Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
32ste Jaargang.
Zaterdag 6 Februari 1909.
No. 9331.
TWEEDE BLAD.
In onze Vroedschap.
Staten-Generaal.
Kerknieuws.
ABONNEMENTSPRIJS:
en
Dit blad verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen,
kost voor Schiedam per 3 maanden f 1.35, per maand 45 cent en per
week 10 cent. Franco per post door geheel Nederland f 2.per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons BureauBoter-
straat 50 en bij alle Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
BureauBOTERSTRAAT 50.
PRIJS DER ADVERTENTIëN:
Van 16 regels ƒ0.92 met inbegrip van bewijsnummer.
Elke regel daarboven 15 cent. - f o j I
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend.
Ingezonden mededeelingen 25 cent per regel.
V oor herh, a aldelijk adverteer en worden uitersj. bib
lijke overeenkomsten aangegaan.
Telefoonnummer 85. Postbus no. 39.
Arbeidsbeurs Werkloozeofonds
Ordereglement Arbeiders-
tuinen Grondbedrijf.
De korte zitting door 's Raads voorzitter voor
den eersten Dinsdag van Februari aangekondigd, is
uitgedeid tot eene vergadering die tot ruim half
2es heeft voorgeduurd. Trouwens, wie de agenda
v«or die korte zitting inzag, hechtte aan het ad
jectief geen bijzondere waarde, als hjj daarop
geplaatst zag een paar onderwerpen wel in staat
onze vroeden enkele uren bezig te houden. Ar-
beidsverzekering en Werkloozenfonds I Wie zou
gelooven dat zjj in onzen socialen tijd in een
korte spanne tijds zouden worden afgehandeld
De Raad heeft dan ook aan de behandeling van deze
beide onderwerpen het grootste deel van den com-
munalen tijd zoek gemaakt en ze werkeljjk in
deze zitting ten einde gebracht.
Allereerst de Arbeidsbeurs. Wat zjjn er aan dat
troetelkind der sociale economisten niet een
woorden verspild 1 Eerst of de commissie uit
12 of 6 leden zou bestaan. Dan de vraag hoe de
leden der commissie zouden benoemd wordenop
Voordracht van de Kamers van Arbeid dan wel
op aanbeveling van de patroons- en werklieden
organisaties. Daarna de kwestie welke patroons-
en werkliedenorganisaties tot de aanbeveling voor
de verkiezing van het bestuur der Arbeidsbeurs
Oioesten worden toegelaten, 't Was een alle
gaartje van vragen en kwestiën, dat de tongen
onzer vroeden ongeveer een uurtje in beweging
bracht, veelal met het povere resultaat, dat men
de betrokken zinsnede aan het goed beleid en de
richtige redactie van B. en W. moest overlaten.
Maar, de nieuwe Arbeidsbeurs kwam er ten slotte.
Hopen we, dat het kindje onder zoo bezwarende
omstandigheden geboren, levensvatbaarheid toone
on met het broertje, het Werkloozenfonds, hoop
vol en voorspoedig moge opgroeien 1
Dat broertje, reeds zoo lang en met zooveel
spanning verbeid, mocht mede niet op eene voor
spoedige geboorte bogen. Meerdere vroedmeesters
stonden om zjjne levenssponde en ze hadden 't
reeds voor het wicht het levenslicht zag, druk
over hetgeen 't al of niet zou mogen doen. Al
lereerst mocht 't in geen geval den plaatselijken
loonstanaaard drukken. Daarover werden heel
wat woorden verwisseld. De kwestie werkverschaf-
fen of werkaaabieden oftewel werk aanwjjzeu
kwam er bjj te pas. De heeren De Groot en
Wittkampf verdedigden zelfs twee geheel tegen
overgestelde stelselsde eerste wilde toelaten dat
de Werkloozen werk beneden den loonstandaard
aannamen, als zij dat zelf wel wilden de laatste
wilde het opdragen van dergeljjk werk in ieder
geval aan de commissie verboden zienDe slot
som was de beeren dronken geen glas, maar de
zaak bleef zooals ze was.
Nu ging 't beneden de 20 of boven de 60.
