Verspreide berichten.
Stateii-tieneraal.
Binnenland.
stads- en tfewesteljjk Nieuws.
Nationale Katholieke Vakorganisatie.
tezelfdertijd van meening, dat de Servische regee
ring onder de bestaande omstandigheden openlik
aan de groote mogendheden behoorde te verklaren,
dat het niet volhardt bjj de territoriale eischen
en zich in alles wat met de hangende kwestie in
verband staat, verlaat op de beslissing der mogend
heden. Dan zullen de mogendheden alle pogingen
in het werk zullen stellen ten gunste van de
Servische belangen.
Wq hebben er ons daarenboven van kunnen
overtuigen, dat de mogendheden niet genegen zijn
steun te verleenen aan het denkbeeld van schade
loosstellingen in gebied ten gunste van Servië. De
Servische regeering moet er de gevolgtrekking uit
makeD, dat alle pogingen om de mogendheden er
toe te krijgen de eischen in dezen geest te steunen,
zonder resultaat zullen blijven en dat zij zich
slechts dan de sympathie der mogendheden zal kun
nen blijven verzekeren, als zij er van af ziet vast
te houden aan eischen, die een gewapend conflict
met Oostenrijk—Hongarije zouden kunnen ten
gevolge hebben. Wij hebben het p.an gevormd
de Koninklijke regeering te behoeden voor elke
houding die het aan zulk een gevaar zou kunnen
blootstellen. Wij hopen, dat Servië zooals het
gezegd heeft, getrouw zal blijven aan zjjn beloften,
en de raadgevingen der mogendheden zal opvolgen.
De tekst van het rondzendtelegram van Madowa-
nowits aan de Servische legaties te Petersburg,
Berlijn, Londen, Parijs Weenen, Rome en Kon-
stantinopel luidt: In overeenstemming met de
vriendschappelijke raadgevingen der Keizerlijke
Russische regeering, heeft de Koninklijke regeering
de eer U hierbij de volgende verklaring te doen
toekomen met het verzoek de regeeringen waarbij
gij geaccrediteerd zijo, daarmede in kennis te
stellen-
Wij gaan uit van de meening, dat de juridische
toestand van Servië tegenover Oostenrjjk-Hongarjje
na de inlijving van Bosnië en Herzegowma nor
maal is gebleven en Servië heeft noah de bedoe
ling het op een oorlog met de naounge monarchie
aan te sturen, noch koestert het 't verlangen de
juridische betrekkingen met haar te wijziging
maar het wenscht op de basis van weuerkeerigheid
voor te gaan de plichten van nabuurschap te ver
vullen en met haar als in het verleden betrekkin
gen te onderhouden, die uit wederkeertge materieele
belangen voortspuiten. Ia den geest van billijk
heid, waarnaar Servië steeds heeft verwezen, ver-
Wezen, verklaait het de kwestie van Bosnië en
Herzegowma te zyn een Europeesche kwestie, ten
aanzien van welke de mogendneden, welke het
verdrag van Berlijn heoben onueneekend, heoben
te beslissen, niet aleen nopens de moving, msar
ook betreffende de nieuwe redactie van art. 25
van het verdrag van Berlin. Servië, vertrouwen
stellende in de wgsheid en rechtvaardig der mo
gendheden, draagt zijn zaak zonder voordehoud
aan de mogendneden over, als aan een bevoegd
gerechtshof en vraagt in verband daarmede bij
deze gelegenheid aan Oostenrijk-Hongarije geenerlei
schademos-telling noch in geöied noch op politiek
noch op economisch gebied.
Volgens berichten uit goede bron, zoo meldde eer
gister de Weensche bericütgever van de»Berliner Lo-
kal Anzeiger", staan de zaken thans zoo, dat men met
negen-en-negentig procent waarschijnlijkheid aan
nemen moet, dat Oostenrijk Hongarije reeds inde
eerstvolgende dagen een beslissenden aiplomatieken
stap zal doen, en het zal dan in de laatste dagen
van Maart of begin April tot het uitbreken der
vijandelijkheden komen. Voorzoover bekend is, zal
Oostenrjjk-Hongarjje alle korpsen aan de grenzen
en ook eenige „in Bohemen mobiliseeren. De
meeniDg, dat een oorlog onvermijdelijk is, is vooral
versterkt na den terugkeer van aartshertog Frans
Ferdinand. Deze zal in geval van oorlog bet bevel
voeren over de Oostenrjjksche [troepen. Dat de
oorlog onvermijdelijk is, zou men ook opmaken
uit het heele optreden van den chef van den ge-
neralen staf der infanterie, von Hötzendorff, die
een intimus van den aartshertog-troonopvolger is.
