Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
31ste Jaargang.
Woensdag 25 November 1908.
No. 9272.
Officieele berichten.
Buitenlandsch Nieuws.
Verspreide berichten.
Staten-Greneraal.
ABONNEMENTSPRIJS:
Dit blad verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen, en
kost voor Schiedam per 3 maanden f 1.35, per maand 45 cent en per
week 10 cent. Franco per post door geheel Nederland f 2, per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons BureauBoter-
stiaat 50 en bjj alle Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
BureauBOTERSTRAAT 50.
PRIJS DEB ADVERTENTIëM:
Van 1—6 regels ƒ0.92 met inbegrip van bewijsnummer.
Elke regel daarboven 15 cent. M J kLai süji -!—
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend.
Ingezonden mededeelingen 25 cent per regel.
Voor herhaaldelijk adverteeren worden uiterst bi 1-
lqke overeenkomsten aangegaan.
Telefoonnummer 85. Postbus no. 89=.
De Commissie voor de Gemeentewerken te Schie
dam is voornemens op Maandag 30 November a.s.
des voormiddags te 10 uur aan te besteden
het vervoeren van gemeente-materialen ge
durende de jaren 1909 tot en met 1913.
Het bestek is a 10.15 verkrijgbaar aan het bureau
van Gemeentewerken.
Inschrijvingsbiljetten in te leveren voor 10 uur
aan het bureau hierboven genoemd.
DE BALKAN.
De correspondent v,an de „Kölm. Ztg. te Kon-
stanlinopel verntee'mt uit welingelichte bron, dat
Servië aan Montenegro een voorschot van 1 mil-
lioen francs aan conltanten heelt uitbetaald, tot
voortzetting der tagten Oostennjlk begonnen oor-
logs toe rus tingen
In het sands jak Novi Bazar werden, na het
V' rtrek der Oos'tenrijksch-Hoiiigflarsfche troepen,
door sommige agenten gieruchfen verspreid van
een door Servië en Montenegro voorgenomen in
val, hetgeen groote oproerigheid verwekte onder
de Mohamedanen.
Op een navraag in Konstantinopel kwam te
legrafisch antwoord in van den grootvizier Kla-
tnil pasja, dat van Servië en Montenegro niets
te vreezen was, daar hun belangen identiek (wa
ren met die van Turkijie. Daarop is tusschen
Mohamedanen en Christelijke Serviërs een schrifte
lijke overeenkomst getroffen, om in eendracht met
elkaar te leven, en ter verdediging glemletensehappe-
hjk 20.000 vrijwilligers op- de been te brengen.
Een telegram uit Rome aan de «Neue Freie
Presse" meldt, dat de bijeenkomst van de confe
rentie thans zeker is zjj zal in Italië gehouden
worden en waarschijnlijk van korten duur zijn.
Engeland, Frankrjjk en Rusland zullen door bun
gezanten vertegenwoordigd worden Oostenrijk en
Duitschland, eveneens volgens berichten, waarschijn
lijk door een gezant.
Het verluidt, dat de conferentie reeds midden
Januari een aanvang zal nemen.
Uit Rome wordt aan de »Temps" gemeld
Gisteren werden op het ministerie afzonderlijk
ontvangen de gezanten van Engeland en Turkije.
Wjj meenen te weten, dat het onderhoud de Bal
kankwestie tot onderwerp had en dat er in het
bijzonder gesproken is over de gevaren aan een
conflict tusschen Oostenrijk en Servië verbonden.
Indien deze gebeurlijkheid werkelijkheid zou
worden, zouden de overige mogendheden er buiten
blijven.
RUSLAND.
In een geheime zitting van de Doema-commis-
sie voor de landsverdediging heeft pen vertegen
woordiger van het ministerie van Marine mede
gedeeld. dat |de nieuwe slagschepen, die de re-
geermg'wil laten boujwen, 36,000,000 gulden per
stuk zullen kosten en niet 24,100,000 zooals de
oorspronkelijke raming jWas, Dit zat 'm hierin,
dat de schepen in Rusland zouden moeten ge
bouwd worden.
