Dagblad voor Schiedam en Omstreken
TWEEDE BLAD
«KM lil
(xemengd Nieuws.
ABONNEMENTSPRIJS:
Dit blad verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen, en
kost voor Schiedam per 3 maanden 1.35, per maand 45 cent en per
week 10 cent. Franco per post door geheel Nederland f 2 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons BureauBoter-
straat 50 en bij alle Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
BureauBOTERSTRAAT 50.
PRIJS DER ADVERTENTIëN:
Van 16 regels ƒ0.92 met inbegrip van bewijsnummer.
Elke regel daarboven 15 cent.
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend.
Ingezonden mededeelingen 25 cent per regel.
Voor herhaaldelijk adverteeren worden uiterst bil-
lijke overeenkomsten aangegaan.
Telefoonnummer 85. Postbus no. 38
'Dm meer bekendheid te geven aan het werk
Van het St.-Joseph-Comité, dat zich belast met
d° z'"rg voor onze katholieke arbeiders in Duitsch
land, werd besloten in de katholieke bladen het
Werkpr gram te publiceeren, dat door het Door
luchtig Episcopaat van Nederland, alsmede door
Kardinaal-Aartsbisschop van Keulen, en de
^schoppen van Keulen, Munster en P&derbom
Werd goedgekeurd. 1
T Toestanden onzer Nederland
sche arbeiders.
*e. Hoe groot het aantal Nederlandsche katho
de arbeiders in Duitschland is, kan thans nog
'eet juist bepaald worden. Doch zeker is het,
"it er duizenden, alom, verspreid zijn. Het Co-
ln'té zal trachten zoo spoedig mogelijk de noo-
1 'ge gegevens te verkrijgen, statistieken op te
stelien en aan het Doorluchtig Episcopaat aan
te bieden.
Hoofdzakelijk komen deze Nederlandsche
>eidcrs uit de provinciën Gelderland, Noord-
jmbant, Zeeland en Limburg en uit de groote
steden van Noord- en Zuidholland. Wat de pro-
Wncie Overijse] betreft kunnen wij nog geen
ppVe^S vers'rekken. Ongetwijfeld gaan uit de grens-
K n Pr°vincie velen naar Duitschland.
t Kederl. arbeiders verblijven vooral in
swaar de industrie zich concentreert,
•a- in het Ruhrgebied en in de streek Düssel-
uorff,KeulenAken.
Men kan deze arbeiders verdeelen in: vastblij-
vtnde arbeiders, die daar met hunne gezinnen
wonen of, zoo ze ongehuwd zijn, in kosthuizen
11111 inirek nemen, en op fabrieken, bij het mijn.
Wozcn en bij de havenwerken arbeiden; verder
-n zoogenaamde seizoenarbeiders, die kortoren of
dJ|geren tijd in Duitschland blijven. Onder deze
trttcgorie rekent men arbeiders in de bouwvakken,
*'''n de steenovens, bij de grondwerken en hen,
le hij de boeren werken. Van beide categoriën
13 getal zeer groot.
Over het algemeen zijn de godsdienstige
zedelijke toestanden onder onze landgenooten
c i treurigst. Zeer groot is de onverschilligheid
godsdienstig gebied; godsdienstplichten schij
Cl' velen hunner niet te hebben of te kennen. De
e 'Oleosheid en losbandigheid is schrikbarend, de
.^wij(]ering schier algemeen. Dat alles laat. zich
der gemakkelijk verklaren.
eelal komen onze arbeiders in zeer groote
.arr'Chiën, waar te weinig geestelijken zijn, om
aller behoeften te voorzien. Noodzakelijk ge-
da-aivan is voor de vreemdelingen: te weinig
r 0ra'o!doende zielzorg. Komt daarbij nog on-
2f "e,'^heid met de Duitsche taal, dan laat het
1 gemakkelijk verklaren, dat de overgroote
d;fft,r"eid dier vreemde arbeiders zich al spoe-
van allen godsdienst vervreemden. Voorts zijn
kosthuizen en vooral de keeten een ramp
v, gebied. Voeg daarbij hooge loonen,
tlC|ing en ergernis, geen behulpzame hand
pen ^eni 0kric^t' en men z'cl1 licht begrij-
hoe diep treurig het daar met onze arbei-
c'-3 gesteld is. h
Wat werd tot heden voor hen se-
a a a n
cenf11^8 ]aren de WelEerw. Pater Inno-
^aPucijn, in sommige streken van het
dd onder de Nederlandsche werklieden
PejJ2 l ''z,or8 waargenomen. Sinds eenigén ijjd is
Dig Cer' Conürater ajs medewerker toegevoegd.
