Stads- en Gewestelijk Nieuws.
Ingezonden.
Gemengd JSieuws.
Laatste Berichten.
den districtsschoolopziener, de nieuwe spelling is
ingevoerd, en dat ook de besturen van de bijzondere
scholen te Meeden en Westerlee tot de invoering
er van hebben besloten. Tal van boekjes in ver
eenvoudigde spelling zijn in bewerking, en meerdere
zullen volgen, als op verschillende plaatsen de
nieuwe spelling in het leerplan wordt opgenomen.
Kiesrechtrapport.
De R. K. Kiesvereeniging Amsterdam I ver
gaderde Donderdagavond. Een 17-tal leden wa
ren aanwezig. Na opening der vergadering door
den voorzitter, den heer Radersma, werden de
verslagen en rekeningen afgehandeld en werd
de periodiek aftredende voorzitter herkozen met
algemeene stemmen. Onder de mededeelingen
behoorde deze, dat de vereeniging tengevolge
eener circulaire aan de katholieke kiezers, die
door de leden der Algem. Propagandaclub was
teruggehaald, met 100 leden was toegenomen.
Hierna kwam het Kiesrechtrapport aan de
orde. Het bestuur stelde een motie voor, de
strekking hebbende om de behandeling der kwes
tie ter Bondsvergadering dit jaar te laten rusten
als niet of thans niet urgent, terwijl, wanneer de
Bondsvergadering toch tot behandeling overgaat,
de vereeniging zich zal uitspreken voor het be
ginsel van organisch kiesrecht.
Over deze motie ontspon zich een uitvoerige,
zakeljjke discussie. Aan het slot daarvan nam de
vergadering der motie aan, onder profest van een
der leden, die aanteekening verzocht van zijn
bezwaar, dat de motie niet op de agenda had
gestaan en de vergadering dus niet op een der
gelijke behandeling der zaak was voorbereid en
alzoo niet competent voor een uitspraak.
De vragenlijst werd niet behandeld.
In de gisteravond onder presidium van dr. C.
A. L. Rademaker gehouden vergadering, der R.K.
kiesvereeniging in district II te Amsterdam wer
den de periodiek aftredende bestuursleden. P. A.
Nicolaas en mr. A. H. J. v. d. Biesen, met alge
meene stemmen herkozen, terwijl in de plaats
van den heeren J. N. Hendrix en Herberman, die
bedankten, en mr, G. A. P. M. van der Aa, die
wegens zijn verkiezing tot voorzitter van het
Centraal Bestuur, moest aftreden, gekozen werden
de heeren dr. F. Bonke. Westerkamp en Beu-
mer.
In zake het kiesrechtrapport werd een gelijke
motie aangenomen als in I. zoodat de afdeeling
besluit de voorstellen te steunen, waarbjj de
Bondsvergadering verklaart, de kiesrecht-kwestie
in het loopende jaar niet te zullen behandelen en
ingeval de Bondsvergadering mocht besluiten toch
op de kiesrechtkwestie in te gaan, voorstellen
te steunen, waarbjj men zich verklaart voor orga
nisch kiesrecht, (zonder echter zich uit te spreken
over de wjjze van toepassing). Verder antwoordde
de kiesvereeniging op vraag 2: ja; op 3 neen
op 4in de grondwetop vraag 5geen natuur
recht, maar een door de overheid toegekende
bevoegdheid; bjj 6 verklaarde de kiesvereeniging
overeenkomstig de bovenvermelde motie, voor
organisch kiesrecht, en verder tegen algemeen
kiesrecht voor stemplicht voor evenredige ver
tegenwoordiging, zonder echter het Beigische
stelsel voor te staanvoor meervoudig kiesrecht,
dat de vereeniging ook in de praktjjk zeer wel
uitvoerbaar achtte (men denke aan België) en
achtte na stemming het tijdstip om aan sommige
groepen van vrouwen het te geven, nog niet ge
komen.
Raadsverkiezing.
De Gemeenteraadsverkiezing in District II is
bepaald op 25 Mei (candidaatstelling). De stem
ming en herstemming zullen resp. op Dinsdag 2
en Vrjjdag 12 Juni plaat? hebben.
„Recht, Plicht en Orde".
De algemeene vergadering van de R. K. Kies
vereeniging Recht, Plicht en Orde", gister-avond
in het Bondsgebouw gehouden, was, zooals bjjna
alom, waar het betrokken gewichtig vraagstuk
behandeld werd, slecht bezochtslechts een dertig
tal personen waren aanwezig.
