Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
31ste Jaargang.
Dinsdag 27 October 1908.
No. 9247
DE BALKAN.
Buitenlandsch Nieuws.
Verspreide berichten.
ABONNEMENTSPRIJS:
Dit blad verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen, en
kost voor Schiedam per 3 maanden ƒ1.35, por maand 45 cent en per
week 10 cent. Franco per post door geheel Nederland 2 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons BureauBoter-
straat 50 en bij alle Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
Bureau: BOTERSTRAAT 50.
PRIJS DER ADVERTENTIëN:
Van 16 regels ƒ0.92 met inbegrip van bewjjsnummer.
Elke regel daarboven 15 cent. i i j
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend.
Ingezonden mededeelingen 25 cent per regel.
Voor herhaaldelijk adverteeren worden uiterst bil-
1 jj k e overeenkomsten aangegaan.
Telefoonnummer 85. Postbus no. 39.
'w Volgens den correspondent, te Konstantinopel
vaii de LondonsChe „Standard", komt het ant
woord van Turkije op de gemeenschappelijke Bal
kan-nota van Engeland, Frankrijk en Rusland hier
op neer, dat de Turk'sehe regëteriiig niet genegen
is het Kretenzische vraagstuk te onderwerpen aan
bet. oordeel van een Europeeisch congres, wijl
dat vraagstuk slechts Turkije cn enkele groote
mogendheden aangaat, terwijl de aanspraken die
Servië en Montenegro willen doen gelden, enkel
Oostcnïijk-Hongarije aangaan
Be Turksche regeefing is daarom van oordeel,
dat genoemde kwesties niet thuis hooren. op het
Program voor een Europeesöh congres.
Daarentegen is de Tuife'che regeering van opi
nie, dat het Bulgaarsche vraagstuk, en ook de,
kwestie der door Oostenrijk-Hongarije en door
Bulgarije aan Turkije te betalen schadeloosstelling,
wel op het program van het congres moeten
worden gébracht.
Voorts eis'cht Turkije dat de mogendheden Tur
kije moeten waarborgen tegen nieuwe inbreuken
op zijn rechten. Dtan moeten wenscht Turkije
de buitenlandscfae postkantoren in Turkije wor
den gesloten, terwijl ook de: „capitulation" dienen
te worden herzien. 1
Ook wordt nog door de Porto geëischt, dat
het program door den Sultan zal worden goed
gekeurd.
Maar naar de correspondent verneemt.
is het buiten twijfel, dat, de Sultan zijn sanctie
zal verkenen.
Be correspondent te Konstantinopel van de
..Daily Telegraph" hangt een treurig tafereel op
van de moeilijkheden, waarmee de partij1 der Jon'g-
Tuil.en heef F'te kampen. Die reactie treedt iederen
dag driester op. Do persorganen der .Tong-Tur
ken beschuldigen er de partij des Sultan's van
bet janhagel van wapenten te voorzien en mis
dadigers de hand boven liet hoofd te houden!,
met het oogmerk een atgemeene moordpartij op
touw te zetten.
Bit zou misschien kunnien geschieden met de
hulp van de Albaneesche lijfgarde van' den Sul
tan. Dit lijfgarde zal worden ontwapend en ont
slagen; maar de Tong-Turken' hebben daarin een
zwaar hoofdzij vreezem dat de Albaneesche
garde zich gewapenderhand daartegen; zal ver
zetten. Daarom beraamt de Turksche regeering
hel nemen van krachtige maatregelen; o-, a. wor
den in de Bosporus oorlogsschepen, verzameld;
er worden betrouwbare troepen om Konstantinopel
saamgetrokken, ten einlde de Aïbaneezen te kun
nen in bedwang houden.
Met een en ander zou de afkondiging eener
militaire dictatuur kutnnen gepaard gaan.
Vanwege het Engelsche departement van Bui-
tenlandsche Zaken wordt het volgende gepubli
ceerd »De berichten, welke in Oostenrjjksche
bladen zjjn verschenen, als zou de afbreking der
directe onderhandelingen tusschen Turkjje en
Oostenrjjk-Hongarjje het gevolg zjjn van een raad
of van den invleed der Britsche regeering, zjjn to
taal van grond ontbloot."
Uit Konstantinopel bericht men
In de Europeesche pers is het bericht gepubli
ceerd, dat Oostenrjjk-Hongarjje onderhandelingen
met Turkjje zou hebben aangeknoopt, teneinde de
erkenning te erlangen van den nieuwen status van
Bosnië. Die onderhandelingen zouden zjjn afge
sprongen Deze berichten zjjn onjuist. De aange
knoopte onderhandelingen beoogen, tot een ver-
geljjk te komen, dat het houden van een congres
zal mogeljjk maken, of dat het aan Oostenrjjk-
Hongarjje zal mogeljjk maken, aan de conferentie
deel te nemen en daar door Turkjje te worden
gesteund.