hu; j Zleizorg bestond vooreerst in voortdurend
vcri eZ°ek- De on(iei'vinding heeft geleerd, dat 't
ken U ®°u succes daaraan hoofdzakelijk te dan-
kieolT ^'crvo^€Ils 'n voor hen te prediken en
v 1 kooren in de Nederlandsche taal, hen
Veo]CTeeaig^ tot algemeene Communiën enz. Zoo-
HC]l °SelijJc tracht de Missionaris hen ook door
loo/ t-",i°soph-vereenigingen voor godsdienst, ge-
levei>en Zeden te kehouden. Van dit vereenigings-
Zoi/rfT-6811 steun uit voor de ziel-
0Ir~ f 1S bovendien een geschikte gelegenheid
net de Holl. arbeiders in aanraking te ko-
Zed('rICelmS met hen te houden cn aldus het
Jyk ei' .godsdienstig peil te verhoogen. Daar
enboven de leden van zulk eene vereeniging wer
ken dagelijks op fabrieken enz., door woord en
voorbeeld op een wijze, die ons, priesters, ver
baast. Tevens kan men door onze vereenigingen
en hare leden gemakkelijk een dam opwerpen tegen
misstanden als kosthuizen-systeem enz. Dat dit
vereenigingsleven een ajoostolaat is, heeft de on
dervinding reeds herhaaldelijk bewezen.
III. Wat moet in de toekomst ge
schieden?
Vooreerst moet het aantal missionarissen wor-
w orden uitgebreid en deze worden verdeeld over
de verschillende districten. Het Centraal Comité
zal trachten zoo spoedig mogelijk te komen tot
afpaling van het Missieterrein. Dij; is een hoofd
zakelijke vereischte voor den loop der werkzaam
heden. De Capucijnen werken b.v. sinds vier ja
ren in het Ruhrgebied, waarvoor zij ook in de
toekomst gaarne de zorg op zich blijven nemen.
Andere gedeelten van het Missiegebied moeten
aan andere missionarissen worden toevertrouwd.
IV. Arbeid van het Centraal-C om i-
té S t.-J o s ep h.
Het eerste en voornaamste doel van het St.-
Jcseph-Comité moet zijn:
le. De missionarissen steunen.
a. Door het verschaffen van alle inlichtingen,
die op het missiewerk betrekking hebben. Het
aanleggen en bijhouden van namenregisters en
adressen.
b. Door bij voorkomende moeilijkheden op
welk gebied ook, hetzij met de Duitsche geeste
lijkheid, hetzij met de Regeering, te steunen en
te helpen en dit bovenal door de voorspraak
van hel Doorluchtig Episcopaat van Nederland.
c. Door het verschaffen en beheeren der nqo-
digc gelden.
2e Wat kan het Gentraal-Comité St.-Joseph voor
de arbeiders doen?
a. Hen aanbev.elen bij de missionarissen en
hunne verschillende particuliere belangen aan de
zen bekend maken.
b. Naar het vermogen met de middelen die
het ten dienste staan hen aan geschikt werk
trachten te helpen.
c. Eveneens op deze wijze zorgen voor goede
kosthuizen.
d. Hen krachtig aansporen zich aan te slui
ten bij het vereenigingsleven en hen daarom bij
vroikcui naar die plaatsen sturen, waar geregeld
een missionaris komt.
e. Hen bij vertrek alle benoodigde papieren
verschaffen, vooral bij het aangaan van een hu
welijk. Dit laatste is een zeer voornaam punt.
f. Vervolgens door het verschaffen en versprei
den van goede lectuur en, zoo mogelijk, door het
uitgeven van een eigen blaadje.
3e. Verdere werkzaamheden van
het G e r t r a a 1-C o m i t
Om in al deze pogingen succes te hebben,
zal het Gentr. Comité zich eerst en vooral in
verbinding moeten stellen met de Z.E.W. Heeren
Pastcors van die plaatsen, vanwaar vele Hol
landers naar Duitschland vertrekken. Het zal daar
om trachten:
n. Dp pastoors aan te sporen in hunne paro-
cfue's sub-comité's op te richten bestaande
uit drie cf vier of meer geschikte personen, die
zich geregeld belasten met het opmaken en bijr
houden van registers, statistieken en van alles
wal verder deze arbeiders en hunne belangen
betreft.
