Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
o b n e e r t ob ie
Nlem Schiedamsck Courant
mei tr at Is BeilMnri ZoiiapM
priii li c. p. »eel, 0.45 p. iid.flJ p.3 ml
31ste Jaargang
Maandag 25 Mei 1908.
i\o. 9119
i;e i:d
^FEUILLETON.
9© verdwenen erfgename.
Buitenlandsch Nieuws.
te antLhr/d8 n'et ZÜ vond bet onnoodig
nu had m 1 en bemerkende, dat haajr smart
Weg te if a s Sem®akt voor een ongeduld om
aaD, maar •n' °ng lk niet verder op de zaak
"""alle naH 8'nF naar de deur. Toen wq het
de opening V1 °fg? dat onrn'ddellijk loopt naar
Woord weer ój 8 gemerkt E"' vatte ik bet
(Wordt vtrvoigdl
ABONNEMENTSPRIJS:
Dit blad verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen, en
kost voor Schiedam per 3 maanden f 1.35, per maand 45 cent en per
week 10 cent. Franco per post door geheel Nederland f 2.per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: Boter-
straat 50 en bij alle Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
BureauBOTERSTRAAT 50
PRIJS DER ADVERTENTIëN:
Van 1—6 regels ƒ0.92 met inbegrip van bewijsnummer.
Elke regel daarboven 15 cent. j i_j
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend.
Ingezonden mededeelingen 25 cent per regel.
Voorherhaaldelijk adverteeren worden uiterst bil-
lijke overeenkomsten aangegaan.
Telefoonnummer 85. Postbus no. 39,
In ons land zijn de spoorwegen gedeeltelijk
aangelegd door den Staat, gedeeltelijk door par-
'cu.litre maatschappijen.
De Staat heeft hare lijnen ter exploitatie afge
staan aan particuliere maatschappijen, zoodat te
genvvoordig voornamelijk twee groote maatschap-
Pijen de spoorwegen exploiteeren, nl. de Maat-
schappij tot Exploitatie van Staatsspoorwegen
(S S.) en de Hollandsche IJzeren Spoorwegmaat
schappij (H. IJ. S. M.)
S'nds lang zijn er stemmen opgegaan, om de
Particuliere maatschappijen op te heffen, en aan
en Staat de Exploitatie van alle spoorwegen
°P te- dragen.
En de heer Bos heeft in de Tweede Kamer
G€ric motie ingediend, waarbij staatsexploitatie
gevraagd wordt. 1
Deze motie werd de vorige week behandeld, én de
voor- en nadeelen van den Staat werden in den
breede behandeld, i
1 ooreerst eene vraag, die eigenlijk geen vraag
meer moest zijn. i
Mag een katholiek zich verklaren vóór staats-
exploitatie van spoorwegen? I
Zeer zeker ja.
Zoo goed als algemeen wordt door de katho
lieke geleerden aangenomen, dat het doel van
den Staat is:
1. de handhaving van het recht;
A de bevordering van het algemeen welzijn.
Indien nu het /algemeen welzijn beter be
vorderd wordt, doordat de Staat voor eigen reke-
l'ng neemt het bestuur van de verkeerswegen,
an mag de Staat dit bestuur overnemen; en
zouden particuliere personen of maatschappijen
n'et ir. staat zijn om voor voldoende verkeers-
te zorgen, dan zou de Staat het bestuur
Ze s moeten overnemen, wilde hij het alge-
nctn welzijn bevorderen, zooals zijn doel is.
ry h00fdvraaS 's dus hier:
do °lfU gemeen welzijn het best gediend
'- particuliere of wel door staatsexploitatie?
dm/ fS 06116 vraaS van praktijk. Aan beide zij-
staan vóór- en nadeelen.
bangt af van het oordeel, of de voor-
tati .°n fr°°''er geringer zijn bij staatsexploi-
verkl'are m°n Zl°^ 6r v r °I or tegen zal
katli ohr<i!-°0r gemakkeIÏÏk uit te leggen is, dat
toch v €rl'- ^°eweI dezelfde staatsleer volgend,
de e,rS° Van gevoelen kunnen hebben over
prachsche vraag: Zijn in ons land de voor-
6'L Sro<Jter dan de nadeelen?
bftein' ^a'^dlieke Kamerleden in ons land geen
Staaft Wes^e makon van de vraag, of de
- oen of ander bedrijf in eigen beheer mag
Naar het Engelsch).
