Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
32ste Jaargang.
Zaterdag 2 Januari 1909.
,\o. 9302
EERSTE BLAD.
Dit nummer bestaat uit twee
biaden en een Geïllustreerd Zon
dagsblad.
Buiteniandsch Nieuws.
De aardbeving in Italië.
ABONNEMENTSPRIJS:
Dit blad verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen, en
kost voor Schiedam per 3 maanden f 1.36, per maand 45 cent en per
week 10 cent. Franco per post door geheel Nederland f 2,per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: Boter-
straat 50 en bjj alle Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
BureauBOTEKSTRAAT 50
.IJ-
PRIJS DER ADTERTENTISN:
Van 1—6 regels f 0.92 met inbegrip van bewijsnummer.
Elke regel daarboven 15 cent.
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend.
Ingezonden mededeelingen 25 cent per regel.
Voor herhaaldelijk adverteeren worden uiterst b i 1-
ljjke overe en kom sten aangegaan.
Telefoonnummer 85. Postbus no. 30
'I
De berichten, welke uit Italië komen, met
bijzonderheden over de geteisterde strekeD, ver
vullen overal in de bescbaatde wereld de menschen
met deernis voor de arme ongelukkigen, die daar
in weinige oogenblikken tjjds op zulk een vreese
ljjke wjjze het leven verloren en voor hen, die van
al hun hebben en houden ontdaan, nog vol ont
bering rondzwerven of ergens op een schip een
schuilplaats hebben kunnen vinden.
In Rome.
In Rome, waar 30.000 Calabriërs en Sicilianen
zjjn, is de verslagenheid onbeschrijfelijk. Er wordt
voortdurend vergeefs getelegrafeerd om lijdingen
over verwanten. Een berichtgever zegt, dat niets
zoo meewarig is, als al die menschen zich voor
de loketten in de telegraafkantoren te zien ver
dringen met roodgeschreide oogen en de wanhoop
op het gezich'. In de straten loopen talloos velen
te weenen, met de couranten vol van 't treurige
nieuws in hun haod. De Calabriërs en Sicilianen,
die naar hun land willen, hebben met groote
moeilijkheden te kampen. De treinen zijn bijna
geheel in beslag genomen voor het vervoer van
troepen. De schepen uit Napels duo. Men woont
hartverscheurende toonecien bijmenschen, die
voor de Kerstdagen te Rome gekomen waren,
verkeeren nu in smart en rouw, reikhalzend uit
ziende naar berichten omtrent verwanten of
bekenden in de geteisterde streken. Ter kalmee
ring der gemoederen heeft de minister van open
bare werken bekend laten makeo, dat de Cala
briërs en Sicilianen, die naar hun land willen
gaan, gratis-vervoer hebben zoodra de verkeers
middelen ter beschikking zijn.
Op de ministeries heerscht een gedrukte stem
ming. De minister-president Giolitti, anders een
kalm man, die zijn aandoeningen meester is, loopt
nu zenuwachtig rond, met betrokken gelaat en
roode oogen. Een van zijn secretarissen is uit
Reggio. Deze ontving het telegram, dat het olfi.
cieele bericht bracht van de verwoesting der
plaats. Het was aandoenlijk ce zien, hoe de maD
schrikte van de verpletterende tijding.
De Italiaansche minister van oorlog heeft zich
aldus uitgelatendeze ramp heeft ods grooter
verlies van menschenlevens bezorgd dan een van
onze onafhankelijkheidsoorlogen. Bovendien, aan een
oorlog gaat steeds een lijd van voorbereiding vooraf,
maar dit gebeurde
in veertig second en;
een oorlog, treft alleen de jonge en sterke man
nen, maar dit onheil heeft mannen en vrouwen,
ouden en kinderen weggemaaid. In een oorlog
worden de legers tegenwoordig gevolgd door voor
treffelijk ingerichte veldhospitalen, maar in Cala-
brië en Messina en verder op Sicilië zjjn ontel
bare gewonden dikwijls 48 uur lang zonder hulp
gebleven. En kwam men ze te hulp, dan kon men
ze nog niet onder dak brengen. Door gebrek aan
verzorging en hongerlijden is zoo nog omgekomen
wat de natuur had gespaard.
