Binnenland.
Gemengd Nieuws.
Rtads- en Gewestelijk Nieuws.
Kerknieuws.
Kunst en Letteren.
als de wet valt, werd het wetsontwerp tot wijzi
ging der motor- en rjj wiel wet met 28 tegen 16
stemmen a a n g e n o men.
.Opsporen van Delfstoffen.
Ten slotte werd behandeld het wetsontwerp
betreffende het opsporen van delfstoffen van staats
wege.
De heer Reekers ontwikkelde als hoofdgrief
daartegen, dat het schendt particulier eigendoms
recht, gewaarborgd in de Grondwet en in artikel
626 van het Burgerlek Wetboek. Ook vreesde
spreker, dat deze staatsexploratie gaandeweg zal
leiden tot staatsexploitatie en betoogde hij, dat dit
wetsontwerp niet noodig is om den staat het recht
van exploreeen te verzekeren, waar den staat dit
recht reeds gegeven is, onder anderen bjj de wet
van 1901, waarbjj de staatsmjjnvelden zjjn aange
wezen. Spreker begreep niet, waarom in deze tijden
van niet ruim voorziene schatkist en van aange
kondigde versterking van rijks middelen millioenen
zouden moeten worden uitgegeven, waar voor veel
minder het doel bereikt kan worden.
De heer R e g o u t wil uitsluitend staatsexplo
ratie als zij gepaard gaat met staatsexploitatie,
zoodat de staat tegelijk de voordeelen zal gaan
genieten van het bodemonderzoek. Alleen voor
wetenschappelijke doeleinden, zonder dat er een
practisch doel aan verbonden is, is exploratie, die
zeer duur is, en ons wellicht 4 a 5 millioen kan
kosten, niet gerechtvaardigd.
In den loop zijner rede deed spreker uitkomen,
dat 't voor Nederland meest gewenschte stelsel van
mjjnexploitatie zou zjjn een slechts geleidelijke
uitgifte van concessiën en dan nog voor velden van
hoogstens 1000 a 1200 hectaren uit de 7000 bac-
taren, waarvoor het consortium, dat zich gevormd
heeft uit de6 concessie-aanvragers concessie wenscht.
Naast staatsexploitatie bepleitte spreker particuliere
exploitatie.
De heer Van den Bies en motiveerde zjjn
stem voor het wetsontwerp, dat noch strijdt met
grondwet, noch met Burg. Wetb., noch met be
staande mijnwet en daarentegen 't voordeel biedt,
dat men te weten komt,wat er onder onzen bodem zit.
De heer Van Nierop vroeg naar hetgeen
het exploratieplan der regeering zal kosten. Spre
ker wil voor geleidelijk exploreeren geld toestaan.
Anders zullen particulieren gaan profiteeren van
den tot dusver verrichten voorbereidenden arbeid
van den staat.
Spreker drong er ook op aan, alles in het werk
te stellen, om de arbeidsgelegenheid in Limburg
te bevorderen. Toeloop van ongewenschte werk
krachten duchtte bij niet, vooral niet, wanneer de
regeering door wegverbetering en een goed ver
keer voor de Limburgsche bevolking de arbeids
gelegenheid vergemakkelijkt. Spreker betoogde
voorts de noodzakelijkheid van herziening van de
wet van 1810.
De heer van Nierop, vroeg o. a. nog, of de
minister werkelijk 15 jaren noodig acht, om te
exploreeren.
De minister va n| Landbouw, de heer
T a 1 m a, trad daarna inj_ een verdediging van het
ontwerp, waarvan de eenvoudige bedoeling is de
staat in de gelegenheid te stellen in de eerstvol
gende 15 jaren een grondig onderzoek naar den
bodèm-rijkdom van Nederland te doen, en dus ons
land gedurende dien tijd voor exploreeren van
particuliere zijde te sluiten. Spreker meende, dat
er in ons land ook plaats is voor particuliere con-
essie.