Be houding Van D u i t s c h 1 a n d.
Be besprekingen van BüTow en Schön met Is
Wolski hebben geloopen over het mogelijke geval,
dat eer. officieel voorstel tot het houden van een
conferentie zou worden aangenomen door alle
mogendheden. Duitschliamt heeft geen principieel®
bezwaren liegen een conferentie. Duitschland en
Bush.nd zijn van oordeel dat een conferentie
mik'd clan nut kan hebben, indien van te voren
££n zoo volkomen mogelijk overeenstemming is
bereikt tusschen de mogendheden, die het congres
van Berlijn hebben onderteekend, over den om
vang en den inhoud van bet program der con
ferentie.
Duitschland blijft zich stellen op het stand
punt, dat het. zich niet kan vereenigen met voor
stellen, tegen welke 0ostenrijk-Hongarij-e bezwaar
maakt. Over zulke punten zulten eerst nog nadere
besprekingen moeten worden gehouden. Wat de
overige punten aangaat, vooral die welke zijn
voorgesteld in het belang van Turkije, kon vol
komen overeenstemming tusschen Duitschland en
Rusland worden geconstateerd. Beide regeeringen
zuilen er naar blijven streven, de huidige moei
lijkheden op een vredelievende en rechtvaardige
wijze uit den weg te ruimen.
Minister Iswolski is gisteravond naar Peters
burg vertrokken.
De Servische kroonprins naar
Rusland.
De Servische kroonprins, die, zooals men weet.
nogal oorlogzuchtig gestemd is, vertrok gister
uit Belgrado naar St. Petersburg. Een groot
aantal autoriteiten, opper officieren, de ministers
enz., deden hem uitgeleide. Naar men zegt, zaj
de kroonprins den Tsaar een eigenhandig schrjj-
ven van koning Peter overhandigen.
Een Reuter-bercht uit Weenen meldt dat deze
reis te Weenen slecht wordt opgenomen. Men
geeft blijk van een zenuwachtige geprikkeldheid
jegens Servië. Het is niet te verwonderen, dat
in het tegenwoordig stadium de reis van den
kroonprins overal veel opzien baart.
Het vervoer pier. spoor van de rediefs in Klein-
Azië, die gemobiliseerd worden, is reeds aange
vangen.
Uit Philippopel wordt geseind:
De soldaten van het garnizoen te Moestafa
Pasja hebben naar verluidt hun officieren
gedood, 'omdat -dezen hun beletten de Bulgaarsche
grens over te gaan.
Volgens een telegram aan de sPress" van
het Servische grensstation van Tzaribro zou de
Servische regeering aan alle Bulgaren verboden
hebben, Servië binnen 24 uren te verlaten.
Men verzekert te St. Petersburg dat Iswolsky
tijdens zjjn verbljjf te Londen liet plan van een
Russische leening in Engeland te plaatsen, zou
besproken hebben. De onderhandelingen zouden
niet ten einde zjjn gebracht, omdat Iswolsky geen
voldoende volmachten had. De kwestie der Darda-
nellen zou bjj dit leeningsplan betrokken zjjn.
De Italiaansche bladen bespreken den toestand
in den Balkan, ook in verband met het verbljjf
van den Montenegrijnschen minister van Buiten-
landsche Zaken, te Rome, die, sedert eergisteren
aldaar, zich zeer gereserveerd toont over het doel
zjjner zending,
Volgens de »Italie" is de toestand in het Oosten
verontrustend. De eenige hoop dat complicaties
zullen vermeden worden, is, dat geen enkele
mogendheid zeker is voordeeien uit een oorlog te
trekken.
Het gerucht loopt in diplomatieke kringen te
Weenen, dat Engeland in geval van een Turksch-
Bulgaarsch conflict Bourgas zou bombardeeren.
De Wiener Allgemeine Zeitung" meldt, dat de
ambassadeur van Engeland, sir Gerald Lowtber,
den grootvizier Kiamil pacba zou verklaard heb
ben, dat Engeland vijf millioen pond zou geven
voor de vlottende schuld en bij gevolg 15 millioen
voor de geconsolideerde leening en de vloot van
den Bosporus in geval van politieke reactie.
De ambassadenr zou er bij gevoegd hebben, dat
Engeland rekende op Turkjje om de verdragen te
doen eerbiedigen.