Verhalen vanooggetuigen.
Een particulier telegram aan de „N. R. Crt."
uit Rome meldt:
Dcwer Rossi te Messina moest vertrekken; hij
was bezig zich aan te kteeden toen plotseling
een geraas als de ontploffing van bommen ge
volgd werd door het 'geluid van stortregen, gesis
en gefluit als van massa's gloeiende ijzeren staven
in water. Hij Schoof het raam open. De schoor-
steenen der huizen waggelden, een dichte stof
wolk rees ophalf gestikt keerde hij in de kamér
terug, waar de vitoer op en' neer gingeen gèrom-
mel als van een oneindige steenenlawine deed
zich hooiende .bovenverdiepingen waren i'n'gè-
8 tort. De balken der zoldering dreigden te be-
2wijken. Dokter Rossi greep een touiw en liet
zijn moeder, zuster en de andere bewoners uit
het raam op straat zakken. Rondom zag men
overal Ingestorte paleizen. Alles vluchtte naar
een piein en daar richtte de dokter van planken
en lappen een narak op, waar een groot aantal
half naakte .mensehen kwam schuilen. Hij ging
de stad in. Overal zag hij een tooneel van ver
woesting. Na eenige menschen geréd te hebben,
drukte niji een café open, vond daar kisten mine
raalwater ien cognac en g'ing de gejwonden helpen.
Hij zag het kamerlid Lutiovrco Fulci jammerend
woelen jn de puinihoopen van het huls, waar
zijn broeder net kamerlid Nicolo Fulci, bedolven
lag. De Dom is een warhoop; pdintorokken van
den afgeknotten toren steken boven hét tooneel
van verwoesting uit. Puin en modder vloeien
uit gespleten ruizen. 1
•Op s'traat overal gevallen huisraad en jam
meiende menschen. De geredden spoelen den keel
met zeewater, daar stof en gruis in neus èn mond
een ondragelrjken hinder veroorzaken. DeS- mid
dags, toen het gepeupel honger èn dorst leed,
sloeg 't aan het plunderen van winkels. De dou
anebeambten van de haven schoten er op los.
Des avonds was dr. Rossi zoo moe, dat hij zich
aan boord van een Engelsch stoomschip begaf.
Bij het veriaten van de haven leverde het geheel
een gruwelijk gezicht: overal brandende puinhoo-
pen, terwijl een stortregen neerkletste.
Een ander ooggetuige, een burgemeester van
een dorp in Lombardije, sliep op de derde ver
dieping van het Hotel Trinacria; hij werd gewekt
door een ontzettend leven en bleef onder een
balk en puin op de, tweede verdièping uren lang,
half gestikt door stof en rook, liggen schreeuwen,
totdat eindelijk soldaten, die uit de Citadel ont
vlucht waren voor de overstrooming, hem be
vrijdden. Dadelijk ging hij naar de haven op een
stoomboot. Met de zangeres' Karaiech is hij, een
van de weinige overlevenden uit het Hotel Tri
nacria.
iEen ooggetuige die de ramp te Reggio bijwoonde
verhaalt, dat hij uit bed geworpen werd eh een
verdieping lager te midden van puin kwam te
liggenhij was door den vloer gezakt; met moeite
baande hij zich een weg naar het raam, buiten was
alles stil; huis aan huis zag men alleen nog
muren staan; de verdiepingen waren ingestort.
Eindelijk vond hij een ladder en bereikte de straat.
De straten lagen vol puin en telefoondraden.
