Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
m MN KATWIJK."
L- i ÏI
31ste Jaargang.
Zaterdag 5 December 1008,
No. 9281.
tl
TWEEDE BLAD.
p-'
Staten-Generaal.
Gemengd Nieuws.
Advertentiën.
ABONNEMENTSPRIJS:
Dit blad verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen, en
kost voor Schiedam per 3 maanden 1.35, per maand 45 cent en per
week 10 cent. Franco per post door geheel Nederland f 2.per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons BureauBoter-
straat 50 en bij alle Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
BureauBOTERSTRAAT 50.
PRIJS DER ADVERTENTIëN:
Van 16 regels f 0.92 met inbegrip van bewijsnummer.
Elke regel daarboven 15 cent. i
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend.
Ingezonden mededeelingen 25 cent per regel,
Voor herhaaldelijk adverteeren worden uiterst bil
lijke overeenkomsten aangegaan.
Telefoonnummer 85. Postbus no. 89.
EERSTE KAMER.
Vergadering van Vrijdag 4 December.
In de vergadering van heden werd, na goed
keuring van een tiental kleinere wetsontwerpen
waaronder tot wijziging van de tarieven over
gerechtskosten de behandeling van de z.g.
Achterstandsontwerpen
weder opgevat.
.Terwijl de heer v. Basten Batenburg
*Ön stem motiveerde ten gunste van deze ont
werpen, als inleiding tot de regeling van deze ge-
keele materie, hield de heer 't Hooft zgn
jMnstutioneele bezwaren vol, zoowel wat een al-
leenrprekenden rechter in de min of meer ge
dwongen pensioenregeling betrelt als ten opzichte
VaQ hetgeen de Min. van de Eerste Kamer vraagt,
ï(>owel om de wjjze waarop als den vorm waarin
kfl dit doet.
In dit laatste opzicht verdedigde de spreker het
recht der Eerste Kamer, om, waar 'ijin een wetsont
werp een leemte betreft, die aanvulling behoeft, een
n°velle te vragen, maar met uitdrukkelijk voorbe
koud dat, grondwettelijk, zoodanige novelle niet
toelaatbaar is, wanneer de novelle moet strekken
atti iets, wat voor de Eerste Kamer onaanneme
lijk is, aannemelijk te maken.
Dit ware uitoefening van het recht van amen
dement. En 't is werkelijk ontwerp II dat in aard
en karakter wijziging behoeft. Daarom bedoelde
de Kamer in Juli, met de aanneming van de
u'tstelmotie-Reekers den Minister een wenk te
geven tot intrekking van het tweede dezer ont
werpen, dat voor de Kamer onaannemelijk is ge-
geoordeeld.
De Kamer kan niet opnieuw geplaatst worden
voor een vqorwaardelijke aanneming. Slechts ver
werping bleef dus over, reeds voor de waardigheid
der Kamer.
De bedoeling zijner motie van Juli werd in on
geveer gelijken zin door den heer Reekers
l°egelicht.
Thans echter, nu de Minister na maanden toe-
vens, weer met de wetsontwerpen terugkeert, moest
sPf. (en hij sprak ook namens zijn politieke vrien
den) ontwerp 2 verwerpen. Tot zgn leedwezen,
0tndat hij gaarne met dezen hoogstaanden Minister
®°g veel hoopt tot stand te brengen.
De Minister zou echter kunnen voorkomen, dat
de andere ontwerpen in den val van no. 2 worden
Meegesleept, door de Koninkl. bekrachtiging van
die andere aan te houden, totdat een nieuw ont
werp no. 2 zal zjjn aangenomen in den zin dezer
kamer.
Den Ministe rwerd door den heer v. d. B i e s e n
dezelfde raad gegeven.
De Minister van Justitie verklaarde
de drie ontwerpen ondeelbaar, maar wilde wel een
ö(>velle toezeggen, mits de Kamer alle 3 voor
dellen aannam. Op verzoek van den Minister
Werd over het ontwerp (betrekkelijk pensionnee-
dQg) gestemd. Dit werd verworpen met 39 tegen
stemmen.
