Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
»,ru7feggi;rs'rdi
-•* ™r^trsidTi,r.roolioh*-
-rïïï^rhen'daarvoor b^" pLsei^ka
32ste Jaargang.
Dinsdag 27 April 1909.
No. 9397.
ESliiZL4* pa,,die"",iM'1
Alumert o; is
feuTlletor
1161 oalis ficlltolrort ZnadagstM
prijs 10 c. peel, 0.45 p. ana, f 135 j. 3 ad
JSXJïde bd0<"",'g ,0"2Sn
Offlcieele berichten.
Kennisgeving.
Pandjeshuizen.
Waarom zij niet trouwen wildeT
kJ7L'|.gdSgYike,'kel9 'w*a-
Zkdtnreigerd indien: te duchten is, dat de
Buitenlandsch Nieuws.
ABONNEMENTSPRIJS:
<re.k 10 cent. Fnu,co?èr 45 P«'
week lOceS poTtorXfHcEC^ 46 cen' en P»
Afzonderlijke nummers 2 cent. Nederland f 2.- per kwartaal.
«liuiiuernjite nummers a cent j 1
BureauBOTERSTRAAT 50.
PRIJS DER ADVERTENTIëN:
Van 16 regels 0.92 met inbegrip ran bewijsnummer.
Elke regel daarboven lö cent. iBtëH 'fashti feiüd fel j
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend.
Ingezonden mededeelingen 25 cent per regel.
Voorherhaaldelijk adverteeren worden uiterst bil-
1 jj k e overeenkomsten aangegaan.
Telefoonnummer 85. Postbus no. 39.
Schietoefeningen.
ve^L BURGEMEESTEE van Schiedam,
vftn den heer Sta&tsra&d ibd
HoÏÏrf dCra \°nin8in in ProriS Zuit
de schïêJ aanda.cht van belanghebbenden bjj
ae scheepvaart op het navolgend bericht
nt kens mededeeling van den Majoor Komman-
in i„an. h6t K°rp,S Pants«fort artillerie zullen
l.VKf P Van dlt Jaar schietoefeningen met
licht en zwaar geschut worden gehouden van het
fort Hoek van Holland; met licht Zchnt ?n 1
maanden Mei, Juni, September en October met
zwaar geschut in de maand Juli, 6t
een Th geschutvuur wordt onveilig gemaakt
ïlaglen Vahet h dk°0r het f°rt en ^eroode
«ggen, bfl het schieten met licht eeschut tnt
«waar11 geschut 31°° M'' het schieten met
van het fort °P 660 afetand van 9000 M.
fortPeedn rrlf1* gevuurd *ordt. «al van het
uur o ag Waaien' van minstens vier
Sen aünZTZ 3 uren halfstok - vóóï
op iederen schfetda^.6111Dgen het einde daarvan,
Schiedam, 27 April 1909.
-iL~" t De Burgemeester voornoemd,
M. L. HONNERLAGE GRETE, W.B.
De beweging, welke in den iaatsten tjjd in ons
a 18 ontstaan tegen het steeds meer voort-
Door de regeering is thans bjj de Tweede Kamer
een wetsontwerp ingediend tot regeling van de
banken van leening, waarin zeer ingrijpende en
doeltreffende bepalingen worden voorgesteld om
een einde te maken aan het uitbuiten van hen
die in handen vallen van de tallooze woekeraars'
wier bedrijf vooral in de groote steden schrome
lijke ongerechtigheden te aanschouwen geeft.
Na een breedvoerig historisch overzicht te
hebben gegeven van de werking van de gemeen-
j banken van leebing en van het ontstaan
jan de zoogenaamde pandjeshuizen met de daar-
wJei ?d? Dadeelen> betoogt de minister van
bmnenkndsche zaken dat bescherming van een
breeden zoom van de bevolking hifr ingrijpen
or den wetgever vordert. «grepen
De voorgestelde wettelijke regeling is ontworpen
telnU J ?6 gr0DdslageQ: Voor de gemeen-
vr:?u a u *an ening worde zooveel mogelijk
vrijheid van beweging gelaten.
