Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
ixvc:: Bulsa"!ci"8—1 io
ZSÏÏLZ.*»*'
32ste Jaargang.
Woensdag 14 April 1909.
No. 9386.
ST geheel H<dertod t »•- P»
Buitenlandsch Nieuwa.
Kiniwnland
ABONNEMENTSPRIJS:
P*1 blad verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen en
week7o°Lnf F™ür W*** (U5' Per maand 45 cent en per
TROEBELEN in TURKIJE.
Te Konstantinopel is, volgens verschillende te
legrammen, een groote opstand uitgebroken. De
berichten uit de Turksche hoofdstad zijn uit den
aard der zaak nog schaarsch. De »Kölmsche Zei-
tung ontving een telegram, dat om 7 u 's mor
gens uit Constantinopel werd verzonden en dat als
volgt luid:
Zooeven, om 7 uur, klinkt in de richting Stam
boel geweervuur. Naar het geluid te oordeelen,
heeft een troepenmacht, ongeveer ter sterkte van
een compagnie, eerst een salvo, daarna snelvuur
afgegeven gedurende ongeveer een minuut. In
Pera heerscht geen paniekhet gerucht gaat, dat
de troepen op het volk hebben geschoten.
Dezelfde correspondent seinde om 8 u. 50 o. m.,
dat als oorzaak van het ingrijpen der troepen het
genoemd wordt, dat gisterennacht een deel
van de Macedonische jagers hun officieren hadden
gevangen genomen en gebonden. Daarna waren zn
onder geroep vanLeve de Sultanen Leve het
cherifaat 1, naar het Parlementsgebouw getrokken.
Het is bekend, dat de troepen uit Saloniki in den
laats ten tjjd niet betrouwbaar waren. Naar het
schijnt gaat de beweging uit van de liberalen en
de reactionnairen. In Stamboel zjjn op het oogen-
blik 20.000 man troepen. g
Gisteren wezen wü er op, dat welingelichte
lieden in de Turksche hoofdstad vermoedden, dat
het vreedzame verloop van de revolutie een einde
zou nemen, om plaats te maken voor minder
kalme tooneelen. De gebeurtenissen van gisteren
schijnen deze opvatting te bevestigen. De strjjd
tusschen Jong-Turken en liberalen verscherpte
zich in den laatste tijd van dag tot dag. De libe
ralen, democraten en voorstanders van decentrali
satie vonden steun bij Grieken, Armeniërs en
Mohammedanen van niet-Turkschen oorsprong, als
bgv. Arabieren. Bjj de liberalen sloten zich vele
oud-Turken aan, die vreesden, dat het cherifaat
het religieuze recht, in de knel zou raken en dat
daardoor het Ottomaansche Rjjk ten onderhang
zou zijn gedoemd.
Er zijn in Turkije zeer velen, die middellijk en
onmiddellijk belang hebben bjj het handhaven van
het oude regime. Reeds vroeger vermeldden we,
dut /4 van de Turksche Staatsgelden gebruikt
werden voor ambtenarensalarissen en -pensioenen.
Waar nu naar Westersch voorbeeld een begrooting
js ingediend, waarop mede naar Westersch voor
beeld bezuinigd dient te worden, zijn er duizenden
en nog eens duizenden in den lande, die vreezen,
dat óf zq zelf óf hun familieleden onvermijdelijk
het slachtoffer van deze bezuiniging zullen worden.
