Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
31sie Jaarjsaujï
Donderdag 3 December 1908.
i\o. 9279.
EERSTE BLAD.
Dit nummer bestaat uit twee
bladen.
Buitenlandsch Nieuws.
Verspreide berichten.
Staten Generaal.
Binnenland
ABONNEMENTSPRIJS:
Dit blad verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen, en
kost voor Schiedam per 3 maanden f 1.35, per maand 45 cent en per
week 10 cent. Franco per post door geheel Nederland f 2,per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons BureauBoter-
■traat 60 en bjj alle Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
BureauBOTERSTRAAT 50.
PRIJS DER ADVERTENTIëN:
Van 16 regels f 0.92 met inbegrip van bewijsnummer,
Elke regel daarboven 15 cent.
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend.
Ingezonden mededeelingen 25 cent per regel.
Voor herhaaldelijk adverteeren worden uiterst bil-
1 ijk e overeenkomsten aangegaan.
Telefoonnummer 85. Postbus no. 89.
DE BALKAN.
.De berichten over den stand der Turkscb-Bul-
gaarscne onderhandelingen zijli niet helder.
•Het „Wiener Correspondenz Bureau" verneemt
dat. er nog volstrekt geen vergelijk is. De Bul-
gaarsche gedelegeerden zjjn naar Sofia terugge
keerd en alleen Ljaptsjef zal weer te Kons tan
tin opel komen. Hijt zal dit echter niet doen voor
de Porte in staat zal zijn de hangende geschillen
ldcfinitief te regelen. En eerst zouden de mogend
heden op de hoogte moeten gebracht worden
van de tot dusver verkregen uitkomsten.
JDe „Jeni Gazeta" verzekert inmiddels in eenigs-
zins vage bewoordingen, dat er tusschen Turkije
en Bulgarije een schikking is getroffen over de
„w.jize" wiaaxop men de hangende vraagstukken
zal oplossen. 1
DÜITSCHLAND.
In de debatten in den Rqksdag over de minis-
terieele verantwoordelijkheid, deelde gisteren von
Bethmann Holweg mede, dat de Bondsraad te dien
aanzien geen besluiten ken nemen, alvorens daar
omtrent besluiten van den Rqksdag gevallen zqn.
Hï hechtte [echter groot belang aan deze aange
legenheid.
De voorstellen hunner partij werden toegelicht
door Müller Meiningen, (vrjjzinmg) Spahn (cen
trum), Ledebour (socialist), Mielzynki (Pool). Deze
laatste verklaarde het voor een leugen, dat de
Polen vijanden van bet Duitsche volk zijn. Wij
willen aldus de spreker medewerken aan de
uitbreiding van zqn rechten en het helpen zooals
wjj hopen, dat men hen zal helpen
De nationaal-liberale spreker legde er den na
druk op, dat het de taak van het parlement is
zich een zoodanige beteekenis te veroveren, dat
het den ministers onmogeljjk is tegen het parle
ment in te handelen.
De vertegenwoordiger van de vrjje conservatie
ven vatte zjjn standpunt samen in den uitroep
»God beware ons voor een parlementaire regeeriog".
De verdere beraadslagingen zqn tot heden ver
daagd.
FRANKRIJK.
Er hapert weer iets aan de Fransche marine
en ditmaal iets, dat zeer ernstig genoemd mag
worden, nl. de vereischte munitie voorraden zijn
niet voor de helft aanwezig. Er mankeeren 300.000
kilogram gereedgemaakte projectielen wegens ge
brek aan buskruit.
Het Ministerie van Marine is volgens de «Petit
Var" herhaaldelijk van dezen wantoestand op de
hoogte gebracht en vandaar, dal de Minister bjj
de begrootingsdebatten in de Kamer zeide, dat de
groote geldelqke opofferingen onvermijdelijk zijn
om te zorgen voor flinke voorraden munitie voor
aanvulling.
B|j den tegenwoordigen staat van zaken zouden
de oorlogsbodems den str|jd binnen drie uur moe
ten opgeven wegens gebrek aan munitie, en zouden,
teruggekeerd naar de arsenalen, geen aanvulling
kunnen krjjgen.
De bestuurbare luchtballon Ville de Paris
heeft gister om 5 uur in den omtrek van de
forten van Verdun een tocht gemaakt.
Deze tocht is de laatste van een reeks proefne
mingen met den bestuurbaren luchtballon, dien
men binnenkort zal laten leegloopen. De ballon
tal echter gereed gehouden worden om bjj de
eerste gelegenheid «lucht te kiezen."
OOSTENRIJK-HONGARIJE.