De wet kan de gemeenten niet dwingen den
doï deD W0Cker der Paodjeshuizen op
doeltreffende wflze aan te binden, maar men mag
EL K,VlrWaChten Van den drang der ontwa-
kende publieke meening. Aan particulieren worde
2)
w (Slot).
nZoo", ging van Holten lot zich zelf .nnrf
schijnt toch nog niet zoo dom te zij'n L ik biina
vreesde. Maar let nu ook verder goed op. Qisek
wil niet met mjj trouwen, ofschoon ze mij lief heeft
en daar kan dus niets anders achter steken dan de
een of andere verdachtmaking, bijvoorbeeld bjj
wqze van een anoniemen brief. En nu we dus
oo de oorzaak van het blauwtje gevonden hebben,
bet verder niet zoo heel moeiljjk wezen, die
rzaak uit den weg te ruimen.
te oeK .?envondigste zou natuurlijk zjjn om Gisela
heeft rVven dat men mjj zeker bjj haar belasterd
van dat ik, ofschoon niet wetende wat er
V verteld werd, te voren bereid ben om te
eil dat het niet waar was. Maar als ik zóo
w zou «6 mjj misschien niet gelooven en dan
W- tusschen ons uit, want ik zou het haar
twjjfeldh11^1''Vergeven a's ze aan mjjn woord ge-
yie»?06 bet, dan aan te leggen, daarover brak hu
Ujread bet hoofd. Êindeljjk, daar
w b,em reddende gedachte te binnen. Het
m^ar gewaagde oplossing, die bjj vond,
kon het t6 zaak °P bet oogenblik was,
veriiewn h«H V,n ,met wordeni dacht hjj. Te
wïien Cn k°n er dus aHeen bij
het houden van een bank van leening toegestaan
onder preventieve en repressieve contróle van de
SeidTng^6 aUt°riteiten en waarborgen tegen
Preventieve contróle wordt verkregen door het
vorderen van toelating door burgemeester en wet
houders, te verleenen onder de in het ontwerp
omschreven voorwaarden. Repressieve contróle
wordt mogelijk door de aan burgemeester en wet
houders gegeven bevoegdheid tot het doen onder
zoeken van het beheer der bank. Waarborgen
egen misleiding eindeljjk worden gezocht m het
voorschrift, dat een register van beleeningen wordt
gehouden, dat een pandbewjjs, behelzende de
voorwaarden veor beleening, wordt afgegeven
zoodat ieder beleener nauwkeurig weten kan, wel
ke plichten hjj op zich neemtdat alleen rente
wordt gevorderd; dat de voorwaarden voor belee-
ning gedrukt en aan ieder belanghebbende en aan
de politie op verzoek verstrekt worden; de over
treding van welke voorschriften gevolgd kan
worden door straf of door intrekking der toelating
Ten slotte wordt den gemeenteraad een wapen in
banden gegeven door de bevoegdheid een maxi
mum van rente te bepalen.
De wet verstaat onder banken van leening alle
inrichtingen, waar gewoonte wordt gemaakt van
het in ontvangst nemen van roerende zaken tegen
g.Ho »M „ld eo hel weder efgeve.
zaken aan houders van bjj de ontvangst van de
roerende zaken afgegeven geschreven of andere
voorwerpen. «uuere
Een en ander is niet van toepassing op inrich-
van leening^LaroTheTliTva^v'V6
recht „ederiekoop e„ iedere a„de,e
Waar e™»"te bet aannemen'
van roerende zaken tegen afgifte van geld met dien
verstande dat zij die de zaken afgeven, in welken
vorm ook de kans behouden, die zaak terug te
n^Tk' desnoods in een gewone opkoo-
perszaak ook kan gebeuren, ligt voor de hand.