Al deze ambtenaren, die hoog en laag, niettegen
staande s/t der Staatsgelden ter hunner beschikking
Stond, slechts betaald werden, zorgen vooj bronnen
van inkomsten, die zij, dank zij hun positie, maar
al te gemakkelijk konden laten vloeien. Niet
alleen zal nu een groot aantal hunner overbodig
zijn, maar tevens zullen de extra baten, dank
zij de contróle der volksvertegenwoordiging,
minstens belangrijk beperkt worden. Het behoeft
nauwelijks betoog, dat het aantal ontevredenen
legio zal zjjn of reeds is. En daarom is het dui
delijk dat de bovendrijvende partjj, in casu de
teDkampeneD' 6611 kra°htige °PPositie heeft
Maar dit alles is niet nieuw en behoeft niet de
onmiddellijke aanleiding te zijn tot de jongste
gebeurtenissen. De moord op Hassan Fehmid was
een uiting van heerschende ontevredenheid.
Van groot belang is het feit, dat de Macedoni
sche jagers zich onbetrouwbaar toonden, althans
wanneer de Kölnische juist werd ingelicht. In den
herfst van het vorige jaar werden jagerbataljons
uit Saloniki als volkomen betrouwbaar naar Con
stantinopel overgebracht, ter vervanging van de
paleistroepen, waarop men niet kon vertrouwen.
De Turksche revolutie werd met behulp van het
leger en wel voornamelijk van het Macedonische
legerkorps, tot stand gebracht. Neemt deze bewe-
8'ng onder de troepen dus grooter afmetingen aan,
h&t t0C niet het geva' schÜnt te *S», dan zou
inni ge, een bewijs zijn, dat de macht en de
j t °jr er ^ong"^urhen achteruit gaan. Het feit,
ab t laiïlTi aS^a' d'e noS 200 hort geleden door
n°ng Ur Cn t0t altreden werd gedwongen,
o oor een hunner plaats te maken, bljjkens
hep ZOO even ontvangen telegram, nu als Kabinets
formateur optreedt, zou kunnen doen vermoeden
dat dit pleit door hen verloren is.
Maar de Jong-Turken hebben tot nu toe ge
toond te beschikken over een organisatie, die tel
kens, als het noodig was, bleek opgewassen te
zjjn tegen de omstandigheden. Het succes van het
Jong-Tursche ministerie is niet groot geweest
minder groot wellicht dat het Jong-Turksché
comité zelf verwachtte. Het is natuurlijk zeer wel
mogelijk, dat het comité zag, dat het niet ging
en het Kabinet dwong heen te gaan en zoodoende
de eigen belangen opofferde aan den door de om
standigheden geëischten gang van zaken.
Men meldt, dat Nazim Bei, minister van justitie
door soldaten gedood is.
Het meerendeel der troepen van het garnizoen
kampeerdeu des nachts in Stamboel.
Bijna het geheele garnizoen van Konstantinopel
heeft, na de officieren gevangen gezet te hebben'
den geheelen dag betoogd.
Gister-avond hebben de troepen den Arabischen
afgavaargdigden Emir Mohammad Arslan, voor
zitter der commissie voor de buitenlandsche aan-
gelegenheden, gedood daar zjj hem aanzagen voor
den afgevaardigden Hoessein Djahib, die behoort
tot de vereeniging voor eenheid en vooruitgang
Ook hebben de troepen den door generaal
Moekhfar gezonden adjundant om de muiters uit
te noodigen naar de kazernen terug te haan SP
TmLv°P Galatabrug doodden zij een Grie'ksch
verkregen^'1161 geVraagd Ca reeds
De voorzitter der Kamer nam eveneens ontslag.
Kiamil Pasja 1S belast met de vorming van een
nieuw kabinet.
Nadere bericht melden, dat Kiamii Pasja tot
groot-vizier is benoemd, Nazin'Pasja tot minister
oorlog 00 Said P,sj. ,ol mi
landsche zaken.
PRIJS DER ADVERTENTISN:
Van l6 tegels 0.92 met inbegrip van bewijsnummer.
Elke regel daarboven 15 cent.
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend.
Ingezonden mededeelingen 25 cent per regel.
Voorherhaaldelijk adverteeren worden uiterst bil-
lijke overeenkomsten aangegaan.
Telefoonnummer 85. Postbus no. 39.
RUSLAND.