Langen tqd werd in die richting geageerd. Vroede
de Bruin wilde eerst de leeftijdgrens geheel
doen verdwijnen en, toen hem dit niet gelukte,
althans de werklui beneden de 20, ten minste van
18 jarigen leeftjjd, overeenkomstig den regel der
vak vereen igingen mede in de gunst van het
Werkloozenfonds doen deelen. Toen hij ook
daarin niet mocht slagen, kwam de heer Witt-
kampf met het voorstel de leeftijdgrens tot 65
jaar te verwjjden, en werkelijk de oudjes kregen
hun deel, zoodat de arbeiders van 20- tot 65 j.tri
gen leeftijd in de gunsien van het fonds, inclu
de de gemeentebjjlage, zullen kunnen deelen.—
oen kwam de bepaling van het tijdstip waarop
e verordening in werking zou treden. Te dezer
creh! Hh nten I8'0"6 oorsPronkelijke bepaling,
g andhaafd, al zag de wethouder van Financiën
het tqdstip der m-werking treding ook gaarne
verschoven, tot de gelden voor de uitvoerig be-
noodigd bij de begrooting zouden zijn aangewe-
zen.
En nagenoeg ten slotte kwam de motie—Gos-
linga bedoelend in deze verordening het beginsel
neer te legen, dat de Raad volstrekt niet ver
plicht is, bijslag op de werkloosheid-verzekerings
fondsen te geven,maar de gemeente zich successieve
lijk moet terugtrekken als die fondsen op eigen
bennen kunnen staan. Dat beginsel is ten slotte,
nadat nog vee, woorden over de taak der over
heid waren gewisseld, erkend. Zeer juist zeide
daarbij de beer Goslinga, dat hier de taak van
Staat en Maatschappij worden verward. Wel raak
was ook het verweer op De Bruin's hatelijkheid
tegen de subsidie aan de bijzondere scholen Zoodra
de toelage aan de openbare scholen ophoudt, geven
we de subsidie aan de bijzondere scholen cadeau
nu dan zullen de laatste er nog lang van genieten.
Ten slotte werd nog op de basis van 's heeren
Goslinga's amendement de herziening binnen vqf
jaar door den heer Honneriage Grete voorgesteld,
aaogenomeD.
Voor enkele heeren ter linkerzijde hadden nu
de knolletjes hun smaak verloren. Vroede De
Druin betwijfelde ot het comité tot bestrijding der
werkloosheid onder de bestaande omstandigheden
wel het tijdelijk beheer van de Arbeidsbeurs zou
willen aanvaarden, maar werd daarin gedesavou
eerd door zijn verren geestverwant, den heer Van
Westendorp, die meende, dat, al weigerde ook een
enkele, er nog genoeg leden van bet comité zou
den overblijven om het fonds te beheeren, wijl de
beraadslagingen nog al mee waren gevallen. De
heer De Groot stond hier weer naast zjjn trouwen
knecht in de waardeering van dit Hobberig werk-
loozenfondsje". Ook voor hem had de verordening
na de laatste beslissingen bijna geen waarde meer.
Toch zou hij er maar voor stemmen in het blij
vooruitzicht blijkbaar, datandere gedachten omtrent
de taak der overheid zich in de naaste toekomst
baan zouden breken.
Nu het Werkloozenfonds eindeljjke in veilige
haven was gebracht, had de Raad nog enkele
onderworpen af te doen, o.a. zijn orde-reglement
te behandelen. Of het voorstel tot wijziging van
het reglement door de heeren De Groot, Koop-
mans en Ris ingediend aanleiding vond in het
feit, dat de Voorzitter werkelijk de vorive maand
den derden Dinsdag heeft overgeslagen, weten we
niet; maar wel komt 't ons voor, dat er weinig
aanleiding toe bestondwant de Raadszittingen
worden in don laatsten tijd vrij geregeld gehouden
en de Voorzitter getuigde ook nog in deze zitting
bjj herhaling daarin de dienaar van den Raad te
willen zjjn. Of vond het voorsteld meer grond in
de bijvoeging van vroede—De Bruin »iu den regel
's avonds Dan heeft 't zeker te minder succes
gehad; vant de Voorzitter en ook een enkel lid
verklaarden, dat 't hun bijna onmogelijk was,
'i avonds te vergaderen in een atmoefeer die
's middags reeds ondragelijk is. Voerde de Voor
zitter bovendien ook nog het argument der ver
slaggevers aan, hij had zeker ook kunnen aanvoe
ren de breedsprakigheid io onzen Raad, die er in de
avondvergaderingen niet minder op zou zijn ge
worden. Ten slotte zwichten ook de voorstanders
der avondzittingen voor die slaande argumenten
en werd het amendement ingetrokken, waarna het
voorstel, dat feitelijk alles laat, zooals 't is, werd
aangeDomeo.