b. Vervolgens de Zeereerw. heeren pastoors
te bewegen tot het verstrekken van alle mogelijke
inlichtingen aan die arbeiders, die uit hunne pa
rochie naar Duitschland willen gaan. De inlich
tingen, hier bedoeld, zijn vervat in: 2e, a, b, c,
d, e er. f
Het is duidelijk, dat ook de vólgende pun
ten mei goedvinden der Zeereerw. heeren pastoors
deer de plaatselijke comité's kunnen bewerkt wor
den. De woorden „van alles, wat verder deze ar
beiders en hunne belangen betreft", zijn juist
zoo algemeen gekozen, omdat niet op alle plaat
sen dezelfde werkwijze kan gevolgd worden. Wat
b.v. in kleinere plaatsen door verzending van
gelezen lectuur, openenvan spaargelegenheden,
een jaarvergadering voor seizoen-arbeiders kan
geschieden, gaat daarom nog niet op grootere
plaatsen
c. Her. verzoeken alle mogelijke verkregen in
lichtingen aan de missionarissen te willen ver
schaffen en, als zij het behoeven door het bureau
van informa tie's de noodige inlichtingen in
winnen. 1
d. Steeds zullen zij aan die arbeiders aanbe
velingsbrieven medegeven.
e. Van het hoogste belang is het, dat zij boe
renknechts en meiden, die naar de kleinere dorpen
zich begeven, waar geen missionaris komt, een
aanbevelingsbrief voor de parochiegeestelijken of
vereenigingen medegieven.
Aan dit werkprogram is door het St.-Joseph-
Comité reeds met kracht gewerkt, gelijk uit ver
schillende berichten in dagbladen blijkt.
Nog eens rnag wellicht herinnerd worden aan
het informatiebureau, dat voor de plaatsen Essen,
Duisburg, Mülheim-Styrum, Kerkrade en Ober-
hausen te Babberich Oud-Zevenaar is opgericht.
Viersem, Gladbach enz. zullen ook spoedig een
St.-Joseph-vereeniging bezitten.
Mogen de sub-comité's wanneer zij opgericht
zijn krachtig overeenkomstig dit werkprogram wer
ken t
Museum van Indische voorwerpen.
Men schrijft uit Friesland aan de „Ned.": Gelijk
bekend is, bevindt zich te Bergum (Fr.) een
Museum van Indische voorwerpen, verzameld door
den heer v. d. Meuten, vroeger aldaar woon
achtig, en thans gouvemementsonderwijzer in
Indië. Vooral gedurende de zomermaanden wordt
dil museum dagelijks door tal van toeristen be
zocht, en brengt niet weinig levendigheid bijl in
dit reeds zoo schoon gelegen wouddorp.
Misschien minder bekend is, dat zich in genoemd
museum ook een afgodsbeeld bevindt, voor het
welk geregeld, eens per maand, wierook gebrand
moet worden. De verzamelaar, aldus werd ons
medegedeeld, kon namelijk alléén onder deze voor
waarde bedoeld voorwerp machtig worden, wan
neer hij zich tot genoemde offerande verplichten
ging. i
En zoo heeft ter voldoening aan deze belofte
elke maand dit offeren plaats, en wordt, al is het
dan ook een geheel bloote vorm, waar de offe-,
naar zelf hoegenaamd geen waaide aan hecht
in het midden van een Christenland, den afgoden
hulde gebracht. i
De melk in plaats van alcohol. Reeds
meermalen hebben we er op gewezen, dat de
onvervalschte, goed behandelde melk een voe
dingsmiddel bij uitnemendheid is. De samenstel
ling ervan is van dien aard, dat alle noodige
grondstoffen voor den opbouw of het onderhoud
van het menschelijk lichaam, er in vertegenwoor-
digd zijn. Bij melk alleen kan een mensch uit
stekend bestaan, maar dan dient er meer dan
één of twee liter per dag genoten te worden.
Het is trouwens bekend, dat het drinken van
melk en wel van melk steeds door de geneeshee-
reri aanbevolen wordt, als het beste middel, om
het lichaam, te versterken. Er zijn dan ook sa
natoria, waar de zwakke genezing zoeken, die
slechts melk als eenige spijs of drank voorschrijf
ven. Zoo is door dr. Philip Jacob Reink te New-
Jersey (in Amerika) in 1884 een melk-sanatorium
opgericht, waar men leeft van 12 tot 18 liter
melk per dag en waardoor men per week eenige
ponden in gewicht toeneemt. Daar komen niet
alleen zwakke kinderen, maar menschen van al
lerlei stand en beroep, die daar op kracht wen
scheen te komen en de kuur leidt steeds tot het
doel Daar komt ontbijt, lunch, diner, theeuur
enz., alles, bij de patiënten in den vorm van
ecu melkkan en een beker. Geen patiënt ver
laat hel huis, vóór dat zijn zwaarte zoodanig
is toegenomen, dat deze in verhouding staat tot
zijn lichaam. f
Rust, ttissche lucht en melk zijn de be
ginselen, waarop de melkkuur rust. Maar niet
alleen voor zwakken en ziekelijken is de melk
aan te bevelen; iedereen kan de melk, zij het
dan ook wat in mindere mate, met het oog op
zijn gezondheidstoestand gebruiken. Het zou een
zegen zijn, indien de melk in plaats van alcohol,
het genotmiddel werd.
