Binnenland
Stads- en Uewestelijk Nieuws.
tegen 's Ministers houding in de Tweede Kamer
bij de behandeling van de vraagstuk van het blij
vend gedeelde en oordeelde ook dat de Minister
de Kamer in 't onzekere liet omtrent het gebruik
van de 2200 man. Spreker vergeleek dezen Minis
ter bij een koopman, die, wat militaire dingen
betrett, van de Kamer tracht te halen wat er van
te halen is en de schatkist plundert onder leuze
hebben is hebben en krjjgen is krjjgen, zonder
dat de weerkracht van ons leger daardoor ver
meerdert.
De m i n i s t e r van O o r 1 o g, generaal Sabron,
zeide nooit critiek te vreezen, die nuttig en noo-
dig is voor een bewindsman, mits zjj opbouwend
en eerijjk zij, anders «sticht zjj ontzaglijk veel
kwaad.
Eerst eenige punten van kleiner belang behan
delende, antwoordde de minister den heer Ter
Laan, dat door verschillende omstandigheden het
oorlogsbudget noodwendig zal moeten stijgen.
Ten aanzien van het militair onderwijs deelde de
minister mede, dat bij de herziening van de mili
taire onderwijzers, de hoofdbeginselen zullen wor
den teruggevonden, welke aan de Militaire School
te Haarlem ten grondslag lagen.
Betreffende reorganisatie van de marechaussee
worden door dezen minister en den minister van
Justitie nuttige maatregelen beraamd, terwijl voor
reorganisatie van de muziekkorpsen door den mi
nister een commissie is ingesteld ter zjjner voor
lichting. Muzikanten die gemoedsbezwaren heb
ben doen beter buiten het muziekkorps te blijven.
Een algemeene regel voor bidgelegenheden in de
kazerne is van dezen minister niet te wachten.
Hoogstens ware te overwegen in het reglement
op den inwendigen dienst voor te schrijven dat
overal een behoorlijke gelegenheid tot bidden
zjj.
De minister verklaarde zich geen voorstander
van voorbereidend militair onderwijs. Een anderen
weg moet uitgegaan en wel die van goede gym
nastische oefeningen op dat gebied is hij in over
leg getreden met den minister van Bmnenlaudsche
Zaken. De jongelui moeten goed ontwikkeld
in het leger komen. De minister meende, dat het
reservekader in den tegenwoordigen toestand niet
zal kunnen blijven bestaan. Bjj een algeheele her
ziening der Militiewet zal het beginsel moeten
worden opgenomen, dat men vrijwillig en bjj
tusschenpoozen zjjn militieplicht kan vervullen
vóór den militieplichtigen leeftjjd.
De minister betoogde dat aan de spoedig in te
dienen soldjjregeling het beginsel ten grondslag
ligt van tractementsbepaling naar geschiktheid.
Verkorting van oefeningstjjd is van den minister
niet te verwachten. Uitsteld van het vraagstuk
der hoogere bevelvoering ware onraadzaam. Hjj
kon niet inzien inzake het bljjvend gedeelte iets
te hebben misdaan.
De Raad van defensie. Spr. heeft dezen raad
voor zichzelf niet verzonnen. (Luid gelach). Er is
gezegd, de adviezen van den raad moeten studies
zjjn. Hjj ziet dat niet in, al mag hjj daar geen
invloed op uitoefenen. Als er studies van den
raad komen, zjjn we nog verder van huis. (Ge
lach.)
De kwestie-Patjjn. Spr. is door deze kwestie
onaangenaam getrofïeo, vooral door de wjjze,
waarop de heer Patjjn haar heeft besproken.
Het kwam hier op neer, dat spr. de Kamer zou
hebben misleid. Hjj zal de rede van den heer
Patijn niet stuk voor stuk nagaan, want dan stond
hjj hier vanavond om 9 uur nog. De minister
geeft een uitvoerig overzicht van de geheele
kwestie. Aan den minister Van Rappard was
indertjjd medegedeeld, èn door den chef van den
generalen stat, èn door spreker, dat minstens
4100 man noodig waren voor de mobilisatie.