6)
looven^dat inaar ahet scllÜnti om te ge-
Het antwnr. a dlt Pad ontvoerd is
»H f 00rd was driftig.
zgn ?°V,°" a?,ders z.?°, snelweggegoocheld
°m over h hierbq naar mij
berinn-ra a" schouder »beb ik mij sedert
bet kina terwÜI ,k ln mijn schrik toen ik
luid va D'eï zag' het tuibbuis uitliep, ik het ge-
Carew mboorde op het rqpad van mevrouw
Want *it en ^ad dat voor mÜ geen beteekenis,
tuin *erwacbtte het meisje ergens in den
het win ln maar nu beduidt het alles, want
kind ca^.i8eS^aur uf1®1 ket scbreeuwen van een
kind verbeeldde lk mg althans) en dat
nemen, bleek wel bij de behandeling der Wet
tot staats-exploitatie van mijnen.
In de Tweede Kamer was geen enkele, en in
de Eerste Kamer slechts één katholiek, die er
tegen stemde.
Het is licht begrijpelijk, dat men in een cou
rantenartikel niet alle vóór- en nadeelen van
staatsexploitatie kan bespreken.
Daar zijn boeken mede gevuld.
Slechts enkele kunnen wij opsommen.
De vóórstanders zeggen, dat de spoorwegen
mceten dienen-voor het algemeen belang.
Ei moet eenheid zijn van net. De minder wel
varende streken moeten evengoed hare spoor
wegen hebben als de meer welvarende.
Particuliere maatschappijen denken slechts om
eigen voordeel, en zullen daarom nimmer lij-
nen aanleggen, die wel in het voordeel zijn der
bevolking, maar geen rente opbrengen.
Hierop antwoorden de tegenstanders, dat de
staatscontrole en staatssubsidie voor slecht ren-
deérende lijnen ook voldoende zijn, om het even
aangehaald doel te bereiken.
Maar zeggen de voorstanders dat komt
veel te duur uit voor den Staat. Het is beter,
dat dc goede lijnen betalen voor de slechte, dan
is er geen verlies. En tegenwoordig is het juist
het omgekeerde. Waar goede lijnen zijn, is con
currentie; deze concurrentie maakt, dat de prij
zen telkens verlaagd worden. En dan moeten de
lijnen, waar geen concurrentie is, maar betalen.
Dat. is waar, geven vele tegenstanders toe
niaar dat ligt aan de onvoldoende inmenging
van den Staat, die ateiKcr mueist ingrijpen bij
bet vaststellen van tarieven en van den treinen
loop.
Wie heeft nu gelijk?
De tegenstanders van staatsexploitatie zijn be
vreesd voor de groote toename van het corps
staatsambtenaren.
Vele voorstanders voelen veel. voor deze grief,
maar meenen deze te ondervangen door het be
heer van spoorwegen op te dragen aan eene Com
missie, buiten de politieke partijen staande, zooals
bijv. in Zwitserland.
De tegenstanders zeggen, dat er menschen be
nadeeld worden door de spoorwegen, zooals
schippers enz. Bij Staatsexploitatie zou het de
Staat zijn, die hun concurrentie aandeed, waar
door het gezag zou lqden. j
De voorstanders antwoorden hierop, dat ook
thans dc Staat den aanleg van nieuwe lijnen
moet goedkeuren, en dus evenzeer schuld is van
concurrentie. En overigens moet het algemeen
belang den doorslag geven.
Tegenstanders beweren, dat hij Staatsexploita
tie de staat ieder oogenblik protectie of vrijhan
del kan bevorderen door de tarieven te verhoogen
of te verlagen.
Waarop geantwoord wordt, dat zulks tegen-
»Maar", viel ik in de rede, »dat behoort de
politie te weten."
»Dat doet zq al, en mevrouw Ocumpaugh ook
maar zq heeft slechts één idee, en niets kan haar
daarvan afbrengen."
Ik herinnerde mq den wagen met het schrei
ende kind er in, welke den vorigen avond op de
wegen gezien was en onwillekeurig voelde ik mq
eenigzins ontmoedigd.
vZou mevronw Carew ons hieromtrent iets kun
nen vertellen vroeg ik, met een gebaar naar
buis, waar wq nu langs kwamen.
»Neen Mevrouw Carew was dien morgen naar
New-York gegaan en juist teruggekeerd, toen wq
Gwendolen misten. Zij was haar neefje gaan ha
len, die onlangs wees geworden is, en had het te
druk om het hem in zqn nieuwe huis naar den
zin te maken, dan dat zq een rqtuig zou opge
merkt hebben, dat over haar grond reed."