De voorzitter, de heer A. C. A. Nolet, de ver
gadering openend, deelde daarna mede, dat zjj
belegd was om te voldoen aan den wensch van
den Algemeenen Bond van R. K. Kiesvereenigin-
gen in Nederland, een uitspraak inzake het kies-
rechtvraagstuk uit te lokken. Het bestuur had
gemeend zich te dezer zake door eene commissie
te moeten doen voorlichten, die kort geleden
gereed was gekomen met haar rapport, dat ter
algemeene kennnis was gebracht, opdat allen
gelegenheid zouden hebben dat te overwegen.
Daarna werden de verschillende conclusiën, door
de commissie gesteld, achtereenvolgens in behan
deling gebracht en de volgende aangenomen
I. Voor uitspraak van den Alg. Bond van R. K.
Kiesvereenigingen over de regeling van het kies
recht.
II. Voor een nieuwe kiesrechtregeling.
III. De derde vraag:
Meent ge dat eene nieuwe regeling van het
kiesrecht zóó urgent is, dat desnoods eene herzie
ning der Grondwet aan het voortarbeiden aan de
sociale wetgeving moet voorafgaan, lokte nog al
eenige discussie uit.
Meerdere leden achtten eene nieuwe regeling van
het kiesrecht niet zóó urgent, dat daarop het
voortarbeiden aan de aanhangige sociale wetgeving
zou moeten wachten. Een enkel lid meende
ook met het oog op de gestelde conclusie
Vóór herziening der Grondwet (artikelen 80,
127 en 143.)
dat men de beoordeeling van de al of niet nood
zakelijkheid van wjjziging der Grondwet moest
overlaten aan de macht, die daartoe in den regel
het initiatief neemt.
Ten slotte vereenigde men zich met 22—9
stemmen met de volgende conclusie.
Voor herziening der Grondwet (artikelen 80»
127 en 143, mits de aanhangige sociale wetgeving
geen vertraging ondervinde.
Verder werden daarna de volgende conclusiën
aangenomen.'
IV. Grondslagen voor het kiesrecht voor de
politieke lichamen behooren in de Grondwet thuis.
V. Het kiesrecht is eene publiekrechterlijke
functie, ontleend aan den Staat.
VI. Voor individueel kiesrecht.
VII. Hier betreft het de vraag
Wordt naar uwe meening een eerste stap gezet
op den weg naar organisch kiesrecht door het
kiesrecht toe te kennen aan gezinshoofden.
Na korte discussie vereenigde men zich met de
conclusie der commissie
Deze vraag onbeantwoord laten.
VIII. De volgende vraag, zich bjj de vorige
aansluitend, was
Of zjjt gij van oordeel indien gij vraag VII
niet toestemmend kunt beantwoorden dan in
het zjjn van gezinshoofd naast andere een
uitnemend kenteeken ligt van geschiktheid om de
kiesfunctie uit te oefenen
De conclusie der commissie
Het zjjn van gezinshoofd is geen uitnemend
kenteeken van geschiktheid om de kiesfunctie uit
te oefenen.
lokte nog eenige discussie uit.
Een enkel lid wilde die aangevuld zien in dezen
zin In het gezinshoofden-kiesrecht zou wellicht
een basit te vinden zjjn als 't door andere ken
merken, o a. het capaciteitenstelsel zóó werd aan
gevuld, dat inwonende oudere zoons en alleen of
in eommunauteit levende personen niet werden
uitgesloten.
Ten slotte vereenigde men zich met de conclu
sie, waarin alleen het woord ^uitnemend" nog
onderstreept werd.
Hierna kwam in behandeling vraag
IX.Of verklaart ge U—gelet ook op de tegenwoor
dige politieke verhoudingen voor algemeen
kiesrecht
De conclusie door de commissie gesteld
Voor algemeen kiesrecht, met evenr. vert. ten
stemplicht.
lokte nog al eenige discussie uit.
Terwjjl meerdere leden zich op de veelal ont
wikkelde gronden, ook vooral omdat het kiesrecht
volstrekt geen natuurrecht is te achten, tegen
algemeen stemrecht verklaarden, verklaarde andere
zich voor dat stelsel, omdat zjj dat een
enkel lid met verscherpte exceptiën de meest
rationeele oplossing van het kiesrechtvraagstuk
vonden en er volstrekt geen nadeel voor de katho
lieke partjj in zagen. Een enkel commissielid
verklaarde er zich voor, omdat hjj 't moeiljjk
achtte afdoende kenteekenen voor het kiesrecht
aan te geven en 't gemakkelijker achtte de excép-
tiËn te stelleD. De meening van een ander
commissielid, dat evenredige vertegenwoordiging
en stemplicht hier voldoende correctieven waren»
werd;van andere zijde beslist weersproken.