Minister Van Rappard zei evenwel, dat hjj nu
eenmaal het bljjvend gedeelte beloofd had te zullen
inkrimpen en dat hij dus geen 4100 man bjj
elkaar kon krjjgen. Op grond van latere bereke
ningen, kwam minister Van Rappard tot de slot
som, dat er 200 menschen noodig waren voer ge
wone en 2200 voor handlangersdiensten. Nu
wilde de minister voor deze 2200 man burgers
nemen, maar dat werd hem ontraden, o.a. door
spr. als chef van den generalen staf. Spr. zet de
zaak uitvoerig uiteen. Op hem rustte de verant
woordelijkheid de zaak te regelen, zooals hem
goeddacht. Een oorlog kan een volk plotseling
overvallen, zooais die van 1870, geljjk spr. uiteen
zet. Toen zond men den 14en Juli het bljjvend
gedeelte naar huis en den 15en brak de oorlog
uit. Spr. heeft meer dan eens gezegd waarvoor
de 2200 man noodig waren, gedeeltelijk voor de
tachements-, gedeeltelijk voor handlangersdiensten.
Bijna '/3 is gebruikt voor versterking van detache
menten. Herhaaldelijk is dit door spr. betoogd,
evenzeer als hjj pertinent heeft geantwoord °op
verschillende vragen.
Spr. wordt niet graag in den lande gesignaleerd
als een onbetrouwbaar persoon. De rede van den
heer Patjjn is zeer geprezen en is boven sprekers
lof verheven (gelach), maar dat men mjj, roept de
minister luid, dat men mjj een onbetrouwbaar
persoon noemt, dat heb ik niet verdiend. (Bravo.)
Ten slotte behandelt spr. de rechtsbedee-
ling in het leger. De woorden van den heer
Thomson troffen hem sterk. Ieder militair leest de
kram en de krijgstucht zal door hetgeen de heer
Thomson zeide, worden geschaad. Spr. treedt in
een uitvoerige critiek van 's heeren Thomson's
rede en tracht aan te toonen, dat de bedoelde
kolonel in de beoordeelingsljjst van den heer
Thomson niets heeft gezet, wat daar niet in mocht
staan. De kolonel heeft in de beoordeelingsljjst er
wel degelijk bij gezet, dat de door hem opgelegde
straf' door het hoog militair gerechtshof was ver
nietigd. (Luid gelach).
De heer Thomson (heftig)Leest u het
geheele stuk voor. Leest u alles voor wat er in
de beoordeelingsljjst staat. (GeroepJuist).
De Minister: Dat mag ik niet doen I Trou
wens de heer Thomson heeft het gisteren zelf
reeds gedaan.
De heer Ketelaar: Dan mag u het ook doen.
De Minister: Neen, het optreden van den
heer Thomson heeft op vele militaire autoriteiten
een klad geworpen. Hij heeft hier in de Kamer
gesproken, waar hjj voor zijn vroegere chefs niet
bereikbaar is. (Luid gejouw en geroep).
De minister van Binnenlandsche
Zaken, de heer Heemskerk, verdedigt uit
voerig de oprichting en de samenstelling van den
raad van defensie en zet uiteen, dat deze regee
ring naar zjjn meening de militiewet in gezonden
zin uitvoert. Daar juist vloeit uit voort, dat de
regeering deskundige adviseurs noodig heeft en
die zetelen onder de militairen en zjj vormen thans
den raad van defensie.
De heer Dumaer Van Twist, replicee-
rende, handhaaft zjjn motie.
De heer Marchant, repliceerende, oordeelt,
dat de kapitein Thomson wel degelijk onrecht
vaardig is behandeld, doordien de regimentscom
mandant, instede van in den geheimen conduite
staat op te nemen, de mutale van de door het
hoog militair gerechtshof geroyeerde straf met een
beschuldiging is gekomen.
Na een repliek van den heer Van Asch Van
W jj c k, handhaaft de heer Thomson zjjn be
schuldiging over het in het leger heerschende stel
sel van rechtsbedeeling, vooral ook bljjkende uit
de minachting voor het recht destjjds door een
regimenstcommandant tegenover spreker getoond.
Door het leggen van den vinger op wonde plekken,
benadeelt men geenszins de tucht in het leger.