Reeds sinds weken ging het gerucht, dat de
Russische minister van Buitenlandsche Zaken,
Iswolsky zou aftreden. Hoewel dit bericht, door
de Fransche en Engelsche' pers als een tendencieus
uitvindsel der Duitsche bladen, tegengesproken
werd, kwam uit Rusland, van officieele zijde, geen
dementi, terwijl de oificieuse pers haar campagne
tegen den minister voortzette.
Onder deze omstandigheden moet men het be
richt, dat aan Iswolsky uwegens ongesteldheid",
een langdurig buiteniandsch verlof werd toege
staan, zonder twijfel beschouwen als een vinger-
wjjziging, dat het officieel ontslag van den minister
weldra volgen zal. En dit te meer, omdat de
persoon, die »ad interim" aan het hoofd van het
ministerie van Buitenlandsche Zaken staat, een
man is, die reeds sinds lang als Iswolsky's ver
moedelijke opvolger genoemd werd. Zooals wij
reeos vroegei gemeld hebben, is deze persoon de
vroeöer Russische gezant te Belgrado, von Tsjari-
T.-jarikof moet een veel grooter voorvechter van
het pan-slavisme zjjn, dan Iswolsky. Zjjn lang
durig verblijf op het Balkanschiereiland heeft op
zijn diplomatieke opvattingen een beslissenden in
vloed uitgeoefend.
De eerste zelfstandige post, welke door Tsjarikof
bekleed werd, was die van gevolmachtigde der
ussische regeering bjj het Buleaarsche gouver
nement. Hoewel zijn positie te Sofia zeer moeilijk
was daar algemeen de meeuing bestond, dat Rus
land het jonge Bulgaarsche vorstendom, van zijn
onafhankelijkheid wilde berooven, vervulde hjj zjjn
taak tot tevredenheid zijner eigen regeering, zon-
J!™ df"ïde 'Wee Jaar s»°» Rusland »er-
,ne°ïTent d0 r01' d0°r Tsiarik°f te Belgrado ge-
ïhÏÏ grr rer geheirnz,nnige geruchten. Het
n. a no£ bij leven van den laatsten
Obrenovitsj reeds in onderhandeling was getreden
met den plaatsvervanger van den Servischen ko-
In hoeverre Tsjarikof met den koningsmoord te
ma en heeft, kan moeilijk vastgesteld worden.
Zeker is, dat hjj wegens zjjn onvoorzichtig optre
den bg den Tsaar in ongenade viel, zjjn post ver
laten moest en ter beschikking van den minister
gesteld werd.
Tsjarikof keerde niet naar Rusland terug, maar
vestigde zich te Monastir, waar hjj weldra tot
Russisch consul Benoemd werd. Hjj bleef hier
totdat men hem riep, om Rusland op de Vredes
conferentie te 's-Gravenhage te vertegenwoor
digen.
Reeds lang voordat bij de Oostenrjjksche re
geering het plan der annexatie van Bosnië en
Herzegowina opkwam, riep Iswolsky Tsjarikof naar
St. Petersburg, om hem op 't ministerie van Bui
tenlandsche Zaken behulpzaam te zjjn.
Het beeld van Tsjarikof's diplomatieken vor-
miDg zou onvolledig zjjn, zoo wjj niet vermelden,
dat hij kort na den val van Bismarck secretaris
der Russische legatie te Berljjn was. Het schjjnt
echter, dat Tsarikof gedurende zjjn verblijf in
Pruisen zich geenszins tot een vriend van Duitsche
toestanden en denkbeelden ontwikkeld heeft.
DUITSCHLAND.
Keizer Wilhelm, de keizerin en prins Oscar zjjn
gisterochtend om 10 u. 30 m. uit Potsdam naar
Venetië vertrokken.
FRANKRIJK.
