Stilten-Generaal.
Binnenland
8tads- en Gewestelijk Nieuws.
am het meest verdienstelijk werk in den loop van
Vflf jaren verschenen te beloonen, toegekend aan
Achille Luchaire voor zgn nlnnocentius III" in
zes deelen.
Het slagschip „'North Dacota", de eerste
„1, Te ad nought" van de Noord-Amerikaansche ma
rine, is van stapel' geloopen. Het schip heeft
ec-n waterverplaatsing van 20.000 ton en is 518
voet lang.
Bcor het Hooggerechtshof van de Vereenigde
Staten is heslist, dat de Panama-Kanaalstrook
niet deel uitmaakt van. het grondgebied der Ver
eenigde Staten. i
Het Zoeloe-opperhoold Kate i Jana is te Grey-
town (Natal), in verband met den laatsten opstand,
schuldig bevonden aan hoogverraad en deswege
veroordeeld tot 7 jaar dwangarbeid. J
De eerste minister heeft bij de Kamer het
wetsontwerp nopens de inllijvihg van Bosnië en
Herzegowina ingediend. f
In overeenstemming met den minister' van
Binnenlandsche Zaken en den ban van Kroatië
heeft de minister van Koophandel de ontbinding
gelast van de Nationale vereeniging Van spoor
wegbeambten en zulks wegtens schending dier sta
tuten., 1
TWEEDE KAMER.
Zitting van Woensdag 11 Nov.
De behandeling der
Indische begrooting.
wordt voortgezet.
Bg de aldeeiing Justitie critiseerden de heeren
Van Devënteren Van Sty rum de regeling van
het:revisierecht in Indië, in verband met het feit, dat
12 inlanders, die in eersten aanleg tot dwangar
beid, veroordeeld waren, in revisie den strop kre
gen, terwgl de hoogere rechter slechts recht had
gedaan op de stukken en geen nadere mondelinge
behandeling in tegenwoodrigheid van de beklaag
den had plaats gehad. De heer Van Deventer drong
daarbq ook aan op zoo beperkt mogelijke toepas
sing der doodstraf.
De Minister, er op wgzende, dat het systeem
als régel stelt revisie op de stukken, tenzjj bljjkt
van verkorting van rechten of van onvolledige in
structie, in welke gevallen mondeling debat moet
plaats hebben, verklaarde zich echter bereid de
aandacht van de Indische regeering op deze juridi
sche aangelegenheid te vestigen.
Wat de doodstraf betreft in 's Ministers oog
befeft God aan de overheid de bevoegdheid gegeven
en in sommige gevallen den plicht opgelegd om
te straffen met den dood en de Minister wenscht
ongaarne zich te meDgen in de quaestie van toe
passing van het recht van gratie, dat in de han
den-Van den Gouverneur-Generaal berust. Intus-
scben zal de Minister de aandacht van den Gou
verneur-Generaal vestigen op den aandrang van den
heer Van Deventer tot beperking in het uitspreken
van de doodstraf.
Na eenig verder debat tusschen den heer Van
Deventer en den mi n i s t e r, worden de al-
gemeene beschouwingen over de afdeeling geslo
ten.
Bjj onderafdeeling 28 van de 3de afdeeling be
spreekt de heer Brummelkamp 't opiumver
bruik in Indië. Hjj wjjst op de goede maatregelen
in China genomen, waar een algeheel verbod is
ingevoerd. Hg geeft iets dergelijks aan onze re
geering in overweging en vraagt of 't het voorne
men is een gedelegeerde te zenden naar de inter
nationale opiumconferentie, die het volgend jaar
in Sjanghai zal worden gehouden. De bevolking
moet worden verlost van den opiumvloek.
De minister zegt, dat naar bedoelde confe
rentie twee afgevaardigden van de Indische re
geering worden gezonden. Overwogen zal worden
of er wat te doen is aaa vermindering van het
opium-verbruik.