De „Nederlandsche Melkhygiënische Vereeni
ging" wijdt aan dit onderwerp een belangrijk ar
tikel waaraan we het volgende ontleenen. Nog
veel te weinig denkt zelfs de boer op het platte
land er aan, om een glas frisscbe melk te drinken.
Liefst zendt hij alles naar de boterfabriek of
melkinrichting en ziet er tegen op, om voor zich
of zijn gezin, maar één liter der melk hunner
koeien te gebruiken, terwijl ze er niet tegen op
zien aan bier of jenever geld uit te geven. Ook
in de steden wordt meer alcohol dan melk ver
bruikt.
Als voorbeeld wordt op Dresden gewezen, waar,
meer dan in eenige andere stad, de drankbe-
strijdmg zéér ontwikkeld is en toch leerde de
statistiek in 1902, dat daar per hoofd 120 liter
melk tegen 189 liter bier verbruikt werd. Hoe
hel bij' ons getiteld is, zullen we maar niet vragen.
Tc.ch wordt er in de steden veel gedaan, om
hot melkverbruik te bevorderen; zoolang echter
de melksalons tegenover de sterkedrank-verkoop-
gelegenheden zóó in de minderheid zijn, als thans
het. geval nog is, kan er van melk als volksdrank
nog geen sprake zijn.
In Duitschland bestaat een „Vereeniging voor
meJkverkoop in Rijnland en Westfalen", die zich
speciaal ten doel stelt van de melk een volksdrank
te maken. Deze vereeniging richt in de steden
drinkhallen op, waar melk en karnemelk in gla
zen van en A/s liter, voor 6 en 3 cent per
glas ten verkoop wordt aangeboden. Voor school
kinderen en arbeiders zijn deze prijzen nog la
ger gesteld, omdat deze zich abonneeren kun
nen. In die hallen mag geen andere drank ver
kocht- worden.
De vereeniging had in 1906 in 38 verschillen,
de plaatsen 90 melkhallen; terwijl veel nieuwe
in aanbouw zijn. Zij werkt met een kapitaal van
200.000 Mark.
In den laatsten tijd heeft de vereeniging nog
iels nieuws begonnen, namelijk den verkoop van
melk aan arbeiders en arbeidsters op de werk
plaatsen Deze verkoop hoewel geheel op den
vrijen wil der arbeiders berustend, heeft in het
zuiden der Rijnprovincie in de industriestreken
van het Saargehied reeds een groote uitbreiding
verkregen, en ook in Dusseldorf, den zetel der
veieeniging, is in de groote bedrijven er een be
gin me? gemaakt.
De melkverkoop is liier niet, zooals in de on
gezonde bedrijven der loodfabricatie, slechts een
beschermmiddel tegen den schadelijken invloed
der giftstoffen, maar die verkoop is hier een
genet voor den gezonden werkman. Zijn gezond
heid en kracht blijven bewaard voor den scha
delijken invloed der alcoholhoudende dranken. De
arbeiaer gevoelt er zich meer door versterkt,
dan door allerlei andere dranken, die, zooals spuit
water, limonade, koffie of thee, weinig of geen
voedende waarde hebben.
Zeker is, dat meerdere gelegenheden moetén
verrijzen, om het genot van de melk te bevor
deren. Zou hier ook niet zoo iets op touw gezet
kunnen worden, teneinde door de melk gezond
heid, kracht en welvaart te brengen, ook in zoo
vele gezinnen, die nog lijdende zqn onder de
rampzalige gevolgen van den alcohol?
De Patriarchen der Dagbladen.
Niet lang geleden is te Parjjs opgericht een he-
merotheek, d. i. een bibliotheek, alleen uit tjjd-
schriften en dagbladen bestaande.
Reeds in het Romeinsche keizerrijk waren er
tjjdschiften en wanneer eenige nummers van bet
officieel dagblad,'dat Caesar door duizenden schrijvers
liet vermenigvoldigen en over zijn geheel gebied
verzond, bewaard waren gebleven, zouden wij heden
beter bekend zijn met het leven in die dagen.
Deze r>acta diurna publica" gaven berichten over
de prachtige openbare feesten, over veldtochten en
overwinningen, en ook over pikante avonturen.
Een j .urnalist, die zich door een bijzonder goeden
stijl kenmerkte, Cbrestus, 'n tijdgenoot van Cicero,
is beroemd geworden. Wat wij overigens van dit
oudste dagblad ter wereld weten, is ongeveer
evenveel als van de vliegende blaadjes uit
de middeleeuwen. Naast zwaarwichtige verslagen
kwamen er ook gemengde berichten in voor, b.v.
dat het in 'n landstreekjbloed, met melk vermengd,