De zeekade was niet te bereiken. Eindelijk kwam
lij op een plein, waar een groot aantal menschen
a 'een. met een hemd aan zich bevonden. Een
aangrenzend weeshuis was ingestort, bijna allen
vonden er den dood. Van een groot paleis ston
den a..een cle gevels; menschen hingen in dé
ramen en riepen om hulp. Andere huizen waren
volkomen in puinhoopen veranderd. Stofwolken
veroorzaakten een brandenden dorst, de fontein
cp het plein was echter droog. De straten ver
tot non huis aan huis bouwvallen. Overal waren
menschen bezig te trachten bedolvenen te redden.
Vtlen liepen als gek en handenwringend rond.
Eindelijk vond hij een paar kousen; hij was nog
steeds 'blootvoets Aan de havenkade zijn de hui
zen alle verwoest; een goederentrein stond in
brandde haven zelf was vol wrakstukken, petro-
leumblikken, goederen en groenten. Hij vluchtte
U n slotte aan boord van een torpedoboot.
Te Messina.
,,üe Messagero" maakt berichten van een uit
Messina teruggekeerden reporter openbaar. Daarin
staat Hoofdzakelijk: Het standbeeld van Neptu-
nus staat ongedeerd op de verwoeste en droog
geworden fontein, te midden van de bouwvallen
der breede laan, die naar de zeè voert. In strijd
met alle geruchten dienaangaande is de Straat
van Messina niet vol met allerlei voorwerpen;
er dr.jft ook geen enkel lijk.
Bijna alle kinderen van Messina vonden den
dood.
Volgens de „Tribuna" trachtte de uitgehongerde
bevolsing te Messina zich meester te maken van
de kas der nationale bank. De tusschenbeddè tre
dende soidaten doodden 2 personen. Dè staat van
beleg is afgekondigd; generaal Mazza treedt als
bevelhebber op.
Bij zijn aankomst te Messina deed de Koning
de te zijner eere afgegeven salvo's ophouden.
Z. M. kon het Corso niet overgaan, door de
puinhoopen. Een smeekende menigte omringde
den Koning
De Koning heeft een Koninklijken commissaris
benoemd om den burgemeester te vervangen, daar
deze, de wethouders en de gemeenteraadsleden
allen verdwenen zijn 'of zich niet hebbeh aange
leid. i -;
f.e Reggio.
De bouwVallen van Reggio zijn nog veel indruk-
W'Kl ender dan Messina, omdat ze op een heiling
liften.
beenoude 'liep de Koning door dè bouwvallen.
H't, aantal slachtoffers te Reggio-is, naar ver
luidt 20.000. De koude doet de gewonden om-
kornei, f
Het jrenedengedeettè van Reggio is geheel ver-
wyé'stjhet hooge gedeelte heeft hèt uitgehouden,
miïar Me huizen zijn gescheurd.
Do Kering, Reggio bezoekende, wildé door de
straten gian, dié het. me.est gelèdea hadden, maar
hij kon a.n zjjn voornemen geen gevolg geven
door de v»le muren, die' op instorten stonden.
kan den ant van Terpe zijn de gemeenschaps?
middelen iiH Reggio zoo goed als onbruikbaar,
De biaden hebben beschrijvingen van schokkende
toorieeien. Hf, gepeupel, party trekkende van dé
afwezigheid de openbare macht, plunderde de
juwelierswinkelU-.De beschikbare soldaten, ge-
st'.und door sc'inarisfen, beschermden met be-
wonderenswiaai'é^en moéd' de èagéndoimméïi, Daar
de daden van gweld aanhielden, i moesten zij
gebruik maken va hun wapens'. De aankomst
Van; oorlogsschepen maakte één eind aan deze
beestachtige tooneel^,
Yoigens de laatste opgave van het dagblad
„Tribuna" zijn er te Rggio 2000 lijken onder de
puinhoopen vandaan ghaald. Er zijn 3000 ge-
w jioeu en J20.000 dooon.. in de provincie zijn
20'steden verwoest, waaijtj 7000 slachtoffers vie
len. 1
De kustdorpen Santa laten na, Cetona, San
Giovanni en Gallico zjjn gedeeltelijk verwoest.