Het wetsontwerp werd ten slotte aangenomen
met 28 tegen 4 steromen, waarop de Kamer tot
nader verdaagd werd.
motie. Dat is thans niet aan de orde. Spr. wil
intusschen wel zeggen, dat hij de regeering zal
vragen maatregelen tot voorziening in den oogen-
bükkeljjken nood.
Het voorstel-Troelstra (eerst interpellatie dan Mi-
litiewet) wordt aangenome n met 40 tegen 32
stemmen.
De vergadering wordt verdaagd tot na het at-
deelingsonderzoek, doch niet vóór 8 October.
De minister van Buitenlaudsche Kaken.
De minister van Buitenlandsche Zaken, uit
Wiesbaden terug, heeft gister zjjn ambtswerkzaam
heden aan het departement hervat.
Kamer vacature Ommen.
Naar de «Zw. Ct." met zekerheid verneemt,
heeft de heer Th. de Meester, oud-minister van
Financiën, de hem vanwege de liberale partij aan"
geboden candidatuur voor het lidmaatschap der
Tweede Kamer in het kiesdistrict Ommen, aan
genomen.
Tweede Kamer.
Hedenmiddag 3*/4 uur kwam de Tweede Kamer
in openbare vergadering bijeen.
Bali.
De correspondent van de «N.R.Crt." seint:
«De toestand in Bangli is volstrekt betrouwbaar.
Het 18e bataljon keert ten spoedigste naar Java
terug."
Een later telegram van dien correspondent
luidt
«Onder den druk van dien aanwezige troepen
macht verzocht de vorst van Bangli aanstelling
toe stedehouder. Hij wordt heden als zoodanig be-
ëedigd."
erger aan toe. Hij sloeg tegen de straatsteenen en
moest met hevige pijnen naar het Ziekenhuis ver
voerd worden. De schok was zoo hevig, dat het
tuig brak en het paard recht®, de wagen links van
de tram gesl'ngerd werd. Ook nog een ander»
daar staande wagen kretg een schok en bekwam
schade.
Ongelukken, liet zesj irige zoon t je# van M.
S., in de Groenewoud-chestraat te Tilburg, dat
Dinsdagavond van een boerenkar viel en toen een
hersenschudding kreeg, is gistermorgen aan de ge
volgen overleden.
In de gommerjj van de firma Enschedé en
Zonen te Haarlem viel een 40-jarige werkman
achterover van zjjn machine. Hij was op slag
dood.
Te Weert Boshoven (Limb.) nam de 12-
jarige G., een met hagel geladen geweer van den
zolder en legde uit gekheid op zijn 22 jarige zuster
aan. Het schot ging af en trof het meisje in het
gelaat. Na een uur ljjden trad de dood in.
In het ziekenhuis te Lochem is overleden
het dienstmeisje Leertje Schollen, uit Diepenheim,
dat aldaar door een dor chmachine is gegrepen,
zoodat haar beide beenen verbrijzeld werden.
waarin hjj zjjne bevindingen bjj de terechtstellingen
neerschreef. Onder de door hem onthoofde misda
digers waren acht vrouwen, tweemaal heeft hjj
een dubbel en eens een drievoudig doodvonnis vol
trokken.
Sedert vjjf jaar leefde by vau zjjn geld in een
klein dorp by Magdeburg, waar niemat.d wist welk
beroep bij bad uitgeoefend. Hjj heeft in 't geheel
76 veroordeelden onthoofd, waaronder vrouw Wiese,
de moordenares van Hamburg, die een twintigtal
aan hare zorgen toevertrouwde kinderen om hals
bracht, en Nailan, de bediende der stad Altona,
die een brievenbesteller vermoord had om hem te
bestelen en twee agenten, die hem kwamen aan
houden, met een revolver had doodgeschoten.
Oproer onder gevangen. In de centrale
gevangenis te Nimes hebben ongeveer 200 gevan
genen oproer gemaakt. De bewakers werden mis
handeld. De gendarmerie is ter plaats. Een
honderdtal oproerigen zjjn in cellen gestopt. De
overigen bevinden zich in de gangen en zingen de
internationale.
De Cadettenschool.
