Binnenland
Stads- en Gewestelijk Nieuws.
een Tarkjje met burgeroorlogen, die de Mogend
heden noodzaakten tusscbenbeide te komen. Wjj
moeten constateeren, dat de leidende elementen
van de nieuwe politiek in Turkse bewijs gaven
van een gematigdheid en een voorzichtigheid, die
niet genoeg te waaréeeren zijn.
Onze steun zal Turkije op de ruimst denkbare
wijze worden toegemeten wjj zijn het daarover
eens niet alleen met onze bondgenooten Duitsch-
land en Italië, maar ook met de andere Mogend
heden, te beginnen met Rusland, waarmede we in
nauw contact, zijn betrelïende de Balkan aangele
genheden. L)e opgewondenheid, die een oogenblik
de openbare meening in Rusland heeft bewogen,
ten gevolge van onze stappen te Constantinopel
gedaan, ten einde de spoorwegen van Bosnië aan
te sluiten bjj het Turksclie net, is nu gekalmeerd.
Men geloofde wel zeer ten onrechte, dat Oosten
rijk Hongarije Rusland een échec wilde bezorgen.
Wij verklaarden met sympathie gezien te heb
ben hoe de geheele nieuwe spoorweg in deze stre
ken ingesteld zou worden, want dat beteekent een
nieuwe schrede in de richting der pacificatie en
ontwikkeling van deze belangrijke provincies van
het Ottemaansche Kijk.
We rekenen er op, dat het nieuwe regime te
Constantinopel ons Wunen zal bjj deze werken.
Wjj zijn overtuigd, dat deze ljjn slechts een kwes
tie van tjjd kan zjjn en rekenen er op dezelfde
wjjze op de vriendschappelijke instemming van
Montenegro voor de ljjn, die van Dalmatië dwars
door Montenegro in de richting van Turksche ge
bied zal gaan.
Ten slotte zeide hjj
In verband met den politieken toestand van
Bosnië en Herzegowina schjjnt de hervorming in
Turkjje verreikende gevolgen te zullen hebben.
Geen oogenblik hebben wjj den grondslag van het
tractaat van Berljjn verlaten, die was dat er een
stabiele toestand zou worden geschapen in die
twee provinciën. De ons verstrekte opdracht hield
geen termijn voor onze bezetting in. Het doet
geen afbreuk aan het Berljjnsche verdrag, dat wjj,
na 30 jaren van uitnemenden arbeid, in de nood
zakelijkheid verkeeren, den toestand te verduide
lijken, en voort te gaan met ons beschavingswerk
met hulp van de bevolking.
De Fransche minister-president Clemenceau hield
gisteren een redevoering in het departemet Var,
waarin de Balkan-crisis door hem werd aangestipt.
Wjj laten hier het belangrijkste gedeelte ervan
volgen
«De militaire macht van Frankrijk dient enkel
om het land in moeilijke oogenblikken tot steun
te strekken en het in staat te stellen, zich
feitelijk te laten geldenen dat dit noodzakelijk
is schijnt niet twijfelachtig op een oogenblik, dat
men de volken de internationale tractaten op zjj
ziet zetten.
«De volken en de regeeringen laten zich er soms,
misschien onbewust, toe verlokken, hun rechten
te overschrijden, en zoodoende brengen ze de we
reld maar al te vaak aan den rand van het ge
vaar van bloedige botsingen, ondanks het door de
heele wereld heerschend verlangen, dat de vrede
gehandhaafd blijve. Ook Frankrijk zal in dit ge
vaarlijk tijdsgewricht zjjn uiterste best doen, met
hulp van bondgenooten en vrienden, alle strijdige
belangen met elkaar te verzoenen en het zal voort
gaan, met wilskracht zijn warme genegenheid te
betoonen aan volken die strijden voor hun inzet
tingen en vrijheden."