Cula, brigadier der carabinirs, riep van de kust:
Al myn manschappen; zjjn ood of gewond; het
dorp is een kerkhof gewontn.
De commandant van het Rumsche oorlogsschip
„Malarof" heeft 300 gewonden naar Napels ver
voord. Hij verhaalde dat Pajaz.ata uiterlijk niet
veel veranderd is; toch jtaan nog alleen dè
muren overeind; de verdjepiagei zijn ingestort
Onder zes ingestorte verdiepingm en te midden
van puin en lijken trof men twee tinderen rustig
spelend, aai\'
v. Nieuwe aard schokten.
Te Messina en Palermo zijn giste- weer aard
schorsen gevoeld.
De reddingsdienst.
Admiraal Viale, de commandant vai het vlie
gend sm%ldeel, heeft de leiding van dm marine-
dienst voor Messina aanvaard. Voor Mesina lig
gen 12 pants'erschepen 4 Italiaansche, 4 Eigelsche.
4 Russische, bovendien vele torpedo-vaarttigen en
tal van schepen van de Navigazione Generale
Deze laatste kunnen alles bii elkaar 20.001 men
schen bergen. Woensdag was bet, wegens dehooge
deining, onmogeljjk den wal te bereiken. Eei met
brood geladen torpedojager deed uren lang mteite.
om zjjn lading te lo?sen, maar slaagde daar niet
in. De nauwe haven van Messina biedt vooi de
daar verzamelde groote vloot vele moeieljjkheien.
Bjj de redding onderscheidden de Russen zich
voortdurend.
Uit vele Italiaansche havens zjjn oorlogs- en
handelsschepen met hulpkrachten, levensmiddelen,
kleeren en andere goederen naar Messina onderweg.
De Hamburg-Amerika-ljjn zal de slllyria", die
5 Januari uit Hamburg verwekt, met geschenken
uit Duitschland naar een Siciliaansche baten
zenden.
Een Russische stoomboot heeft Dinsdag de eerste
levensmiddelen te Reggio aangebracht. De men
schen, die in geen acht en veertig uur gegeten
hadden, vielen er als razend op aan. Zjj vochten
om een broodje, een stuk vleesch, een flesch wjjn.
Ten slotte wilden de hongerlijders alle voorraden
in eens plunderen. De soldaten konden de men
schen alleen met hun wapens in bedwang houden.
Maar een vrouw was in hare wanhoop niet te
stuiten. Zjj rende in de scherpe bajonet van een
soldaat en werd zwaar gewond weggedragen.
De Franscbe pantserschepen ïCharlemagne",
»St. Louis" en «Gaulois" te Toulon hebben bevel
gekregen zich gereed te houden naar Messina te
vertrekken.
Te Napels zjjn 76,000 gewonden aangebracht.
In Italië is al ruim eén millioen lire vöbr de
slachtoffers bjjeen.
De Koningin-Moeder is hier gistermorgen te Na
pels, aangekomen. Zjj bracht een bezoek aan de
gewonden in de hospitalen en troostte hen.
Men verwacht den hertog van Genua, die on
middellijk naar Sicillië zal vertrekken.
Gedurende den Nieuwejaarsochtend zag men in
de straten van Palermo draagbaren en karren
gewonden naar de hospitalen vervoerende, laDgzaam
voortgaan. Allerlei soorten van rijtuigen vervoe
ren de overlevenden van Messina. Drie lange
aangekomen treinen zjjn eveneens gevuld met
overlevenden en gewonden.
De hertog van Aosta heeft Palmi bezocht.
Dé hertogin van Aosta heeft weeskinderen in
haar paleis te Napels ondergebracht.
De Koning bracht een bezoek aan het Russische
admiraalsschip, de »Tsarewitsj". Z. M. dankte
officieren en matrozen en bracht hun hulde.
