Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
Per auto de wereld om.
3 lste Jaarpm#.
Zaterdag 29 Februari 1908.
.No. 9048
TWEEDE BLAD.
(xemengd Nieuws.
ABONNEMENTSPRIJS:
Dit blad verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen, en
kost voor Schiedam per 3 maanden 1.35, per maand 45 cent en per
week 10 cent. Franco per post door geheel Nederland f 2 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: Boter-
stiaat 50 en bij alle Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
Bureau BOTERSTRAAT 50
PRIJS DER ADVERTENTIëN:
Van 16 regels 0.92 met inbegrip van bewijsnummer.
Elke regel daarboven 15 cent.
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend.
Ingezonden mededeelingen 25 cent per regel.
Voor herhaaldelijk adverteeren worden uiterst bil-
lijke overeenkomsten aangegaan.
Telefoonnummer 85. Postbus no. 39
Een van de meest verrassende toepassingen van
het moderne vervoermiddel, de auto, is zeker wel
t te benutten voor een reis om de wereld, die in
onzen tijd van versnelde gemeenschapsmiddelen
wel m 80 dagen wordt volbracht, maar toch nog
oiet met het particuliere snel vervoermiddel te
voltrekken bleek. Nadat echter de enorme tocht
Peking— Parjjs met goed succes was volbracht,
moest wel bet plan voor een tocht New York
Parijs minder verwondering wekken dan die
anders zou veroorzaakt hebben. Toch blijft 't een
verschrikkelijke daad van menschelijke waaghal
zerij die 't vjjttieutal menschen stellen wil, dat
enkele dagen geleden den enormen tocht New-
York—Parijs ondernomen heeft.
Allereerst gaat de tocht door de Staten der
Noord-Amerikaanshe Unie naar Alaska, het vree-
seljjke Poolgebied, waar eene ontzettende koude
heerscht. De weg door de Unie-Staten is redelijk
goed en behoort in ieder geval tot het gemakke
lijkste gedeelte van den tocht. Van New-York over
Chicago naar San Francisco bedraagt de afstand
4,100 mijlen. Van San Francisco tot Valdez in
Alaska gaat 't per boot, dan van Valdez tot Nome
Alaska, bedraagt de afstand 1200 mijlen. Van
Nome tot East-Cape, Siberië, gaat 't weer per boot
250 mijlen. Van de Oostkaap tot Parijs 11450
mijlen I Een totale afstand van 20.000 mjjlen.
Telegrammen zullen telkens van tusscbenstations op
ongeveer /5 mijlen distantie het verloop van den
enormen tocht aangeven. Ook in Alaska kan
geseind worden tusschen Valdez en Tonsina, bijv,
77 mijlen van daar naar Gulkana, Washbain
Fairbanks, enz. Na Nome City (1098 mijlen) komt
Siberië aan de beurt.
De geweldige, misschien onoverkomelijke moei
lijkheden zullen zich in het eeuwige sneeuw- en
jjslanden van Alaska en Siberië voordoen. Wanneer
de Behringstraat per boot gepasseerd is, komen
de tochtgenooten in de eindelooze sneeuwvelden
van Siberië, door de ontzagelijkste wildernissen,
met niets dan sneeuw en ijs en dan de lage
oerwouden, waar de wolven met duizenden hui
zen. Ongeveer 12 mjjlen gaan de auto's over het
Ijs, dan krijgen ze open water tot Big-Diomede,
een eiland niet grooter dan vier mjjlen. De einde-
ooze tocht door Siberië moet over sneeuw en jjs
van 1200 mijlen tot Nizjsri Kolinsk ondernomen
worden. Hier is een opslag van 100 gallons gasoline.
De Nobel-compagnie zorgt verder over 29 verschil
lende stations voor gasoline en olie tot een voorraad
van 1600 gallons gasoline en 210 gallons olie. Gas
oline zal op verschillende plaatsen in voldoenden
voorraad aanwezig zjjn. De grootste toer was oih
°P de Alaska-route daarvoor te zorgen en over
de oneindige woestenijen van Siberië. Maar alles
is in orde gebracht, leder motorvoerder kan op
bepaalde plaatsen gasoline vinden, op conditie dat
hjj zelf weet waar hjj zit.