Terwijl er tusschen de groote mogendheden
geen eenstemmigheid bljjkt te bestaan ten aan
zien van de conferentie, wordt de gespannen ver
houding van Bulgarije met Turkije er niet be
ter op.
De Bulgaarsche vertegenwoordiger te Parijs,
Stanciof, heeft gister aan een redacteur van de
«Temps" verklaard, dat de huidige toestand een
bal is boven een vulkaan. Het gevaar voor oorlog
wordt steeds grooter. In diplomatieke kringen ge
looft men in deze woorden een bedreiging van een
mogelijk gewapend optreden te zien, wanneer de
onafhankelijkheid van Bulgarije niet onmiddellijk
erkend wordt door Turkije.
De zin dezer woorden van Stanciof stemt over
een met een telegram uit Konstantinopel aan het
«Berliner Tageblatt", meldend, dat volgens {ge
ruchten Bulgarjje telegrafisch erkenning der
onafhankelijkheid zou hebben gevraagd aan de
Porte.
Deze eisch wordt te Konstantinopel beschouwd
als een voorwendsel om den oorlog te verklaren.
Men meldt uit Konstantinopel aan «Le Temps"
De ministerraad, die gistermorgen te zamen kwam,
stelde een nota op en zond deze naar Weenen
om tegen de annexatie en schending van het
verdrag te protesteereD. De Porte vraagt niet, dat
de zaak voor een conferentie der mogendheden zal
gebracht worden.
K r e t s.
De oppercommissaris (gouverneur), Za'imis, bet ft
den koning van Griekenland bericht gezonden,
dat de Kretenzers dringend en bjjna eenstemmig
wenschen, dat Kreta bij Griekenland ingelijfd
wordt en allen van meening zijn, dat zich daar
voor zelden zulk een gunstig oogenblik zal voor
doen. Het verlies van haar suzereiniteit over Kreta
aldus luidde verder de mededeeliDg van den
gouverneur beteekent voor de Porte juist thans,
nu zoo (ernstige kwestiën op den Balkan gerezen
zjjn, minder dan ooit en de vredelievende politiek
der Jong Turken zal het den mogendheden ge
makkelijker maken, een verzet tegen den eenpa-
rigen wensch van de bevolking van Kreta te
voorkomen.
Volgens te Londen ontvangen berichten, rekent
Kreta's bevolking ook op de hulp van Engeland.
RUSLAND.
Omtrent de ongesteldheid der tsarina, worden
aan de »Neue Freie Presse" de volgende bijzon
derheden gemeld
De tsarina is lijdende aan neurasthenie in den
hoogsten graad. Voortdurend kwellen baar waanvoor
stellingen. Nu eens beeldt zjj zich in, dat alleen
de zeelucht haar de kalmte hergeven zal, en dan
is zjj op het Peterhol niet tot rust te brengen
dan weer gelooft zjj aan een spraakgebrek te ljjden,
of dat zjj niet gaan kan.
Zooals wij reeds meldden, raden de doctoren
haar aan een reis naar het zuiden te maken, maar
de groote moeilijkheid tegen dat plan is in het
verlangen der keizerin gelegen, om alleen door den
tsaar vergezeld een reis te maken. In plaats van
naar de Cöte d'Azur te gaan, spreekt men er thans
van, dat zij in de Krim genezing zal zoeken. In
ieder geval zal men moeten trachten de slapeloos-
hied, die haar voortdurend kwelt, te overwinnen.
I ITALIë.
De «Kölnische Volkszeitung" bevat den tekst van
de toespraak, welk Z.H. de Paus tot afgevaardigden
van de Katholieke Studentenvereenigingen in
Duitschland gehouden heeft.
»Ik verheug my met u, mijne geliefde zonen
aldus sprak Pius X en wensch u aller
hartelijkst geluk met de rijke vruchten, welke gij
in uw studiën geoogst hebt. Gjj zult nog veel
rijkere oogsteD, wanneer gij in de toekomst, gelijk
in het verleden uwe leer op de grondslagen van
het heilig geloot en van de wetenschap wilt op
bouwen beiden lichten, die van God komen en
tusschen welke, wanneer zij in heiligen bond
vereenigd zijn, nooit tegenspraak kan onstaan.