Op 's Ministers verzoek werd de verdere beslissing
aaugehouden.
De Kamer is uiteengegaan tot 28 December.
f!' T TWEEDE KAMER.
Zitting van Vrijdag 4 December.
De behandeling der begrooting voor
Binnenlandsche Zaken
Werd voortgezet met het debat over de afdeeling
¥akopleiding- en teekenscholen.
De Minister bracht, ingevolge zijn belofte
yau gisteravond, op de begrooting een subsidiepost
van f 17.500 voor de middelbare technische school
v°or bouwvakken van den Nederlandschen Aan-
^mersbond, onder voorwaarde, dat het programma
"W school, die nog moet worden opgericht aan
*en nadere goedkeuring der Regeering wordt onder-
Worpen. Zender stemming werd deze subsidie toe-
Sestaan.
De heerenSchaper, Ter Laan enSchok-
k i n g bepleitten respectievelijk subsidieverhooging
v°or de ambachtsscholen te Apingedam, Apeldoorn
eö Harlingen.
De Minister verhoogde den betrekkeljjken
"egrootingspost met f3000 om zoodoende in de
ëelegenheid te zijn voor genoemde en wellicht ook
v°or andere scholen eenig meerder subsidie te kun-
toestaan. Ook deze verhooging der begrooting
Wordt zonder stemming toegestaan echter merkte
~e heer D r u c k e r op, dat hij gezwegen had van
de Groningsche Huishoudschool, omdat hij niet
Bedacht had, dat de Minister van zijn aanvanke-
ijke weigering van subsidieverhooging thans zou
lerugkomen.
Spreker zou de belangen dezer school particulier
Met den Minister willen bespreken, waartoe der
Minister zich bereid verklaarde. Tegenover den beer
I c h o k k i n g, die aandrong op beperking van het
eerplan van de Rjjksrietvlechtschool te Noordwoide
bijv. niet een algemeen onderwijs in vreemde
'e,t noodig echtte, verdedigde de Minister
het thans gevolgd leerplan, echter verzekerde tegen
overlading te zullen waken. De Minister stelde aan
den heer Bos in uitzicht een spoedige beslissing in
zake de reglemen teering van de steun verleening
aan vereenigingen ter bevordering van het leer
lingwezen.
Daarna is aangevangen het algemeen debat over
de Lager Onderwijs-afdeeling.
De heer Bos, oordeelende, dat de Minister zich
zeer vaag omtrent zijn denkbeelden uitlaat, vroeg
welke richting en met welke snelheid de Minister
in zake het lager onderwijs vooruit wil. 't Schijnt,
dat de Minister met het oog op den fmancieelen
toestand thans de hand op zal houden, maar dit
mag niet praejudicieeren voor de toekomst.
Spreker betoogde echter dat ook reeds thans
zonder veei kosten en in afwachting van het
rapport der ineenschakelingscommissie veei ter
verbetering van het lager onderwijs kan worden
gedaan. Vervolgens vroeg spreker of het de be
doeling van de Regeering is aan te sturen op een
nieuwen politieken schoolstrijd door doorvoering
van het »Unie"-rapport, dat tot grondslag heeft
de bijzondere school als regel en de openbare
sffhool als uitzondering. Spreker zou het ontbranden
van den schoolstrijd ten zeerste betreurenhij
zou wenschen om het tegenwoordig systeem op
onderwijsgebied, dat nu eenmaal historisch is ge
worden, intact te laten evenals ook minister Rink
heeft gedaan. Daarom kwam spreker met nadruk
op voor handhaving, ook voor de toekomst, van
art. 192 der Grondwet, dat volkomen de gewetens
vrijheid waarborgt. Spreker betoogde dat voor ver
betering van het volksonderwijs in 't algemeen
noodig is de werking der wet en daarnaast een
krachtige maatschappelijke actie.