Nog steeds wordt de Stryld tusschen de Tsjechen
en de Diuitschers fce Praag op bloedige wqze
voortgezet, en geeft tot tooneelen aanleiding die
in schrille tegenstelling staan met de schitterende
feesten te zelfder tjjd in Weenen gevierd, i
Nadat Zondagmorgen de onlusten haddon plaats
gehad, waaromtrent wij reeds berichtten, kwam
des avonds de nationaliteitenhaat tot een nieuwe
en nog heviger uitbarsting, f
De Tsjechen hadden een soort staat yah be
leg afgekondigd, waarbij alle wankels der Duit
sobers gesloten werdeneen maatregel, waaraan
zonder protest gevolg werd gegeven. De aanwe
zigheid. echter van een aantal Duitsche studenten
op de Graben gaf aanleiding tot een nieuwe ma
nifestatie.
De politie, die tijdig tusschen beide wilde ko
men, om een herhaling der zelfde tooneelen, als
die des morgens hadden plaats gehad, te voor
komen, werd met steenen en stukken ijizer ont
vangen, zoodat zij gedwongen wield zich terug
te trékken. Bij haar aftocht wondde zij een
Duitschen student zwaar door drie sabelhouiwen.
Toen zich het politiekorps aan het einde der
Gtaben in cordon opstelde, verzamelde zich een
menigte van verscheiden duizenden rondom haar
en opgehitst door de Tsjechische afgevaardigden,
wieip het volk wiederom met allerlei voorwerpen
naar de manschappen. Versterkt door een afdee-
ling tereden politie, werd toen een uitval gedaan,
die echter door de menigte werd afgeslagen.
In stormpas rukte nu een compagnie gendar
merie de Graben op, en kon niet dab met de
blanke sabel het plein ontruimen. Meer dan hoh-
derd gewonden vielen, en een zestienjarigen khaap
werd door een s,abelhou<wi den schedel in tweeën
gesp.eten.
Onder het geroep„Wij zullen u toonen, dat
de keizer een jubilé viert", trok de volksmassa
zich in de zijstraten terug, waarii) men barri
caden trachtte op te werpen. Alle po li tie-agen
ten, die des avonds dienst deden, wareh meer
of minder gewond.
Toen de troepen zich hadden teruggetrokken,
veizamelde zich een menigte op de plaats, waai
de jonge man gedood was, en schreef met krijt
op den grond: f
„Iiier is door de polijie een Tsjech gedood.'!
Algemeen neemt men aaii, dat de stadhouder
van Bohemen, graaf Goudenhove, die deze her
haalde uitspattingen niet kon voorkomeh, zijn
ontslag zal vragen. Als zijin opvolger wordt een
generaal in ruste graaf Heinrich Glammartinez
genoemd. 1 f
M
Maandag en Dinsdag haddeh weer ongeregeld
heden te Praag plaats. Op de Graben werden
gisterochtend twee Duitsche studenten aangeval
len, een van hen door den Tjechischen afge
vaardigde Lisy. De politie trad dezen keer krach
tig op en veegde de Graben schoon. De regeering
heeft nu besloten strenge maatregelen te hemen.
De EngelSche consul te Praag is volgens de
«Neue Freie Presse" op de tram aangevallen en
uit den wagen gesmeten.
Te Praag en naburige districten is de staat
van beleg gister atgekondigd.
i ITALIë.
Z. H. Pius X.
De toestand van Piius X was gister veel gun
stiger. De ge nee shoe ren Patacoi en Marchiavara,
vonden, dat Z. H. snel betert.
Niettemin, wegens de koude, hebben de ge
neesheeren Z. H. aangeraden verscheidene dagen
te bed te blijven.
ZUID-AFRIKA.
Gister werd te Graat Reynet (Kaapkolonie), het
gedenkteeken, gewjjd aan de nagedachtenis van
commandant Scheepers en de anderen, die na
den Zuid-afrikaanschen oorlog, als opstandelingen
werden ter dood gebracht, onthuld. Generaal
Grobler hield een toespraak, waarin hij hen her
dacht. Van sympathie getuigende brieven van den
Kaapschen minister Sauer en van den gewezen
president Sieyn werden voorgelezen. De laatste
zeide in zijn brief, dat wat Scheepers ook gedaan
heeft, het geschiedde op last van zjjn meerderen.
Heeft hjj iets gedaan, dat tegen de wetten van den
oorlog indruischte, dan was bij, Steyn, verant
woordelijk daarvoor, maar, voorzoover Steyn wist,
was er in niets tegen die wetten gehandeld.
JAPAN.