Het heet intusschen, dat de D'oema-commissie
slechts drie milïLoen roebel wil bewilligen vooi-
aanschaffing ,van torpedo's. De kredieten voor
de slagschepen .zouden Worden geweigerd, zoo
lang de hervorming van bet departement van
Marine nog niet grondig genoeg was doorgevoerd.
is in het Lagerhuis weer ter sprake gekomen.
De minister van Marine verzekerde nogeens, dal
de admiraliteit nooit aan een snlelheid van 33
k'noopen had gedacht. Toen Lord Tweedmouth
alts minister van Marine die vaart noemde, had
hij zeker andere torpedojagers op het oog. De
Verlang le snelheid is 27 knoopten. Moest het 33
knoopen worden, dan zou dat voor eiken torpe
dojager f360,000 duurder uitkomen, v,oor de zes
tien dus ruim 53/4 milioen duurder.
DUITSCHLAND.
De Duitsche Keizer is gister in het Nieuwe
Paleis te Potsdam, wegens een verkoudheid, te
bed gebleven.
BELGIë.
In de Belgische Kamfer een interpellatie over
den uitslag van den in 1902 ingesMdiehi vrijwil-
ligen dienst beantwoordende, zeide de minister
van Oorlog, na in herinnering te hebben gebracht,
dat de vredessterkte van het lege'r het getal van
42,800 man, van wie 9000 vrijwilligers, moet be
reiken, dat de eerste jaren bet aantal vrijwil
ligers de behoefte overtrof, maar sedert 1906
werd het aantal onvoldoende. Die minister kwam
op tegen het vekwijit' dat hij het volontariaat heeft
willen doen misllukkende grootte loomen echter,
als gevolg van den Voor'sipoed in de nijverheid,
weerhielden d,e kerklieden, niettegenstaande het
handgeld verhoogd en van 1600 op1 1800 francs
gebracht werd, van dienstneming. Men kan echter
toch niet tot het bankroet, van het stelsel be
sluiten.. De minister erkende wel, dat van jaar
tot jaar de loopbaan in het leger minder lief
hebbers vindt en vrijwilligers zijn voor de best
georganiseerde legers nood zake lijk. Alleis samen
vattende heeft het, leger noch de vredessterkte
noch de oorlogssterkte, zooals bijl de wet is be
paald. Door een einde te maken aan de onge-
ijkheid der lasten, die op de bevolking drukken,
is een geneesmiddel daartegien te scheppen. De
heivortning zou moeten toegepast worden in den
geest van vermindering van diensttijd' eri op ver
meerdering van bet contingent tnoeteh berusten.
Ik voel het meest aldus de minister voor
algemeenen dienstplichtik hen eetn aanhanger
van het stelsel van den persoonlijken dienstplicht,
meer uit een maatschappelijk dan uit een militair
oogpunt. Met vrijstelling van de geestelijkheid en
de vrije beroepen, zou de instelling van een mi
litaire belasting de begrooting te hulp komen.
Heden voortzetting.
OOSTENRIJK-HONGARIJE.
Uit Weenen wordt aan de «Temps" gemeld
Het wordt voor zeker gehouden, dat keizer Frans
Jozef bjj gelegenheid van den verjaardag zjjner
troonsbestijging op 2 December, Frans Ferdinand,
den aartshertog troonopvolger, aan de uitoefening
van het bewind zal verbinden. Z. M. zal hem
waarschijnlijk het militair gezag overdragen en
hem in de overige regeeriogshandelingen doen
deelnemen.
Generaal Faverolles, ,de militaire bevelhebber
van liet zuidelijk gedeelte der .republiek Haïti,
en senator Morisstet hebben de wijk genomen in
het gebouw van het Duitsche consulaat te- Les
Cayes.
De steden Aquin en Jeremie hebben zich tegen
de regeering verklaard.