Als volksvertegenwoordiger heeft spreker gebruik
gemaakt van zjjn recht van onschendbaarheid om
op dergelijke wantoestanden in het leger te wjjzen,
aangezien hjj als kapitein daarover moet zwjjgen.
De heer P a t jj n repliceerende, handhaaft ten
volle zjjn grief tegenover den minister. Aan op
zettelijk verknoeien van den wjjn wil spreker ech
ter niet meer denken.
Heden voortzetting.
Officieele berichten.
Bjj Kon. Besluit van 29 Juni is behoemd tot
ridder in de orde van Oranje-Nassau, O. B. Ootmar,
chef de bureau bij de Koninklijke Nederlandscho
Grofsmederij, te Leiden. i
Fusie Christelijk-historischen.
De fusie-vergadering der Christelijk-historischen
zal op Donderdag 9 Juli te Amsterdam plaats
hebben.
Raad ran State
Ter vervulling der vacature, ontstaan door het
ontslag van generaal Bergansius worden genoemd
generaal Van Vljjmen, lid van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal en de Commissaris der Koningin
in Limburg, jhr. mr. Ruis de Beerenbrouck.
Referendaris bij het Kabinet der Koningin.
Bjj Kon. besluit is, met ingang van 1 Augustus
1908, aan mr. W. P. graaf van Bylandt, op zjjn
verzoek, eervol ontslag verleend als referendaris
bjj het Kabinet der Koningin. (Stct.)
Mr. C. Lucasse.
Mr. C. Lucasse, afgevaardigde ter Tweede Kamer
voor Middelburg, die nu voor zjjn gezondheid te
Bad Nauheim vertoeft, wordt aan het einde dezer
week hier te lande terugverwacht.
Na een korte nakuur van enkele weken, zal
de heer Lucasse dan weder al zjjn werkzaamheden
kunnen hervatten. (M. Ct.)
Geen crisis op Buitenzorg.
Naar aanleiding van het bericht van de sLeeuw.
Courant", waarin werd gemeld, dat Zaterdag aan
een algemeen bekende politieke figuur, levens
geïnteresseerd bjj groote handelsondernemingen, te
Amsterdam, bericht zou zjjn, dat een crisis te
Buitenzorg reeds zou zjjn ingetreden, vernemen
wjj uit de beste bron, dat van een crisis momen
teel geen sprake is. Ook werd te Amsterdam, zoo
verzekerde ons persoonlijk de heer J. T. Cremer,
wieu wjj om inlichtingen vroegen, omdat het ver
moeden voor de hand ligt, dat de correspondent
dezen oud-minister bedoelde, geen enkel bericht
hieromtrent ontvangen. (Tel.)
2 Augustus te Raarn.
Ter gelegenheid van den vjjftigsten verjaardag
van H. M. de Koningin-Moeder, Ambachtsvrouwe
van Baarn, zal aldaar, van wege de Oranjecommissie
eene groote verlichting plaats hebben van de voor
naamste lanen en straten van het dorp. Met het
oog hierop, zjjn de ingezetenen uitgenoodigd, zooveel
mogeljjk hunne villa's en tuinen te verlichten,
omdat dan een schitterend geheel kan verkregen
worden. Het voorloopig programma der Oanjecom-
missie bevat bovendien een bloemencorso, en een
zanguitvoering op het Brinkplein. Het feest zal 3
Augustus worden gehouden.
25-jarig bestaan van den A. N. W. B.
Gister was het precies 25 jaar geleden, dat op
1 Juli 1883 de A.N.W.B. werd opgericht. Zooals
bekend is, zal dit jubileum van 1719 Juli te
Haarlem herdacht worden.
De nieuwe socialistische partij.
De »Klok" deelt mede, dat zjj voorloopig het
orgaan is van den nog niet opgerichten nieuwen
Socialistenbond.
Coöperatieven Bond 25 Augustus a. s. in den Haag
vergaderen. De Bond zal aan het comité der af
gevaardigden van de groot-inkoopvereenigingen
voorstellen, om zjjn tweede zitting op denzeltden
tjjd alhier te houden. Daar bjj die gelegenheid
vele leden van 't centraal comité van den Bond
hier ter stede aanwezig zullen zjjn, is besloten
dan ook een vergadering van dit comité te hou
den. Reeds hebben verscheidene leden van het
centraal comité hun komst toegezegd. Deze
vergadering zal de eerste van dien aard zjjn.
