Verspreide berichten.
Binnenland
Stads- eu Gewestelijk Nieuws.
Gemengd Nieuws.
Heden heeft de plechtige opening plaats van
het Zweedsche parlement.
Er is sprake de diensten van de Engelsche,
Fransche en Italiaansche gendarmerie-officieren in
Macedonië te gebruiken in andere vilayets van
het Turkscbe Rijk.
Men meldt, dat de Oostenrjjksch—Hongaar-
3che regeering Weenen heeft gekozen als plaats,
waar de zetel van de nieuwe faculteit iu het Ita-
liaansch recht zal gevestigd worden.
Werkloozen hebben nabij Cardiff een groot
terrein, hetwelk eigendom is van Markies de Bute,
wederrechtelijk in bezit genomen. Zij willen dit
terrein in cultuur brengen. De werkloozen ver
klaarden in naam van het volk het terrein in
bezit te hebben genomen en de politie maar ^moet
probeeren om hen er van te verwijderen.
De bladen te Berlijn bevatten een telegram
uit Tanger, meldend, dat Mouley-Hafid zijn reis
naar Rabat tot de lente heeft uitgesteld.
De Argentjjnsche republiek heelt bjj Krupp
een belangrijke bestelling geschut gedaan en is
aldus niet ingegaan op de aanbiedingen door de
Fransche fabriek Creusot gedaan. Als compensa
tie voor het gemis van deze belangrijke order
heelt Argentinië aan den Franschen gezant mede
gedeeld, dat het bereid is met de Fransche kabel
maatschappij een overeenkomt aan te gaan voor
het leggen van een kabel, die Dakar met de Ar
gentjjnsche kust verbindt.
Gister is het Amerikaansche oorlogsschip
«Georgia" te Marseille aangekomen. Des middags
12,30 uur was nog een tweede kruiser in zicht.
Een unionistisch blad vermeldt de eerste
ervaring met het ouderdomspensioen opgedaan.
In de eerste week van Januari (,1—7) is er pen
sioen uitbetaald aan 501,203 personen tot een
bedrag van 120,878,^gemiddeld 4 sh. 98/4 d. per
persoon. Vjjf shilling is. als men weet het maxi
mum. De armoede van Ierland (voor een klein
deel wellicht ook de hooge ouderdom die er velen
bereiken) bljjkt hieruit, dat er daar 133,395 men-
schen 32,920 trokken, d. i. gemiddeld 4 sh. 11
d. per persoon, tegen in Schotland 49,190 personen(
12,008, gemiddeld 4 sh. lü3/4 d. De bevolking
van Ierland werd op 30 Juni 1908 geschat op
4,363,300, die van Schotland op 4,826,500.
Aannemende, dal het aantal pensioen-trekkenden
steeds zal vermeerderen waartoe reden is
mag men de kosten van het pensioen in dit heele
jaar wel stellen boven de 52 X 120,878
6,285,650. De eerste schatting van de regeering
was 6,000,000, verdeeld over 570,000 pensioen-
trekkenden bet gemiddelde was daarbjj lager
genomen dan nu uit de ervaring bljjkt dat het
inoet wezen. Later schatte de regeering echter
de kosten op 7,500,000, hetgeen wel te hoog
zal wezen.
Het Centraal-Comité voor den Duitschen Ka-
tho„c-kendag, te Berlijn vergaderd, heeft met
groote voldoening definitief de uitnoodiging aan
genomen van de stad Breslau om aldaar op 29
Aug. a.s. en volgende dagen den jaarlijksehen
Katholiekendag te houden.
Het rijksgerechtshof te Leipzig heeft eer
gisteren de verspiedster Mina Petersen uit Kiel
tot 4 jaar tuchthuisstraf, 5 jaar verlies van bur
gerlijke eererechten en plaatsing onder politie
toezicht veroordeeld. f l
Uit Léopoklville wordt aan de „Tribune
Congolaise" gemeld, dat een stoomboot waarop
kapitein Skangerstrom gezagvoerder was, bij de
watervallen gezonken is. De stoomboot verging
met man en muis. De machinist, de bemanning
en de passagiers, allen kleurlingen, in het geheel
15 menschen, zijn omgekomen. i
Het verluidt dat het boycot van de Oosten-
rjjusche producten in Turkije binnen eenige dagen
een einde zal nemen. f i
De Transvaalsche regeering heeft besloten
5000 voor de slachtoffers van de aardbeving
in Italië te geven. Het Engelsche fonds voor dat
doel bedroeg Donderdagavond 95,000.