Beoogd wordt voorts om het bankiersbedrjjf en
gelijksoortige bedrijven uit te zonderen
Voorgesteld wordt kinderen beneden 16 jaar
laten °f l0£Seü VaD panden toe te
Jlt0elatiDg van Particuliere banken van leening
van de w»E overeenstcmming met de bepalingen
wnr8 of van Plaatseljjke verordeningen zal
nadi? g ",den °f °Verigens misbruiken ten
loca kir de.beJeeners te duchten; de
t 4 Waarm de baKk zal worde° gehouden,
Een van de bekoringen, die de pandieshnishnn-
ders hebben voor het publiek, is dat wie hen
bezoekt niet in het oog valt. Daarom wordt
bepaald d*t op of terzjjde van elke deur, die toe
gang geeft tot het perceel waarin de bank wordt
gehouden, duideljjk zichtbaar is aangebracht een
wit bord, waarop in zwarte letters duideljjk lees
baar is te lezen: »Pandhuis".
De termjjn, na welken, gerekend van den dag
der beleening, het pand, indien het niet gelost is,
verkocht kan worden, mag niet korter dan zes
maanden zjjn.
De panden worden door den houder van de
bank tegen brand- en diefstalschade verzekerd.
Geljjk hiervoren is gemeld, zal de gemeenteraad
een grens voor de rente bepalen. Bepaling van
de rente bjj de wet acht de minister niet doenljjk.
B. en W. kunnen te allen tjjde door een of
meer bjj schrifteljjke lastgeving aan te wjjzen
personen in de banken van leening een onderzoek
doen instellen naar het beheer van de bank. De
houders moeten aan die personen alle inlichtingen
of inzage van bescheiden verstrekken.
B. en W. kunnen een schrifteljjke waarschuwing
zenden aan den houder van een bank, door of voor
wien of in wiens bank wordt gehandeld in strjjd
met een der bepalingen der wet, die voorts de
wjjze van intrekking der toelating regelt. Teg^n
de intrekking bestaat beroep bjj Ged. Staten open.
Het ontwerp bevat voorts straf- en overgangs
bepalingen.
Hjj die zonder de vereischte toelating een bank
van leening houdt, wordt gestraft met hechtenis
van ten hoogste zes maanden.
Bc wet kan worden aangehaald onder den titel
van nPandhuiswet".
een
man
Mejuffrouw.
Ik moest u wel nooit lief ffehnri v. ku
niet ook nu vuritr beminnL hebben en u
woord, dat u mij fisteren r' wann?er bet ant-
neergeslagen had. Maar f D'et diep ter-
wanhopiger zjjn dan ik nn h Z°U, lk nog veel
hoop en zelfs biina de ,k niet de
nog in orde zal Cen had' dat alles
vernomen, dat men mü eei) .toeval heb ik
beeft. Ik zou ook haast d ^vaar u belasterd
bjj u verdacht gemaakt heeft eTben8^" miJ
hem ter verantwoording voornemens,
veel van hetgeen hii van .roePen- Want ofschoon
daad waar iSg - er was V"?1* beeft' Oer
sterk overdreven is. Nu zou^ t° ■•rLdat zeer
mogeljjk zjjn, alles eenvoudiE ,heei goed
maar dat houd ik voor onman°n T-ag loochenen,
voor het onrecht da? ik ESEÏl F ht Ik WÜ
volgen dragen. Met recht zoudt u de ge"
van mjj afwenden, als ik Un Z'a minachtend
gevolgen mjjner daSn °iet bad'd?
gebeurd is, Jaat zich intus'cben niet
deren, hoezeer ik het ook betreuf V6ran"
echLr meiulïreonwrDStig be!erschaP beloven. Gjj
Zooals dT knn nl m°e' verg,ffenis schenken
celden zoo is ugtn gfna e voorrecbt kunnen laten
mild ons H r ook bet voorrecht der vrouwen,
mild, goedhartig eu toegevend te zjjn. De liefde
DE TROEBELEN IN TURKIJE.