Ten slotte verwierp de vergadering met 16—13
stemmen de hier gestelde conclusie.
Deze werd ,daarna aldus gewjjzigd
Tegen algemeen kiesrecht.
Verder werden onveranderd de volgende con
clusiën aangenomen
X. Tegen toekenning van stemrecht aan be
deelden.
XI. Voor stemplicht.
XII. Voor Evenredige Vertegenwoordiging.
XIII. Oplossing van het kiesrechtvpaagstuk
zonder Evenr. Vert. is onbevredigend.
XIV. Tegen meervoudig stemrecht.
XV. Tegen vrouwenkiesrecht.
Dit werk, aldus beëindigd zjjnde, bracht de
Voorzitter, dankend, hulde aan de toewjjding der
commissie, de zaken der kiesvereeniging in de
voortdurende belangstelling harer leden aanbeve
lend en op hare assistentie eventueel ook voor de
toekomst gaarne rekenend.
Aan het eind der vergaderingon kwam nog
even de aanstaande verkiezing voor den gemeen
teraad in district II, ter sprake, waarbjj bleek
dat er te dezer zake reeds besprekingen met de
andere christeljjke partijen hadden plaats gehad.
Ten slotte deelde de Voorzitter nog mede, dat
er nog een vacature in het bestuur was, doordat
de heer Th. Wouterlood zjjne benoeming tot be
stuurslid niet had aangenomen, waarna de ver
gadering door hem werd gesloten.
St. Jozefs-patronaat.
Bljjkens achterstaande advertentie zal morgen
(Zondag) avond half acht in de lokalen achter het
R. K. Weeshuis alhier de prysuitdeeling aan de
leerlingen van het patronaat plaats hebben.
Ouders der leerlingen, donateurs en donatricen
hebben daarbij vrjjen toegang.
Gister-avond 10 ure is een paard
van de wed. Bjjloo, waarmede men in de Groene-
laan over een opgeslagen noodbrug over de uit
graving wilde gaan, daar neergestort en in de
uitgraving terecht gekomen.
Met veel moeite is het paard weer op den kant
geholpen het bleek geen letsel te hebben bekomen.
Gisteren zjjn alhier aangehouden
en heden-morgen werd nog een persoon aange
houden, die zich allen hadden schuldig gemaakt
aan diefstal van lood en zink in de gemeentelijke
zweminrichting aan het Spuikanaal alhier.
Proces-verbaal is tegen bedoelde personen
opgemaakt.
De Iersche Setter van den heer
D. C. Kok, welke verleden jaar te Baarn reeds twee
prjjzen haalde, werd gisteren op de Internationale
tentoonstelling van »Nimrod" ïCjjnophilia"
te Amsterdam in verschillende klassen andermaal
bekroond met 3 tweeden en een derden prjjs.
PROGRAMMA van de Uitvoering op Zon
dag den 10 Mei '1908, des namid
dags ten 1ure, in de Plantage
alhier
1. Blaze-Away Amer, Marsch Abe Holzman.
2. Concert Ouverture, C. K. L. Burgdorffer. 3.
Quand l'Amour meurt Valse lente, Louis Billant.
Fantaisie Trouvère, Verai. 5. Intermezzo
Cavalleria Rusticana, P. Mascagni. 6. Marsch.
Deze nummers komen voor de eerste maal op
het programma voor.
UIT ROTTERDAM.
Het „Hbld." verneemt, dat de verbonden rech
terzijde alhier candidaat voor den gemeenteraad
zal stellen in district V mr. Van Asch van Wijk,
anti-revolutionair, denzelfde die bij de jongste
verkiezingen voor de Provinciale Staten de- over
winning behaalde op mr. Zimmerman, terwjjl
hun uitverkorene voor district II alhier is mr.
A. van der Hoeven, chr.-hist.
Men meldt uit Rotterdam:
Naar het huis van bewaring is overgebracht
de barbier G. v. S., te Charlois, die gisteren
vermoedelijk in een vlaag van waanzin, een
moordaanslag pleegde op zijn schoonzuster, door
haar een aantal messneden toe te brengen.
Mijnheer de Redacteur,
Mag ik UEd. verzoeken volgend schrijven in
uw geacht blad op ie nemen bjj voorbaat mjjn
dank.
In de a.s. Gemeenteraadszitting zal, op voorstel
van B. en W., beslissing genomen worden
tot verlaging der Gasprjjzen van Munt en Kooklicht.
Wie zjjn de verbruikers van Gas
De arme, arme werkman niet, die houdt zich
bjj zjjn petroleumlicht.