R o o v e r s.
Ook na deze ramp zjjn weer schurken aan 't
werk getogen om Ijjken te berooven en huizen te
pjundereD.
Het gebeurt nu en dan, dat door de soldaten
deze individuen op het stelen betrapt worden en
zjj krjjgen dan dadeljjk den kogel.
Een Russisch matroos zag een man te Messina
een Ijjk een viDger afsajjden om een ring te roo-
ven. Hjj schoot hem met de revolver nfeer.
Woensdag zijn er 24 roovers doodgeschoten.
Het waren ook veel boeren uit den omtrek, die te
Méssina kwamen plunderen. ,(F.,
He tpordejelder gcleérdén.
De beroemde Weensche geoloog, prof. buess,
heeft zich tot een persman op zeer weinig bemoe
digende wijze uitgelaten betreffende de aardbeving
in Zuid-Italië. Volgens .hem zijn de aardschokken
in Calabrië niet veroorzaakt door vulkanische uit
barstingen maar door een langzame inzinking
der aardkorst, van welke de schokken dan bet
resultaat zijn. Neemt deze dalende beweging van
de aardkorst in die bewuste streken voortgang,
dan zullen de granietrotsen van Seylla en een
groot deel van de Peloritaansche bergen onder
de zee verdwijnen. „Wij zijn getuigen" aldus
Suess „van een geleidelijk in stukken breken
van den aardbol, hetgeen reeds sinds langen tjjd
aan den gang is. De korte levensduur, aan de
menschheid toegemeten, sterkt ons echter in de
hoop, dat wij zeiven vasten grond onder de voe
ten zullen houden."
Milne, de erkende Britsche autoriteit op 't ge
bied van vulkanische uitbarstingen en aardbe
vingen, heeft meeegedeeld, dat blijkens de door
zijn instrumenten opgeteekende bevingslijnen. de
aardbeving in het zuiden van Italië een van de
allerhevigste geweest is van den jongeren tjjd.
Sir Norman Lockyer, astronoom van het obser
vatorium te Zuid-Kensington, zeide aan een verslag
gever dat de oorzaak dezer aardbeving zeer waar-
schjjnljjk is het barsten van een of andere laag of
bezinksel. Messina ligt in een welbekende aardbe
vingstreek. Het ligt bjjna op een rechte Ijjn met
Etna, Stromboli en Vesuvius.
Of aardbevingen iets ipet de zon te maken heb
ben, dat is nog niet te zeggen, Lockyer neigt er
toe, om het aan te nemen. Ook acht hjj 't moge-
ljjk, dat men nog eens aardbevingen zal kunnen
voorspellen, maar dan niet met aanduiden waar ze
juist zal wezen. Maar men moet beginnen met
nauwkeurig van alle aardbevingen aanteekeningen
te houden en in bizonderheid te beschrjjven. De be
langrijkste zjjn daarbjj voor de wetenschap, niet
die, waarbjj het meeste menschen omkomen. Want
het is slechts toeval, dat zoo'n aardbeving een streek
treft, waar veel menschen wonen.
Lockyer eindigde met de hoop uit te spreken,
dat men in Engeland meer aan geologie zou doen
het kan Duitschland ten voorbeeld nemen.
Pater Alfani, van bet observatorium te Florence,
voorziet dat de seismische werking 2 tot 3 jaar
zal duren en vervolgens zal verminderen.
A 11 e r 1 e i n i e u w s.
De ramp °P de ^ust va& Sicilië en Calabrië is
een der grootste, die ooit'door een'aarbeving zjjn
veroorzaakt. De geschiedenis vermeldt verschil
lende geweldige aardschokken, waarbij een groot
aantal menschen omkwam. Zoo o.a. de aard
beving ia 79, tegeljjk met dè Vesuviusuitbarsting,
die Pompeji en Herculanum verwoestte; die van