Constantinopel is de staat van beleg afge
kondigd en Machmoe(j Sjefket Pasja heerscht met
onbeperkt gezag. De Nationale Vergadering houdt
zich onledig met het goedkeuren en bestendigen
van de maatregelen door den militairen dictator
genomen. De krijgsraad is bijna voortdurend
bjjeen en velt een reeks vonnissen, die den lieden,
die eventueel nog over verzet mochten denken tot
voorbeeld kunnen dienen.
Nu alles vrjjwel atgeloopen is, bemerkt men dat
het ^tamboelsche garnizoen zich moedig en hard
nekkig tegen de aanvallende overmacht verdedigd
beeft. Be meerderheid van het garnizoen der ka
zernes Tasj Kiskl was gewond, 1000 zwaar ge
wonden worden verpleegd en men heeft 300 dooden
gevonden. De 3000 man verdedigden zich tegen
10 bataljons, voorzien van machinegeweren. Vjjftig
soldaten van de garde stonden meer dan 300 aan
vallers. Verschillende staaltjes van grooten hel
denmoed worden bericht. Zoo drong men een der
kazdrnes binnen, waar een soldaat, geleund tegen
vergeeft alles, of het is de groote echte ware,
liefde niet.
Kunt gjj mjj vergifienjs schenken, dan ben ik
de gelukkigste der menschenvergeeft ge mij
ecuter niet, dan is mjj dit een bewjjs, dat uw
lieiae tot mjj niet half zoo groot is als de mijne
en aan zal ik ook onder uw antwoord van gisteren
met meer 1 jjden. Ik weet dan immers, dat ge
rofl och niet gelukkig gemaakt zoudt hebben.''
»Drommels, dat laatste is toch eigenlijk wel een
beetje sterk gezegd," dacht van Holten. Een
oogenblik Was hjj van plan den brief opnieuw te
schrijven, maar dadeljjk verwierp hjj deze gedachte
weer. nLaat staan wat staat", dacht hjj. »Hoe
energteker ik optreed, hoe meer kans op succes."
En hjj schreef verder»Ik zend u dezen brief
door mjjn knecht en ben den geheelen namiddag
tbwS Wa°btend op uw antwoord,
enheid meeste hoogachting en innige toegene-
Uw
Van Hoi.ten."
Vjjf minuten later was zjjn knecht met het
ePlb e, °nderweg, en een uur later had hjj het ant
woord al m handen.
uln Was van Holten allerminst lafhartig uitge-
a 'a maar ditmaal ontbrak hem toch bijna de
moed den brief te openen.
K-Ler ,wat goeds in staat, Peter", sprak hjj'
wfr Je een 8ulden van mjj."
i u* V0j§eDde oogenblik vloog de luitenant zjjn
knecht van bljjdschap bjjna om den hals. Hoera
e ei' rieP hjj uit, »ik ben verloofd." Als ge-
deurpost, op de aanvallers stond te vuren. De
man werd doodgeschoten en toen men zjjn lijk
voorbjjging, bemerkten men, dat hjj op 8 plaatsen
gewond en zjjn linkerarm verbrjjzeld was.
Een aantal Stamboelsche troepen is met artil
lerie in het gebergte gevlucht. De troepen der Jong-
Turken waren te vermoeid om hen achterna te
zetten. Men is van oordeel, dat de vluchtelingen
zich in het gebergte zullen verschansen en de
Jong-Turken zooveel mogeljjk nadeel zullen toe
brengen.
Een correspondent van de sDaily Chronicle"
seint aan zjjn blad het een en ander over een
bezoek aan Yildiz. Voorzien van een vrjjgeleide
van Enver bey kon hjj tot zoover doordringen.
Daar sprak hjj met Mendouch pasja, comman
dant van des Sultans Jjjfwacht, die hem zeide
»Wjj zjjn in Allah's hand; ik gaf mjj over op
bevel van Zjjne Majesteit". De Sultan heeft beloofd
te Yildiz te bijjven om hem aan die belofte te
herinneren, heeft men echter een kanonneerboot
vlak voor Yildiz gestationneerd.