De kanonneerboot »Croyant", die in handen van
de opstandelingen viel, heeft ter hoogte van
Jeremie een vuurgevecht geleverd met de kanon
neerboot «Centenaire". Generaal Lecomte, minister
van Binnenlandsche Zaken, die de regeeringstroe-
pen tegen de opstandelingen aanvoerde, is gevan
gen genomen. Naar luid der berichten is hjj ter
dood gebracht,
Zaterdag steeg ©en ballon, op van de Sile-
zistlic veree'nigïng voor luchtvaart. Toen tie bal
lon dicht bijl |de Russische grens, maar toch nog
op Duitsch gebied Was, werden er door Russen,
denkelijk grenskozakken, vijftien schoten op ge
lost, hoewel de ballon de Duitsche vlag geheschem
had. Alleen de mand Wend getroffen; de ballon
oleef ongedeerd en kon later in goede orde lan
den.
Aan den noordelijken voet van de Alpen is,
na oen droogte van 50 dagen, Maandag voor bet
eerst weer regen gevallen. Het wias de langste
tijd van droogte sedert 1858 geweest. Zeer vele
fabrieken, die Waterkracht gebruiken, vooral in
de Jura, hadden al Weken lang geen stroom voor
licht en kracht meer kunnen leveren.
Maandag heeft de nationale conventie haar
zittingen, te Durban begonnen, te Kaapstad her
vat. 1 1 i
,T© Rome heeft dezer dagen eetn vergadering
plaats gehad van de leiders dier katholieke actie
in Italië. Aanwezig waren o.'a. prof. Toniolo uit
Pisa, voorzitter der vofcivereeniginggraaf JVle-
dolago Albani uit Bergamo, voorzitter der econo-
mseh-'isipciale veneeniigingadvocaat Pericoti, lei
der der ItaMaansche jongelingsvereenigingen ehz.
Mtn besloot periodieke' samenkomsten te houden
onder leiding van de voorzitters der diocesaan-
besturen en in verschillende districten. Wat be-
trett "Se schoolkwestie en voornamelijk die van
het onderwijs «in de godsdienbttleter besloot men
tot een gemeenschappelijk optieden der vier orga
nisaties, ofschoon ook andere katholieke veree
rd gin gen tot het vert/eeïien harer medewerking zou
den worden uitgenöodigd, Verder waren alle aan
wezigen het eens betreffende de noodzakelijkheid
om een grootten nationalen vrouwenbond op te
richten.
ENGELAND.
Lord Landsdowne gaf gister in het Hooger-
huis kennis, dat bjj wilde voorstellen de drankwet
te verwerpen. Het wetsontwerp zal dus, naar ver
wacht wordt, heden verworpen worden.
In een gister-middag ten huize van Lord Lans-
downe gehouden bijeenkomst van pairs, werd neut
slechts 8 stemmen tegen besloten vandaag de
Drankwet te verwerpen.
Dit besluit heeft in het Lagerhuis en in politieke
kringen groote beroering gewekt. Men denkt thans
dat een crisis tusschen Hooger- en Lagerhuis on
vermijdelijk is.
Het kabinet zal er waarschijnlijk toe overgaan
een groote verhooging van de belasting voor tap
perijen voor te stellen, waartoe het Lagerhms
buiten het Hoogerhuis om kan besluiten.
De .snelheid v.aai de zes-tien Engefcche tor
pedojagers, die vin 't jaar op het program staan,
EGYPTE.
Volgens een Duitsch bericht uit Kairo meldt
de „EeWa", een nationalistisch blad, dat er een
verzoekschrift met 13,000 habdteekeningen naar
den ehedive van Egypte is gelzonden met verzoek
het land eten grondwet te geven en gaat het
gerucht onder de Arabieren, dat de nationalis
tische partij een geheim comité heeft ingesteld,
dat n.a de weigering van eten grondlwtet met. geweld
zal optreden.
PERZIë.
De proclamatie van den Sjah, waarin deze ken
nis geeft besloten te hebben geen nieuw parle
ment bjjeen te roepen, is ingetrokken. Men ge
looft dat dit geschied is, ter voldoening aan de
vertoogen van Engeland en Rusland.
HAITI.