Welnu, die actie wordt vooral aan de Rechter
zjjde sterk gevoerd. Tot bevordering, tot steun en
lot behoud van de openbare school, ter propagan-
deering van den geest en het karakter van het
openbare onderwijs moet. meer gedaan worden, ook
door bet initiatiefnemen tot stichting van scholen
die dezen geest ademen. Spr. stelde tegenover den
heer Troelstra in het licht, dat hiervan den geens
zins de bedoeling is, bepaalde leerkrachten te we
ren. Met nadruk betoogde spr. te zijn voor abso
luut neutraal openbaar onderwijs. Spr. betoogde
voorts, dat de Regeering niet eeözjjdig een of an-
onderwijs mag bevorderen, maar te zorgen heeft
voor een goede verhouding. Hij bepleitte verder
verbetering van voorbereidend en herhalingson-
derwijs en oordeelde noodig wetsherzieninh ten
aanzien van de leerkrachten aan gesubsidieerde
scholen met minder dan honderd leerlingen.
Spr. stelde eene
motie
voor, om later afzondelijk te kunnen behandelen
de vraag, welke houding de Regeering moet aan
nemen betreffende de schrijfwijze der Nederlandsche
taal.
Deze motie werd zonder stemming aangenomen.
De heer Roodhu ysen sloot zich bij den vori
gen spr. aan. Hg waarschuwde tegen het opnieuw
doen ontbranden van den schoolstrijd en tegen de
loyale concurrentie tusschen de bijzondere en de
openbare school. Hjj stelde in het licht de positie
van de openbare school en drong aan de onverkorte
handhaving van art. 192 der Grondwet. Want
men moet afblijven van de openbare school, die
toegankelijk moet blijven voor ieder. Spr. betoogde
voorts, dat men de Ineenschakelingscommissie niet
mag maken tot den kapstok voor tal van ver bete
ringen, welke reeds aangebracht kunnen worden.
Spr. drong in dit verband aan op verbetering der
normaallessen om te komen tot een vasten kern
van behoorlijk gesalarieerde onderwijzers. Dit is
voorloopig het beste middel voor een goede op
leiding.
De beer Kooien verklaarde te zijn voor hand
having der Leerplichtwet, maar betoogde, dat de
wet verbeterd moet worden. Hij beweerde, dat men
sedert de invoering der Leerplichtwet niet kan
zeggen, dat de gemeentebesturen gerechtigd zjjn
aan kinderen het bezoeken der school te weigeren,
als zjj geen schoolgeld betalen. Spr. wees voorts
op eenige leemten in de Leerplichtwet en wenschte
onder meer op te nemen eene bepaling, volgens
welke onderwjjs, gegeven aan kinderen beneden 6
jaar, niet zal beschouwd worden als onderwijs in
den zin van de wet.
De heer Roessingh betoogde dat verbetering
van de opleiding van onderwijzers dringend nood
zakelijk is, vervolgens dat de neutraliteit der open
bare school niet zoo ver moet worden doorgetrok
ken, dat daardoor onderwijs in Bjjbelsche geschie
denis onmogelijk zou worden.
De heer^Van der Molen bestreed, dat het
Unierapport zou kunnen leiden tot heropening van
den schoolstrijd.
Openbare en bijzondere school worden niet
tegenover elkander gesteld, integendeel, het rap
port wjjst den weg aan om tot eene oplossing der
bestaande moeilijkheid te komen. Verder zette
hg uiteen, dat er te weinig opleidingsscholen zgn
in verhouding tot bet groote aantal onderwijzeres
sen en onderwijzers, dat jiarlijksch noodig is. Het
stelsel der normaallessen keurde spr. af, omdat
daardoor geen onderwijzers worden gevormd, maar
alleen menschen worden afgericht om een akte
te halen. Voorts wees spr, op de impopularireit.
van het herhalingsonderwgs, dat moest meer
voortgezet onderwijs worden. De leerplichtwet
bevat verschillende leemten.
Vragendag.
Op eene desbetreflende vraag van den heer K e-
t e 1 a a r antwoordde de Minister van Bin
nenlandsche Zaken, dat hg in strjjd acht
met de wet op het lager onderwijs artikel 6 der
instructie voor de onderwijzers der openbare lagere
scholen te Hoogeveen, welke instructie die onder
wijzers schg'nt te verplichten tgdelgke overplaatsing
naar een andere school te aanvaarden. Iudien de
gemeenteraad van Hoogeveen die bepaling niet
intrekt, zal de minister haar ter vernietiging voor
dragen.