Dezelfde correspondent beschrjjft ook de troepen-
der Jong-Turken. De gewone troepen uit Saloniki
zoo schrjjtt hjj worden versterkt door aller
lei ongeregelde benden van Bulgaarsche, Macedo
nische en Albaneesche vrjjwiliigers, een dappere,
maar ruwe en woeste bende, sommigen met schape-
veiien om de beeneD, anderen blootsvoets. Er zjjn
grjjsaards van 70, en jongens van 14 a 15jaar bjj.
De militaire attache's van Oostenrjjk en Duitsch-
land hebben gister de bevelvoerende officieren
geluk gewenscht met den goedeu uitslag der mili*
taire operaties en het herstel der orde.
Het blad jTurkjje" meldt, dat er 1140 slacht
offers begraven zjjn.
Gistermorgen had Konstantinopel bjjna weer
haar normaal aanzien. De winkels waren geopend
en de plaatseljjke gemeenschapsmiddelen hersteld.
In zjjn proclamatie heeft Sjefket pasja gezegd,
dat hjj gekomen is om den aanslag op de grond
wet te verjjdelen en de sjeriat te bevestigen. Hjj
heeft verder ean uiteenzetting gegeven van de door
het leger uitgevoerde operaties en voegde daaraan
toe Tbans zjjn alle kazernen, militaire instellingen
en po.ten bezet. De orde is hersteld, heet het
verder, en maatregelen ter bescherming zjjn ge
nomen. Ten slotte noodigde hjj de bevolking en
de staatsambtenaren uit den arbeid te hervatten,
zoo niet, dan zullen zjj overeenkomstig de voor
schriften der wetten behandeld worden.
De vraag, wat er met Sultan Abdoel Hamid
gebeuren zal, bljjft nog steeds open. Voor de af
zetting van den sultan is een besluit noodig van den
Sjeik pel-Islamdat deze wel over te halen zou
zjjn, wordt niet betwjjfeld. Men vreest echter, dat
men er niet zoo veel bjj winnen zal. De sultan
verklaart steeds, dat hjj boven alles getrouw is
aan de constitutie, zoodat er volgens de verkla
ring van verschillende Jong-Turksche leiders
hoorzaam ondergeschikte verheugde de knecht
zich over de verloving van zjjn meester, maar
de gulden in zjjn zak deed hem toch eigenlijk nog
meer plezier.
Stralend van vreugde ging hjj de slaapkamer
binnen om voor zjjn meester de beste uniform
klaar te leggen, terwjji van Holten nog telkens
weer Gisela's antwoord herlas
»Ik verg«et je alles en ben trotsch op je, dat
ge den moed oer waainem geüad neot eu met
tracht te loochenen is Maar myn iietde is groo-
ter dan je ueukt en ik ben gelukkig je te kunnen
vergeven-"
Stralend van geluk begaf van Hollen zich naar
de woning zjjner bruid, die ai vergaf ze hem
dan ook, toch niet naliet hem over zijn vermeen
de misdrjjven duchtig onder handen te nemen.
Van Holten was schjjnbaar te vol berouw om
er een woord tegen in te leggen, en volgens zjjn
zeggen was hjj door zjjn eerewoord gebonden om
er over te zwjjgen, op welke manier hjj van de
tegen hem gerichte beschuldiging kennis gekregen
had.
Dat nam Gisela hem wel eeaigzins kwaljjk
maar ze berustte er in, toen van Holten haar
verzekerde, dat hjj den beschuldiger geen reken
schap zou vragen.
De geheele waarheid vernam Gisela eerst veel
later, en ze was er zoo boos over, dat ze beoaaS
de verloving terstond afgebroken zou hebben -
wanneer ze met op dat tijdstip ai sinds eenige
maanden mevrouw vau Holten geweest was I