Overigens zijn de auto's van alle hulpmiddelen
die op den langen tocht onontbeerlijk zijn, voor
zien. Iedere machine heeft een klein arsenaal »aan
boord". De geweren, revolvers en patronen konden
niet vergelen worden. Een luitenant Koeppen
van den Duitschen generalen stat, die aan den
tocht deelneemt, bljjkt een geweldig schutter
zjjn. Een ander tochtgenoot, Hansen staat
er voor bekend, dat hij nog nooit een schot
gemist heelt, 't Zjjn geweldige jagers, schut
ters zwemmers en Joopers en hebben boven
dien een goede dosis, gezond verstand, waar niet
mee te spotten valt. Zjj achten zich geen waag
halzen, maar willen eenvoudig toonen, waartoe
menschen in auto-cars in staat zjjn. Wel moge
't hun bekomen
Voor alle zekerheid hebben zjj kleine hakbjjlen,
een soort lansen, spaden en enkele zware gereed
schappen bjj zich om in geval van vast te bljjven
zitten, te gebruiken. De noodige takels, kettingen,
electrische handlampen, spoorlantaarns, zoeklich
ten, voetpompen, xshock absorbers" en bovendien
extra banden en wielen, veeren en onderdeelen,
hebben allen bij zich. Dan komt een collectie
barometers en thermometers en hydrometers, die
absoluut noodzakelijk zjjn voor het beklimmen
van bergen. Niet te vergeten de weg- en richting
wijzende compassen. De sextant kan alleen door
enkele geleerde mededingers benut worden.
De kleedingstukken bestaan uit met bont
gevoerde jassen en handschoenen, wollen onder
goed en kousen, twee paar stof- en sneeuwbrillen
en warme mutsen en rubberschoenen. De toeris
ten nemen koffiepot, bakpan, drinknappen, blikken
met levensmiddelen, waterflesschen, hakmessen,
vorken en lepels mede. Een vernuftig toestel,
zooals bjj de sporen in gebruik is, zal hen in
staat stellen te zien hoever ze vorderen. Ieder der
deelnemers draagt portret en identificatiebewijs
bjj zich, in geval van zoek raken. De tele
graaf zal werken gedurende al die maanden. De
leiders moeten zelf hun telegram schrijven met
naam en datum voor contróle.
Over de aute's en de menschen die ze besturen,
kan verder nog het volgende worden gemeld De
xDion" car wordt door G. Bourcier St. CbafTray
bestuurd, Bij hem komt Hans Hendrik Hansen
en M. Autran. De heer Godard gaat met de
de heeren Hue en M. Livier als assistenten op de
Moto Bloc-car. De derde Fransche auto is de
Sizaire Naudin, die door Pons bestuurd wordt
met M. Berthe en Deschamp. De eenige
Italiaansche machine is de Brixia-Zust. Hier
komt de beroemde Scarfoglio, Emilio Sirtori en
Henri Haaga mee uit. De Duitschers worden
vertegenwoordigd door de Protos car met de heeren
Hans Knoeppen, Hans Koape en Ernest Maas.
De Amerikaansche automobiel, die aan dezen
wedstrijd deelneemt, neemt 't alleen op tegen de
5 cars uit Europa. De Thomas-Motor Company
zendt Montague Roberts met hun motor-car in
de race. De machine weegt 2700 pond en is een
te New-York zeer .bekende xSpeedway Flyer".
De wagen loopt gemakkelijk 65 mjjl in 't uur.
lnstee van de gewone slikboorden heeft de auto
aln beide zijden twee lange grijsgeverfde sljjk-
vangers, planken van ongeveer 20 voet lang. Die
geven aan het geheel een slank vlak gezicht. In
deze car worden verder medegevoerd zagen, zoek
lichten, hakbijlen, twee extra gasoline-houders en
een reservoir voor olie. De oprjjdenden hebben
een soort tentdak, dat over de geheele auto ge
spannen kan worden. Er kunnen dan vier perso
nen slapen. Eenige dagen te voren werd de auto
in gereden over bergen ijs en sneeuw. Door de
nieuwe inrichting der wielen ondervond het ve
hicle geen vertraging en ging door alles heen.