(Vad.)
Uit de Terslagen der Inspecteurs van den
Arbeid over 1905 en 1906.
De inspecteur in de tweede inspectie maakt deze
algemeene opmerking
Langzamerhand begint de arbeidsinspectie den
onmisbaren steun te verkrjjgen van de rechterljjke
macht. Niet alleen worden door de ambtenaren van
het Openbaar Ministerie straffen gèëischt, waarvan
verwacht mag wordeD, dat zjj als zoodanig door
den getroffene zullen worden gevoeld, ook enkele
kantonrechters beginnen tot het inzicht te komen,
dat de gebruikeljjke geldboeten feiteljjk in meerdere
der gevallen van Arbeids en Veiligheidswet-over
treding, geen straf genoemd kunnen worden.
Gisting in Sumatra.
De correspondent van de »N. R Ct." te Batavia
seint dd. heden
Volgens de officieele berichten was het gisteren
ter Sumatra's Westkust veel kalmer.
Een particulier bericht meldt, dat het gewest
in vjjf commandementen is verdeeld ter arristatie
der leiders van het verzet en ter bescherming van
de ambtenaren.
Tapanoeli.
Dezelfde correspondent seint verder
Onlusten zjjn uit gebroken in Zuid-Tapanoeli.
De assistent-resident Lorch is met een militaire
patrouille naar Mandhéling.
Internationale coöperatieve bond.
Naar wjj vernemen, zal de commissie vo or her
ziening der statuten van den Internationalen
Hanzebond.
Gistermorgen werd te Haarlem gehouden de
jaarvergadering van den Cpntrafen Raad van den
„Hanzebond", R. K. Middenstandsvereenigirig in
het bisdom Haarlem.
De voorzitter, de heer Verbeek uit Rotterdam,
riep allen het welkom toe. Het deed hem genoe
gen te kunnen constateeren, dat de Bond gespaard
bleef voor ziekten en wederwaardigheden. De
Bond is bij het organiseeren nog steeds zoekende
daarom zijn geen directe resultaten te boeken.
Alles bepaalt zich nog slechts tot proefnemingen.
Spr. wijst op het groote nut van het orgaan ter
bevordering van samenwerking. 'Alle middenstah-
ders moeten dit orgaan lezen. Spreker wijst op
het nut van den Bond, Tijdens zijn bestaan was
er herhaaldelijk aanraking tusschen handel en
industrie. Wanneer zullen alle middens landers zich
vcreenigen in katholieke vereenigiligen eb alle
vereenigingen zijh aangesloten bij! den Bohd? Een
vereeniging die zich niet aansluit handelt incor
rect. Men stelle alle eigenbelang ter zijde; er
moet alleen gewerkt voor het groote lichaam.
Spreker bracht dank aan den bisschop, den advi
seur Mgr. Konings, aan dr. Nouwens, mrs. Aal-
beTse en Regout, en den Cehtralen Raad vah de
„Hanzebode". j
Mr. Aalberse had bericht gezonden van ver
hindering. i
De secretaris verzoekt dit jaar van zijn func
tie ontheven te mogen worden. De voorzitter zegt,
dat de omstandigheid, waarom dit geschiedde,
geëerbiedigd moet worden. Na eenig debat en
oppositie is besloten, dat de heer Visser te Haar
lem het. secretariaat zal waarnemen. De aanvul
ling der commissie, voor de Credietbank, wijl
de heer Koster, Den Haag, heeft bedankt, had
alsnu plaats. i
Besloten werd een nieuw lid te doen benoe
men uit en door de afdeeling Delft.
Het jaarverslag van den secretaris, herinnerde
aan de woorden van Mgr. Callier op den Delft-
schen Katholiekendag, die de aanleiding gaven
tot het ontstaan van deh Bond. Op de vergade
ring van 3 Juni 1907, werd het reglement aan
genomen. Er werden 4 centrale vergaderingen
gehouden en er zijn hu 12 afdeelingen aange
sloten, 3 weigerden toe te treden. De stahd der
afdeelingen is gunstig. Het hoofdbestuur brengt
hulde aan alle medewerkers. Zóó doorwerkend
zal de Bond respect afdwingen bij iedereen.