De Italiaansche »Tribuna" meldt dat de
hertog van sAlverna", ambassadeur van Italië te
Weenen, eerstdaags in gehoor zal ontvangen wor
den door keizer Fran5 Tozef, wien hij een eigen-
handigen brief van den Italiaanschen koning zal over
handigen in antwoord op den brief van den keizer
van Oostenrjjk in zake de annexitie van Bosnië en
Herzegowina. De ambassadeur zou te dezer zake
reeds met den Oosten r ij kschen minister van
Buitenlandscbe zaken geconfereerd lubben.
BELGIë.
De Belgische socialistische partijleider Vander-
velde is, terugkeerend uit den Congo, te Sout
hampton aangekomen. De publicatie van zjjn on
derweg geschreven werk over den Congo staat te
wachten.
Vandervelde heeft als zjjn overtuiging te kennen
gegeven, dat de Congo groote offers eischt, maar
binnen eenige jaren een prachtige kolonie zal zjjn.
Vandervelde jjvert verder zeer voer vrjjheid van
arbeid en handel in den Congo, en vertelt, dat de
slavernjj er nog bestaat, hoewel hjj moet erkennen,
dat er een trapsgewjjze invoering van meer men-
scheljjke werkmethoden valt te constateeren.
De caoutchouc-opbreDgst heet achteruit te gaan,
maar van kopermjjnen en katoenaanplanting kan
nog veel aanzienljjks verwacht worden.
ZWIÏSERLAND.
Zondag hadden in geheel Zwitserland dé ver
kiezingen voor den Naiionalen Raad in de grootste
oi dclijkhcid plaats.
In de stad Zürich konden de socialisten zich
niet doen gelden, 8 afgevaardigden der bour-
geois-jpartijen bleven aan, terwijl tusschen ver
scheidene candidaten voor 9 zetels herstemming
moet plaats hebben. 1 i
In het kanton Genëve hebben 8 radicalen plaats
moeten maken voor 3 conservatieven. Tusschen
conservatieven, liberalen, radicalen en een socia
listisch candidaat moeten nog 2 herstemmingen
plaats hebben.
Hoe o-ok de afloop dezer herstemmingen moge
zijn, de resultaten der verkiezingen zuilten de
snmehsfrdling van den Nationalen Raad en de
positie der partijen niei merkbaar wijzigen. De
radicale linkerzijde zal een enorme meerderheid
blijven behouden.
Het Zwitsersche volk heeft met 204,873 tegen
52,651 het nieuwe grondwetsartikel aangenomen,
dat aan den Raad het recht van; toezicht verleent
op de exploitatie van de hydraulische kracht op
Zwitsers'ch grondgebied (waarschijnlijk met het
cog op de schromelijke verminking van het na
tuurschoon door het verleggen, indammen, leiden
etc. van watervallen en stroomversnellingen, met
den aanhang van fabrieken en turbinehuiizen. Red.)
De kiezers in de stad Bern verklaarden zich
mét 5000 tegen 3000 stemmen tegen het behoud
of het restaureeren van het oude Historische Mu
seum een der meest volmaakte specimen van de
Fransche .architectuur in de 18e eeuw.
ITALIë.
Zooals met groote waarschijnlijkheid reeds te
voren kon worden gemeld, is kardinaal De Lai
('s Pausen rechterhand bij de jongste hervor
ming der Curie) secretaris geworden van de
Congregatie van het Consistorie, waarover de
H. Vader-'zelf als prefect gaat, en is kardinaal
Feiruta benoemd tot prefect der nieuwe Con
gregatie van de H. Sacramenten, terwijl kardinaal
"Vim y Tuto (ook een zeer vertrouwde raads
man van Pius X) prefect wordt der nieuwe
Congregatie van de Ordesgeestelijken, met den
Belgischen Benedictijn dom Lorenzo Tanssens als
secretaris. 1 'I
Kardinaal Vincenzo Vannutelli verlaat de Con
gregatie van het Concilie, wier prefect hij, was,
en wordt prefect van de hoogste pauselijke recht,
bank, genaamd de „Segnatura apostolica". Aan
de rechtbank der Rota zijn als auditeurs o. a.
toegevoegd de bekende prelaat dr. iïeiner, hoog
teeraar in het kerkelijk récht te Freiburg (Baden),
en Mgr. Prior, rector van het Engelsche Beda-
college. Prefect der Congregatie van het Concilie
wordt thans kardinaal Genjnari, en prefect der
pauselijke archieven kardinaal della Volpe.
Mgr ledeschini wórdt kanselier van de Secre
tarie der Breven. Tot hoofdredacteur van het
nieuwe officiëele bulletin van den H. Stoel, dat
1 Januari elke 14 dagen gaat verschijnen, is aan
gesteld dr. Bruno. j 1 s
Op de andere posten van overwegend belang
blijven de vorige titularissen aan, zoodat hier
van nu geien melding behoeft te worden gemaakt.
Tegelijk met de Constitutie „Sapienti consflio")
3 November a. s., treden de nieuwe titularisseni
in functie.