Terwijl zeven Turksche artilleristen toebe-
re'dselen maakten om een schip te laten springen,
dat bjj Pointe Serail gezonken was, ontplofte een
dynainietpatnoon. Drie van de zeven werden er
gedoe d. de vier anderen zwaar gewond.
Uit Lissabon wordt gemeld:
jDe onlusten te Regoa en Alija vonden hun
oorsprong in ontevredenheid der bevolking wegens
de wijnbouwcrisis. Bij haar poging om de menigte
te kalmeeren, werd de militaire macht met ge
weervuur ontvangen. De troep antwoordde met
een aanval op de betoogers. Na een half u,ur
was alles weer rustig.
Venezuela en de Vereenigde Staten zjjn hel
eens geworden over den grondslag van de rege
ling der geschillen. Een protocol, de verschil
lende gevallen waarover men geschil heeft ver-
me.dende, zal in handen van het Haagsche Hof
van arbitrage gesteld worden.
Zooals bekend is, was het beginsel van scheids
rechterlijke oplossing een der punten, waarop
BiUuman volgens zijn opdracht moest aandringen.
Gister is te Agram de acte van beschuldiging,
opgesteld in zake het gedrag wegens hoogverraad,
waarin de al-Servische geestdrijvers betrokken zijn,
openbaar gemaakt. Het openbaar ministerie grondt
de aank.acht op de handelingen, strekkende om
Kroatië. Slavonië en Bosnië van de monarchie
te scheiden en deze gebieden tot een Groot Servië
te vereenigen. f
„Het modernisme, schrijft de „Corrispondenza"
Roinana", is door Pius X overwonnen geworden,
het georganiseerd en leerstellig modernisme, Maar
do modernistische geestestoestand is nog geble
ven, de moderniseerenden die men niet zal uit
roeien, dan doo-r het meest ernstig theologisch
onderricht en door voortdurend den katholieken
voor oogen te stellen de objectieve waarheden,
die de fundamenten der Kerk zijn." j
Naar Reuter verneemt, zal het tegenwoordig
garnizoen van Britsch Somaliland, bestaande uit
zeshonderd manschappen, versterkt worden met
duizend man. Er bestaat geen plan, een tocht te
ondernemen tegen den Mollah, maar daar de toe
stand steeds ongunstiger wordt is het noodig ge
oordeeld, de bezetting te versterken om de Brit-
sche posten te beveiligen en de bevriende inboor
lingen te beschermen.
Het getal Engelsche soldaten in Somaliland be
droeg slechts 600. Er gaan nu 1000 man ter
versterking herwaarts.
Iiuldebijk aan de Koningin.
Het geschenk, door de ZeeuWsche vrou)wen aan
te meden aan H. M. de Koningin, zal bestaan
uit een kinderwagen met toebehooren,
Het geschenk van de Groningsche vrouwen aan
H. M. de Koningin zal zijn een gouden rammelaar.
«De burgemeesters van Bodegraven. Katwjjk en
Overschie hebben het initiatief genomen om te
trachten voor geheel Zuid-Holland een comité te vor
men in zake een aan te bieden huldeblijk aan H. M.
de Koningin ter gelegenheid van de aanstaande
heugeljjke gebeurtenis. In bet begin der volgende
week zal daartoe met de burgemeesters van de
groote gemeenten behalve 's-Gravenhage, waar
reeds een comité bestaat eene vergadering ge
houden worden tot verdere uitwerking der plan-
nen
H. M. Koningin.
Terwjjl H. M. de Koningin in den laatsten tijd
rustig op straat kon wandelen, is sedert eenige
dagen met leedwezen opgemerkt, dat daarin ver
andering is gekomen, 't Was evenals in het begin
opnieuw waar te nemen, hoe de Koningin op on
bescheiden wjjze gevolgd werd door nieuwsgierigen
en drommen van menschen, die zich langs den
weg opstellen om H. M. te zien voorbijgaan. Waar
gedurende dezen tjjd geen beter bewjjs van aan-
hankljjkheid kon gegeven worden, dan door H. M.
rustig Haar wandelingen te laten vervolgen, is
weer aan den dag gekomen, dat dit begrip in de
jongste dagen bjj een groot gedeelte van het pu
bliek verdwenen is en de vroeger betoonde mede
werking heeft opgehouden.
Een nieuw beroep daarop is daarom dringend
noodig,
Prins Hendrik naar Het Loo.
Z. K. H. de Prins der Nederlanden gaat Zon
dagavond naar het Loo, en blijft er tot Don
derdag f
Pr. Kuypnr.
(Binnenkort zal voor de antirev, kiesvereeni-
ging „.Nederland en Oranje" te Haarlem in een
openbare vergadering als spreker optreden dr.