En vooral daarom denkt men, dat een oorlog
moeiljjk uit kau blijven, omdat men wel inziet
dat bet ten slotte tot een conflict tusschen Rus
land en Oostenrijk-Hongarjje moet komen over de
henegomie op den Balkanen men is van oordeel,
dat voor die beslissing het huidige tijdstip zeer
geschikt is. Alle toebereidselen tot een snelle
mobilisatie zijn reeds getroffen.
De Weensche correspondent der «Frankfur
ter Zeitung" seint thans, dat hem aan het depar
tement van buitenlandscbe zaken is medegedeeld,
dat totdusver van de voorbereiding van stappen
voor een conferentie niets bekend is, maar dat
de Donau-monarchie reeds maanden geleden haar
bereidwilligheid te kennen heeft gegeven om aan
een conferentie deel te nemen, als die conferentie
zich zou beperken tot de erkenning der inlijving.
Op een herhaling van h -t Berljjnsche congres tot
besli.-sing van terrioriale kwesties en beraadslaging
over territoriale tischen van Servië zal Oostenrjjk-
Hongarije niet ingaan.
Daar zonder deelneming van de Donau monar
chie het beleggen van een conferentie geen zin
zou hebben, kan er van die conferentie natuurlijk
niet komen, zoolang er niet een vorm gevonden
zal zjjn, waarmede Oostenrijk Hongarije vrede heeft.
Te minder, waar Duitschland verklaard heeft zich
inzake de conferentie op hetzelfde standpunt te
willen plaatsen als zijn Oostenrjjksche Hongaarsche
bondgenoot.
De Porte heeft ten slotte toegestaan de
ontscheping ie Salonica van het oorlogsmateriaal
met besiemming naar Servië, dat door twee
stoombooten aldaar zal worden aangevoerd. Zjj
heeft ook toegestaan, dat achtereenvolgens in
kleine pakjes naar Servië wordt vervoerd de 45
ton dynamiet, die thans in het arsenaal te Salonica
zjjn opgestapeld.
ENGELAND.
De unionistische pers spreekt over het alge
meen een scherp oordeel uit over Asquith's vrjj-
handelsrede, gisteravond te Londen in Queen's Hall
gehouden in het bjjzijn van vele unionistische
vrjj handelaars.
De «Times" loochent volstrekt de juistheid van
Asquith's betoog, dat Eogelands voorspoed uit
sluitend een gevolg van den vrijhandel zou wezen.
Andere buitengewone omstandigheden, o.a. Enge-
land's positie als eilandenrijk, hebben daartoe bij
gedragen.
De «Morning Post" erkent dat Asquith's rede
welsprekendheid en klemmend was, maar zelfs As
quith's klemmende welsprekenkendheid kan, vol
gens dat blad, den zieltogenden vrijhandel niet
redden.
De «Daily News" zegt, dat de eenige werkelijke
verdediging van den vrijhandel hiervan afhangt of
de liberalen er in zullen slagen het vraagstuk der
werkeloosheid op te lossen. Die werkloosheid toch
is de wezenlijke grondslag van de protectionistische
beweging.
Het Iersch Parlementslid MacNeill laat niet
af. Telkens bestookt hjj den minister van buiten-
landsche zaken met de vraag of het grondwettelijk
geoorloofd is, dat de koning buitenlands gaat en
daar politieke zaken behandelt zonder een verant
woordelijk minister bjj zich te hebben. Zoo vroeg
MacNeill eergisteren weer in verband met het
verbljjf vaQ den koning in Frankrijk, waar hjj,
naar 't het, met minister Pichon zal samenko
men.
Grey antwoordde, dat de koning nu incognito
reist en alle gesprekken die hjj mag voeren, dus
geen officieel of politiek karakter zullen hebben.