Het debat over het lager onderwijs werd voort
gezet.
Dsn heer De Visser drong aan op meerdere
speling in de vrjjheid van onderwijs aan de nor
maalscholen. Voorts vroeg hjj mildere regeling van
subsidiën aan de geconcentreerde bijzondere nor
maallessen.
De heer Ter Laan keurt het af, dat deze
minister meer recht tot bedachtzaamheid dan tot
ernstige verbetering van lager onderwijstoestanden
toont. Spreker bepleitte o.a. rijksregeling van het
voorbereidend onderwijs, verbetering van het her-
halingsonderwjjs en van de positie der onderwij
zers. Technische verbetering der Leerplichtwet
vond hjj noodzakelijk. Hg betoogde voorts de
wenscheïjjkheid van volksscholen zonder schoolgeld.
Spr. bestreed daarna het standpunt van den
hc-er Roessingh, die afdwaalt, van het liberale
beginsel.
De heer L o h m a.n deelde het standpunt door
den minister ingenomeD. Spr. is voorstander van
de vrjje school van geheel de natie. Die vrjje
school zal dan eerst goed tot haar recht komen,
wanneer er overal voor de ouders vrjje keuze zal
zjjn in het zenden hunner kinderen naar de school,
van de inrichting, die zjj voor hen wenschen. Dat
is echter iets, dat uit de natie zelf moet vooitko-
men, YVjj, zeide spr., hebban geen recht om ver
andering in de openbare school tegen te gaan.
De heer Ketelaar hoopte, dat de minister
niet op het rapport der ineenschakelingscommissie
zal wachten, alsvorens over te gaan tot de oprich-
van een Rijkskweekschool. Spreker gevoelde wei
nig voor de normaallessen. Op eenige punten be
pleitte spreker wijzigingen der Leerplichtwet, ter
wijl hjj voorts de aandacht van den minister ves
tigde op hetgeen in het buitenland met betrekking
tot het onderwijs aan doofstommen wordt gedaan.
Maandag 1^ uur voortzetting.
Ongelukken.
Woensdag had de heer D, v. A., te Ophe-
mert, heemraad van het polderdistrict Tielerwaard
het ongeluk van een trapje in den kelder te vallen,
Hg werd daarbij 200 ernstig aan den rug ge
kneusd, dat hjj eergisteren na een hevig ljjden
overleden is.
Gisteren is in de steenfabriek van D' te
Delfzijl een der ovens ingestort. De werkzaam v.
S. werd door de neervallende steenen gedood, ter
wijl een paar andere werklieden gewond werden.
Malaise? Op de mijn OraDje Nassau, bjj
Heerlen, is sedert 1 December een 60-tal perso
nen het werk opgezegd, wegens inkrimping van
werkzaamheden. Onder de ontslagenen behooren
ook verschillende huisvaders, voor wie het minder
prettig moet zjjn vóór den winter buiten werk
gesteld te worden.
Werkloozen bjj de Post. Een goede
maatregel is genomen bjj den pakketdienst der
Postergen, te Utrecht. In plaats van militairen,
zooals andere jaren, worden voor de St. Nicolaas-
drukte thans werkloozen in dienst genomen, die
daardoor eenige dagen werk vinden. Inderdaad een
goede maatregel.
De sigarenmakerss taking te Alk
maar. In verband met de sigarenmakersstaking
vernemen we, dat de heer Van der Veen bereid
is de elf sigarenmakers die het werk hebben
neergelegd, weer in dienst te nemeo, doch dat hjj
in geen geval den sorteerder, die met hen solidair
was, weer wenscht aan te stellen. De sigarenmakers
blgven evenwel thans solidair met den sorteerder
en willen niet aan het werk gaan, zoolang de sor
teerder niet aangenomen is.
Hondentrouw. 4 Nov. jl. vertrok van
Weesp eene familie naar Keulen en nam een hond
mee, welke bjj een buurman dikwjjls te gast was.