»Haar dienstboden dan
ïZq had er geen. Zq zqn allen weggezonden.
Het huis was geheel leeg."
Ik vond dit vrq vreemd, maar daar wq op dit
oogenblik de lange reeks van trappen bereikt had
den naar beneden naar de kadijk, gaf ik geen
autwoord voor wq aan den voet van de eerste
rap gekomen waren. Toen merkte ik op
met mevrou\doLmepVarughW»CareW intiem WaS
alsSvrindinnen."°k: meer als ZaSterS dan
»En toch gaat zq naar New-York juist op den
woordig de maatschappijen kunnen doen, en dat
zelfs doen ter bevoordeeling van particuliere per
sonen,
De Vóórstanders hebben ook argumenten; die
niet te onderschatten zijn.
Bij staatsexploitatie kon eene nijverheid, die
slechte jaren heeft, gesteund worden door ver
laging van tarieven, gelijk in Indië gebeurd is;
particulieren zullen zulks enkel doen, als het
in hun belang is.
Een groot argument der voorstanders ligt in
de personen der aandeelhouders. Het gebeurt,
dat de aandeelhouders van spoorwegen voor het
grootste gedeelte buitenlanders zijn. Ook.de
aandeden van Nederlandsche spoorwegen zitten
in het buitenland. 1
Mag men wel toelaten, dat buitenlanders de
hoogste Directie aanstellen?
Denk eens wat in geval van oorlog dan moge
lijk is?
Tegen dit zeer sterk argument der vóórstanders
hebben wij nog geen doeltreffende weerlegging
gevonden.
Wel wil mfen den Staat bij de benoeming eenige
rechten geven, maar de aandeelhouders behouden
tocli steeds den meesten invloed.
Een geldelijk nadeel is er wel in geval van
oorlog bij staatsexploitatie.
Het rollend materieel, dat den Staat behoort,
weidt bij oorlog voor goeden buit verklaard, als
het in handen van den vijand valt.
daarentegen wordt particulier eigendom terug
gegeven.
Vee 1 wordt er getwist over de vraag of de
Slaat duurder exploiteert dan particulieren. Ook
hier verdeeldheid. I,
Eveneens over de voorkomendheid van het per
soneel. Velen achten het personeel vlugger en
behulpzamer in particulieren dan in Staatsdienst.
Anderen vinden in de promotie bij geschiktheid
waarborg genoeg.
Er zijn nog verschillende vóór- en nadeelen
aan te halen, maar een der belangrijkste kwesties
hebben wij tot het laatste bewaard.
Wat is voor het personeel het beste?
Ook hier zijn vóór- en nadeelen. j
Bij staatsexploitatie is alles aan reglementen
gebonden I
Extra-uitkeeringen bij treurige gevallen, als over
lijden van een jeugdig gehuwd ambtenaar, of
het aanstellen van de vrouw als wachteres, de
indienst-neming van een zoon zijn gemakkelijker
bij particuliere dan bij Staatsexploitatie.
Maar bij particuliere exploitatie moet gezorgd
worden om winst te maken, en om deze reden
wordt het traktement der beambten, vooral der
lagere, soms zeer klein gehouden. De traktemen
ten der wegwerkers bij de S.S: zijn nog steeds
bedroevend.
dag, dat haar vriendin een muziekfeest geeft."
»0. daar had zq goede redenen voor. Mevrouw
Carew is van plan deze week scheep te gaan naar
Europa, tn dit was haar eenige gelegenheid om
haar neefje at te halen, die met haar mee gaat.
Maar ik weet niet of zq nu wel zal gaan. Zq
is doodelqk bedroefd over de verdwqning van Gwen
dolen, en zal mevrouw Ocumpaugh misschien niet
willen verlaten vóór zq weet of wij het lieve kind
ooit terug zullen zien. Maar ik zal mqn trein
missen."
Zq verhaastte daarop zichtbaar haar pas en
daar het werkelqk bqna tqd was, durfde ik haar
niet langer ophouden. Maar terwql ik achter
haar aan liep, bemerkte ik, dat er niettegenstaan
de haar haast nu en dan een eigenaardige aar
zeling in haar stap viel waar te nemen en het
zou mq niets verbaasd hebben, als ik haar plot
seling had zien stilstaan en zich naar mq om
wenden op een van de twee overblqvende trap
pen, die van den steilen heuvel naar omlaag
leidden.