Herhaaldelijk is beweerd, dat de Cadettenschool
te Alkmaar zou worden opgeheven. Voorloopig
is daarvan geen sprake. Immers uit betrouwbare
bron vernemen we, dat in het wetsontwerp tot
herziening van het militaire onderwjjs, dat eerlang
de Staten-Generaal zal bereiken, de opheffing der
school niet wordt voorgesteld. (Alkm. Crt.)
3e
in-
G.
Ontslagen. Men meldt uit A msterdam
De gemeenteambtenaren A. Buriks, klerk
klasse bjj het Bevolkingsregister, Z. Gulden,
specteur le klasse bjj het telefoonbedrijf, en
J. A. Smid Jr., klerk le klasse bjj de Gasfabrieken,
zijn met ingang van gister niet eervol uit den
gemeentedienst ontslagen, naar aanleiding van een
tweetal stukken, voorkomende in het «Prinsenhof",
orgaan van den Amsterdamschen Bond van Ge
meenteambtenaren.
Hedenmorgen zjjn de drie ontslagen gemeente
ambtenaren bjj den Burgemeester geweest. Om
trent den uitslag dezer conferentie is nog niets
bekend geworden.
TWEEDE KAMER.
Zitting van Donderdag '1 Oct., 1.45 uur n.m.
Regeling van werkzaamheden.
De Voorzitter meent, dat de Kamer prjjs
stelt op eenig recès tusschen het vermoeiende
afdeelingsonderzoek en den openbaren begrootings-
arbeid. Het komt hem voor, dat voor dit rèces
in aanmerking komt de tjjd tusschen 23 October
en 3 November. (Luid gelach). Het is moeiljjk
een dag voor openbare beraadslaging aan te wjjzen,
maar Donderdag zou allicht met de behandeling
van eenige ontwerpen kunnen worden aangevangen.
(GeroepNeen, neen De beraadslaging zou dan
moeten loopen over eenige ontwerpen, die reeds
op de agenda, staan en waarvan enkele tot verkor
ting van den begrootingsarheid kunnen leiden. In
aanmerking voor behandeling zouden komen Het
subsidie wetje voor de Brusselsche tentoonstelling;
regeeringsreglement voor Indië met de motie-
Van Twist over de rechtspositie van Indische
officieren onteigening te Amsterdam wjjziging
gemeentewet openbareinzamelingen interpellatie -
Troelstra in zake de werkloosheid; mjjnwe'je
Van Kol; Curapaosche mijnwet; wjjziging militie
wet; en de motie—Schaper in zake den 10uren-
arbeidsdag, indien de tijd dit toelaat.
Na eenig debat, merkt de Voorzitter op,
niet tegemoet te kunnen komen aan de wenschen
van eenige leden om reeds 16 Oct. op recès te
gaan, de Militiewet na het recès te behandelen en
de terugkeer van de Kamer na het recès op 10
November te bepalen. Tegen niet-behandeling
van het Indische regeeringsreglement heeft hjj
minder bezwaar. De behandeling hiervan kan bjj
de Indische begrooting geschieden.
De heer V erhey stelt voor de Militiewet niet
te behandelen vóór het recès.
De heer Boogaardt stelt hetzelfde voor ten
aanzien van het Indisch regeeringsreglement en de
meer genoemde Motie-Van Twist.
De V o o r z i 11 e r is bereid aan dit laatste ver
zoek te voldoen. Dat ontwerp en deze Motie wor
den dus niet behandeld.
In stemming komt alsnu het voorstel van d n
heer Verhey, om niet te behandelen het voorstel
tot wijziging van de Militiewet. Het wordt ver
worpen met 35 tegen 31 stemmen.
De Voorzitter brengt alsnu in behandeling
het voorstel, om na het afdeelingsonderzoek, doch
niet vóór 8 October, de openbare behandeling
van de ontwerpen, zooals deze straks en in de
volgorde door hem zjjn aangegeven.
Naar aanleiding van een opmerking van den
heer Lobman wordt echter de volgorde zoo
danig gewijzigd, dat de wet in zake de openbare
inzamelingen komt achter de Militiewet.