Hoe verwonderd was de buurman, toen de hond
30 Nov weder bjj hem de deur binnentrad en 4
Dec. een schrijven kwam, dat de hond. 23 Nov.
van Victoriasiraat te Kalk, nabjj Keulen was weg-
geloopen.
Bjj aankomst te Weesp was het dier zeer vuil
en kon van vermoeidheid en bljjdschap de eerste
uren niet eteD.
Sabotage. Gistermorgen 6 uur hadden zich
een 8-tal «werkwilligen" aangemeld bjj de firma
Ruyen broek in Goirle waar sinds maanden staking
is). Om 8 uur echter vertrokken zjj weder naar
Tilburg. Bjj onderzoek bleek, dat zjj eenige drijf
riemen hadden stuk gesneden, zoodat er in het
geheel niet gewerkt kan worden. Even vóór Til
burg werden zjj door een 5-tal marechaussees in
gehaald en weder naar Goirle teruggevoerd, om
proces verbaal tegen hen op te maken.
Straatroovers In de Hoogstraat te 's-Gm-
venhage trachtte gisteren een man van de St.
Nicolaasdrukte gebruik te maken, ozn aan een
dame -een paar pakjes te ontrukken, wat hem ech
ter niet gelukte. Een half uurtje later ontrukte
hg aan een andere dame een tascbje, inhoudenee
een bedrag van ruim f 8. Hjj werd echter ge
grepen door een politie-agent, die hem overbracht
naar het bureau Riviervischmarkt.
Ilg is ter beschikking van de justitie gesteld en
naar het Huis van Bewaring overgebracht.
Een palingfuik ais rattenval. Deier
dagen werden in een landschuur te Boschkapelie
in een palingiuik, die daar in den stal onder stroo
verborgen lag, vier ratten gevangen. Nadat deze
dieren gedood waren, werd de fuik, nu van een
lokaas voorzien, op dezelfde plaats gelegd, en kort
daarna hadden zich andermaal twee ratten laten
verschalken.
Een dagboek van k e i z e r W i 1 h e 1 m
II. van den aanvang zjjner regeering in 1888 tot
1908 zal nog voor Kerstmis onder den titel »20-
jaren regeeringstijd", bjj Verlag Deutscher Zeit-
schritten, G. m. b. H. te Berlgn W. 35, verschij
nen. Dit boek zal ongeveer 800 bladzijden drnks
beslaan en in fjjn leder gebonden 6 Mk. kosten.
Een half millioen valsche aan
deel e n. Te Lausanne is men een gevaarlijke
internationale oplichtersbende op het spoor geko
men, waartoe lieden met geachte namen behooren.
Over de opzienbarende arrestatie en de werk
zaamheden" van den vervalscherstroep kun
nen de volgende bijzonderheden gemeld wor
den
De leden der bende, waartoe een boekdrukker
van naam en een algemeen geacht koopman be
hooren, zjjn gearresteerd, wjjl zjj zich moeten
hebben schuldig gemaakt aan het vervaardigen en
verkoopen van valsche aandeelen van den Fran-
schen Noorder-spoorweg, met den datum »1 Juli-
1875". Andere medeplichtigen zjjn reeds in Parjje
gearresteerd.
Er is voor een waarde van een half milioea
aan valsche obligaties aangemaakt, waarvan tot
dusverre voor 140.000 francs aan den man werd
gebracht.
Voor de te Lausanne gearresteerden, wier namen
door de pers worden verzwegen, is reeds 100.000
francs cautie gebodende rechter van instructie
wil hen echter niet los laten.
Een nieuwe aardstorting. Gister
morgen zgn in het dorp Capalvo, gemeente PaD
mira, 9 vrouwen, die aan het goed wassehem
waren, onder een aardstorting bedolven 7 ijjkea
zjjn te voorschijn gebracht. De toestand der twee
anderen is ernstig.
Hevige brand. De gouverneur van Guade
loupe seint, dat gisternacht een hevige brand 60
huizen heeft vernield. Er zgn geen menschen
gewond. De oorzaak is onbekend.
Broer«veld 63.
Telefoonnr. Interc. 239.