De werkman, die een beter inkomen heeft, is
de man van muntgas.
Dan komt de winkelier die, gedwongen is, wil
hjj reclame maken voor zjjn zaak, te zorgen
voor eene goede verlichting. Dat die verhooging
op hoogen prjjs komt, spreekt van zelf.
Waarom wordt juist de winkelier zoo stief
moeder! jjk bedeeld
Is het ook om alzoo de Coöperatie te bevorderen
Moet dan de Middenstand in alles worden ge
troffen
Dat de Coöperatie door een deel der Raadsleden
krachtig wordt voorgestaan, is gebleken bü de j.l.
Raadszitting.
Gelukkig is er nog een ander deel, dat dit gevaar
lijk streven tegengaatgetuige de weigering van
de vier ton aan de Vereeniging ^Volkshuisvesting".
Dit stemt alle middenstanders tot dankbaarheid.
Aan U, M.H., een vriendeljjk verzoek Kan het
zjjn dat de Gasprjjzen verminderd worden, doe
dan ook iets voor den winkelier.
Schiedam 9 Mei 1908.
EEN WINKELIER.
De staking te IJ muiden. Na een gister
morgen gehouden vergadering van arbeiders in
het visscberjjbedrjji te IJmuiden werd het navol
gende telegram gezonden aan den minister van
waterstaat:
geven met verschuldigden eerbied te kennen
ondergeteekenden, allen zoogenaamde losse arbeiders,
die nochtans hun vast weekgeld aan het visscherjj-
bedrjjf verdienen,
dat door de staking der vischkoopers ruim 350
arbeiders gedurende acht dagen van werk, dus
van verdiensten verstoken zjjn
dat van deze 350 arbeiders ruim 280 gehuwd
zjjn en behalve zich zelf een gezin hebben te onder
houden
dat van dit aantal arbeiders 250 te IJmuiden
woonachtig zjjn en 100 te Velseroord,
dat zjj onmogeljjk het weekgeld ook maar ééne
week kunnen missen, want dat bet per daggeld
verdiend wordt, wat voor hun onderhoud dageljjks
noodig is,
dat tengevolge van het niet ontvangen van het
dringend benoodigd daggeld onmiddelljjk gebrek
wordt geleden,
dat begrjjpeljjker wjjze kruideniers en bakkers,
weigeren op crediet te leveren, overtuigd dat het
achterstallige niet kan worden ingehaald.
dat zjj door de door uwe Excellentie genomen
beschikking, tengevolge waarvan staking uitbrak,
de eerste en gevoeligste nadeelen ondervinden,
waardoorin ruim 350gezinnen broodgebrek heerscht,
daar de ongehuwden meest kostwinners zjjn voor
oude van dageD,
redenen waarom zjj uwe Excellentie eerbiedig
verzoeken die maatregelen te willen treffen, die
er toe kunnen leiden, dat hunne vrouwen en
kinderen als geheel buiten eenige schuld aan deze
staking voor verdere nijpende armoede worden
gevrjjwaard en indien daartoe termen gevonden
kunnen worden op eenige wjjze voor de reeds ge
leden schade worden schadeloos gesteld,
dat zjj zich niet geroepen achten eenigen weg
aan te wjjzen, die uit dezen zeer neteligen toestand
kan leiden, doch eiken maatregel van Uw Excel
lentie zullen toejuichen, die er toe kan leiden»
dat een groot deel der arbeidersbevolking te
IJmuiden en Velseroord voor broodgebrek bewaard
bljjve.
Geven uw Excellentie nog beleefd kennis, dat
van dit onderdanig verzoek een afschrift wordt
gezonden aan Hare Majesteit de Koningin.
Oude munten. Men meldt uit Rozenburg
Werkleden, bezig met het graven van grond uit
één gorzen langs de noordzjjde van ons eiland,
deden gisteren een zeldzame vondst. Ongeveer
een meter in den grond vonden ze een 80-tal zil
veren munten, dagteekenend uit de 17e- en 18e
eeuw. O.a. waren er z.g. scheepjesschellingen en
13 'd haltstukjes bjj. Ook grootere munten, ter
waarde van f 3. Deze waren nog geheel gaaf en
dragen het jaartal 1793. Waarschijnlijk is het
geld hier verborgen in den Franschen tjjd door
bewoners van een nabjjzjjnde hoeve, welke als
rjjk bekend stonden.
Een jonge uitbreker ontvlucht.
Uit de tuchtschool in Ginneken is gisternacht een
Amsterdamsch jochie van 'n jaar of 14 uitgebro
ken.
Hjj was stout* geweest, had een dag cachot ge
kregen.
