Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
4:LTet"L Ï55
31ste Jaargang.
Vrijdag 1 Mei 1908.
No. 9099.
Officieele berichten.
oo0knXand£joormidd,ags 11 «W
Buitenlandsch Nieuws.
Verspreide berichten.
Staten-Generaal.
Binnenland
POLITIE.
uréTTat *d T *®ne Yr0UW moet °P fle
uren, dat de zwemplaats voor vrouwen geopend
VrüX °dP Maandag> B^daS- Donderdag en
iüke Lm de las h* met duide-
PERZIë.
Weg6 hPu^eCgevrra°r|ern!ia h8eft kDgS te!e8rafischen
ABONNEMENTSPRIJS:
Dit blad verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen, en
kost voor Schiedam per 3 maanden f 1.35, per maand 45 cent en per
aV cent Franco per post door geheel Nederland 2 - per kwartaal
Afzonderlijke nummers 2 cent.
stratf WKrditr da§®lijks aangenomen aan ons BureauBoter-
straat 50 en bij alle Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
Bureau: BOTERSTRAAT 50
PRIJS DER ADVERTENTIëN:
V an 1 6 regels 0.92 met inbegrip van bewijsnummer
Elke regel daarboven 15 cent.
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend. L lr 1
Ingezonden mededeelingen 25 cent per regel.
Voor herhaaldelijk adverteeren worden uiterst bil-
lijke overeenkomsten aangegaan.
Telefoonnummer 85. Postbus no. 89
tJtm!°nen' die. wenschen te dingen naar de be
den Van ^Aeljjk agent yan politie om in
zwemni'o ^ome.r dienst te doen aan de openbare
bii itoï! kunnen zich daarvoor aanmelden
"tl den commissaris van politie.
lonn311,,^"6# 's verbonden een week-
Aiu>-„Ji ln de maanden Juni, Juli en
Ui s' en van f 9.50 in de maand September
fl, die voor deze betrekking in aanmerking kan
omen moet zjjn gehuwd, uitstekend kunnen
dags 124 uur nn w"™', 65 10 tot des namid"
aags 12J uur, op Woensdag en Zaterdag van des
voorimddags 10 tot des namiddags 2 uur en on
loon van f2 50 n Terle<5nei1 tegen een week-
OOSTENRIJK-HONGARIJE.
keiz^ hw beïoek °P Schöobrunn op 7 Mei zullen
dhelrn en de Duitsche bondsvorsten zich
Jozef hPleg8lZaal verzamelen- Daarna treedt Frans
van H lnnen' ^ervo'?ens worden de vleugeldeuren
het 6 Slde®e'zaal gesloten, zoodat niemand van
gevolg, de adjudanten ot hofbeambten bjj de
zjjn F™»11 Van keiZ0r Wilhelm kan tegenwoordig
PORTUGAL.
Koning D^Ulld!! h8t °Ptreden Van deD j°ngen
zeer elnsL h °PTng der Cortes maakte- wa®
B„ het verlaten van het Cortes-paleis en ook
tn Z Ml0Cht d°°r 06 Straten werd hÜ luide
toegejmcht. Men merkte op, dat het cavalerie-eskorte
e onmklyk rijtuig minder talrijk was dan
df; 1 mLK°niDg ManUel en zÜn m'°eder zich
hegaven. de Maria-kerk te Belem
Pla^tsTeh^ a\ Zal dC Plecht'ge eedsaflegging
op Lole LI W6lke Ke'egenheid een amnestie
worden afgekondigd™0" P°htleke misdad>gers zal
SERVIë.
de ontbinding L*de U1'gPVaardigd' waarbÜ
ven en da Sobranja wordt voorgeschre
vastgesteld V6rklezingen °P 7 Juni worden
2000 vrouwen en b" d™ Koerden meer dan
ZÜ op een w J, g6VaDgen uamen' di*
Oermia leLJL mishandelden- De naar
den, die ware ZF* beZet door de Koer-
CHINA.