Bij de 4e afdeeling (Binnenlandsch Bestuur)
dringt de heer Van Kol aan op een oplossing
van het vraagstuk der particuliere landergen. Goed
zou zjjn om die landergen te naasten, maar dat
schijnt nog te duur. De willekeur is er groot de
bescherming gering een onderzoek naar de toe
standen aldaar is noodig. Onteigening van de
heerlyke rechten, is volgens spr. noodig. Hg ver-
wgst naar wat omtrent deze landergen geschreven
is in het werk »Simar de Javaan", van Douwes
Dekker.
Uitvoerig schetst spr. de misstanden en kne
velarijen op genoemde landergen, die geschieden
om grooten heeren in Amsterdam dividend uit te
keeren. Verder dringt hg aan op betere toestan
den in de suikerindustrie en op de suikerplanta
ges.
De heer van I d s i n g a bespreekt het ingestelde
onderzoek naar de toestanden in de suikerindustrie,
dat volgens hem verkeerd was ingericht. Verder
wijst bij op 't groote kwaad, dat de veelvuldig
voorkomende rietbranden stichten.
De heer Van Deventer houdt een uitvoerig
betoog, waarin hg aanmoediging van de dienst
neming bg het binnenlandsch bestuur bepleit, o.a.
door verkorting van den eersten termyn van uit
zending. Voorts beveelt hg naasting van particu
liere landergen aan en dringt aan op maatregelen
tegen de rietbranden.
De heer Bogaardt sluit zich aan bjj den
voriven spreker, in zake het bevorderen van het
in dienst treden bjj bet binnenlandsch bestuur.
De Minister zegt, dat in de overtochts
kwestie spoedig wijziging zal word-n gebracht,
een reg-ling daartoe is ontworpen. De positie der
be tuur'ambtenaren in het algemeen heeft spre-
ker's aandacht. Met genoegen heeft hij een steeds
terkere strooming ontwaardt, om de ambtenaren
binr "te lande op te leiden. Om de dieD.«tnemir.g
te bevorderen zal spr. Veel studiebeurzen willen
instellen. Wat de particuliere landergen be'reft,
hieromtrent 'zal spoedig een wetsontwerp worden
ingediend, om onteigening van die landen mogelijk
te maken, daarna zullen die landeigen het eerst
worden onteigend, waar de toestanden bet trest
nr. pen op die misstanden tal de regeering hst
oog vestigen. Wat de rietbranden aangaat hier
omtrent wordt een zeer ernstig strafmiddel in
Indië overwogen.
Hoe definitief paal en perk moet worden gesteld
aan dit groote kwaad, maakt nog een punt vin
ernstige overweging uit, evenals de vei korting van
den termgn'van grondhuren.
Na replieken worden de algemeene beschouwin
gen over de afdeeling gesloten. g
Bg de *5e afdeeling (Onderwgs, Eeredienst en
Nijverheid) wgdt de heer Van Kol eenige be
schouwingen aan de bevordering der Nijverheid
in Indië.
Van de bevordering der coöperatie onder de
inlanders verwacht spreker veel. De regeering
subsidieere de oprichting van particuliere zeep
sigaren- en papierfabrieken en bevordere de aan
sluiting der industrieën bjj de des^a Loemboengs.
Er is een overvloed van grondstoffen op Java. Met
't oog op de overbevolking moet er meer uit den
bodem gebaald worden.
Britsch-Indië gaf ons het voorbeeld door de
oprichting van katoenlabrieken. die duizenden
brood verschaffen. Deze zaak is de belangrijkste,
die zich op dit oogepblik op ko'oniaal gebied voor
doet. Men zal rampen aiweoden en de sluime
rende economische krachten doen ontwa
ken door de industrie in Indië te bevorderen.
De Minister zegt, dat de bevordering der
nijverheid zgn volle aandacht heeft. Bgna is er
sprake geweest van de oprichting eener papier
fabriek op Java door een Nederlandsch industrieel.
Deze heeft Indië en Japan bezocht. Zgn indruk
was, dat er in Indië niet genoeg papier werd
gebruikt, om een rendabele fabriek op te richten-
(Gelach). Ook van uitvoer verwachtte deze indus
trieel niet veel heil. Ook andere pogingen van
den minister hebben tot nog toe nog weinig suc
ces gthad.