Maar in dat cachot zit'n raampje en de jeugdige
gevangene dacht vannachtals ik dat ruitje eruit
breek, dan heb ik een gat. Zoo gezegd zoo ge
daan.
Donderdagochtend vond men de ruit kapot en
de knaap was gevlogen. Nu speurt men aller
wegen.
Wie heeft een jongen van 'n jaar of veertien
gezien in het bekende manchesterpakje der bewo
ners van de tuchtschool (D. v. N.)
Middenstandsbeweging.
Men seint ons
Op de audiëntie, welke aan het Dag. bestuur
van den Middenstandsbond werd verleend door
minister Talma werd door dit bestuurscollege op
verschillende zaken in het belang der Middenstand
gewezen o.a. het bedrjjfsmuseum en de enquete. De
minister deelde mede dat het de bedoeling is deze
zoowel mondeling als schrifteljjk te doen plaats
vinden. Ook werd de aandacht gevestigd op de
gunstige werking van het Rjjksbureau te Leiden
tot kosteloos onderzoek van koopwaren. Er werd
verzocht de mogeljjkheid te overwegen, dit bureau
ook kosteloos open te stellen voor kooplieden in
veevoeder. ZEx. meende dat wellicht hierin zou
kunnen voorzien het op te richten Station voor
de maalderjj te Wagenmgen. Het credietwezen,
staatscommissie Middenstand, oneerljjke concur
rentie, wjjziging gemeentewet inzake herziening
van het gemeentelijk belastingstelstel, verbetering
vakopleiding kwamen eveneens ter sprake alle
onderwerpen, waarbjj de minister zjjn medewer
king toezegde. Betreffende de invoering van den
Midden-Europeeschen tjjd zal hjj overleg plegen
met zjjn collega van Binnenlandsche Zaken. Op
verzoek van het Dag. Bestuur beloofde de heer
Talma, Zoo hjj niet verhinderd zou zjjn, op het a.s.
Middenstandscongres 29 en 30 Juli te Dordrecht te
houden, te komen. In eik geval zou hjj een verte
genwoordiger zenden. Uit alles bljjkt dat de belan
gen van den Middenstand bjj dezen Minister ook
de noodige aandacht zullen vinden.
De Rotterdamsche inbrekersbende.
Men seint ons uit Rotterdam
Ondanks de arrestatie der vier recidivisten laten
de Rotterdamsche inbrekers nog steeds niet na
bezoeken af te leggen. Intusschen heeft de politie
de hand gelegd, behalve op de vier genoemden
ook op zekeren S. Gans, wonende in de 2de
Lombaidstraat. Heel veel bewijs is er verder
niet tegen de gearresteerden, die in hun antwoor
den zeer gewikst en voorzichtig zijn gevonden.
In de schoenen van een hunner vond men krijt,
dat bij chemisch onderzoek afkomstig bleek te
zijn uit een der in den laatsten tijd geforceerde
brandkasten. Zooals men weet, bevindt zich in
den wand van sommige kasten een dikke kalk-
laag. De geldsommen op hen gevonden zijn niet
zoo groot als aanvankelijk bij geruchte werd mee
gedeeld.
Ook heden hebben er weder eenige voorloo*
pige arrestaties plaats gehad. Dat hun collega's
zich overigens door den oogenblikkelijken te
genslag niet laten ontmoedigen blijkt ten eerste
uit een briefje op het bureau van het „Rotter-
damsch Nieuwsblad" ontvangen, waarin wterd
meegedeeld dat zij voornemens zijn in de eerste
drie maanden althans hun slag nog te slaan.
En de daad bij het woord voegend hebben
zij heden-nacht een bezoek gebracht aan de stu-
wadoorstirma D. van Koeveren Co. aan de
Prins Hendrikkade Oostzjjde no. 17, op Feyenoofd-
Aan de achterzijde in de Olivier van Noordstraat
zijn zij binnengekomen en hebben de brandkast
op de gewone wijze gekanteld en opengebrokep.
Na de geheele achterwand verwijderd te hebben
vonden zij slechts oude boeken. Hierop beproefden
zij hun krachten tevergeefs op een spiksplinter
nieuwe sfaalkast. Zij konden slechts het kope
ren slot eraf werken maar verder konden
niet. komen, daarom hebben zij zich maar eerst
met medeneming van twee heerenrijwielen, een
revolver, 32 koperen gewichten, gemerkt K.
K. verwijderd. Van de daders geen spoor. Men
heeft hiei met een zeer uitgebreidó bende
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie).
Van ingezonden stukken wordt de kopy niet teruggegeven.