De „New York Herald" vternietemt uit Port-au-
Prince, dat de Duitstehe, Fransche, Britsche en
Amerikaanls'chie diplomatieke vertegenwoordigers
aan hun regeieringen hebben velrzochl, zoo snel
mogelijk ooi'ïogistechteipen giaar Les Cayes en Jé-
rémie te zenden, om daar de vreemdelingen te
beschermen.
TWEEDE KAMER.
Zitting van Dinsdag 24 Nov.
Het algemeen debat over de begrooting van
Bu i t en1 andsche Zaken
wordt voortgezet.
De heer Van Asch van W jj c fe, begroette
met ingenomenheid de komst van jhr. mr. De
Marees van Swinderen aan bet hoofd van ons
Departement van Buitenlandsche Ztken; er waait
sedert een frische geest aan dat Departement.
Spr. drong er op aan, dat aan het hoofd van
's Ministers Kabinet behouden blqft een diplomaat
van ervaring, in het belang der voortzetting van bet
beleid van den minister. De secretaris generaal,
hoe bekwaam ook, is daarvoor niet de aangewezen
hoofdambtenaar.
Spreker behandelde breedvoerig de neutraliteit?
verklaring van Nederland. Vooraf gaf hij zijn mee
Ding te kennen, dat het «Vaderland" nooit bad
moeten publiceeren, als gevaarlijk, de bekende
artikelen over de Koningin en den Duitschen
keizer, maar nog minder had de heer Van Doorn
de onvoorzichtige daad moeten doen om die kwes
tie hier openljjk in de Tweede Kamer ter sprake
te brengen.
Spreker is voorstander van onze neutraliteits-
verklaring en alhoewel de pas tot stand gekomen.
Noordzee-entente direct met neutraliteitsverklaring
geen verband houdt, acht spreker deze entente
toch een stap in de goede richting naar neutra
liteitsverklaring, aan den minister betwistende dat
deze beide zaken in beginsel niet zouden overeen
komen. Wordt toch bjj neutraliteitsverklaring het
geheele Nederlandsche gebied onzijdig verklaard,
bij het Noordzee-verdrag alleen de kust.
Spreker betoogt dat bet belang der mogend
heden medebrengt, vooral met het oog op de
vestiging van het Vredespaleis te 's-Gravenhage,
dat het gebied van Nederland onzjjdig worde ver
klaard. Hij besireed de mcening van den heer Yaa
Doorn, dat bet voor neutraliteitsverklaring tjjd
genoeg als er oorlog is. Integendeel dan is het
te laat.
Spreker wenschte niet diep in te gaan op de
kwestie van Venezuela, daar bjj het besluit van
de Regeering in deze goedkeurde. Maar wel criti-
seerde hij scherp én onzen thans op nonactiviieit
gestelden minister-resident. De Reus, wien9
ondiplomatiek optreden en laakbare loslippigheid
hij laakte, èn de publicatie van de brieven van
den heer De Reus door de vereeniging »Hou en
Trou". Beide daden noemde spreker ongepast,
onverdedigbaar en afkeurenswaardig.
Vervolgens critiseerde hjj scherp de openbaar
making door hetAmsterdamsch blad. «De Telegraaf'.
Hjj keurde dat ten sterkste af en kon zich geheel
vereenigen met de tegen dat blad ingestelde straf
vervolging. Hq noemde de openbaarmaking van
stukken, welker geheimhouding door den minister
om Staatsredenen was verzoent, hoogst onkiesch
en achlte het aanmatigend van de «Telegraat"-
redactie om zélf te willen bepalen het tqdstip,
waarop de geheimhouding kan worden geaent
opgeheven te zjjn. Hq meende ten slotte, dat de
redactie de geheime stukken óf door 'n indiscretie
óf door ontvreemding verkregen had
Daarna bepleitte spreker aansluiting van Neder
land bq de Berner Conventie, onatbankeijjk van
de beslissing der Kamer over de aanhangige motie
dienaangaande. Maar uit een moreel oogpunt mag
die conventie met worden gebezigd als troef
tegen het buitenland om voordeelen te bekomen
in ruil voor de conventie.