Provincie A^hoe- Jing"SJ,ang' dat ln de Chineesche
Provincies ligt ""f greDS V3n de Hoe~
fltgebroken H °.n.lusten teSen de katholieken
sjang en zen in8s8eb°uw in de stad Jing-
8ebrand en IT™ districtshoofd m plat
gesteld. Uit Ank"86"^ i?" met geweld in vrijbeid
Woe"tsjan van RDg' l hoofdstad van An-hoei en
Van Hoe"Peh zfln troepen gezonden.
JAPAN.
Werker Bom'* - If Sera" brengt van zjjn mede-
eea belanS1' uZ New"York vertoevend,
^gevaar H /a 8 °Ver 0ost-Azië en het oor-
duiken. In' h Z F °peeDS Weer schÜut op te
Worden gevaar moet o.a. de oorzaak gezocht
dringen besluit vaQ Roosevelt, aan te
Roosevelf°P b°UW Van vier Pantserschepen.
Weigerir Zegt Borsini zal niet berusten bjj de
de Doain8 u-11 het Congres' doch nam zicb voor,
daartoe 5 6en nieuwe B°odschap te herhalen,
hericht'en DgeSP00rd d0°r kort geleden aangekomen
verwacht d™ a °°Sten' Waar de toestand on-
wacht dreigend geworden is.
orsmi verzekert verder, dat de latente twist,
die Japan een zeer groote economische schade
berokkent, zich voordurend meer verscherpt.
De boycot, die eerst tot Kanton beperkt bleef,
heeft zich snel naar Hongkong en Shanghai uit
gebreid. Reeds wordt geweigerd Japansche schepen
te laden, en Chineesche banken en handelshuizen
weigeren Japansch geld en Japansche cheques. Ja
pan, dat pas een scherpe handelscrisis doorgemaakt
heeft, kan dezen boycot, die zijn hoofdbron van
bestaan verslapt, op den duur niet zonder groote
nadeelen verdragen. Duurt deze toestand nog lang,
dan zal Japan zich tegen wil en dank tot een actie
verplicht zien.
Voorloopig tracht Japan te Peking pressie uit te
oefenen, opdat aan de boycot een einde kome
doch te Peking is men machteloos zegt Borsini
Een moment, waarmee men rekening moet
houden, is de dood van de keizerin-tante van
China. Zooals bekend, hebben de krijgstoerustingen
van Japan ten doel den binnenlandschen toestand
te beheerschen, die volgen zou op den dood van
de keizerin-tante.
De Japansche krijgstoerustingen zijn nog niet
ten einde, doch de algemeene opinie is, dat Japan,
door den boycot met den ondergang bedreigd, zal
trachten den loop van de feiten te bespoedigen.
De toestand, waarin Japan zich bevindt, kan het
dwingen tot een oplossing van de kwestie met
geweld.
De ernst van den toestand werd te Washington
iDgezien bjj het incident van Charbin, toen de
Amerikaansche consul weigerde de autoriteit van
Rusland in Mandsjoerjje te erkennen en de Japan
sche diplomatie zich schaarde aan de zflde van
Rusland,
Overigens hoopt men, dat de aanwezigheid van
een sterke Amerikaansche vloot in den Stillen
Oceaan de daadkracht van Japan zal beperken.
Ondertusschen werkt men jjverig door aan de ver
sterking van de Philippjjnen.
Een Havas-bericht meldt, dat het ministerie
van Koloniën door den gouverneur-generaal van
Indo-China is onderricht van het feit, dat nieuwe
incidenten zich hebben" voorgedaan op het grond
gebied van Batangbang. Een bende gewapende
dieren viel een konvooi aan, dat een geldbezending
vervoerde, en geëscorteerd werd door troepen van
de prinselijke garde.
Telegraafdraden werden doorgesneden.
De commissaris van Battambang ontbood een
detachement tirailleurs om de orde te herstellen.
By het hierop volgend gevecht verloren de roovers
vefscheidene dooden en gewonden. De bende werd
verstrooid.