A. Kuyper.
De Kamerverkiezingen.
(De centrale anti-rev. kiesvereeniging in bet kies
district Doetinchem, heeft den heer P. v. Vliet
■Jr. opnieuw candidaat gesteld voor het lidmaat
schap der Tweede Kamer. f
C. baron Brantsen van Wielbergen. f
'Op den huize Rhederoord, in de Steeg, is
in den ouderdom van 74 jaar, overleden de heer
C. M. baron Brantsen van Wielbergen, oud-lid
van do Provinciale Staten van Gelderland voor
het district Doesburg, oud-lid van Gedep. Staten
van dat gewest en oud-burgemeester van Angerlo.
Ue overledene, die tot de antirev. partij behoor
de, was ridder van den Nederl. Leeuw-
Zeevaartschool te Ylissingen.
Naar wij vernemen, bestaat het plan, de school
op aen Boulevard Bankert 23 Maart a.s. in gebruik
te nemen
Dan is het juist twee jaar geleden, dat Prins
Hendrik van het gebouw den eersten steen legde.
(M. Ct.)
De toestand in de „partij".
In „Buitenluist", Maliebaan, te Utrecht, heeft
Maandagavond eene openbare vergadering plaats,
uitgeschreven door de afdeeling Utrecht van de
Sociaal-Democratische Arbeiderspartij, waarin mr
P J. Troelstra als spreker zal optreden, met
het onderwerp: „Onze Partij, haar zaak, haar
toestand en haar toekomst." (U- P-)
Het arbeidscontract.
Aan de houtdraaierij en spoelenfabriek der firma
Mcrkelbach en Co., te Lieshout, hebben de werk
lieden, een veertigtal, den arbeid gestaakt wegens
verschil op eenige punten van het arbeidscon
tract. Ook zeggen de werklieden dat hun het
contract te korten tijd ter inzage is verstrekt.
De stakers trachten in verschillende gemeenten
te collecteeren. 1 1
Te Eindhoven is de toestemming tot een col
lecte geweigerd. 1
Straatschrobbeo.
Wjj vestigen de aanlacht op voorstaande ken
nisgeving volgens welde straatsschrot'ben bjj dis
pensatie is geoorloofd tot en met 19 Februari s.s.,
op de eerste vier wei ndagea van de week, van des
voormiddags 811 uren.
Arbeidscontract.
De sociale cursusavond gisteravond in de boven
zaal van bet Bondsgebouw gehouden, was geheel
gewjjd aan het beantwoorden van enkele vragen
in zake het Arbeidscontract.
De voorzitter der Bondsafdeeling, de beer T. J.
H. Mouwens. deelde aanvankelijk mede, dat bij hem,
ingevolge de uitnoodiging op den vorigen cursus
avond, eenige vragen waren ingekomen met be
trekking tot het Arbeidscontract.
De vraag of het strijdig is met de wet, dat bijv.
boeten gesteld worden voor hen, die op het werk
te laat komen en het bedrag dier boeten latei-
verdeeld wordt onder hen die steeds tjjdig het
werk aanvangen, kon tpr. beantwoorden in dien
zin, dat dit geoorloofd is volgens de wet, die voor
schrijft dat het bedrag der boete betaald en de
bestemming aangewezen worde. Toch acht hij een
dus danig bandelen niet gewenscht, omdat plichts
betrachting niet met zoadegeld moet beloond
worden en de eene werkman niet den andere moet
controleeren, wat beneden de waardigheid van den
werkman is.
In het Arbeidscontract is ook een wettige ter
mijn vastgelegd voor het scheiden van patroon en
werkman. De patroon behoort de arbeidsregeling
in fabriek of werkplaats een tjjd te voren ter
kennis van den werkman te brengen, die dan on
derzoeken moet of bij onder die voorwaarden wer
ken wil. Verkiest bjj dit niet, dan neemt bjj zelf
teiteljjk ontslag, maar dan moet de patroon hem
den voor den opzeggingstermijn vastgestelden tjjd
geheel uitbetalen.
Minderjarige personen worden (nominaal) niet
bevoegd geacht persoonlijk een arbeidscontract te
sluiten, maar behoeven de toestemming van hun
vader of voogd om mondeling of schriftelijk te
contracteeren. Toch is 'Lfeiteljjk niet noodzakelijk,
dat de vader of voogd toestemming geeft. De wet.
bepaalt tocb, dat, wanneer een onbevoegde een
contract sluit en de vader of voogd komt daar niet
binnen vier weken tegen op, dit contract als geldig
wordt beschouwd. Feitelijk kan dus de minder
jarige wel een arbeidscontract sluiten.