Clemenceau, de Fransche minister-president,
heeft de volgende lastgeving aan de betrokken
ambtenaren gezonden»Het voortdurende landen
van vreemde luchtballons heeft de regeering
genoopt zich met die zaak bezig te houden. Zjj
heeft besloten, dat de ballons het voorgeschreven
invoerrecht moeten betalen en verdef beschikt, dat
de ambtenaren bjj een landing aldus moeten han
delen: Zoodra een vreemden ballon op Fransch
gebied neerkomt, moeten de burgemeesters, poli-
tuoverheden of bizondere commissarissen onver
wijld de prefecten daarvan verwittigen en de tol
beambten waarschuwen. Is er ter plaatse geen
tolbeambte, dan zjjn de ambtenaren der indirecte
belastingen aangewezen om de tolformaliteiten te
vervullen. De ballon moet in beslag bljjven tot
de tol betaald is. Voorts moeten de luchtschip-
Pers bun namen, voornamen, stand en woonplaats
°Pgeven. Zjjn het militairen dan hun rang en de
afdeeling troepen, waartoe zij hooren. Verder
boeten de burgemeesters en politie-overheden er
zich van vergewissen, of de ballontocht slechts
voor wetenschappelijk doel is geschied en de
luchtschippers geen verspieding hebben bedreven.
üe ambtenaren moeten mg aanstonds telegrafisch
bericht van de landing van een ballon geven. Ik
verzoek den prefecten, onder-prefecten, burgemees
ters en commissarissen van politie deze lastgeving
nauwkeurig uit te voeren."
1 ITALIë.
De Paus zal een geheim consitorie houden op
29 April. Hjj zal verschillende bisschoppen benoe-
men en de kardinalen de op handen zjjnde heilig
verklaring van den gelukzaligen Clement Marie
Hofbauer aankondigen. In dit consitorie zullen geen
kardinalen benoemd worden.
De openbare of half-openbare consistories zullen
plaats hébben op 12 of 15 Mei. Deze zullen worden
bjjgewoond door de bisschoppen, naar Rome geroe
pen voor de heiligverklaringen, die zullen plaats
bebben op 20 Mei, Hemelvaartdag.
De congregatie der riten is tegen 20 April bij
eengeroepen, ten einde definitief uitsdraak te doen
o'er de heiligverklaring van den gelukzaligen Hof-
bauer. Het decreet zal plechtig worden afgekon
digd in April.
Ter gelegenheid van de aanstaande feesten
van Jeanne d'Arc, is de kerk van St. Louis des
Francais te Rome rjjk versierd. De rector van St.
Louis heeft gewild dat Jeanne d'Arc aanstonds een
altaar zou hebben in de kerk. Een standbeeld van
Jeanne d'Arc, voorloopig in pleister, maar dat in
marmer zal worden uitgevoerd, is op een altaar
geplaatst, overdekt met eenen sluier. Eerst na de
plechtigheid in St. Pieter op 18 April, zal de
sluier worden weggenomen.
In St. Louis zjjo ook een groot getal draagbare
altaars opgericht, welke toelaten daar 300 missen
te celebreeren. Ook in de andere Fransche kerken
te Rome, Trinitè de'Monti, St. Claude des Bour-
guignons en St. Nicolas des Lorrains zullen missen
gecelebreerd worden.
De
versiering van de kerk, aangebracht onder
leiding van mgr. Guthelin, zal later naar Franjtrjjk
worden gezonden, om de Triduüms in verschillende
bisdommen op te luisteren.
Na de plechtigheid in St. Pieter op 18 April,
zal het beeld van Jeanne d'Arc in de kerk ont
huld worden, 't Is dus daar dat men haar de
eerste maal openbaar zal vereeren.
Mgr. Guthelin heeft voor de Maagd van Orleans
de kapel gekozen, die reeds was toegewjjd aan de
H. Jeanne de Valois. De twee Jeanne de Franse
zullen dus in dezelfde vereering veréenigd zjjn.