Een ander Havas bericht zegt, dat de gouver
neur van Martinique het departement van Koloniën
heelt bericht, dat de burgemeester van Fort de
France, tjjdens een verkiezingsopstootje, door een
revolverschot gedood is.
Het huis te Donchéry, waar Napoleon III en
Bismarck na den slag bjj Sedan onderhandeld
hebben, is dezer dagen voor 2200 francs verkoch*
aan een zekeren Fournaise, een veldwachter. Het
is een klein oud huis aan den weg van Sedan naar
Donchéry. Fournaise zal het waarschijnlijk laten
afbreken.
TWEEDE KAMER.
Zitting van Donderdag 30 April.
V isscherqwet.
Aan de orde is de voortzetting der beraadslaging
over het door den heer Duymaer voorgestelde
artikel, verbiedende het visschen met kuilnetten
Za0leT u nrop voorgestelde sub-ameadement
an den heer Reyn e om dit verbod eerst twee
jaar na de uitvoering der wet te doen ingaan.
De heer Van Aschv. W ij k betoogde, dat
de toestand der Zuiderzeevisschers allertreurigst
de km tl 86 6en te ho°g 'even. Neen,
de kuil is het grootste monster, dat oorzaak is
vau hun achteruitgaan. Ten volle onderstreent
spreker he betoog van dan heer Duymaer want
van de kuil, kan niet genoeg kwaad worden gezeud
Uit eigen ervaring, visschende met de voorstanders
van de kuil heelt sprekers zich W„nV. T00rslanders
van het kwaad, dat door dTkml i!," °JfrCU'g:n
Spr. oordeelt het voorstel-Dnvma '°ht wordt,
dlkaal, het houdt niet voldoende reL- ter te ra"
bestaanden toestand. Door den ®mDf? met den
net af te nemen ontneemt men^61"8 kuÜ"
deel hunner inkomsten Zii zullen all een.8root
moeten aanschaffen n I zullen allen staandwant
moeten aanschaffen en zoodoende afhankelijk wor
den van de nettenfabrieken. Dit is economisch niet
goed.
Ook het voorstel-Reyne helpt volgens spr. niet
voldoende. Op andere wijze moet men trachten
het doel te bereiken. Trouwens Duymaer's voorstel
past technisch niet in het systeem der wet. Spr.
wenschte, dat de regeering onomwonden zou
verklaren, dat haars inziens de kuil op den duur
moet verdwijnen en de opheffing daarvan door haar
reeds, aan den horizon wordt gezien. Een absoluut
verbod tbans reeds is onraadzaam. Noodig zijn
bestuursmaatregelen, die uitloopen op een algeheel
verbod in de toekomst.
De heer De Visser achtte de schildering
van den toestand der Zuiderzeebevolking door den
heer Duymaer van Twist te donker gekleurd, ge
lijk spr. trachtte aan te toonen met cijfers be
treffende de jongste uitkomsten van de Zuiderzee-
baringvangst en de andere visscherijen. Het ver
band tusschen de nadeelen van het kuilnet en den
achteruitgang der Zuiderzeebevolking was niet
aangetoond, en alvorens men met een verbodsbe
paling mocht komen, moest hiervan het bewijs zjjn
geleverd.
Er waren velerlei oorzaken die vischmoordend
werkten, bijv. het ophorren van kuit, doch men
trok alleen te velde tegen de kuilnetten en liet de
andere nadeelen bestaan. Dr. Redeke, dien men
onrecht had aangedaan, trachtte de anarchie op
de Zuiderzee te vervangen door het stellen van
bepaalde regelen, langzaam zonder schokken. Op
dien weg wilde spr. hem volgen en hy was dus
tegen de amendementen.
De heer Van Bylandt sloot zich geheel
en al aan bij de beide vorige sprekers. Hij ging
af op de adviezen der regeeringsadviseurs, dte van
deze zaak meer wisten dan alle leden der Kamer,
behalve die leden die meenden, dat zij er meer van
wisten.