De heer Troelstra stelt voor eerst de in
terpellatie en dan de Militiewet te behandelen.
De heer Lobman vraagt, welk practisch re
sultaat de heer Troelstra van zjjn interpellatie
verwacht. Spr. verwacht alleen beschouwingen en
dan moeten volgens de usantie de ontwerpen vo >r-
gaan.
De beer Troelstra zegt, dat de heer Loh
man reeds thans treedt in een behandeling dei-
Van Gend Loos.
Naar aanleiding van een bericht, door ons aan
de «Leeuw. Ct." ontleend, volgens hetwelk de
Staatsspoor het contract met Van Gend Loos>
dat 31 December a.s. afloopt, niet wenscht te
hernieuwen, verzoekt men te melden, dat wel met
31 Dec. het tegenwoordige contract tusschen
Staatsspoor en v. Gend Loos afloopt, doch dat
een nieuwe overeenkomst tusschen beide partyen
is gesloten, met ingang van 1 Januari 19(9.
De zakboekjes.
Naar het »Hbl." verneemt, hebben de ministers
van Oorlog eh Marine de burgemeesters der onder
scheidene gemeenten doen uitnoodigen de zak
boekjes van de met groot verlof zjjnde miliciens
op te zenden, aangezien hierin wjjziging dient te
worden gebracht wat betreft de opkomst onder
de wapenen met spoed.
Bjj het nieuwe voorschrift is o.a. bepaald, dat
bjj de afkondiging van opkomst met spoed de
maatregelen zooals alarmeering door klokken-gelui,
omroeping, enz. door de burgemeesters kunnen
worden toegepast en dus niet meer, zooals was
aangegeven in het vroeger voorschrift, zullen
worden toegepast. Ook is wjjziging gebracht in
de lastgevingen tot opkomst onder de wapenen.
Een lek in eenringdjjk. Te Groot-
Schermer is reeds sedert omstreeks veertig jaren
een lek in den ringdijk van den Minnemeerspolder.
Ondauks herhaalde nasporingen is men er nooit
in geslaagd de plaats te bepalen waar dit lek zjjn
oorsprong heeft. Enkele jaren geleden ontstond
plo seling eene inzinking in den ringdijk en werd
een gedeelte daarvan weggespoeld.
Omdat het lek in den laatsten tjjd weder groo-
tere afmetingen aannam, doet thans het heem
raadschap «De Eilandspolder," hetwelk beheer
voert over de Minnemoer, over een groeten af
stand eene diepe houten schoeiing lani® het boe
zemwater slaan, in de hoop eind lijk den orider-
grondschen waterloop te zullen stuiter.
Tragisch. Dezer dagen is een kapitein van
h"t k ransche leger te Rijsel al heel ongelukkig
te pas gekomen. Hjj had een kast in zijn woning
zoo afgesloten, dat iemand die de kast mocht openen,
daordoor een revolver zou afvuren, die in de kast
was .geplaatst. De kapitein schijnt daar niet om te
hebben gedacht op een oogenblik dat hjj haast
had. Hjj moest naar Brest vertrekken en deed,
onnadenkend, de kast open. Het schot ging af en
de kogel trof den kapitein in de buik. De kapitein,
Emile Marsel, is naar het ziekenhuis gebracht.
Zjjn toestand is hopeloos.
Grenswijziging.
De vrijzinnig-democratische kiesvereeniging
«Schiedam" zal Zaterdag-avond in het Volkshuis
eene vergadering houden tot het stellen van can-
didaten voor de verkiezing van 19 leden van den
Dubbelen Raad der gemeente Schiedam, voor de ont
worpen grenswijziging tusschen Schiedam en Rot
terdam wettelyk vereischt.
Bjj m i n i s t e r i ee 1 e beschikking is
aan den inspecteur der gymnasia dr. C. J. Vmke-
steyn van 1 Oct.1 Mei 1909 als standplaats aange
wezen de gemeente Schiedam en na dien datum
de gemeente 's Gravenhage.
UIT VLAARDINGEN.