PERZIë.
De correspondent van de »Nowoje Wremja" te
Teheran heeft een audiëntie gehad bjj den sjah,
in den loop waarvan hjj de vraag stelde, waarom
de sjah de in beginsel door hem verleende grond
wet niet invoerde. Hij zou daardoor een eind kun
nen maken aan het vreeseljjke lot der stad Te-
bris, die zich alsdan onmiddelljjk zou overgeven.
De sjah antwoordde, dat de bewoners van
Tebris niet streden om de grondwet, maar dat
zjj rebellen zjjn, die gestraft moesten worden.
Tebris zou binnenkort ingenomen worden, en de
keizerlijke troepen moesten de belegering voort
zetten. Rusland zal, aldus de sjaj), binnenkort
overtuigd worden van de onveranderlijke vriend
schap, zoowel als van het vertrouwen, dat de
sjah in dat rjjk stelt.
Ondertusschen heerscht er in Tebris ontzet
tende hongersnood. Brood is slechts met geweld
van wapenen te verkrjjgen, en in geval deze nood
blijft aanhouden, zal Tebris zich wel moeten over
geven.
De Perzen zjjn zeer verwonderd over de Rus
sische politiek, die eenerzijds de invoering van een
grondwet van den sjah eischt, en aan den anderen
kant de onzinnige belegering van Tebris, door de
troepen van den sjah, in de Russische invloeds
sfeer toelaat.
De blijde verwachting.
Naar men verneemt, heeft H. M. de Koningin
gunstig beschikt op het verzoek van den Briel-
schen gemeenteraad om bjj de aanstaande bljjde
gebeurtenis ook in den Briel de saluutschoten te
doen afvuren, geljjk aldaar van oude tjjden het
bjj alle belangrijke gebeurtenissen in het Oranje
huis het geval was.
Tweede Kamer.
De leden van de Tweede Kamer der Staten-
Generaal zjjn thans in openbare zitting opgeroe
pen tegen Dinsdag 20 April a.s. des namiddags
half twee.
Een mooi Paaschgeschenk.
Het Centraal Bureau van de K. S. A. te Leiden
ontving met het Paaschfeest van een onbekende
f100.—
Het Ned. R. K. Secretariaat van Spoor- en
Tramwegpersoneel „St. Raphaël".
houdt zjjn 6e Jaarvergadering op Zondag 25 April
4909 te Rozendaal.
De Dagorde is aldus
I. 11.20 (stadstjjd) samenkomst van alle ver-
eenigingen op het stationsplein om in optocht te
gaan naar de kerk (slechts 3 d 4 minuten van het
station).
II. 11.30 (stadstjjd) H. Mis, opgedragen door den
algem. adviseur in de kerk van den H. Antonius
(Bergstraat.)
III. 12 uur (stadstjjd). In optocht naar den
Katholieken Kring.
IV. Algemeene bijeenkomsta. Opening door
den voorzitter, b. Bondslied, c. Verslag secretaris
en penningmeester, d. Verslag Rechte Spoor. e.
Rede door den weleerw. pater fr. Borroraeus de
Greeve O. F. M. te Vorden. f. Installatie der nieuw
gekozen Bestuursleden door den Alg. Geest. Advi
seur. g. Sluiting door den voorzitter.
Castro.
Een redacteur van de »New York Herald" heet
te Point-é Pitre een onderhoud met Castro gehad.
Castro protesteerde hevig tegen Frankrjjk. Hjj
wilde voor de gansche wereld verklaren, dat het
schande was, een stervend man, die nooit iets
misdreven had, aldus te behandelen. Hjj bad gewei
gerd een passagebiljet te koopen voor de reis met
de VersaillesDe Fransche autoriteiten betaalden
zjjn overtocht. Hjj wilde in Venezuela enkel zjjne
landerijen en zjjn fortuin voor het gerecht opeischen,
mug.