Spn gaf tee, dat zijn zwartgallige beschouwingen
van 25 jaren ten aanzien van het nadeel der kuil
netten niet waren uitgekomen. Van uitmoording
der zee was geen sprake. De visschers zeil waren
bereid zich te schikken naar de opvattingen van
dr. Redekedat was veel gewonnen, want aan de
anarchie kon nu een einde komen en daarmede
zouden de ge wenschte nadeelen geleidelijk ver
dwijnen.
De heer Hugenholtz achtte het de taak
der voorstanders van het amendement, waartoe hij
behoorde, aan te toonen dat de kuilnetten de schuld
droegen van den achteruitgang der visscherij op
de Zuiderzee.
De cijfers van dr. Redeke achtte hjj betwistbaar
en hg stelde daartegenover de rapporten der
Zuiderzeevereeniging. Van den oeconomischen
achteruitgang der Zuiderzee-bevolking gaf spr. een
aantal voorbeelden en trachten vervolgens aan te
toonen, dat het rapportRedeke den toestand niet
juist weergaf. Het wiskundig oorzakelijk verband
tusschen het verdwijnen der najaarsharing en het
visschen met kuilnetten was niet te bewijzen. Maar
het groote euvel der kuilvisscherjj, tastbaar en
zichtbaar, wat het visschen van nest, waarvan een
bedrijf is gemaakt, een onzedelijk bedrjjf.
Na uitvoerig te hebben betoogd het schadelijke
van het kuilnet, kwam de heer Hugenholtz tot de
conclusie, dat waar het kuilnet een der groote
oorzaken is van den achteruitgang van den viseh-
siand in de Zuiderzee en de visschers, die zulk net
thans gébruiken, met andere netten hun bedrijf
kunnen voorzetten, het kuilnet bjj de wet moet
worden verboden.
De heer Van Vuuren bestreed de amende
menten.
De minister van Waterstaat, hierna
de amendementen bestrijdend, verzocht den heeren
van Twist en Hugenholtz die in te trekken. Min.
achtte het verkeerd indien de Kamer zich uitsprak
inzake den moordkuil.
Na repliek van den heer Duymaer van
Twist werd de vergadering verdaagd tot morgen.
Voorzitter Alg. Rekenkamer.
Bij Kon. Besluit is aan den heer jhr. mr. S. M.
S. De Savornin Lohman op zjjn verzoek met in-
gank van 1 Juli 1908 eervol ontslag verleend uit
zjjn betrekking van voorzitter der Algemeene
Rekenkamer, met dankbetuiging voor de vele en
gewichtige diensten in verschillende betrekkingen
aan den lande bewezen, en is hjj bevorderd tot
commandeur in de orde van den Nederlandschen
Leeuw.
Flores.
Bljjkens een bjj het Ministerie van Koloniën
uit Nederlandsch-Indië ontvangen telegram, zjjn op
12 dezer te Soekoeria, in het eiland Flores twee
bivaks door eene groote bende kwaadwilligen
overvallen en in brand gestoken. Onzerzjjds
sneuvelden één Europeesch millitair beneden den
rang van officier en twee Amboineesche mare
chaussees, terwjjl vier Amboineesche marechaussees
gewond werden.
Bali.
Wjj lezen het volgende in de »N. Gt"
Van regeeringswege werd niet openbaar gemaakt
het volgende telegram van den commandant der
zeemacht in Oost-Iodië, gisteren aan het dep. van
Marine ontvangen
Het Nederlandsch eskader beschoot Kloengko-og
Landingsdivisiën, eskader en »Mataram" gedebar-
keerd. Geen gewonden".
Boerenhypotkeekbank.
In eene te Eindhoven gehouden vergadering der
Coöperatieve Centrale Boerenleenbank werd in
beginsel besloten tot de oprichting eener boeren-
hypotheekbank te geraken. Ruim 200 van de 230
boerenleenbanken hadden afgevaardigden naar deze
buitengewone algemeene vergadering gezonden,
welke voor bovenstaand doel belegd was. Het
hoofddoel der op te richten hypotheekbank zal
zijn de Centrale Bank steeds voldoenden steun te
verzekeren in zake geldaanvragen der boerenleen
banken. (H.)