Op den geboortedag van Lincoln12 Februari
jl. die als een feestdag door heel Amerika ge
vierd wordt, heelt de uitvoering van dit stuk van
menschelijke waaghalzerij een aanvang genomen.
Voor het gebouw van de xTimes-Building" ston
den de cars naast elkander opgesteld, terwjjl honder
den andere automobielen rechts en links van den
Broadway en in de vele zijstraten stonden opge
steld. Overal rondom waren de huizen gepavoiseerd
Lustig vaanden de sterren-vlaggen naast het rood
en wit en blauw en het rood wit en groen van
Fransche en Italiaansche vlaggen, terwjjl eenige
enorme Duitscbe vlaggen op de torenhooge sky
scrapers uitwoeien.De square voor de sTimes" rechts
stond vol fotografen en enkele menschen met kine-
matograaf-instrumenten. Politie te voet en te paard
hield de duizendkoppige menigte in bedwang.
Toen de eerste auto, de xDion", de menschen
geheel in witte truien en Noorsche kappen ge
stoken, de voeten in Eskimo-schoenen van dieren
huiden, reikend tot even onder de knie, kwam
aanrijden, was het volk dat met twintig en dertig
rijen tegen de huizen gedrukt stond, niet meer te
houden. Met honderden stormden ze op de stout
moedige reizigers toe, »to shake hands", om ze
vaarwel te zeggen, bloemen te brengen, vruchten,
mandjes met voorraad brieven en portretten om
ze te groeten en »good bye" te wenschen. Allen
waren onder den indruk van den enormen tocht
dien deze moedige mannen ondernemen gingen.
Precies ll uur zwaaide de aanvoerder met den
comité-wagen zjjn vlag. Het pistoolschot knalde.
Naast elkaar stonden de mededingers. Gasoline-
damp tufte uit de buizen knalpotten signaalden.
Onder jubelend gejuich van de honderdduizenden
toeschouwers zette het cortège zich in beweging.
Vooruit Vooruit I stoven de wagens door den
Broadway en achter hen aan snorden de honder
derden andere auto's. Een kreet van de sftamge-
pakte menigte daverde door de luchtde muziek
speelde de nationale hymne en er was een geroep
dat kaatsend opvloog tusschen de sky-crapers.
Reeds hebben wjj eenige korte mededeelingen
over het verloop van dezen enormen tocht mede
gedeeld. In volgende nummers hopen wjj weer
iets naders omtrent den tocht dezer auto-helden
mede te deelen. Verwachtend geregeld hun stout
moedig waagstuk te kunnen volgen, hopen wij
hen behouden in Parjjs te zien aankomen.
Inbrekers gevat' Uit Amsterdam meldt
meeGisternacht zjjn door de politie twee per
sonen gearresteerd die in een kantoor van de
Haarlemmerhoutuinen waren binnengedrongen,
een gesloten bureau openbraken, en daaruit ont
vreemd hadden eenige vreemde postzegels, gou
den, zilveren en koperen muntstukken, enz. Toen
de inbrekers zich ontdekt zagen, namen zij over
de daken de vlucht. Een hunner werd kort daarna
aangehouden in een trapportaal dicht bjj het kan
toor, terwijl de tweede een paar uur later gear
resteerd werd op den zolder van een huis in de
Buiten Oranjestraat, waar hjj zich verstopt had,
maar door den bewoner gevonden werd.
Ontvluchten was onmogeljjk, daar de politie
nog steeds de omgeving had afgezet. In de dak
goot van een der aangrenzende perceelen werden
eenige der gestolen voorwerpen gevonden, terwjjl
een ander gedeelte in het bezit bleek te zijn van
den laatst aangehoudene.