En de geiprekken dan die de koning in Rusland
en Duitschland, buiten een minister om, had ge
houden Hadden die dan geen officieel „karakter
vroeg MacNeill weer.
Alle buitenlandscheaangelegenheden worden door
het ministerie van buiteniandsche zaken behandeld,
was Grey's ontwakend antwoord.
MacNeill kondigde aan, dat hij op de zaak zou
terugkomen.
ITALIS.
De Koning zal persoomga 21 dezer het parle
ment openen. Het staat vast, dat in de troonrede
de belotte in 191)4 gedaan betreffende de invoering
der echtscheiding in de Italiaansche wetgeving,
niet zal hernieuwd worden.
PERZIë.
De Petersburgsche bladen bevatten telegrammen
uit Teheran, meldende dat door middel van een
groot aantal aanplakbiljetten in den afgeloopen
nacht de bevolking werd uitgenoodigd de Euro
peanen der buiteniandsche kolonie te vermoorden.
Deze proclamaties worden aan de regeermg toe
geschreven, die tracht wjjzigmg in den onhoud-
baren toestand te brengen.
Lichte aardschokken gepaard met onder-
aardsch gerommel, zga gi-teren waargenomen in
de Portugeesche provincie Minko.
De wervelwind, die gisteren den Ameri-
"kaanschen staat Arkansas teisterde, heeft over
een groot deel van dien staat verwoesting gebracht.
Te Brinksley bleven slechts zes huizen gespaard.
Volgens sommige berichten zouden er 30 dooden
zjjn. Men weet intusschen zeker, dat er tien
blanken en vier negers zjjn gedood. Ook andere
streken zjjn zwaar geteisterd bijzonder Fourchedah,
waar een neger is gedood en verscheidene per
sonen gewond zjjn.
TWEEDE KAMF.R
Zitting van Woensdag 10 Maart.
Aan de orde was de voortzetting der beraadsla
ging over
de motie-Schaper
(40 uren-arbeidsdag).
De heer Passtoors meènd, dat de motie
deels te veel omvatte het geheele terrein van
de arbeidswetgevingen, deels te weinig, door het
uitsluiten van vrouwenarbeid. Na de rede van
den heer Aalberse bepaalde spr. zich tot enkele
cijfers en feiten, ten betooge, dat de wetgever het
particulier intiatief behoorde te beschermen tegen
concurrentie, daar waar het uit eigen wil, of door
gemeen overleg, tot bekorting van arbeidsduur
was gekomen. Het Rjjk en de gemeenten, som
mige althans, gingen reeds voor met bekorting
van den werkdag tot 10 uren, of van weekschen
werktjjd tot 6C uien. Spr. deed voorts uitkomen,
dat de vrouwenarbeid niet uit de motie bad mo
gen weggelaten worden. Een verbod van arbeid
der gehuwde vrouw in fabrieken en werkplaatsen
behoorde in de motie te worden opgenomenspr.
drong op wijziging in dien geest aan.
De heer De Klerk had uit zjjn jongelingsjaren
de ervaring, dat overmatige arbeidsduur samenging
met drankmisbruik. Toch was sedert veel verbe
terd. De motie pastte zich vrjjwel aan den hier
en daar reeds geworden toestand. Van de heeren
De Visser en v. d. Molen wist men precies wat
zjj van dien voorgestelden .maatregel dachten, doch
de heer van Karnebeek verklaarde er zich vierkant
tegen. Tegen het verweer van genoemde heeren
kwam spr. op. De arbeidskracht, het kapitaal
van den werkman, moest beschermd worden tegen
vernietiging.
Spr. gaf den heer Schaper in overweging zjjn
motie te beperken tot den tien urendag als regel.
De heer N o 111 n g kwam er tegen ,.p, dat men
excepties pleitte en beweerde, dat enquêtes onbe
trouwbaar waren, als men zelf die enquêtes had
nagelaten. Trouwens, ook bet chist. arbeidssec
retariaat had een onderzoek ingesteld en tot den
tien-uren-werkdag geadviseerd. Een dergeljjke
wetsbepaling was een algemeen belang. De milde
toelichting der motie vergemakkelijkte de aanne
ming, die in het belang van den Nederlandschen
werkman zou zjjn. De Kamer aan het einde dezer
periode gekomen, kon nog wat goedmaken door
het uitspreken van een wensch. Zelfs was nog een
wet mogelijk, indien de heer Talma wat harder
ging werken (gelach).