De heer Van Bylandt betoogde, dat Neder
land zoo min mogelqk aan wereldpolitiek moet
meedoen. Ten zeerste laakte hq Dei Va-ieriauü"-
artikel over de briefwisseling tusscuen H. M. de
Koningin en den Duitscnen keizer. Uit een inge
steld persoonlijk onderzoek was spreker tut de
conclusie gekomen, dat bedoelde brief wisseln g m
het geheel niet bestaat. Spreker bepleitte voorts
aansluiting bq de Berner Convemie en hoopte,
dat de Regeering alsnog bq Engeland stappen zal
doen in het belang van het voormalig personeel
der Ned. Zuid-Afrik. Spoorweg-Maatschappij.
De heer H u b r e c h t kon de handelwqze van
de vererniging «Hou en Trou" niet goedkeuren,
doch al is ze onverschoonbaar dan is ze toch eenig-
zins te verklaren en daarom ljjkt hem de hard
handige behandeling van den mimsier niet sym
pathiek. Waar de vereeniging zooveel werkzaamneid
betoond heeft, achtte de heer Hubrechtbet billqk
dat alsnog onderzocht wordt of «Hou en Trou" in
het vervolg waarborgen kan geven die legen een
mogelijke publicaue van onvoorzichtige inlichtingen
de noodige zekerheid verschaffen.
De heer Duymaer van Twist besprak
den iqvoer van hooi en stroo uit Nederland in
Engeland. Zoolang Engeland dien invoer bljjti weren
is dat zeer ten nadeele van een groot gedeelte der
Overjj-elscbe landbouwbevolking.
De heer De Ridder voerde het woord tegen
aansluiting bij de Berner Conventie en wees er
op, dat de vereeniging tet bevordering van de be
langen des boekhandels reeds eenige malen met
groote meerderheid zich tegen die aansluiting heeft
verklaard.
De heer Van Njspen tot Sevenaar
^Nijmegen) sloot zich aan bq de vraag van den
Van Doorn naar een Granjeboek. Betere gegevens
zjjn noodig om het werk van onze diplomaten te
beoordelen.
De heer Van Idsinga keurde ook de publi
catie der stukken in de «Tel" af, doch meeDde,
dat met de huidige regeling van ons rechtswezen
ten deze de zaak volkomen in het onzekere blqft
hij wenschte dus dat men bjj de herziening onzer
wetboeken met de mogelijkheid van dergeijjke
ontqdige puöiicatiën rekenen zou en het tu duide
lqke bewoordingen strtfbtar zou stellen.
De heer Patjjn besprak enkele speciale punten-
o.a. het heffen van invoerreent op wqa in Neder-
landsch Indië. Hiertoe moet zoo spoedig mogeljjk,
worden overgegaan. Wat de neutraliteitsverkUnug
betreft, geloofue spr., dat daar mtt zooveel bezwaar
te;en is als de beer Van Doorn heeft ontwikkeld.
De heer Van Karnebeek verklaarde zich
tegen de zienswjjze van den heer Van Asch v.
Wqk, ten oyzichie van het neutraliseeren vau Ne
derland. Hq vond, dat de omhullingen, die in
de Europesscfce p;rs voorgekomen zjjn, niet de
aandacht' verdienen, die er aan geschonken wordt.
Op zichzelf acht hjj alles van weinig gewicht, doch
in de opvatting, die men er aan geeft, ligt z. i.
het gevaar. De houding van den minister ten op
zichte van «Hou en Trou' acht de heer van Kar
nebeek alleszins gerechtvaardigd.
De heer Mees vroeg wettelijke bescherming van
het teeken van het «Roode Kruis" in Nederland
dat teeken wordt misbruikt voor handels- en fa-
brieksdoeleinden.
De heer Van Nispen tot Sevenaer
(Rheden) besprak de ligging van den ouden Rijn
mond, die van zeer groot belang is in vele opzichten.
De minister van Buiten 1. Zaken, de
verschillende sprekers beantwoordend, verklaarde,
dat de kwestie der Rijntollen onmogeljjk in een
Oranjeboek kan worden behandeld.
Op een nadere bespreking der Noordzee-entente
gaat spr. ook thans niet in. De artikelen van «get