Poging tot doodslag? Eergisteravond
is te Amsterdam een man aan het politiebureau
aan het J. D. Meuerplein gebracht, die in de don
kere vestibule van dencircus »Carré", na afloop der
voorstelling onverhoeds, achter een gordijn staande,
een persoon heeft aangevallen en met een gesloten
mes zoodanig aan hoofd en aangezicht verwond,
dat directe hulp in het Israëlietisch ziekenhuis
noodzakelijk was.
Een 102 jarige overleden. Gister is
te Amsterdam overleden in den ouderdom van
102 jaar C. F. Bartelman, wonende ie Wetering
dwarsstraat 75. Onlangs is hjj nog ter gelegenheid
van zjjn 102en jaardag zoo gevierd. Hjj behoorde
tot de oudste inwoners van Amsterdam en was
voor zjjn leeftijd nog vrjj kras.
Duikers. Ook met de modernste toestellen
kunnen duikers niet tot op elke gewenschte diepte
onder de oppervlakte der zee komen.
De diepte, beweert het Amerikaansche blad
^Shipping Illustrated", waartoe een duiker kan
afdalen, is tot dusverre gemiddeld niet meer dan
30 vademen.
Op groote diepte kunnen zijne krachten niet tegen
de invloeden, die belemmerend op hem werken
bij het vervullen van zijne taak, Er wordt bericht
van een duiker, die bjj een reddingswerk aan de
westkust van Zuid-Amerika een diepte van 33£
vadem bereikte, en van een anderen duiker, die
daar met levensgevaar drie staven koper uit eene
nog grootere diepte boven bracht.
Kapitein Eads heeft bjj zjjne groote werken
aan de South Pars en op de Missisippi bevonden,
dat zeer weinige menschen, van welken lichaams
bouw ook, in staat zijn, de sterke spanning te
doorstaan, welke van hun lichaamskrachten wordt
gevergd, als zjj zich een paar miniten lang op
eene diepte van 20 of 30 vademen bevinden.'
Van 352 duikers, die op grootere diepten, werk
ten, bekwamen 30 ernstige verwondingen en 10
van dezen bezweken daaraan.
In 1885 verging het stoomschip »Alphonso
XII" bjj Pont Gando, Grand Canary met tien
kisten geld aan boord. De zeèverzekeringmaat-
schappjj zond drie duikers uit, Lambert, Tester
en Davies, wien het gelukte, negen van die
kisten met harea inhoud boven te brengen.
Lambert, die zich daarbjj het meest onderscheidde,
kreeg er verlamming van inwendige organen door,
hjj herstelde evenwel door eene doelmatige be
handeling. Later werd Tester uitgezonden, om de
nog ontbrekende kist op te sporen maar bjj kwam
om het leven, waarsehjjnljjk doordat bjj te lang
achtereen onder water bleef. Bjj de eerste expedi
tie ontving Lambert f 48,000 en Tester ongeveer
f 16,800. Zjj kregen 5% van het geredde bedrag
en bovendien f600 per kist.
Toen het stoomschip sCatherthun", op reis van
Australië naar China, in 1896 op eene rots stiet
en met f 125.000 in gouden munt zonk, op eene
diepte van bjjna 30 vademen, hebben twee duikers,
May en Briggs, met onvermoeiden jjver vier vjjf-
den van dit geld boven gebracht. Zij werkten
drie maanden daarover, want zij werden dikwijls
gestoord door slecht weder. De som van f18 000,
die zjj er voor kregen, was niet te hoog, als men
den tijd en het levensgevaar in aanmerking neemt.
Een ander gedenkwaardig geval van diep duiken
is dat van het schip sShyro", hetwelk in April
1891 bjj Kaap Finisterre verging. Er waren daar
zilverstaven aan boord, ter waarde van f 112,500.