De Minister van Landbouw meende,
dat de Kamer, zonder inmenging der Regiering,
over het uitspreken eener wenschelijkheid zou
kunnen oordeelen. Doch de Regeering nam aan
de discussie deel, uit erkenning van de belang
rijkheid der motie. Die motie trof door enkele
eigenaardigheden, bijv. het weglaten der vrouw.
Waar de motie anderen arbeid dan dien der vol
wassen arbeiders omvatte, was zjj relatief. Alleen
ten aanzien van den 10-urendag was zjj positief.
Wel niet in de toelichting, maar in de bewoor
dingen,
De arbeidswet werd, in strjjd met den inbruk
die motie en toelichting moesten maken, met
grooten ernst nageleefd. De overwerkvergunniogen
bedroegen 8 pet. der bedrijven en voor hoogstens
twee dagen, wat de helft der vergunningen betrof.
In het buitenland was de toestand veel ongun
stiger. De bemoeiing der gemeentepolitie, in het
buitenland onbekend, was zuivere winst. Het
toezicht was hier gestrenger dan in Zwitserland.
Met de toepassing van hegeen wjj hebben, konden
wjj zeer tevreden zjjn. (De heer Troelstra:
Een gevaarljjke uiting I) Neen, men moet weten
te erkennen wat goed is.
Verbetering van den toestand van arbeidende
kinderen en jeugdige personen zou niet kunnen
zonder uitbreiding Van onderwjjsgelegeheid. Voor
de afschaffing van nachtarbeid rezen moeilijkheden,
die eerst na nauwgezette behandeling waren weg
te ruimen.
De nadeelen van overmatigen arbeidsduur er
kennende en toestemmende dat de voordeelen van
beperking grooter zjjn dan de nadeelen, wees de
minister op het onzekere element dat er in de
motie ligt. Men kan het vrjjwillig langer dan 10
uren arbeiden niet absoluut beletten en wil dus
alleen het langer doen arbeiden tegengaan. Is
het nu de roeping der overheid hier regelend op
te treden Het is niet ontkend, zelfs niet door
den heer Van Karnebeek, wat de vrouwen be
treft. Doch is de overheid ook in staat de zaak
te ^regelen Het is niet bewezen door de verge
lijking met het buitenlandwant men verlangt
hier algemeene bepalingen, met 10 uren als grond
slag voor alle volwassenen en in het buitenland
gelden de wetten alleen enkele bebrjjven en 11
uren arbeid.
In dit verband ging spreker de buiteniandsche
wetgeving na. In Frankrijk is zjj zeer verward
in Zwitserland en Oostenrjjk valt slechts een deel
van het bedrjjf onder de werking der wet. De in
het buitenland opgedane ervaring levert hoogstens
studiemateriaal, maar biedt geen voldoende basis
om hier te lande thans den 10 urigen arbeidsdag
in te voeren. Aanvaarding der moiie ware on
verantwoordelijk. Zoodra echter de reorganisatie
der arbeidsinspectie zal zjjn gevoteerd, zal deze
inspectie een onderzoek instellen, want er moet
eerst meer kennis worden opgedaan omtrent den
feiteljjken toestand van ons bedrjjtsleveD.
De heer Schaper meent, dat de absentiën
op gisteren be wij ten, dat zelfs de vjjfurige ar
beidsdag voor .de Kamerleden te veel is en acht
dit een argument voor den tienurigen arbeidsdag
(Daverend gelach).
De Voorzitter betoogd, dat er omstandig
heden kunnen zjjn die aanwezigheid kunnen ver
hinderen. (Rumoer).
De heer Duymaer van Twist: Troelstra
was er ook niet.
(De heer Troelstra loopt boos uit zjjn bank).
De heer Schaper verzoekt den heer Van
Twist zjjn mond te houdenhjj heeft alleen een
dilemma gesteld het is êf schandeljjk of een ar
gument voor den tienurendagj
De heer Van der Molen: Ik was om half
zeven al hier om de presentielijst te teekenen.
Wat een kletserjj!