De Voorzitter bood daarna het woord over bet
sscboone voorstel der Arbeiderstuinen", eenigszins
ironisch op den toon als klonk 'twie biedt daar
geld voor? Maar de kooplust was nog niet
bijster groot. Vroede Koopmans betwijfelde of er
op die zand en koolaschlaag iets zou kunnen
groeien en de heer Smit kon beslist verzekeren,
dat de plan'voenopzicbter, de heer Dominicus, ze
volstrekt voor beplanting ongeschikt had verklaard.
Dat sloeg wel wat in want het College scheen van
dat advies onkundig te zijn. Integendeel de wet
houder, de heer Van Westendorp, en de heeren
Van der Schalk en Gnuka verdedigden het voor
stel de eerste het ongeschikt zjjn van den grond
weersprekend de laatste de beplanting van den
Gelderschen zandgrond als argument aanvoerend
terwjjl de beeren De Groot en De Bruin zich
geen onverdeelde voorstanders van het denkbeeld
toonden, de eerste omdat er geen woningen bij
de tuinen komen de laatste om al te tastbare
redenen. Vroede—De Bruin en zijn geestverwanten
hebben toch niets aan arbeiders, die, opgeruimd
hun tuintjes beplantend, zich gelukkig, welgemoed,
tevreden bevindenslechts een verbitterd prole
tariaat kan hun voor hunne tastbare oogmerken
dienen. Daarom te meer verheugt 't ons, dat er,
hoewel onder eenigszins bemoeilijkende omstan
digheden, toch met de tuintjes een proef wordt
genomen.
En ten slotte had de Raad ook in deze zitting
naar de pijpen van Ged. Staten te dansen. Of hjj zich
al verweerde en protesteerde, betoogend dat de
taxateur der gemeente voer het Grondbedrijf nu
niets meer zou te zeggen hebben, 't hielp niets
de regeling door Ged. Staten gewild, moeit aan
vaard worden. Daarmede liep deze zitting ten
einde, die al weer tot half zes had geduurd.
EERSTE KAMER.
Zitting van Vrijdag 5 Febr.
Hoofdstuk Justitie.
De heer Van den Biesen bepleitte het be
vorderen van de rechtbank te Breda tot een
rechtbank der le klasse en drong er bjj den
Minister op aan het ontwerp-Van Raalte betref
fende bet onderzoek naar het vaderschap niet te
handhaven.
De heer Kist bestreed op verschillende gronden
het handhaven door den Minister van den fatalen
termijn voor het nemen van ontslag door rech
terlijke ambtenaren, en zette verder het groote
landsbelang uiteen van onverwijlde maatregelen
om den achterstand bij de rechtscolleges op te
hellen. Maar als dat bereikt wil worden, dan
mogen die maatregelen niet vastgekoppeld worden
aan maatregelen, waarvan de totstandkoming
hoogst onzeker is (de alleen rechtsprekende rech
ter en de pensionneering van rechterlijke ambte
naren) en waardoor dus de bestrijding van den
achterstand in het gedrang komt.
De heer Van derDoes de Willebois
drong opnieuw aan op de opneming van de com
missarissen van politie in het Pensioenfonds van
de burgerlijke ambtenaren en bestreed de opheffing
van bet notariaat te Erp.
De heer S i c k i n g a bepleitte vergemakkelij
king van de echtscheidingsprocedure.
Verder drong hij aan op maatregelen tegen
verkeerdheden in de makelaardij en de zaakwaar-
nemerjj.
