der geschapen
wereld en de getuigenis der goddeljjke openbaring,
om zjjne zwakke reden tegemoet te komen; bjj
monde van de heiligen van het Oude Verbond en
ten slotte door Zjjn eigen Zoon heeft hjj der
menschheid Zjjne waarbeden geopenbaard. De
waarheden Gods zjjn toch tweeledig: lo die welke
wjj door eigen kracht, maar uiterst moeiljjk en
gebrekkig kunnen aehierhalen, omdat ons verstand
door de erfzonde beneveld is, 2o. waarheden die
boven de menscheljjke reden gaan, die wjj hier
in het aardsche licht niet kunnen achterhalen en
daarom alleen door de goddeljjke openbaring tot
ons kunnen komen.
De modernen weigeren in hun trots de eeuwige
waarheden Gods te gelooven, omdat zjj niet het
offer van ootmoed weten te brengen, de nederige
onderwerping aan het leergezag der Kerk, die ons
het Credo op de lippen legt bjj de eeuwige
Waarheid van God, de oneindige Wjjsheid en
Heiligheid, die niet bedriegen kan of bedrogen
kan worden. Leeren en gelooven op gezag van
God, met ootmoedige onderwerping aan de Op
perste Waarheid is voor de modernen te hard.
Boven de zon des geloofs, der geopenbaarde
waarheid, stellen zjj de kleine bleeke vlam der
menscheljjke denkkracht. Hoogmoed, die tot val
leidt, is in de leer der modernen een element,
dat van alle kanten voedsel krijgtzelfvertrouwen,
die hun diets maakt, dat zjj niet zjjn geljjk andere
menschen en in zich zelf den algerneenen maat
staf der waarheden doet zoeken, is 't wat hun
ten val brengt. Zjj stellen het beperkt verstand
van den mensch tegenover de oneindige wjjsheid
van God, dagen God als 't ware voor de vierschaar
der menscheljjke rede. Door deze treurige vrjjheid
van denken maken zjj zich zelf tot slaven der
dwaling. Zjj stellen tegenover het zonnelicht der
waarheid het schemerlicht der wetenschap, dat
toch met het eerste niet in tegenstelling behoeft
te worden gebrachtimmers de wetenschappeljjke
onderzoekingen van den laatsten tjjd stemmen
volkomen overeen met de waarheden in den
Bjj bei verkondigd- Zoo getuigde ook de groote
Pasteur, dat hjj na al zjjne studiën en onder
zoekingen het zelfde eenvoudige diep wortelende
geloof had als een BretaDjer.
Neen, de waarachtige wetenschap is niet in
tegenspraak met de goddeljjke openbaring. Inte
gendeel die wetenschap vindt in die openbaring
bezielingons menscheljjk verstand wordt verlicht
door de goddeljjke waarheidgeloof en wetenschap
zjjn tweelingzusters, het goddeljjke voegt zich bjj
het menscheljjke, het geschapen eindige paart
zich aan het ongeschapen oneindige. Zoo verstond
't ook de geleerde Dominicaner pater Lagrange,
die de Bjjbeikritiek niet vreesde en ontkende dat
zij in staat zou zjjn het dogma tegen te spreken.
De geleerde Jezuïet, aldus zjjn schitterend be
toog vervolgend, besloot, dat daarna met een
heerljjke peroratie. In krachtige bewoordingen
wekte hjj de leden van «Katholiek Leven" op,
hun jeugdige vereeniging onder goede steun, door
echten godsdienstzin en ware wetenschap in onze
stad te doen bloeien. Daarbjj moesten zjj zich
voor alles onderwerpen aan het Kerke!jjk leerge
zag, gedachtig aan Christus' Woord Ten zjj gjj
niet wordt als deze kinderen, zult gjj het rjjk der
hemelen niet binnengaan. Bekennen zjj luid hun
machteloosheid tegenover de diepte der verborgen
heden Gods en erkennen zjj dat in Christus de
waarheid, de wetenschap en het geloof is veree-
nigd. Mannen die de glorie zjjn der wetenschap
en tevens de glorie der Kerk, tellen wjj in menigte.
Zulke mannen van kinderljjk geloof, levende
apologeten der Katholieke Kerk zien wjj in ons
eigen vaderland, in onze eigen omgeving. Dat was
vooral de beminde vroegere Schiedamsche pastoor,
de gestorven, maar onsterfeljjke mgr. Lans dat is
ook de man, met wien spr. vier jaar bevriend was
en met wien bjj in de studentenvereenigingen
samenwerkte, de zoo groote Schiedamsche pater
De Groot. Zjj zjjn 't, die in dezen tjjd van trotsche
onafhankelijkheid de goddeljjke leer der Kerk in
het volle licht stellen en het dogma der Pause-
ljjke onfeilbaarheid schooner en verhevener doen
zjjn dan ooit; het leerstuk den Paus schetsend
als de plaatsbekleeder van den leerenden Chris
tus, stelt toch de geheele grootheid in het licht
van den Paus, het hoofd der Kerk, die door (Ter
eeuwenloop, door God verlicht, de menschheid leert
en onderwjjst- Christus toch toefde slechts 33 jaar
op deze wereld en van die 33 jaar leefde Hjj nog
een groot deel in afzondering, leidde Hjj slechts
drie jaren het openbaar leerend leven. Tot Zjjn en
Vader teruggekeerd, bljjft Hjj weliswaar onder
ons in Zjjn Allerh. Sacramentmaar al is Hjj
daar, Godheid en Menschheid verbonden, on
zichtbaar tegenwoordig, Hjj spreekt daar niet het
leerarende woord. Hjj wil daar aanbeden worden
als het Kind van Betlehem, den Jongeling van Na
zareth, den Gekruiste van Calvarië, maar hjj wil
daar niet spreken als de Leeraar der volken
dien Leeraar begroeten wjj te Rome op het Va-
ticaan, in den Paus. In de H. Eucharistie spreekt
spreekt Christus zachte woorden, in niet hoorbare
klanken de zoete hartetaal, die door de Zjjnen
verstaan wordt; maar in den persoon van Zjjn