De penningmeester, de heer Neideman, bracht
firianciëel verslag uit. De organisatie eischte vele
uitgaven, terwijl de bronneh van inkomsteh niet
zoo erg ruin: vloeien. De uitgaven waren f 122.75;
er is een saldo van f 11.10, maar eën schuld
van f 154.22i/2. In de commissie voor het nazien
der rekening werden benoemd de heeren Bloem
van Hoorn, Van der Kamp van Schiedam eh
Stiooper van Purmerend.
Hierna werd pauze gehouden.
Wordt vervolgd)
Sociale Week 19Q8.
Openbaar gemaakt wordt het Voorloopig Pro
gram van de Sociale Week in dit jaar met het
onderwerp: „De Gemeente en de Sociale Kwestie".
De indeeling ia als volgt:
Zondag 6 September, 's Avonds 8—10 uur.
Opening door jhr. mr. O. v. Nispen tot Seve-
naei. „Katholicisme en Sociale Hervorming" door
P. J. Hendrichs, S. J.
Maandag 7 September, 's Morgens 1012 uur.
„Ce Gemeente en de Sociale Kwestie" door prof.
J. L. J. Aengenent, Pr. 'sNamiddags 24 uur.
„De Gemeente en Kleinindustrie" door mr. dr.
D. A. P. N. Kooien, 's Avonds 8 uur, „De Ge
meente en de Handeldrijvehde Middenstand" door
Jules Schaepkens. i
Dinsdag 8 September. (Wegens1 den kerkdag zal
het juiste uur later opgegeven worden). De Ge
meente en het vakonderwijs door dr. J. Nouwens,
O. P. s Nam. 24 uur. De sociale werkzaamheid
der plattelandsgemeenten door Th. vah der Marck,
Pr. s Avonds 8 uur De Gemeente en de openbare
gezondheid door dr. C. Meuleman.
Woensdag 9 September 's morgens 1012 uur
De Gemeente en het Woningvraagstuk, I. Woning
toezicht, Woningbouw door J. M. A. Zoetmulder.
'sNam. 24 uur De Gemeente en het Woning
vraagstuk, II. Stadsuitbreiding Bodemvraagstufc
door J. M. A. Zoetmulder, 's Avonds 8 uur De
Gemeente en de drankbestrijding door jhr. mr.
Ch. Ruys de Beerenbrouck.
Donderdag 10 September, 's Morgens 1012
uur. „De Gemeente en haar ambtenareh". Rechts
positie, door jhr. mr. Ch. Ruys de Beerenbrouck.
s Namiddags 24 uur. Vrij. Bezichtiging van de
gemeentelijke havenwerken te Rotterdam,
's Avonds 8 uur. „De Gemeente en de mohopo-
liebedrijven" door mr. P. J. M. Aalberse.
Vrijdag 11 September, 's Morgens 10—12 uur.
„De Gemeente en haar arbeiders". I. Arbeids
loon, door mr. dr. Ch. Raaymakexs S. J. 's Na
middags 24 uur. De Gemeente en haar arbei
ders". II Arbeidsduur, door mr, P. J. M. Aal
berse. 's Avonds 8 uur. „De Gemeente en de aan
bestedingen", I. tegenover Middenstand door Ju
les Schaepkens. II. tegenover Arbeiders door prof.
J. B. J. Aengenent, Pr.
Zaterdag 12 September, 's Morgens 1012 uur.
„Arbeidsbeurzen" door mr. A. F. L. M. Tepe.
s Namiddags 24 uur. „Werkloosheid" door mr.
dr. Ch.' Raaymakers, S. J. 's Avonds 8 uur. „Ge
meente-exploitatie en Socialisme" door Lambert
Poell, Pr.
Zondag 13 September. H. Mis en „Te Deum".
(Het juist uur zal later worden opgegeven), 's Na
middags 2—4 uur. De K. S. a. „Het Centraal
Bureau" door A. H. J. Engels; b. „de Plaatselijke
Oomité's" door P. L. H. Perquin, O. P. Sluiting
door jhr. mr. O. v. Nispen tot Sevenaer.