Een gedeelte van het loon van mindi rjariget.
kan niet uitbetaald, maar byv. in de rijkspost
spaarbank belegd of in een ander fonds verzekerd
worden. Dit is een kwestie die alleen tusschen
voogd en werkgever uitgemaakt wordt en waarin
de belanghebbende buiten staat.
Het geval kan zich voordi en, dat voor korten
tijd vrjjat moet werden gegeven, bjjv. in zake be
valling, begrafeni--, kiesrechtuitoefening, inspec
tie enz. Niet alleen moet de patroon voor die
gevallen vrijaf gever, maar bjj moet ook bet volle
loon, inbegrepen den verletten tjjd uitbetalen,
tenzjj schriftelijk tusschen patroon en werkman
anders worde overeengekomen.
De vraag: zou een mondeling contract bezwaar
lijk of krachteloos zijn, zoodat een schriftelijk
contract meer vertrouwen wekt, kon spr. in dien
zin beantwoorden, dat een mondeling contract
even goed bindt als een schriftelijk en dat heele-
maal geen contract patroon en werkman evenzeer
onder de bepalingen van bet Arbeidscontract brengt,
omdat zjj aan de bepalingen dier wet gehouden
zijn, waarvan zy dus goed op de hoogte moeten
zjjn. In ieder geval is 't toch zaak, teneinde niet
in onaangeuaamheden te komen op grond dezer
wet, waarbij de kantonrechter in laatste instantie
uitspraak doet, een goed schriftelijk contract te
maken. Vooral willekeurige werkopzeggiogs- en
loonuitbetalingstermijn is bjj de wet uitgesloten.
De kantonrechter grondt zich wat het laatste be
treft op de gemaakte overeenkomst en bjj ont
stentenis van die op het plaatselijk gebruik.
Wenscbelijk acht spr. 't, dat schriftelijk tus
schen patroon en werkman wordt overeengekomen,
dat bij ziekte of ongeval gedurende 14 daag na
het intreden der ziekte of het beloopen van het
ongeluk nog loon uitbetaald zal worden en er
geen korting van loon zal plaats hebben.
Waar aldus verschillende bepalingen tot zeker
heid in de wet gemaakt zjjn, is 't toch lang niet
zeker ze allen toegepast zullen worpen. Ook is
er in de wet slechts sprake van bedongen
arbeid en voor dien bedongen arbeid verze
kert de wet loon, ook als zjj, door omstandigheden
van den werkman onafhankelijk, niet kan uitge
voerd worden, tenzjj schriftelijk anders worde
overeengekomenin welk geval echter dan veelal
eenige vergoeding zal gegeven worden. Te barde
bepalingen der wet kunnen trouwens 't best door
nauwe aaneensluiting in de vakvereenigiDgen
ontweken worden.
Die laatste opmerking gaf den heer A. P. S.
Swartjes, voorzitter der katholieke metaalbewer-
kers-vereeniging «St. Eloy," aanleiding een pleidooi
te houden voor de aaneensluiting in de vakver
eenigingen met verwijzing naar een receDt geval.
Bjj Landman had de patroon zjjn werklieden een
contract opgedrongen, maar bjj was zóo bangvoot
de gevolgen, dat hij de fabriek stil liet zetten en
de gedelegeerden der vakvereenigingeo ten zjjreo
kantore ontving. Toen werdhungezegd.dat de pi-
troon verplicht was dit contract, dat bjj zelf niet koo
goedkeuren, zjjnen werklieden ter teekening vo< r
te leggen, gebonden al? hjj zelf is door de patroons
organisatie, die hem met een groote boete bedreigt
als hij anders handeltmaar hjj verzekerde zjjn
best te zullen doen, in den patroonsbond de betrok
ken bepaling te doen opheffen en dus de vrjje
hand te krjjgen. Met het argument dat slechts
van de 200 metaalbewerkers hier 8 in «St. Eloy" en
11 in de zilg-uneene" georganiseerd zjjn, versterkte
spr. zjjn pleidooivoor aaneensluiting in de vakver -
een'gingen.
Na verdere gedachten wisseling over dit punt
tusscben den heer Mouwens, die hieruit tot de
macht der organisatie besloot, erkennend bedoelde
patroonsorganisatie niet deugt, en bet recht van
patroon en werkman in't licht stelde; en den
heer Swartjes, die nog wee?, behalve op den heer
Landman, die 3£ uur met de gedelegeerden der
vak vereer, igingen sprak, op den heer Frans Smul
ders te Utrecht, die voorat bet oordeel zjjner
werklieden over een concept-contract vroeg, waren
hiermede de vragen beantwoord.