Wat deze betreft nadat de dwalingen van be
klagenswaardige meeningen verwoest zjjn, welke
den geest van zoovelen bedierven en de grond
slagen van elke orde doen wankelen de glans
verspreidt zich verre van die wijsheid, welke
dienstig is om den geest in de liefde en in het
zekere bezit van de waarheid te bevestigen en de
zielen tot plichtsbetrachting te brengen. Van
deze gaat voor de menscheljjke samenleving orde,
rusteen alle goed uit. Gaat zoo voort, mjjn ge
liefde zonen, in betzelfde geloof en met dezelfde
geestdrift, waarmede gij uw werk begonnen hebt,
opdat het goede gedije tot vreugde van uwe ouders
eD tot eer van uw vaderland".
Maandag 5 October ontving Z. H. de Paus de
afgevaardigden van de katholieke arbeidersvereni
gingen (zetel Berlijn), ten getale van ongeveer
dertig; de ontvangst had plaats in de kleite
Troonzaal en Pius X hield eene hartelijke toespraak
waarin Z. H. het streven van deze katholieke
organisaties ten hoogste prees en baar geluk-
wenschte met hare ruime verbreiding (100 afdee-
lingen en 125,000 leden). »Houdt u, aldus sprak
de Paus, aan uwe besluiten onder den heilzamen
invloed der Kerk en door uwen sterken moed zal
uw arbeid immer nieuwen wasdom erlangen".
Prins Hendrik.
Z. K. H. de Prins wordt a. s. Maandag uit
Duitschland op het Loo terugverwacht.
Teruggekeerd.
Generaal-majoor G. C. E. van Daalen, oud-gou
verneur van Atjeb, en de heer Ch. Boissevain,
hoofdredacteur van het »Hbld"., zijn met het
stoomschip «Grotius" weer in het vaderland terug
gekeerd.
Snoek.
In verband het met bericht van de «Leeuw.
Courant", dat de christeljjk-historische partjjin het
district Sneek besloten heeft, de candidatuur Kuyper
niet te steunen, doch de partjjgenooten vrij te laten,
is merkwaardig wat in het jongste nummer van »De
Banier", het Friesche orgaan ter verbreiding van
christelyk-historische beginselen, wordt geschreven.
«Vooreencandidatuur, alleen als ovatie be
doeld, gevoelen wjj niet veel, aldus schrijft het blad.
Voor het stellen van een dubbele candidatuur
Kuyper in twee vaste districten (het artikel in De
Banier is geschreven in dë veronderstelling, dat Dr.
Kuyper de candidatuur in Ommen zou aanvaarden)
hebben wjj bovendien een praktisch bezwaar. Wij
blyven alzoo by ons oorspronkelijk advies (candi-
datuurPollema) en gelooven zeker dat dit voor de
antirev. party in dit district de gemakkelijkste op
lossing zoa zyn."
En verder
«Wij twyfelen niet, of, by handhaving der dub
bele candidatuur, in de beide districten ten slotte
dezelfde candidaat zal worden gekozen. En dan
natuurlijk moet een der beide districten
weer denzelfden omslag maken aan een heu^cbe
verkiezing o. a. verbonden en dat alles voor
den tjjd van enkele maanden 1
Bovendien hoe lang verondersteld dat het
uitstel van beslissing zóó lang mogelijk wordt
gerekt zal het dan wel duren voor de beide
antirev. afgevaardigden De Vries en Van Alph»n
zullen zijn vervangen En dit bij den buidigen
toestand der Kamer en de volle drukte van het
politiek debat
Ontvangen van de geruchten, dat Castro de tweede
Nederlandsche nota zou hebben teruggezonden.