Bij gelegenheid van zijn gouden priesterfeest,
einde November of begin December, zal de H.
Vader hoogstwaarschijnlijk een buitengewoon Con
sistorie houden, zooals ook Leo XIII deed in
1899. Men zegt, dat alsdan 6 nieuwe kardinalen
benoemd zullen worden. Tot het purper zullen
dan, naar verluidt, worden verhevenMgr. Bello,
patriarch van Lissabon; Mgr. Bourne, aartsbis
schop van Westminster; Mgr. Cabrières, bisschop
van Montpellier; de Weensche nuntius Mgr. Gra-
nito di Belmonte de emimtenje jurist Mgr. Giustini,
en de pauselijke major-üomus Mgr. Bisleti.
PERZIë.
De „Kölnische Zeitung'* verneemt uit Konstan-
tinonelj dd. eergisteren:
tn overleg met Engeland zijn Russische troe
pen vandaag de Perzische grems overgetrokken
en hebben Tabiris, 100 K.M. van de grens, bezet
Turkije heeft, het plan, o,ni met Rusland mede
te werken, en het gebied ten W. van Tabris te;
bezetten, laten varen.
En de correspondent van de Duitsche kabel
maatschappij seiinde Zaterdag uit Tiflis:
Russische troepen zijn de Perzische provincie
A zer be ids jan binnengerukt. Men vermoedt, dat
zij tot labris zullen oprukken.
Een telegram ,van dezelfde maatschappij uit
Teheran meldt, dat de provinciale landdag van
Azerbeidsjan op het gerucht, dat de Russen, kwa
men, lot de regeering en. de gezanten te Teheran
een protest heeft gericht, aangezien, de landdag
liet zich .totnutoe tot een plicht heeft gerekend,
Te vreemdelingen te beschermen.
Een Beutier-telegram uit Teheran van gister
f i j I
Ofschoon geen bevestiging is ontvangen van
bet bericht, dat Russische troepen Azerbeidsjan
zijn binnengetrokken, is het toch bekend dat twee
regimenten kozakken zijn saamgetrokken bij Djoel-
l'a aan de Perzische grens ten noorden van Tabris.
De Russen hebben gedreigd, voorwaarts te zullen
rukken in het geval dat de Russische belangen
in labris mochten worden in gevaar gebracht.
Kuit dergelijke reden (om op te rukken) zou kun
nen zijn geleverd door het feit, dat Perzische
nationalisten een aanval hebben gedaan op een
posthuis, dicht hij Tabris, aan den door Russen
aangelegden weg naar Djoelfa, bij welke gele
genheid verscheiden soldaten waren gedood,
CHINA. A
Ben New Yorksche courant verneemt, uit Houg-
keng, dat China besloten heeft een macht van
3000 man naar Shassa te zenden. Dit geschiedt
naar het heet om de provincie Ganlk-tok
voor den handel open te stellen.
Kardinaal Mathieu its gister te Londen over
leden, omringd van zijne bloedverwanten en vrien
den. Hij was zeer gelaten en verklaarde gaarne
zijn leven te offeren voor den Paus en de Kerk.
Men weet, dat kardinaal Mathieu ziek werd
toen hij naar Lon'den was gekomen voor het H.
SacramentScongres.
Franfois Desiré Matheu was te Einville (Fransch
departement Meurthe et Moselle) in 1839 geboren.
Priester gewjjd in 1863, was hjj vervolgens pro
fessor in het klein-seminarie van Pont-a-Mousson,
werd pastoor dier stad, vervolgens bisschop van
Anger in 1893 en aartsbisschop van Toulouse in
1896. In 1899 riep Leo XIII bem naar Rome en
benoemde hem tot kardinaal van de curie. Hij
laat een merkwaardig boek na, bekroond door de
Fransche Academie, getiteld VAncien Regime
dans la province de Lorraine el Barroïs evenals
een boek over het concordaat van 1801. Sedert
twee jaar was bjj lid van de Fransche Academie,
waar bjj kardinaal Perraud bad vervangen.
De ljjkplechtigheden van den prelaat zullen te
Njancy plaats hebben.
Op Terceira, een van de Azorische eilanden
breidt de builenpest zicb uit. Er bezwjjkea pep
dag gemiddeld zeven menschen aan de ziekte.
Te Praag bebben, zooals na de reeds vroe.
ger voorgevallen wanordeljjkheden wel te ver
wachten was, op Zondag weder bloedige botsin
gen plaats gehad tusschen Duitsche studenten en
Tsj"cbende politie, die de Duitschers beette te
beschermen, drong een groep studenten »voor
hun 'eigen veiligheid" het Duitsche casino binnen,
en ranselde er met de blanke sabel op log, toen