De heer Ter Laan wenscht de leiding van
het onderwgs toe te vertrouwen aan een deskun
dig hoofdambtenaar, met ruimen blik over bet
geheele veld van het onderwijs. Hg dringt aan
op betere aansluiting van het middelbaar onder
wgs in Nederland en Indië.
Ilg wenscht verder een met Indische toestanden
volkomen vertrouwd persoon met de leiding der
aanneming van onderwijzers voor den Indischen
dienst te belasten. Afkeuring vindt het bjj spr.,
dat de gesubsidieerd particuliete scholen in Indië
niet worden verplicht aan billijke eischten te vol
doen, Men moet zorgeD, dat de uitbouw van het
openbare onderwgs niet worde belemmerd en
waken tegen uitwassen als hier zich voordoen.
Ten slotte bepleit spr. betere opleiding voor het
voorbereidend onderwgs, waarna verder de be
raadslaging wordt verdaagd tot Donderdag-morgen.
Keizer en Koningin.
In verband met de beruchte uitlatingen van den
Duitschen keizer publiceert het Haagsche ^Vader
land" uit de gedenkschriften door een diplomaat
nagelaten, dat H. M. de Koningin gedurende de
onderhandelingen die den Boerenoorlog voorafgingen,
te vergeefs bg den Duitschen keizer ten gunste
van president Kruger tusschen beiden trad.
De gedenkschriften zeggen vervolgens dat ge
durende den RussischJapanschen oorlog, tenge
volge van een brief van keizer Wilhelm aan konin
gin Wilbelmina, haar bedreigende roet eene on
middellijke bezetting van de Nederlandsche havens,
indien Nederland geene verdedigende maatregolen
tegenover Engeland nam, dr. Kuyper buiten mede
weten der Staten-Generaal, eenige versterkte plaat
sen in orde deed brengen.
Gelukkig namen de zaken haar keer. Maar een
min of meer stroeve verhouding tusschen Keizer
en Koningin was achtergebleven. Teneinde nu zjjn
toenmalige houding in Nederland weder goed te
maken, heeft de Keizer de Noordzee-encente als
een bijzonder geschenk aan onze Koningin op zgn
bezoek te Amsterdam aangeboden.
H. M. de Koningin-Moeder.
II. M. de Koningin-Moeder keerde gister, na Hr.
Ms. zomerverblijf te Soestdjjk, in de residentie
terug, echler komende van het Loo, in haar sa-
lonrgtuig ten 4 uur 20 min.
Bg aankomst van den trein kwamen Haar op
het perron vóór de koninklijke wachtkamer ter
ontvangst tegemoet de grootmeester jhr. de Ra-
nitz, de burgemeester baron Sweerts, en luit.gen.
Van Ermel Scherer, gouverneur der residen
tie.
H. M. reikte aan deze autoriteiten de hand en
onderhield zich enkele minuten met hen in het
wachtsalon.
Zoowel in het Staatsspoorstation als aan de uit
gangen der wachtzaal van het hof aan de Rgn-
straatzgde stond ter begroeting van H. M. een rg
van menschen, die bjj het wegrjjden van het ko
ninklijk rgtuig naar het paleis gejuich liet hoo-
ren.
Koninklijk gezantschap bij den Paus.
De Romeinsche correspondent van „De Tijd"
meldt nog, dat het door Jhr. v. d. Poll voorge
lezen adres van de Koningin aan Z. H. den Paus
gesteld was in de Fransche taal, ten wijl de Paus
ir. het Italiaansch antwoordde. De beide leden
van het gezantschap vertoefden een tiental minu
ten "in Pausen particuliere vertrekken en brach
ten later, behalve een bezoek aan kardinaal Merry
del Val, ook een bezoek aan den Sint Pieter.
Na ons gezantschap ontving de Paus het Beier-
sche.
Geen rctourkaarten meer.