Derhalve wordt dergelijke terugzending tot dusver
niet waarschijnlijk geacht. De tydelyke waarne
ming van het presidentschap van Venezuela door
den vice-precident wordt als gunstig beschouwd
voor den verderen loop van zaken, daar de vice-
president bekend staat als een staatsman, wiens
opvattingen en optreden in vele opzichten met
die van den president verschillen.
Hezeraans.
De lieer Hezemans, architect der Kathedraal van
Sint Jan te 's Hertogenbosch is by zyn 50-jarig
jubilé, dat gister gevierd werd, door H. M. de
Koningin benoemd tot officier van de Oranje Nas
sau-orde en door Z. H. den Paus tot Ridder der
orde van den H. Gregorius den Grooten.
Hulde aan dr. J. P. Heye.
Eenigen tijd geleden werd er melding gemaakt
van het feit, dat er pogingen werden aangewend
om 1 Maart 1909 (den honderdsten geboortedag
van dr. J. P. Heye) tot een nationalen gedenkdag
te maken.
Men had zich gewend tot de hoofdbesturen van
verschillende vereenigingen, die aan den dichter
meer of minder verplichtingen hebben met het
verzoek daartoe voorbereidende maatregelen te
treffen.
Het hoofdbestuur van het Nederlandsch Onder
wijzers-Genootschap heeft aan dat verzoek voldaan.
Het zal binnen korten tyd de hoofdbesturen der
andere vereenigingen en eenige belangstellende
personen uitnoodigen tot een bijeenkomst, ten
einde zoo mogelyk tot de stichting van een na
tionaal huldigingscomité over te gaan.
(O. H. Ct.)
Mr. P. J. C. Hennequin.
Opnieuw wordt gemeld, dat het liberale Tweede
Kamerlid, de heer mr. P. J. C. Hennequin, sedert
1891 algevaardigde van het district Oostburg, zich
bjj de periodieke verkiezingen in 1909 niet weder
herkiesbaar zal stellen.
Burgemeester van Haarlemmermeer.
Te Haarlemmermeer is men van plan den nieuw
benoemden burgemeester dezer gemeente, mr. A.
Slop, by zjjne komst in deze gemeente feestelijk
'n te halen.
Nederland en Venezuela.
Sedert de jongste Regeeringsberichten hier te
1 nd is langs officieelen weg geen bevestiging
Bouwmaterialen.
Verschillende vereenigingen van industrie en
handel in bouwmaterialen hebben naar »De Tel."
verneemt epn beweging voorbereid om een krach
tig protest uil te brengen tegen 't rapport door
de desbetreffende s'aatfcommissie uitgebracht in
zaken de oprichting van een rijksproefstation van
bouwmaterialen, tevens om aan te dringen op de
instelling van een dergelyk proefstation.
Zooals bekend, achtte de staatscommissie de
oprichting van een rijksproefstation niet urgent;
wel achtte zjj wenscheljjk een station ter keuring
van meet- en weegwerktuigen, niet onder de jjkwet
vallend, en bovendien als college van beroep kun
nende dienen bjj zaken van geschillen bouwma
terialen zouden alleen in zeer bijzondere gevallen
onderzocht worden.
Evenr Vertegenwoordiging.
In het gister verschenen nummer van het drie-
maandeljjksch tjjdschrift»Evenredige Vertegenwoor
diging" deelt het bestuur der Ned, Ver. voor Evenr.
Vertegenwoordiging mede, dat de redacteur, de
heer C. E. van Koetsveld, na negen jaren één en
hetzelfde onderwerp te hebben behandeld, omdat
de stof uitgeput raakt de redactie neerlegt.
Het bestuur stelt nu voor
le. de uitgave van het tijdschrift te staken
2e. de contributie te gebruiken tot het beleg
gen van openbare vergadering met debat.