De heer Verheyen bestreed den heer Van
der Feltz in diens oordeel, dat de gezinsverple
ging voor kinderen de voorkeur boven gestiebts-
verpleging verdient en dat het middel van ontzet
ting uit de ouderlijke macht zoo weinig mogelijk
zou moeten worden toegepast.
De heer Van Weideren Rengers drong
aan op invoering van het nieuwe militaire straf
wetboek.
De heer P e 1 i n c k wenschte inkorting van
den termijo, waarop, nadat scheiding van tafel en
bed is uitgesproken, de definitieve echtscheiding
kan worden verkregen.
De heer Van Asch van Wjjck vroeg maat
regelen om tegen te gaan de cynische wjjze,
waarop tegenwoordig pas gesloten huwelijken weder
kunnen worden ombonden door de z.g. verstek
procedure en drong ook in andere opzichten op
verbetering der echtscheidingsprocedure aan.
De heer Van der Biesen verzette zich
tegen het vergemakkelijken van de echtschei
ding.
De Minister van J u s t i t i e erkende de
noodzakelijkheid der echtscheidingsprocedure ech
ter niet in de richting van vergemakkelijking der
inwilliging van den eiech tot echtscheiding. Hjj
handhaaft het ontwerp betreflende onderzoek van
het vadepschap, omdat ook daarbjj slechts aan het
natuurlijke kind een alimentatie actie wordt toe
gekend. De Minister achtte een verbod van zekere
huizen alleszins gewenscht.
Maandag voortzetting.
TWEEDE KAMER.
De voorzitter moet voornemens zjjn, aan de te
benoemen centrale afdeelingen voor te stellen daags
na de bijeenkomst der Kamer een aanvang te
maken met het onderzoek in de afdeelingen van
de volgende onderwerpen
Aanleg van een gedeelte van de afsluiting der
Zuiderzee en indjjking en droogmaking van de
Wieringermeerregeling van de wjjze van beheer
en verantwoording van de geldmiddelen der kolo
niën Suriname en Curapaoterugbrenging van
particuliere landerijen op Java tot het staatsdomein
vaststelling van het slot der rekening van ontvang
sten en uitgaven van Nederlandsche-Indië voor
1905verandering van de grens tusschen de ge
meenten Vlaardingen en Vardingen-Ambacht
verhooging van de Waterstaatsbegrooting 1908
(uitbreiding hoofdpost- en telegraafkantoor te 's-
Gravenhage); regeling van het muntwezen in de
kolonie Suriname verhooging van de Waterstaat-
b^grootingen 1908 en 1909 (traktementen commie
zen en directeuren past- en telegrafie)naturalisa
tie van L. F. Noll e a. en van P. J. Knubben
e. a.toekenning van een nader renteloos voor den
aanleg eDz. van spoorwegljjnen voor de voltooiing
van de ljjnen vanjden WestlandscbenStoomtramweg
verhooging van de begrooting van uitgaven van
Nederlandsch-Indië voor 1909 (subsidie Brusselsche
tentoonstelling)wjjzigine van de artikelen 8 en
43 der ongevallenwet 1901 onteigeningswet ten
behoeve van de verbreeding van een deel der Was-
senaarsche straat te Scheveningen, enz.bepalin
gen omtrent toekenning van pensioen aan de we
duwen en weezen van militaire en gepensionneerde
militairen der land- en zeemacht beneden den rang
van officier nader gewijzigd voorstel van wet van
den heer Van Kol, houdende een nadere bepaling
betreflende de mqnontginnmg, met afwjjkin der wet
van 21 April 1810, en de daarop voorgestelde amen
dementen.