Vjjf jaren lang zon men te vergeefs op middelen,
om dien gezonken schat machtig te worden. Het
gelukte niet, iets anders boven te brengen dan
het koperen traliewerk van een kajuit. Eindelijk
echter werd het zilver gezocht door den duiker
Angel Erostarbe, in een nieuw bjjzonder duikers-
pak, uitgevonden door de firma Siebe Gorman
Co. Erostarbe bracht in twee maanden voor
f73.750 zilver boven. Toen viel de winter in en
moest het werk worden gestaakt. Maar in den
daarop volgenden 'zomer bracht hij al de overige
staven boven. Op een bjjzonder gelukkigen dag
dook hjj voor f 27000 op.
De oorzaken, waarom duikers niet zonder levens
gevaar dieper dan ruim 30 vademen kunnen
komen, is grondig onderzocht door deLondensche
natuurkundigen Hill en Greenwood, die proeven
namen op hun eigen lichaam, waarbjj zjj zich
onder water blootstelden aan drukkingen als van
35 vademen. Zjj kwamen tot de slotsom, dat
noodlottige verschijnselen, welke zich bjj duikers
op te groote diepte voordoen, niet, gelijk men tot
dusver meende, te wjjten zjjn aan de groote druk
king, maar veeleer aan vergiftiging door stikstof
of nitrogeen.
Er zjjn duikers met zeer bijzondere luchtpom
pen in een der Schotsche meren onder water
gegaan tot op 35 vademen diepte, zonder nadee-
lige gevolgen te ondervinden. Maar zelfs met alle
mogeljjke wetenschappelijke voorzorgsmaatregelen
is de grens van het duiken iu de diepten der zee
tusschen 35 en 40 vademen, zooals Hill en Green
wood bevonden, 'die met gevaar voor eigen leven
in het algemeen belang deze zaak onderzochten.
Een kanaal in een tunnel. Wij zijn
er in den nieuweren tijd aan gewoon geraakt,
dat 't moderne verkeer voor geen hindernis meer
slaat. Het doorboren van een bergrug, die den
aanleg van een spoorbaan belemmert, is een peu
leschilletje geworden, en het maken van een
tunnel onder een rivier eveneens; onder onze
groote steden loopen ondergrondspoorwegen van
belang, en zoo gaan wij steeds voort. Iets nieuws
is echter een kanaal in een tunnel, d.w.z. in een
tunnel een kanaal te doen loopen. Het plan voor
zóó'n tunnel is kort geleden onderworpen door
den Algemeenen Raad van de wegen en bruggen
in Frankrijk. H'et „Journal des Transports" deelt
het volgende daaromtrent medeHet betreft hier
het maken van den Rovetunnel, waardoor men
een kanaal van Marseille naar de Rhone zal
leiden. Wat de doorsnede van dezen tunnel be
treft, zal deze die van alle tot nog toe gemaakte
tunnels verre achter zidh laten, want hij wordt
22 M. breed en 14.2 M. hoog, teil wijl de Simplon-
tunnel slechts 8 M. breed en 6 M. hoog wordt.
De lengte van den Rovetunnel zal ongeveer 7
K.M zijn. Voor de voortbeweging van de sche
pen, welke van dit kanaal gebruik maken, zullen
electrische sleeplocomotieven dienen, welké zidh
langs den aan weerszijden van het kanaal loo
penden 2 M. breeden weg bewegen. Er zal alzoo
18 M. breedte voor het vaarwater overblijven.
Nog in dit jaar zal met dit reuzenwerk worden
begonnen en men hoopt binnen 7 jaar gereed
to zijn. De kosten zijn geraamd op 34.5 millioen
francs.
Jager, veefokker en landbouwer -
De vraag of de mensch wel, zooals men lang
geloofd heeft en nog veel gelooft, eerst jage,r
daarna veefokker en ten slotte landbouwer is
o-eweest of geworden, is dikwijls bestreden, en
F. Goldstein behandelt deze vraag opnieuw in
het „Zeitsdh, für Sozialwissenschaft". Deze theo
rie zegt hij, kan geen stand houden. Want de
mensch was oorspronkelijk geen vleescjheter, maar
plantèneter; doch vooral komt hij op tegen de