Wordt dit voorstel aangenomen, dan ligt het in
de bedoeling, reeds dezen winter drie of vier der
gelijke vergaderingen te beleggen. (Arnh. Ct.)
Agenda
1. Voorstel van B. en W. tot vaststelling van
de gemeente-rekening over 1907 met advies van
de Financieele Commissie,
Beschikking op bezwaarschriften tegen aanslagen
in de de inkomsten bt la-ting, dienst 1907/8.
3. Ontwerp besluit model C tot wjjziging der
gereeente-begrooting, dienst 1908.
•4. Adres van de muziekuitvoeriging »St. Ambro-
sius" alhier om in 1909 6 muziekuitvoeringen te
mogen geven tegeneen vergoeding van (150.—
met pree advies van B. en W.
5. Adres van de muziekvereeniging «Oefening
baart Kunst" alhier om in 1909 4 muziekuitvoe
ringen te mogen geven tegen een vergoeding van
f100met praeadvies van B. en W.
6. Adres van de vereeniging «Kunst aan het
Volk" alhier om een subsidie uit de gemeentekas
van f 5C0.met praeadvies van B. en W.
7. Voorstel van B. en W. tot aankoop voor f 160.
van een pandje van A. Bjjloo, staande buiten die
rooilyn aan de Kreupelstraat alhier.
8. Voorstel van de heeren Bender, De Groot en
Van der Schalk omtrent het ter leen verstrekken
door het Rijk van benoodigde kapitalen aan de
Gemeenten met praeadvies van B. en W.
De buitenl. landbouwscheikuntiigen.
Men meldt uit Groningen
De Duitsche, Belgische en Fransche directeuren
van scheikundige laboratoria voor het onderzoek
van levensmiddelen arriveerden eergisteravond te
Groningen en brachten een bezoek aan het rjjks-
landbouwproefstation en het botercontrölestation,
waar onder deskundige leiding alles mee de meeste
belangstelling in oogenschouw werd genomen
en de gewenschte verklaringen werden gege^
ven.
Gistermorgen vertrokken de vreemde gasten naar
Roermond, om van daar uit verschillende zuivel
fabrieken in Limburg te bezoeken.
Zeeland.
Door Ged. Staten van Zeeland is aan de pol
derbesturen gezonden een staat van de uitgaven
die de stormschade van 12 Maart 1906 van de
polders heeft geëischt. Daaruit bljjkt, naar wjj in de
Midd. Ct. lezen, dat deze voor herstelling, ver
sterking en verhooging der dijken in 1906 hebben
uitgegeven f2.231.432,05£ en in 1907 f510.717,12£.
Rekent men hierbij nog wat in 1908 voor dat doel
is verwerkt, dan zal de 3 millioen gulden wel be
reikt, zoo niet overschreden zjjn.
Ernstige ontploffing.
Heden-namiddag 123/4 ure voer in de Nieuwe
Haven een vlet van de firma Van der Lugt te
Rotterdam, geladen met ledige fustjes en o.a. een
ledig spiritusvat.
Een der jeugdige knechts op de vlet, de
18-jarige Doede Rozenburg, wonende Lange Ljjn-
straat te Rotterdam, had de onvoorzichtigheid
een brandende lucifer waarmede hjj een sigaret
aanstak, onnauwlettend weg te werpen. Vermoe
delijk is die lucifer door het sponsgat in het
vat gekomen althans met een hevigen knal sloe
gen de bodems er uit.
Een jongen, die zich vlak voor de bodems be
vond, werd zoo ernstig getroffen, dat by op het
advies van een inmiddels ontboden geneesheer per
brancard naar het ziekenhuis vervoerd werd. Bjj
aankomst aldaar bleek hjj reeds te zjjn overleden.
Later bleek dat 't was de 15-jarige Wonter Huis
man, wonende Fabriekskade te Rotterdam.