In verbind met het bericht over de ophanden
zijnde wijziging der reizigerstarieven hij de Staats
spoorwegen, waarbij o. a. de retounkaarten zullen
worden afgeschaft, kan „De Res. bode" nog me'de-
deelen, dat, met de daarmee in verband staande
enorme uitbreiding der werkzaamheden op de
afdeeling voor tarieven op het hoofdbureau der
maatschappij te Utrecht 24 ambtenaren van ver
schillende stations in ons land naar die afdee
ling zijn overgeplaatst.
Ook bij de H. IJ. S., M. worden de retour-
kaartjes afgeschaft. I 1
Het Vredespaleis.
Naar wjj vernemen, wordt de bouw van het
Vredespaleis onder leiding van den architect
ingenieur v. d. Steur met bekwamen spoed
voortgezet en is da fundeering bgna gereed.
De hoektoren eisch'e een speciale voorziening
zoodat deze fundeering gescheiden is van bet
vorige gedeelte, -- een ge lachte, die vooral in de
Byzantjjnscbe architectuur veelvuldig toepasting
heeft gevonden. Bevatte het oorspronkelijk be
kroonde ontwerp van Cordonnier vier torens, met
het oog |op de groote kosten zijn, zooals bekend,
biervan drie vervallen, terwijl getracht is even
wicht te maken bij de hoofdfacade dcor een toren
en een topgevel, waarachter zich dan de groote
zaal bevindt.
Ook de platte grond onderging eenige wijzigin
gen, o. a. is de bibliotheek raar achteren ver
plaatst en het geheel in details vereenvoudigd,
zoodat het thans ontworpen phn meer aan de
eischen van den dienst beantwoord'.
Bij den bouw zjjn drie ingenieurs uit Delft
werkzaam, waarvan een speciaal net de studie der
interieurs is belast. (Vad.)
Nederland en Venezuela.
Ingevolge Kon. besluit van den 10 dezer, wordt
Hr. Ms. pantserscbip De Ruyter, 24 November a.s_
te Willemsoord in dienst gesteld met aanvankelijke
bestemming voor den dienst in West-lndië en het
bevel over dien bodem opgedragen aan den kapitein
ter zee G. F. Tydeman.
Eerste Kamerverkiezing.
De Prov. Staten van Gelderland hebben gister
mr. 't Hooft tot lid der Eerste Kamer herkozen
met 36 stemmen, terwijl 20 biljetten blanco
tyaren.
Nederland en Portugal.
Namens H. M. de Koningin is door onzen gezant
te Lissabon aan den koning van Portugal het
grootkruis van den Nederlandschen Leeuw plechtig
overhandigd. De gezant mr. Doude van Troostwijk
ontving het grootkruis der orde van de H. Maagd
van Villa Vifosa. Hjj werd aan de koninklijke tafe]
genoodigd en de koning stelde een heildronk in op
koningin Wilhelmina.
Dr. Kuyper.
Men meldt uit Groningen
Dr. Kuyper bracht hier een kort bezoek voor
een consult bg prof. Wenckebach.
Tweede Kamerverkiezing.
Door een combinatie van B.-K. leden van ver
schillende plaatselijke organisaties in het kie dis
trict Haarlemmermeer worden ernstige pnemgen
aangewend om den heer J. H. M. B>1 /er-, 6.1 van
den gemeenteraad van Hillegom, in 1909 eandid«ar
te stellen voor de Tweede Kamer. De h er Riber-
heeft na rjjp beraad zich bereid verklaard een even-
tucele candidatuur te aanvaarden, mits die hem
wordt aangeboden door de centrale R. K. kies-
vereeniging van het district.
Pater Weijers.
Naar wjj met zekerheid vernemen, zal de zeer-
eerw. pater Wegers, daartoe aangezocht door zjjn
Eminentie den kardinaal-aartsbisschop van Mec-
cbelen,jzich belasten met het organiseeren van het
Spoorwegpersoneel in België. Als voorloopige
standplaats is hem aangewezen Lier bjj Antwerpen.
(N.T.Ct.)
De nieuwe booten van de Zeeland.