Bij Kon. besl. is benoemd tot commissaris van
politie te Vlaardingen A. J. Heuff, thans commis
saris van politie te Wageningen.
UIT ROTTERDAM.
Gister is de ljjn van de Zuidhollandsche Elec-
trische Spoorwegmaatschappij voor het publiek
vei keer geopend. Aan het stationsgebouw op het
Hofplein was de belangstelling matig.
Gisterenmiddag omtreek 5 uur had te Rot
terdam een ernstige aanrjjding plaats tusschen een
electrische tram en een vrachtwagen.
De vrachtrjjder G. V., die met zekeren J. N. op
den bok zat, wilde op de Noordblaak bjj het post
kantoor uitwjjken voor een achterop komenden
tramwagen, doch kwam daardoor in botsing met
den motorwagen 140 van ljjn 7. De schok was
zoo geweldig, dat de beide mannen van den bok
geslingerd werden. V. had de tegenwoordigheid
van geest zich aan de tram te grjjpen en werd
door het geopende raam op de plaats van den
wagenbestuurder door de zich daar bevindende
passagiers naar binnen geholpen, z< odat hjj er met
een paar lichte kwetsuren afkwam N. was er
De afval van den Cullinan. Wjj
vernemen, dat de J.ondensche aristocraten z ch
illusies hebben gemaakt om een stukje te bezitten
van den Cullinan, waarvoor zjj tien-, twintigmaal
den prjjs van het karaat aanboden, mits de echt
heid hun officieel gewaarborgd werd. Koning Edu-
ard ontving daartoe talrijke verzoeken.
Naar wjj vernemen zal de afval verkocht worden
ten voordeele van sommige bjjzonder arme hospi
talen in Engeland. De agenten van de kroon zul
len rechtstreeks handelen met de koopers en men
verwacht mooie zaken te doen.
Ook is reeds beslist, dat de beide geslepen Cul-
linans het volgende jaar niet in de Tower zullen
worden geëxposeerd. Evenals van de Koh-ih-Noor
zullen getrouwe imitaties van zuiver cristal wor
den tentoongesteld. ('s-Hert. Ct.)
Ontploffing. In een kruitfabriek te Cler-
rnont-scus-Huy (België) heeft een ontploffing
plaats gehad. Een werkman werd gedood, en
een gewond. Er is voor ongeveer f40.000 schade.
Scheepsramp. Bij Smyrna kwam een
floornboot van de Turksche maatschappij Hairleh
in aanvaring met een stoompont, waarbij de laat
ste zonk eri 140 personen verdronken.
zyn
Een dure grap. De burgemeester van
Wegsheid, Elzas, leefde sedert lang in onmin met
zijn schoonbroeder, een kweeker van gevogelte in
die streek. Voor de grap deed de burgemeester,
hem schriftelijk eene bestelling van eieren om uit
te broeden en teekende zjjn schrjjven met een
ge fingeerden naam. De schoonbroeder vermoedde
aanstonds dat de grap van den burgemeester
kwam, daar hjj vroeger eens over iets dergelijks
had gesproken.
De zaak is r,u voor de rechtbank van Mulhouse
geweest. De burgemeester moest eindigen met
te bekennen dat bij den brief geschreven had,
maar enkel voor de grap. Hy kreeg niettemin
acht dagen gevangenis wegens schriftvervalsching
en moet daarenboven de kosten van het proces
betalen.
Misdadige dienstbode. Te Djjon
werd Zaterdag-nacht Mev. Fève te 1£ ure ge
wekt door het geroep barer meidKom spoedig
beneden 1 Mad. Fève snelde toe en beneden aan de
trap gekomen, werd zjj aangevallen met bijlslagen.
Hoewel met bloed overstroomd, gelukte zjj erin
den tuin te bereiken, waar zjj bewusteloos neer
viel. Buren snelden toe. De meid opende
de deur, maar de moordenaar was verdwenen.
Melanie Oudet, de meid, verklaarde toen dat zjj
den moordenaar te Parjjs had gekend, zekere Re
nault, en zjj zelfs naar Djjon was gekomen, om hem
te ontvluchten. De wonden van Mev. Fève
doodeljj k.