Een andere jongen, de 17-jarige C. J. Sako,
wonende Rozestraat te Rotterdam, mede op de
vlet, kreeg door den brand die op het vaartuig
ontstond, brandwonden aan een der armen en
oogen en had het haar geschroeid. Na eerst in
eene nabij gelegen branderij behandeld te zijn,
werd hy door dr. D. N. Jansen ten diens huize
verbonden.
Door de politie is van het gebeurde proces
verbaal opgemaakt.
Gister-avond werd aan de politie
kennis gegeven, dat er onraad zou zijn in de bran
derij van den heer Tak aan de Noordvester zou
licht in gezien zjjn.
De politie ging er onmiddelljjk heen en stelde
met den meesterknecht en den boekhouder een
onderzoek in doch alles werd in orde bevonden.
Van inbrekers of dieven was geen spoor te ont
dekken.
Gemeenteraad.
Op de agenda der openbare vergadering van den
Gemeenteraad op Vrijdag den 16en October 1908
n.m. ten 2 uur, staan de volgende voorstellen
Spoedeischende vergadering van den Raad der
gemeente Schiedam, op Donderdag 8 Octo
ber, 's avonds 7 uur.
Voorzitter de Burgemeester, de heer dr. M. A.
Brants.
Tegenwoordig 17 leden.
Afwezig de heeren mr. von Briel Sasse, Van der
Drift, Nolet en Smit.
De vaststelling der notulen wordt verdaagd tot
de volgende vergadering.
Ingekomen stukken.
Van B. en W. missive in dato 8 October in
zake den afstand van het aandeel der gemeente
in den onverdeelden grond sectie I no. 777 in
ruil van aan de gemeente af te stanen grond.
Agenda.
Aan de orde is
Bekrachtiging
van de regeling door B. en W. getroffen met de
mede-eigenaars van den open grond, ten kadaster
bekend sectie I no. 777, in verband met de in
neming van een gedeelte daarvan voor de werken
tot verbetering van de Broersvest.
De Voorzitter verklaart nader, dat bjj be
ëindiging van het Broersvestwerk is gebleken, dat
door een onnauwkeurigheid van de kadasterkaart
niet 3 meter (zooais met de mede-eigenaren was
overeengekomen) maar 15 meter van den onver
deelden grond was genomen. Bjj nauwkeurige
opmeting door den landmeter kwam die fout aan
het licht. Het bezwaar van de mede-eigenaren,
mej. Overejjnder en dt heeren Beuman en Hoek
was dus, dat de ontworpen muur grooter stuk
van het onverdeeld eigendom afsneed dan aanvan
kelijk bedoeld was. Door onderhandeling is nu
voorloopig door B. en W. met de genoemde mede
eigenaren eene overeenkomst getroffen, waarbjj
zjj verklaren als mede-eigenaren, voor zoover bun
eigendom betreft, toe te staan, dat de zuid-weste-
ljjke punt van bedoeld perceel ingenomen wordt
door het werk der gemeente onder voorwaarde,
dat de gemeente afstand doet van bet resteerend
deel (11 Mvan het betrokken deel van bet on
verdeeld eigendom de ontworpen trap in de te
maken muur zou dan vervallen en een pad of
opril (looppad) zou worden gemaakt naar den djjk;.
Daardoor zou dan worden vermeden, dat bij
niet-overeenkomst met de mede-eigenaren een
leeljjke hoek zou worden gevormd, die nietalleeD
onaestetisch, maar ook uit politie-oogpunt onge"
wen^cht zou zjjn.
De heer Van der Schalk vraagt eentée
inlichtingen die door den Voorzitter worden
gegeven waarop eerstbedoelde opmerkt, dat bij
meent, de gemeente in dezen een slechten ru»
heeft gedaan en hjj 't betreurt dit werk niet goed
voorbereid is. Wanneer de zaken door het Col
lege beter voorbereid werden, zou een dergelijk
feit zich niet kunnen voordoen. Nu bljjft °DS
niets anders over dan in den ruil te berusten.