Naar aanleiding van twee vragen van den heer
Van Doorn is door den minister Bevers het volgende
antwoord ingezonden
Naar ingekomen berichten is door de stoom
vaartmaatschappij Zeeland nog geen beslissing ge
nomen omtrent den bouw der nieuwe booten, aan
gezien door haar aan de Nederlandsche werven tot
43 November a.s. uitstel is verleend voor het haar
doen toekomen van inschrijvingen voor den bouw
van die booten.
Door de regeering is herhaaldelijk en nog on
langs bjj de maatschappij Zeeland er op aange
drongen, dat de bouw der booten hier te lande
zou geschieden. Het is daarom niet te verwachten,
dat een herhaling van dien aandrang eenigen in
vloed op het besluit dier Maatschappij zou uit
oefenen.
De Kamer van Koophandel en Fabrieken te
Deventer besloot adhaesie te betuigen aan het
adres, door de Amsterdamsche Expediteursver-
eeniging gericht aan den minister van waterstaat
over het bouwen van booten voor de Maatschappij
Zeeland op binnenlandsche werven.
Nederland en Duitschland.
In de „Revue de Paris" van 1 November staat
c<*n ongteteekend artikel over de troonopvolging
in Nederland, getiteld Succession de Hol,lande.
De onbekende schrijver stelt Nederland voor als
een weerloos land. Er twordt nog altijd gezocht
naar het beste defensiestefeel. Het leger is on
samenhangend. De vloot vijf pantsersteheepjes
van 6000 ton heeft niets te beteekenem. Neder
landsch Indië is tegen een buitenlandsohen vijand
niet beschermd.
Ie buitenlandsche politiek van Nederland is
eigenlijk geen politiek. Het is een raadsel w,a,t
hel is. Nederland is de sfinx onder de kleirifs
staten. De Nederlanders doen altijd, of ze niemand
vree zen. Ze willen heelielmaal niet voor ach te r-
dothh'g tegen de Duitschers doorgaan. Dat moe
ten zij weten, als zij maar niet de werkelijkheid
uit het oog verliezen, en die is, dat Duitschland
zijn zinnen heeft gezet op het voorportaal van
den Rijn, De pianinjen van Ihwtechlahd worden
er.htei gedwarsboomd door de Engelsch-Fransche
vriendschap. Het land kan voortbestaan dank zij
de goede verstandhouding van dr liberale We'st-
Europeesche mogend heden.
lol staving van zijn redenleeringe» deelt de
schrijver, alsof het vanzelf sprak dal hef waar
v.us, mede' dat Ddc.assé, de Fransche minister
van buitenlandsche zaken, in 1903, ten tijde van
de spoorwegstaking, verhoed heeft, dat de Duit-*'
se.hr regeering zich zou mengen in de binnen
landsche aangelegenheden van Nederland.
Waar het den schrijver echter om te doen is,
is er op te wijfeen, dat in dit land, zonder weer-
kradif, zonder richting in-zijn buitenlandsche sfaat-
Ilinde, voorlbestaande dank zij' een, gunstige po-
'iiiekc- consternatie in Europa, de troonsopvolging
niet is geregeld. De schrijver geeft een lijstje
Var. 41 pelsonlen die achtereenvolgens in aan
merking zouden kunhen komen a'js mogelijke troon
opvolgers. Maar de Nederlanders willen; het ge
vaar va'ri den toestand niet inzien. En toch, er
beef;, maar eenige twijfel te rijizenl aangaande de
tioonopvblginig, er heeft maar eetn enkel motief
tot interventie op te konten bij: eenige mogend
heid, die zich zou opwerpen als beschermer en
rechter tegelijk over hetgeen zij zou kunnen noe
men de aanispraken van een goede dertig ver
wanten, en dan zijn de poppen aan het dan
sen.
Dat de troonopvolging van Nederland geregeld
worde, vast en onherroepelijk, is een belang, waar
de wereldvrede mee gemoeid is.