Bjj 't onderzoek, door het gerecht ter plaats in
gesteld, verklaarde toen de meid dat zjj enkel Re-
naud bad beschuldigd om haren broeder te redden
maar dat deze het was die de misdaad had ge
pleegd. Zjj gaf volledige uitleggingen over de komst
van baar broeder, hoe zjj hem in hare kamer
verborgen had, hoe hy de misdaad had ge
pleegd, ei z.
Gunave Oudet werd aangehouden en gecon-
tromeen^-met zjjne zuster. De jonge man ver
klaarde van dat alles niets te weten. Hjj bevond
zich op 't oogenblik der misdaad by zjjn patroon,
een bakker te Recev, was zelfs op 'i uur der mis
daad opgestaan, samen met een aDderen knecht en
naar de bakkerjj gegaan. Zijn patroon en de an
dere knecht bevestigden die bewering. Wel had
hy van zjjn zuster allerlei zonderlinge brieven ont
vangen, maar hjj had er zelfs niet op geant
woord, daar hjj toch niet wist wat zij eigenljjk
wilde.
Melanie Oudet werd opnieuw ondervraagd en
etndelyk bekende zjj de misdaad alleen te hebben
gepleegd. Zjj wist dat Mad. Feve een groote som
gelds in huis had, omdat haar zoon binnenkort
zou trouwen en van dat geld wilde zjj zich mee
ster maken.
Zjj had gepoogd haar broeder tot die misdaad
over te halen, maar deze had nooit geantwoord op
hare brieven.
Alles schjjnt te bewyzen, dat zjj nu eindeljjk de
waarheid heeft gezegd.
Kameelvleesch. In Egypte komt in den
laatsten tijd het vleesch van kameelen in trek.
Het is lichter van kleur dan rundvleesch en
wordt als smakelijk en goedkoop geroemd. Van
den winter zullen tw|ee Fransche makelaars te
Kaïro komen, om een geregelden uitvoer van
kameelvleesch naar Parijs te beginnen.
De beul van Magdeburg. Te Magdeburg
is op 85 jarigen leeftijd de Pruisische scherprech
ter Riendel gestorven. Hij heeft meer dan
een menscheDleettjjd lang zjjn vak uitgeoefend.
Voor elke terechtstelling kreeg hy 100 mark, be
halve 10 mark daags voor verblijfkosten en vrjj
reizen derde klas. Zjjn helpers, die 7 1/2 mark
daags trekken, varen een broer, twee zoons en
een schoonzoon. Zjjn schoonzoon Engelhardt, die
te Magd burg e-m herberg houdt, zal hem opvolgen.
Ru1 del heelt een soort van dagboek nagelaten,
Nog slechts 58 jaren oud overleed in 't Goy
bjj Houten de zeereerw. heer A. J. Prenger, sedert
eenige jaren pastoor aldaar. In 1874 was z.eerw.
priester gewjjd.
Maandag overleed in 't college der eerw.
Paters Jezuieten te Oudenbosch de zeereerw. pater
H. van Lamsweerde, professor. Z.eerw. werd in
1846 geboren en in 1879 priester gewjjd.
De zeereerw. pater G. J. J. Louwerens te
Ouden bosch beleefde Dinsdag den dag, waarop hy
voor 50 jaren in de sociëteit van Jesus trad. We
gens omstandigheden van overljjden zullen de
voorgenomen feestelijkheden later worden gehou
den.
Xlde eeuwsch kerkje.
Het R. K. kerkje te Hoensbroek is een alles
zins belangrijk monument, waarschynljjk dateerend
uit de elfde eeuw. In 1903 dreigde slooping in
verband met den bouw eener nieuwe kerk. Het
kerkje werd vanwege het Dep. van Binnen. Zaken
opgemeten. Een schrjjven van den toenmaligen minis
ter am den Bisschop van Roermond had het gunstige
gevolg, dat van de voorgenomen sloopiDg werd afge
zien. Z. D. H. gaf echter daarbjj de verwachting te