De heer Schaper: Als u weten wilt wat
kletserjj is, moet u uw rede maar eens nale
zen. (Donderend onbedaarlijk gelacb). Spr. be
toogt, dat de Cbristeljjke Nationale Werkmans
bond is voor den tienurendag (beweging); en zjjn
eere-voorzitter voelt niets voor de hier gestelde
eischen 1
De heer DeVisssr: De christelijke arbeiders
zgn zelfstandiger dan ge denkt.
De heer Schaper meent, dat zjj hun eere-
voorzuter een decoratieve figuur zullen achten.
De heer De Visser: Uw motie is een deco
ratieve figuur.
u? kfier c k a P e r her'nnert er aan> dat mr.
Aalberse zei, de heer De Visser de zedelijke be
langen uit 't oog verloor; dat werd gezegd tegen
u, een dominee. (Luid gelach).
De Voorzitter verzoekt den spreker thans
met zijne persoonlijkheden te eindigen, verzeke
rend dat hjj zjjn eigen weg zal gaan.
De heer Schaper: Gelukkig, laat u dan niet
bepraten door den heer Lohman. (Groot rumoer).
De heer Lohman (hevig boos). Wat heb ik
met u te maken Ik beb geen woord tegen u
gezegd.
De heer Hugenholtz: U bent naar den
voorzitter gegaan.
De heer De Visser (tot den heer Hugen
holtz) Houd je mond toch I
De heer Schaper vervolgtDe heer Van der
Molen is tegen de motie, omdat de heer Kuyper
er togen is. De Paus van de Roomschen zit in
Italië, maar de Paus van de antirevolutionairen
zit in de Kanaalstraat. (Daverend gelach).
/r. j ^eer ^eB0Ut; En uw Paus zit achter u.
(Donderend gelach).
De heer Schaper. Als de Paus en dr. Kuy
per, zoo weinig macht hadden als Troelstra zou 't
er slecht voor hen uitzien. (Luid gejoel).
De heer Reg out: Vraag dat eens aan Van
Ravestejjn.
De heer Van Nispen: Iwan de verschrikke
lijke.
De heer Schaper. Dr. Kuyper wilde gister
in den «Standaard" Troelstra kabinetsformateur
maken.
De Voorzitter verzoekt den heer Schaper
niet meer te interrumpeeren.
De heer Schaper verklaart nader zjjne mo
tie hare bedoeling is niet voor ieder en voor
alles den tienurigen arbeidsdag in te voeren;men
zal de noodige uitzonderingen moeten maken. Alle
arbeiders vragen den tienurigen arbeidsdag.
De heer Karnebeek: Zjj vragen er om, om
na die tien uren nog anderen arbeid te verrichten.
De heer Schaper: Zoo denkt misschien een
oud-liberale arbeider, als er zoo'n exemplaar bestaat
dan moet hjj naar de kermis. (Groote vroolnk-
heid.)
De heer Van Karnebeek ontkent, dat hjj
den toestand niet begrjjpt.
De heer Schaper. Ik respecteer het gevoe
len van den heer Van Karnebeek. Hjj is iemand
van de oude generatie. Van een kikrorscb plukt
men geen veerenvan den heer Van Karnebeek
geen vooruitstrevende denkbeelden (Groot gelach).
Hjj heeft vroeger voor de Woningwet gestemd.
Meer verlang ik niet van hem. (Daverend gelach).
De heer Van Karnebeek, U maakt een
politieke zaak van uwe motie. (Gejoel).
De heer Schaper. Daar hebben wjj 't. Daar
zal men de zaak mee doodmaken. In een heftige
repliek gaat spr. door de verschillende sprekers
aan te vallen onder groot rumoer. Hjj breekt zjjn
rede af om haar Donderdag voort te zetten.
A.s. Woensdag 3 uur, afdeeling^onderzoek van
verschillende wetsontwerpen betreffende de wjjzi-
giDg der Gemeentewet.
Tweede Kamerverkiezingen.
HARLINGEN. «De Banier" publiceert een brief,
gericht aan den voorzitter van het districtsbestuur
der Christ, hist. Unie in het district Harlingen door
het Tweede Kamerlid mr. J. Schokking, waarin
deze mededeelt zich niet meer voor het lidmaat
schap der Tweede Kamer beschikbaar te stellen.