Daarna stelde de spreker nog in 't licht dat
de werkman zich niet druk behoeft te maken als
bjj geen medezeggenschap inhetfabrieks-ziekenfonds
krijgt; want de wjjze van werken dier fondsen is
nauwkeurig omschreven iu bet Kon. besluit dat
het uitvloeisel te dezer zake van het Arbeidscon
tract is. Het arbeidsreglement, waarin de werk
man mede erkend wordt, moet de regelen van dit
fonds, ook omtrent de besteding der gelden bjj
mogeljjke ontbinding nauwkeurig aangeven anders
wordt 't niet goedgekeurd.
Het staangeld mag hoogstens tot een Vv van
het dageljjks loon en over 12 werkdagen geheven
worden. Dat geld moet op een spaarbankboekje
ten name van den werkman worden ingeschreven
en slechts de kantonrechter kan de verbeurte van
dat geld eventueel uitspreken.
Na nog eenige discussie en nadat de heer Mou
wens zich bereid had verklaard verdere moeilijk
heden bjj de bekende gelegenheid op Zaterdagavond
op te lossen, werd de vergadering met gebed ge
sloten.
Vereeniging „Het Zuiden".
Gister-avond werd in het lokaal «Bethel" bjj de
Dwarsstraat de ledenvergadering van bovengenoemde
vereeniging gehouden.
Het reglement werd vastgesteld. Duideljjk treedt
daarbjj in bet licht, dat deze vereeniging de
Oranje-Vereeniging krachtig wil steunen bjj voor'
komende feestvieringen.
Den leden werd verzocht hunne contributie van
de Oranje-Vereeniging op vertoon van kwitantie
direct te betaleD.
Voorts werd besloten, dat als de bljjde ver
wachting van onze geliefde Koningin gezegend
wordt vervuld, er alsdan een feestavond zal geor
ganiseerd worden op een nader te bepalen dag. Van
verschillende zjjden is daartoe reeds medewerking
toegezegd.
Voor dit doel zal dan het gebonw van den Ned.
R. K, Volksbond of de zaal van de Oflicieren-Ver-
eeniging worden aangevraagd.
Nadat het «Wilhelmus" en het Volkslied waren
gezongen, werd de vergadering door den voorzitter
gesloten.
Jubilè-Kraak.
Heden herdacht de kantoorknecht L. Kraak ten
Postkantore alhier den dag, waarop hjj vóór 25
jaar alhier bjj den Postdienst werkzaam werd ge
steld.
De directeur van het Postkantoor, de heer v.d.
Kemp, sprak den jubilaris heden-ochtend toe en
bood hem een mooien leuningstoel ten geschenke
aan.
Van de zjj de van het personeel ten Postkantore
en ook van particulieren ontving Kraak talrjjke
blijken van belangstelling.
Gister-avond is alhier aangehou
den een man, Rotterdammer, die bjj verschillende
ingezetenen alhier reisgeld bad gevraagd om naar
Eindhoven te gaan, waar bjj werk zou kunnen
krijgen.
Aan het politiebureau gebracht, werd bjj daar
in bezit van eenig geld bevonden en van een
schrijven waarin hem te Eindhoven werk in uit
zicht werd gesteld. De man is daarop heengezonden.
Op vermoeden, dat er inbraak zod
zjjn gepleegd ten kantore der firma van Emden
aan de Hoofdstraat, werd heden nacht door de
politie een onderzoek ingesteld. Het onderzoek
leidde tot geen resultaat.
UIT BOTTERDAM.
Onlangs werd gemeld dat mr. Mendels en mr<
Loder gepleit hadden voor een scheidsgerecht, be
staande uit de heeren A. Plate, mr. De Vries en
mr. Philips, over de vraag of de omstreeks f 2500/
die bjj de staking in de Rotterdamsche haven i»
1907 van de arbeiders vervallen verklaard werd/
als staangeld of als loon beschouwd moesten wor
den en dus door de werkgevers al dan niet moes
ten worden terugbetaald. Thans vereenigde het
scheidsgerecht zich met algemeene stemmen met
Mendels' standpunt, verklaarde de f2500 als looö
en besliste dat ze aan de stakers van 1907 terug'
betaald moesten worden.
jjo relletje s te Breda. Men seint ons ui'
Breda: Gisterenavond te zes uur begonnen
relletjes weder. Politie en marechaussee te voe'
en ió paard traden zeer handeLend op. Vele ar
restaties hadden plaats wegens overtreding, vet
bi)u samenscholing, Verscheidene personen he
pen slagen op met sabels en gummistokken.
------ j