Acki, de vroegere Japansche gezant te Washing
ton, heeft te Tokio aan een verslaggever gezegd,
dat het tot stand komen van de overeenkomst
met Amerika aan de Japansche regeering van
nu moet worden toegeschreven. Evenals de Ame-
rikaai.'sche regeering achtte zjj1 er het gunstige
«ogenblik toe gekomen. Het verzet tegten Japan
sche immigratie in Amerika was geen bezwaar.
Het verzet ging in Amerika niet uit van de betere
klassen, en in Japan erkehde men, dat vele Ja
panners, die naar Amerika gingeh, ohgfewehschte
elementen waren. 1
Sommige Japansche bladen betoogen, dat Ame
rika in China geen territoriale belangeh bezit,
zoodat het desbetreffende deel der overeenkomst
overbuPg en eenigszins vemederehd. is voor Japah,
dat bovendien tegenover China, hooit eeh verbin
tenis heeft geschonden.
AMERIKA.
President Roosevelt werd eergister b|jna ver
pletterd door een auto. De president en eenige
leden van zqne tamilie keerden te voet terug van
de kerk naar het Witte Huis, toen een automo
biel in volle snelheid den boek der Vermontstraat
omdraaide, den president raakte en hem tegen den
grond wierp.
Roosevelt stond aanstonds op. H|j had enkel
lichte kwetsuren aan de handen en kon zijn weg
te voet voortzetten.
Uil, Dax meldt men aan de „Petite République
lEen inwoner van Dax heeft eeh brief gevohden
en aan de politie overhandigd, 't Is een schrij
ven, gedagteekend 24 November en geteekend
met den naam van een Spaanschen aharchist,
waarin deze een kameraad inlichtingen geeft over
de mogelijkheid een aanslag te plegen op Alfonso
XIII, bij zijn aanstaande reis.
;Fr is kwestie van den koninklijkeh trein te
doen ontsporen door middel van eën kardoes dy
namiet of door het werpen eener bom.
'Er is een onderzoek geopend om te weten
of men te doen beeft met een grap of met een
ernstig komplot.
liet Engelsche eskader, dat zich op het oogen-
blik in de Zee van Marmora bevindt, heeft bevel
gekregen onmiddellijk naar Malta terug te keeren.
Volgens den correspondent van de „Daily
Telegnph" te New-York, 'zou miss Elkins ver-
loofd zijn met ieen officier der Amerikaansche
manne, dien zij vroeger reeds kende.
TWEEDE KAMER.
Zitting van Woensdag 2 December.
Het debat over de begrooting van
Binnen 1 andsche Zaken
werd voortgezet bij den postsubsidiën tot be
strijding van de tuberculose. Deze post is uitgetrok
ken tot een bedrag van f75.000.
Maar de heer Schaper en de overige sociaal
democratische leden hebben een amendement inge
diend om dien post te verhoogen tot f 100.000.
De heer Schaper lichtte dit amendement toe
met een beroep op de noodzakelijkheid om niet
schraal te wezen waar het de bestrijding van die
vreeseüjke ziekte geldt.
De heer B 1 o o k e r steunde het amendement
zeer warm, ried zelfs den Minister aan het over te
nemen. Hq betoogde nog dat de Regeering de
bestrijding der tuberculose harerzijds niet moest
beperken tot subsidie alleen, doch ook wettelijke
maatregelen ter bestrijding moest nemen. Dat
eischt bq van deze Regeering.
De heer A a 1 b e r s e betoogde, dat men in ons
land moet komen tot een rationeel plan van tuber-
culosebestijding, waarin een eerste plaats moet in
nemen de hygiënische opvoeding van ons volk,
reeds beginnende op de scholen, terwjjl voorts moe
ten bevorderd worden het uitgeven van populaire
geschriften en het houden van voordrachten.
De Regeering moet bij de gemeenten aandrang
naar aanstelling van schoolartsen doen gelden, des
noods door geldelqken Rijkssteun. De overheid
moet ook hygiënische voorschriften uitvaardigen,
naar welke in het land moet geleefd worden.
Sprekers verder betoogd kwam hierop neder,
dat bjj Rijksgeld ter algemeene bestrijding van de
kwaal en haar oorzaken, beter besteed achtte dan
wanneer het wordt aangewend hoofdzakelijk voor
sanatoria, welke, aanvankelijk opgericht met het
doel niet vermogende ljjders op te nemen, naar de
ondervinding geleerd heelt, dat karakter verliezen.
Verpleging in sanatoria wil h|j als onderdeel be
schouwen van een rationeele bestjjding. Dit sluit
echter niet in zich, dat hij tegen het amendement-
Schaper gekant is.
De heer Van Wichen bepleitte maatregelen
in het belang van tuberculeus onderwijzend per
soneel.