Voorts zal de voorzitter aan de Kamer voorstellen
om na afloop van dit afdeelingsonderzoek aan de
orde te stelien de behandeling van de volgende
onderwerpen
Voorstel tot vaststelling van een regelement voor
de uitgave van een kort verslag van de vergade
ring der Kamer wetsontwerp tot vaststelling eener
Curapaosche mijnwetwetsontwerp tot wijziging
van art. 42 van het bq de wet van 2 September
1854 vastgestelde reglement op het beleid der
der regeenng van Nederlandsch-Indië, met de
motie van orde van de heeren Duymaer van Twist
en Van de Velde, betreffende wettelijke regeling
van de rechtspositie van den Indiscnen olficier
de wetsontwerpen tot vaststelling van het slot der
rekening van uitgaven en ontvangsten van Curacao
over 1901 en van Suriname over 1904 zoomede de
wetsontwerp houdende bepalingen omtrent open
bare inzamelingentot heffing van personeele be
lasting wegens motorrijtuigen tot verhoogiDg der
Waterstaaisoegrooting 1909 (verbetering van de
rivier de Waal) tot toekenning van een renteloos
voorschot uit 's Rjjks schatkist ten behoeve van
den aanleg van een spoorweg van Metslawier naar
Ansumtot wijziging van de wet van 23 Mei 1898
(spoorwegverbinding van de Harlingervaart)ontei
geningswet ten behoeve vau den Staats spoorweg
te Amsterdam (onteigening van een gedeelte van
de Boerhavestraat (Olyphante had) aldaar; nadere
wqziging van de wet op notarisambtverhooging
van den accjjns op het gedistilleerd enz.motie
van den heer Schaper omtrent wettelijke beperking
van den arbeidsduur voor volwassen arbeiders
conclusie van het verslag der commissie omtrent
inlichtingen op het adres vau Floris Voste Naarden,
e. a., verzoekende herstel van grieven tegen het
optreden der politie in de z. g. Erfgooiersquaestie.
Van Onze Lieve Vrouw Ter Nood
en Sint Willibrordus.
(D e H e i 1 o r M e d a 1 j e.)
Toen nu slechts enkele jaren geleden, het dei-
Lieve Vtouwe behdagde'de aandacht barer Kiu-
de. en op meer bizondere wjjze te trekken op
haar verlaten Heiligdom te Heiloo, toen leefde
daar nog de oude negentigjarige Kees Enke, die
als kind getuige was geweest van de bedevaarten
die naar Heiloo trokken, en die alvorens te ster
ven, ons nog zoude verhalen, hoe men gewoon
was die bedevaarten te houden.
Voor den notaris en in het bijzijn van twee
getuigen, verhaalde hij-, hoe men van de „Kruijs-
betg" naar „Capel" trok, en hoe de pelgrims
van daar zich biddend naar „de buurt" begaven
om daar eenigen tijd te bidden bij het putje van
St. Willibrordus.
Dat deze vrome oefening, waarvan Enke ver
haalt we] van oudsher gevolgd wa,s geworden,
daaivan .getnigt mede het, wellicht eenig, exem
plaar dat ons bewaard bleef van het oude lie
derenboek, getiteld: „Pelgrims Stichtelijck Ver-
roaeck na Onse Lieve Vrouw tot Heyloo".
V .va de liederen de Moedermaagd ter eere,
volgt daar het lied ter eere van den Heiligen
Willibrordus. j: 1
In hel „Bedevaartboekj'e naar O. L. Vróuw
ter Nood"1) kan de vrome lezer dit Sint Wil-
linrcrJuslied weer vinden; het toont hem dat Enke
wel naar waarheid getuigde; zoo luidt het daar:
„Komt tot besluit
Sint Willibrord geprezen,
Machtig in woord,
In deugden uitgelezen,
Door wien aan ons volk
Het heil is toegevloeid",,.. -S
Kan genoemd liederenboek, wat druk betreft,
op geen hooger ouderdom bogen dan de acht
tiende eeuw, (de uitgaaf draagt geen jaartal),
van ouder datum is de Heiloër bedevaartpen
ning, die, wel gelukkig treffen, ter zelfder tijd
van de herleving der devotie tot O. L. V. ter
Nooa, den kundigen conservator van het Bis
schoppelijk museum van Haarlem, in de han
den viel. i
Baat' ziet men aan de eene zijde het beeld
der lieve Vrouwe, aan de andere zijde het beeld
van den apostel van Nederland, St, A\ illibror-
dus. Wanneer men nu nagaat, dat deze penning
naar vorm en teekening, zeker mag' geacht wor
den te zijn geslagen in de eerste helft der 17e
eeuw, dan blijkt ons daaruit andermaal hoe de
devotie tot de H. Maagd Maria te Heiloo, innig