Hier is een driedubbele kwestie. Het is, vol
gens artikel 23 der Gronjdwtet, den Koning van
Neder,and verboden), „eten vreemde kroon tte dra
gen." In dit geval bevindt zich de naaste erfge
naam der Koningin, de groothertog van Saksen-
W ei naai -Eisenach. Men kan hem onmogelijk tot.
koning uitroepen bij; overlijden van Koningin Wil
helmina, voor hij heeft te kennen gegeven of
hij de kroon aanvaardt. Dat is al ernstig. Het
blijft niet bij dit bezWaar. Volgenjs den oud-mi-
m.ster de Beaufort komt de groothertog van Sak-
senj-Weimar-Eisenach, krachtens artikel 23 van
de Grondwet, in 't geheel niet in aanmerking,
liet gerucht gaat, dat de groothertog afziet van
zijn rechten. Dat neemt de moeilijkheid niet weg,
u a nt er zou een openlijke verklaring van troons-
aiUand noodig zijn van den groothertog. En daar
hel recht jles groothertogs betwistbaar is, zou
hij mogelijk een onwettige daad doen met offi
cieel zijn rechten, op te geven. Mogelijk ook zou
hij een onwettige daad verrichten als hij de Ne
derlanders dwong, met zijn aanspraken rekening
te houden, en een geheel nutteloos interregnum
noodig maakte, dat schadelijk zou zijn voor het
land. Een ondubbelzinnige oplossing wordt hiet
aangègeven en zoo zou het kunnen gebeureh,
lat er een souverem, wiens rechten door over
tuigde monarchisten bestreden werd, op den
troon kwam om er dadelijk weer van af te dalen.
Een andere moeilijkheid: stel dat de groothertog
kinderen krijgt uit een tweede hujwtelijfc, en dat
die kinderen minderjarig zijin op het oogenblik
dat de groothertog afstand doet van zijn aanspra
ken, dan stond men voor nieuwe moeilijkheden.
Er zou een regent benoemd moeten worden,
geen gemakkelijke keuze. Is het bovendien wel
zeker, dat de troonsafstand van den vader niet
die der kinderen meebrengt? En als dit niet zoo
is, htefl het geen bezwaar, een kind tot koning
uit te roepen, dat nog geen keuze heeft gedaan
tusschen de kroon van Nederland en die van
Saksen-jWeimar-'Edsenaeh
Ee'n derde moeilijkheid ten slotte: stel dat de
vermoedelijke troonopvolger dan werkelijk is aan
gewezen, moet men hem dan voorbereiden op
de taak die hem wacht, of moet men hem maar
oud laten worden zonder dat zijn Germaansche
ziel want een Germiaansche ziel zal het in
elk geval zijn een diepen indruk ontvangt van
de aanraking met (h*et Nederlandsche Iteven?
Het is van het hoogste belanfg, concludeert
de schrijver, dat de Nederlanders dteze kwestie
regelen.
De schrijver neemt als vaststaande aan, dat
de meening, als zoude de Koningin thans in
bigde verwachting verkeerten, onjuist is'.
Grenswijziging.
Het. wetsontwerp tot wijziging van de grenjs
tusschen de gemeenten Rotterdam en Schiedam
is thans ingediend. r
Daarin wordt de grenswijziging tusschen de
gemeenten Rotterdam en Schiedam als volgt vast
gesteld i
Beginnende in de bestaande grens tusschen
Rotterdam en Schiedam, in het midden vain de
sloot, loopende langs de Noord- Oostzijde van den
Laanslootschevveg (gemeerite Schiedam sectie I,
no. 1197) op het punt waar deze grens gesneden
wordt door de verlengde richting yan de' grenis,
loopende langs de Zuid-Oostzijde van he't „Groe-
newegje" (gemeente Schiedam sectie 1, no. 1196),
gaat de nieuwe grens tusschen de beide gemetenjteln
in Zuid-Westelijke richting, eerst langs de ge-
noemde verlengde richting over den Laansloot-
scheweg en daarna langs de grens, loopende langs
de Zuid-Oostzijde van het genoemde „Groeneweg-
je", kadastraal bekend gemeente Schiedam sectie
1, no, 1196 en vo'.gt de Zuid-Oostelijke grens
van dit perceel (Groenewegje) en die van het