De heer L o h m a n is voorstander van bestrij
ding der tuberculose van overheidswege. Deze
ziekte is echter niet een speciale volksziekte, maar
komt in alle lagen der maatschappij voor, en alle
klassen in de maatschappij moeten dus gelijkelijk
profiteeren van de overheidszorg op dat ge
bied.
Met dat beginsel voor oogen wenscht spreker
de Regeering te steunen in al wat zij noodig aebt
ter bestrijding van de tuberculose, maar dit sluit
niet in zich, dat er daarom maar in bet wilde met
geld behoeft gesmeten te worden. De Kamer moest
dus niet het initiatie! nemen tot verhooging van
de subsidies, maar wachten totdat de Regeeriog
zelf meer geld vraagt.
De heer Van Karnebeek sloot zich aan
bq de meening dat men de Regeering geen ver
booging van den post voor tuberculose bestrij
ding moet opdringen, wanneer zjj er niet om
vraagt.
De heer Ketelaer sloot zich aan bjj het be
toog van den heer Aalberse, dat reeds op de
school begonnen wordt met opvoeding en de
hygiënische leer. Maar allereerst moeten de kin
deren zelf gelegenheid krijgen om gezondheid op te
doen. En in dat verband hield spreker een
pleidooi over Rijkssteun aan de vacantiekolo-
niën.
De Minister erkende de roeping van den
Staat inzake de bestrijding der tuberculose, het
geen echter niet beteekent, dat de Staat in de
eerste plaats geroepen is tot een propylastisch
optreden. Wanneer des heeren Schapers amende
ment imperatief bedoelt om f 100.000 te besteden
aan subsidieering oordeelde de Minister het amen-,
dement onraadzaam, omdat voor de aanwending
van een dergelijk bedrag een goede basis ont
breekt.
Nadat bq het volgend debat de heer S c h a p e r
verklaard bad, dat zqn amendement slechts cre-
dietverleening beoogde, nam de Minister het
amendement over.
Het artikel werd goedgekeurd.
Hq art. 57 vroeg de beer Van Bylandt meer
subsidie voor de vallende ziektebestrijding waaraan
de Minister niet kon voldoen.
Bij onderafd. 4 (krankzinnigenwezen) vroeg de
heer De Geer inlichtingen, in verband met de
verpleging van krankzinnigen, wat de minister on
der rjjkspatiënten verstaat, welke inlichtingen de
min s t e r hem verstrekt.
De heer Van Wijnbergen sprak bq art.
76 over een bedrqfsrelling.
De M i n i s t e r zeide echter dat de kosten toch
te groot zullen zqn om tot een bedrijfstelling te
geraken.
Bij het verder debat werden nog tal van zaken
onder de aandacht van den minister gebracht o. a.
de hooge subsidies aan drankbesirqdingsvereenigin-
gen, het toenemend aantal vrouwelijke studenten
op de hooge scholen, evenredig college-geld, beper
king der steeds stjjgende kosten van het hooger-
onderwijs enz.
Heden voortzetting.
Het jubileum van keizer Frans Jozef.
De grootmeester der Koningin, baron Sirtema
van Grovestins, heeft gisteren bezoek gebracht aan
den Oostenrqkschen gezant om de gelukwenschen
van H. M. de Koningin over te brengen met het
jubilé van den keizer van Oostenrijk.
Mr. Mollerus van Westkerke.
De commissaris der Koningin in de provincie
Gelderland, mr. J. IT. M. baron Mollerus van
Westkerke, is zeer ernstig ongesteld. (Rott.)
Japansche Commissie.
De Japansche commissie, te 's-Gravenbage aan
gekomen, is afgestapt in het «Hotel des Indes",
aldaar. Zjj bestaat uit de de heeren Hara, voor
malig lid van de Japansche regeering, Joshimora
en Syima, secretarissen, allen uit Tokio.
Rijksklerken.
Volgens een resolutie van den Minister van Fi
nanciën staat het den Rijksklerken 3e klasse vrjj
zich bq bet ontstaan van vacatures van Rijksklerken
2e klasse voor de opengevallen betrekking aan te
melden. Intusschen zullen bq de vervulling in de
eerste plaats in aanmerking komen zjj, die reeds
met de te verrichten werkzaamheden vertrouwd
zqn.
Haarlemmermeer.
De Centrale R.-K. Kiesvereeniging voor het
district Haarlemmermeer heeft eergisteren met op
één na algemeene stemmen, het aftredend lid der
Tweede Kamer, den heer van Wichen, wederom
candidaat gesteld.
Werkloozen.
De inschrijving van werkloozen door de officieele
commissie uit de burgerq begon gisteren te Amster-