GOUDA. Waar van antirevolutionare zjj de een
candidatuur-Coijjn niet onmogeijjk wordt geacht,
komt dit den Katholieken minder gewenscht voor.
Reeds werd hierover in een Dinsdagavond gehouden
vergadering der r. k. kiesvereeniging gesproken»
zonder dat evenwel een besluit werd genomen.
Algemeen was men van oordeel, dat het gunsti
ger werkt, als een candidaat zelf voor de kiezers
kan optreden.
Volgens de vrjj algemeene meening der Katho
lieken, zal een antirevolutionaire candidaat in dit
district de meeste kans van slagen hebben.
LOCHEM. Van anti-rev. zjjde wordt als Kamer-
candidaat genoemd ds. H. C. Hogerzeil te Vorden.
KATWIJK. De antirev. kiesvereeniging te
Wassenaar, district Katwjjk, besloot met algemeene
stemmen het aftredend lid der Tweede Kamer mr.
O. J. E. baron van Wassenaar van Catwjjck
(Chr.-hist.) krachtig te steunen.
ROTTERDAM II. Naar «Het Volk" mededeelt,
heeft de atdeelmg III der 8; D. A. P. besloten bjj
de gemeenteraadsverkiezing voor de drie vacatures
één candidaat te stellen. Als dubbeltal is gesteld
C. J. A. Bartsch en D. v. Gigch.
Absinth.
Bjj de Tweede Kamer is ingekomen een wets
ontwerp houdende bepalingen betreffende absinth.
Men schrjjft uit Enschedé aaa 't «Centrum":
Het lid Vap Rooy stelde in de gistermorgen ge
houden vergaderibg der R. K. Arbeidersvereeniging
aan het bestuur de vraag, in hoeverre waar was,
wat men hem had medegedeeld, dat bjj besluit van
het Doorluchtig Episcopaat was toegestaan de Na
tionale Kath. Organisatie.
Dit punt werd toegelicht door den eerw. ad
viseur, die o.a. mededeelde, dat men hieromtrent
een afwachtende houding zal moeten aannemen,
doch dit uit betrouwbare bron reeds was t« kennen
gegeven, dat men de toekomst gerust tegemoet
kon zien.
Proeftocht met een vliegmachine.
Dezer dagen liep door de pers een gerucht over
plannen, om tjjdens het Nationaal Wis- en Natuur
kundig Congres te Utrecht, omstreeks Paschen te
houden, een proeftocht te organiseeren met een
vliegmachine. Inderdaad bestaat er zulk een plan.
Het Nederlandsche Natuur- en Geneeskundig Con
gres toch, dat van 15 tot 17 April a.s. te Utrecht
zjjn 12e bjjeenkomst houdt, heeft aan zjjn program
deze aantrekkelijkheid toegevoegd. Het bestuur
van het Congres hoopt den leden het voorrecht te
kunnen verstrekken een der wetenschappelijke
voormannen op het gebied der luchtvaart te hooren
in eene algemeene vergadering en voorts, met
medewerking der Nederlandsche Vereeniging voor
de Luchtvaart, de leden door eigen aanschouwing
te laten kennis maken met de vorderingen der
praktjjk op dit gebied. Naar wjj vernemen, is de
voorbereiding nog niet genoeg gevorderd om iets
definitiefs te zeggen. De bemoeiingen echter van
het bestuur, in het buitenland gedaan, zjjn bereids
zoo goed als geslaagd te noemen.
Gezondheidscommissie.
(8 lot).
Het onderwerp scholen kwam dit jaar niet bjj
ons in behandeling.
Ook dit jaar is het niet gekomen tot eene re
organisatie van het stelsel der schoolartsen.
Het plan om in de Liduinastraat in plaats van
een afgebrande branderjj een groote fabriek te
stichten, werd in onze Commissie in hooge mate
afgekeurd, omdat deze buurt meer gereserveerd
dient te bljjven voor woonhuizen. Wjj hebben
Burgemeester en Wethouders dau ook op ons
oordeel opmerkzaam meenen te moeten maken.
Naar aanleiding van een aanvraag, ingevolge de
Hinderwet, om vergunning voor het oprichten van
een fabriek van loodsuiker, was bjj de Commissie
ingekomen een verzoek van de directie om t«