Kamer van Koophandel en Fabrieken.
II.
Toestand van eenige andere
industrieën.
De Stearine Kaarsenfabriek „Apollo" heeft ge
durende het geheele jaar druk werk gehad.
Op 31 December 1907 waren ongeveer 570 werk
lieden aan haar fabriek werkzaam.
De firma A, F. Smulders mocht dit jaar weder
vele belangrijke bestellingen ontvangen en, hoe
wel in de laatste maanden tengevolge van de
algemeen heerschende slapte eenige reactie is ihge-
tieden, kan zij, wat haar betreft, 1907 tot de
goede jaren rekenen. f
Behalve verschillende kleine orders ontving zij
onder 'meer de volgende bestellingen:
een sleepboot voor Zuid-Amerika; een sleep
boot en drie onderlossers voor Tunis; een kolen-
verlaadbrug voor 'ons land; een kolenelevateur
veer ons land; een emmerbaggermolen voor Tu
nis; een groote zeewaardige baggermolen voor
Zuid-Amerika; een drijvende kraan vah 100 tons
lichtveimogen voor Zuid-Amerika; een drijvende
kraan van 60 tons lichtvermogen voor Zuid-Ame
rika; een emmerbaggermolen voor Duitsche reke
ning; een bakkenzuiger voor Duitsche rekening.
'De inaleriaalprijzen zijn in de tweede helft van
1907 voortdurend gedaald, doch de loonstandaard
is steeds stijgende gebleven.
Voor de industrie van de Fabriek van Chemische
Producten had het jaar 1907 een bevredigend
verloop en gaf het geen aanleiding tot bijzondere
opmerkingen.
Hel verloop en de toename der zaken van M.
van F.mden gedurende het afgeloopen jaar gaf
reden tot tevredenheid.
Het brouwerijbedrijf heeft volgens mededeeling
van de firma J. M. van der Schalk Co., bier
brouwers en azijnmakers, in het afgeloopen jaar
minder gunstige resultaten opgeleverd, wat gedeel
telijk te wijten is aan de voor het bierverbruik
ongunstige weersgesteldheid, terwijl ook de prijs-
verhooging van tal van artikelen, voor haar be
drijf benoodigd, van grooten invloed geweest, is.
Omtrent de azijnmakerij werd ons door die
zelfde firma meegedeeld, dat de handel in dit
artikel steeds minder gunstige resultaten oplevert.
Ecor de groote concurrentie moet tot steeds ver
minderde prijzen worden verkocht, terwijl grond
stoffen, emballage enz. voortdurend in prijs stij
gen.
De toestand der fabriek van de Maatschappij
„Oxygenium" is regelmatig vooruitgaande. Plan
nen zijn gereed om ih het voorjaar vah 1908
nog tot een groote uitbreiding te geraken.
'De Gasfabriek heeft ondanks de zeer hoogö
kolenpnjzen van het afgeloopen jaar nog nimmer
een zoo goed bedrijfsjaar gehad, een gevolg voor
namelijk van de omstandigheid, dat het gasdebiet
met. 10 o/0 toenam. De verkoop van cokes verliep
dit jaar eveneens gunstig; de prijzen waren hoog
en het gelukte de geheel© productie in Schiedam
order te brengen. De vooruitzichten voor het
jaar 1908 zijn ondanks de gedruktheid der jhdus*
trie niet ongunstig. I
'De Drinkwaterleiding had een lagere wihst dan
in het voorafgaande jaar door oorzaken vah voor-
bijgaanden aard, doch het gelukte de maximale
uilkeeiing van li/2 cent per afgeleverde© M3. w*a'
ter aan de Gemeente te doen. Het cijfer der gem*
gelde inkomsten nam dit jaar ondanks het staken
van den nieuwbouw bevredigend toe, zoodat ook
hier de vooruitzichten voor 1908 goed zijn.
Buitengewone voorvallen hebben bij geen der
beide bedrijven den geregelden gang vah zaken
gestoord. i
Tan verschillende andere belangrijke industrieën
hier ter stede kunnen wij tot ons leedwezen <ie
regultalen niet vermelden, daar ons, ondanks on4