-J-L jj
De Katholieken en het Kiesrecht.
Het nHuisgezin" heelt een (voorloopige) balans
opgemaakt van de verklaringen der Katholieke
Kiesvereenigingen over het kiesrecht en kwam
tot de volgende uitkomst
Wjj hebben afgezien van hetgeen door
plaatselijke afdeehngen werd besloten de be
slissingen van een vjjf-en-twintigtal centrale, dus
districts-kiesvereenigingen voor ons liggen.
Van deze vjjf-en-twintig zjjn er slecht drie voor
hpt nemen van geen conclusie of voor het laten
rusten van het kiesrechtvraagstuk, óf omdat men
den Bond tot het nemen eener conclusie onbevoegd
acht of den tjjd niet gekomen oordeelt, om een
uitspraak te doen. De twee-en-twintig overige
vinden, dat de Bond zich heeft uit te spreken.
Eenstemming zjjn deze zoowel ten aanzien
van haar atkeuring der kieswet-Van Houten als
ten aanzien van het niet dringende eener nieuwe
regeling van het kiesrechtvraagstuk. Niet dringend
aldus te verstaan, dat men de aanhangige sociale
wetgeving liefst eerst zag afgehandeld, maar van den
anderen kant het kiesrechtvraagstuk toch ook niet
wensch te zien uitgesteld zoo lang er nog een sociale
maatregel te nemen overbljjft. Onder cjjfers gebracht
zou men kunnen zeggen, dat men aan het eind
van de volgende wetgevende periode den tjjd voor
een herziening van het kiesrechtvraagstuk gekomen
acht.
Noch het organisch kiesrecht, noch het algemeen
kiesrecht heeft tot dusver een meerderheid gevonden
Voor het eerste verklaarden zich 9, voor het
tweede 7 kiesvereenigingen. Daartegen is er wel
een meerderheid voor het gezinshoofdenkiesrecht
evenals, zjj het ook op afwjjkende gronden, er een
meerderheid voor was in de kiesrechtcommissie.
Dit valt hieruit te verklaren, dat zoowel voorstan
ders van het individualistisch als van het organisch
kiesrecht alkaar hier ontmoeten. De een beschouwt
het gezinshoofdenkiesrecht als een eersten stap
tot het organisch kiesrecht, de ander ziet er in
een min of meer uitstekend kenteeken van kies
bevoegdheid. Genoeg dat 16 kiesvereenigingen zich
er voor verklaarden.
Ten aanzien van de uitsluiting der bedeelden
is er geen meerderheid. Acht kiesvereenigingen
wenschten alle bedeelden uit te sluiten, acht andere
alle bedeelden toe te laten, terwjjl een zestal onder
scheid maakte en de uitsluiting wenschte te
beperken tot de bedeelden van overheidswege.
Vóór stemplicht is een zeer sterke meerderheid
19 voor en 3 tegen, een verhouding, die allicht
eenige verwondering zal wekken, daar de grond
slag, waarop men den opkomstplicht optrekt, o.i.
niet zoo hecht is als hjj wel ljjkt.
Een overweldigende meerderheid is er voor
evenredige vertegenwoordiging; slechts één kies-
vereeniging verklaarde zich totdusver er tegen,
Hierbjj dient erkend, dat in de kringen der voor
stemmers ook bezwaren tegen E. V. opdoken en
het Belgische stelsel niet algemeen geprezen werd.
Er is zelfs een voorstel om een commissie te
benoemen, aan welke zal worden npeedraeen t(»
onderzoeken, welk stelsel van E. V. voor on- ian
het beste is.
Voor meervoudig kiesrecht verklaarden zich
vier kiesvereenigingen, niet, natuurljjk omdat men
het beginsel, het denkbeeld in zich verwerpelijk
achtte, integendeel, bjj na algemeen werd het in