Maar wq kwamen beneden zonder dat zq aan
haar neiging had toegegeven, en on middelqk daar
op hadden wq het volle gezicht op de rivier en
op het kleine vlagstation. dat slechts enkele roe-
den links daar vandaan gelegen was. Terwql wq
ons wendden naar het laatste, wierpen wq beiden
onwillekeurig een blik achter ons op het dok der
Ocumpaughs, waar men een dozqn mannen aan
het werk kon zien, met enterhaken de rivierbed-
ding afdreggend Het was een droevig schouw-
Bij staatsexploitatie zal men goede loonen kun
nen geven, wijl winst behalen geen doel is, en
de larieven steeds verhoogd kunnen worden.
Maar in dit laatste zien Handel en Nijverheid
een zeer groot gevaar.
En een niet minder groot gevaar ziet men in
het bederven van de politiek door het groote
ambtenaren-corps.
De candidaten, die het meest beloven, zullen
den grootsten steun hebben van de ambtenaars
en beambten.
En zoo zullen vreest men de candidaten
*oor de Kamers elkander overbieden, waardoor
de politiek bedorven wordt, omdat eigenbelang
den doorsalg zal geven, en waardoor de exploi
tatie schrikbarend duur kan worden, als enkel
uit politieke beweegredenen de •traktementen woi*
den opgedreven.
Deze korte uiteenzetting zal wel voldoende zijn
om aan te toonen, hoe moeilijk de kwestie is,
en hoeveel studie het kost, alvorens men zich
met volle overtuiging vóór- of tegenstander van
Staatsexploitatie kan verklaren.
ENGELAND.
Koning Edward heeft Zaterdag in het Bucking
ham paleis de Duitsche burgemeesters ontvangen,
die een bezoek aan Engeland brengen.
De burgemeester van Munchen hield een toe
spraak.
DUITSCHLAND.
De afgezanten van Mouley Hafid moeten nog
steeds te Berlqn vertoeven, hoewel sommige bla
den hadden bericht, dat zq reeds 19 Mei 11. via
Hamburg naar hun vaderland waren terugge
keerd.
De Deutsch Marokkanische Korrespondenz, het
orgaan van het Marokko-comité, maakt nog steeds
op de meest snorkende wqze propaganda voor het
gezantschap.
De afgezanten van den Marokkaanschen tegen-
Sultan hebben n.l. te Berlqn eenige musea be
zocht. Voor de portretten van de Keizers in bet
Tuighuis, waar zich ook allerlei op de Franschen
veroverde kanonnen bevinden, hebben de Marok
kanen altijd volgens graaf v. Pfeil's orgaan
met diepe bewondering stilgestaan. Het woord
Kaiser" hebben zq met een zekere verrukking
uitgesproken, De namen Bismarck en Moltke
hebben hun in een soort extase gebraebt, (sic.)
Op een dergelqke smakelooze ea onhandige
wqze wordt door genoemd orgaan de zaak van
Mouley Hafid voorgestaan.
Den 16en Augustus a.s. beginnen te Düssel-
dorf de vergaderingen van den 55en Katholieken
dag. Zestig jaar zqn verloopen sinds in 1848
de Katholieken van geheel Duitschland te
Mainz voor de eerste maal bqeenkwamen. In de
spel, en het jonge meisje naast mq huiverde, toen
wij de uitdrukking van ziekelqke nieuwsgierig
heid vernamen op de gezichten van de toekqkers,
mannen en vrouwen, die zich bq bet eind van
de smalle punt, waarop het bootenhuisje stond,
opgesteld hadden.
Maar ik had nog een andere reden dan deze,
om haar aan te sporen door te loopen. Ik had
bemerkt, dat een stuk of zes mannen, tiiar kleine
gestalte van den heuvel af ziende komen, zicü
van deze groep menschen hadden afgescheiden
naar allen schqn met het doel haar in te halen
en te ondervragen. Zq bespeurde dit ook, en
dichter naast mq komende, riep zq met duidelq-
ken angst
»Houd die mannen van nap af en ik zal u iets
vertellen, dat niemand.
Maar bier hield zq plotseling op tot zelfs onze
gedachten stonden stil. Een kreet was opgerezen
uit de groep aan den kant der rivier een kreet
welke ons beiden deed omkeeren, en die zelfs de
mannen, welke waren weggegaan om ons te vol
gen, deed omdraaien en terugloopen naar het dok
met' alle teekenen van groote opwinding.
Wat is het? Wat kan het zqn?" stamelde
mqn hevig ontstelde gezellin.
»Zq hebben iets gevonden. Kqk, wat is het
dat de man in de boot omhoog houdt Het Iqkt
wel een.
