Staten-Generaal.
Binnenland.
Stads- en Gewestelijk Nieuws.
De blijde verwachting.
in 1861 werd opgevolgd door zijn broeder Abdoel
Azis, 18611876, daarna pas door zijn zoon Moe
rad V, die, na een regeering van slechts drie
maanden vervangen werd door den tweeden zoon
van Abdoel Medjid, den nu afgezetten sultan Ab
doel Hamid.
Uit deze opvolging blijkt, dat in Turkije dus
niet de oudste zoon van den regeerenden vorst de
meeste aanspraak op den troon heeft. Ware dit het
geval, dan zou ook nu een der zonen van Abdoel
Hamid, doch niet Reschad Efïendi, tot het bewind
geroepen zijn geweest, In Turkse geldt echter
bij de opvolging de vier eeuwen oude regel, dat
steeds de oudste prins uit het geslacht Osman
sultan zal zijn, en daar Reschad EiTendi zich in
het hoogste aantal jaren kan verheugen, was hij
de aangewezen persoon. Of hü in andere opzich
ten evenzeer aangewezen is, onder de tegenwoor-
moeiljjke omstandigheden de regeering te aanvaar
den, is aan twijfel onderhevig.
Zeker is het, dat, indien geschiktheid of popu
lariteit eenig gewicht in de schaal had gelegd,
Reschad EiTendi nimmer tot sultan zou zijn uit
geroepen. Hjj wordt ons geschetst noch als man
van groote bekwaamheden, nóch van eenige po
pulariteit.
Blijkens hetgeen de laatste weken omtrent Re-
chad Effendi, als vermoedelijk troonopvolger in de
bnitenlandsche dagbladen werd medegedeeld, voe
len de Jong-Turken weinig genegenheid voor den
nieuwen sultan, doch men haat hem evenmin.
Men vreest hem niet, maar verwacht ook niets
van hem. Wat zijn bekwaamheden betreft, Reschad
Eifend is opgevoed als alle Osmaansche prinsen,
ver van de buitenwereld, onbekend met de toe
standen in hun land. Maar hij is ten minste in
staat, zjjn naam te schrijven, en zal, naar men
hoopt, van genoeg gezond verstand blijk geven,
om van deze kunst gebruik te maken, ais een
minister hem een stuk ter onderteekening aan
biedt. Immers, het is niet de hoofdzaak wie op
den troon zetelt, doch de vraag is slechts, welke
mannen rond den troon zjjn geschaard. Indien
slechts de besten en bekwaamsten hiertoe zjjn
uitverkoren, kan alles goed gaanwie in naam
de regeerende vorst is, bljjlt van ondergeschikt
belaDg.
Een voordeel aan de opvolging van Reschad
Efïendi verbonden, bestaat hierin, dat door het
vasthouden aan de oude opvolgingswet moeilijk,
heden voorkomen worden, daar tegen een inbreuk
op den ouden regel ongetwijfeld van verschillende
zjjden heftig geprotesteerd zou worden.
Men kent Reschad Efïendi feitelijk te weinig
om een beslist oordeel over hem te kunnen heb
ben. Hg maakt den indruk, een kalm en beza
digd persoon te zjjn. Zjjn houding is statig,
eenigszins phlegmatisch, zelfs onverschillig, zjjn
gelaat, dat niet onknap is, spreekt niet van intel
ligentie. Op geestelijk gebied staat hij blijkbaar
bjj zjjn voorganger ten achter. Hjj is generaal in
het leger, doch trad bjj geen enkele gelegenheid
op den voorgrond. Juist door zijn onbeduidend
heid zal hjj de zaak der Turksche natie geen
schade doen.
De moorden in Klein-Azi
Door een der gezantschappen te Konstantinopel
is een alarmeerend telegram ontvangen, meldende,
dat de troepen, die naar Adana gezonden zjjn, aan
den algemeenen moord op de Christenen te Adana
hebben deelgenomen. Het bericht eischt echter
bevestiging.
FRANKRIJK. j
De Fransche Minister van Marine heeft met het
oog op alle eventualiteiten, die met 1 Mei ver
wacht kunnen worden, een reeks bijzondere maat
regelen getroffen. Voor Havre, St. Nazaire, aan
de monding van de Gironde te Port Vendres en
de Golf Juan zullen oorlogsschepen met een in
stallatie voor draadlooze telegraphie gestationneerd
worden. Deze schepen zullen in verbinding staan
met Duinkerken, Cherbourg, Brest, Lorient, Ro-
chefort, Toulon, Parjjs en verschillende andere
plaatsen, zoodat de telegraphische dienst voor de
groete steden althans verzekerd is.
De >Matin" merkt op, dat deze maatregel in
geen geval meer dan behelpen kan beteekenen. De
draadlooze telegrammen kunnen niet anders dan
met Morse-toestellen worden overgebracht, die
onder de gunstigste omstandigheden, bjj nacht en
bjj mooi weer, niet meer dan 600 woorden per
uur kunnen verwerken, terwjjl de Hughes-appa-
raten in denzelfden tjjd 2300, de Baudots 6000
woorden overseinen.
Uit wetenschappelijk oogpunt echter heeft een
dergelijke proefneming op groote schaal veel
waarde.
0OSTENRIJK-HONGARIJE.
De Oostenrjjksche Kamer van afgevaardigden
heeft gister haar werkzaamheden hervat.
Bienerth, de minister-president gaf een over
zicht van de algemeene politiek, en zeide dat de
kwestie van Bosnië en Herzegowina geëindigd is.
De betrekkingen met den Zuidelijken buurman
zjjn verbeterd. Wjj danken aldus ging de mi
nister-president voort deze gelukkige oplossing
hoofdzakelijk aan de wijsheid en de liefde tot den
vrede van onzen monarch. De Keizer legde een
uiterste lankmoedigheid aan den dag om den vrede
in Europa te bewaren. Aan zjjne liefde tot den
vrede paarde de Keizer krachtige en consequente
politiek van den minister van buitenlandsche
zaken. De spreker vervolgdeBewust van de
rechtvaardigheid onzer zaak en de gematigdheid
onzer eischen, konden wjj den weg van oprecht
heid volgen. Een dergelijke politiek kan echter
slechts gevolgd worden _door een staat, die ook
sterk genoegd is jom een goeden zaak te doen
triomfeeren. Het vertrouwen op onze kracht
was gegrond op onze militaire macht en
op het vertrouwen in onze bondgenootschap
pen. Duitschland stelde zich met onschok-
bare trouw aan onze zjjde. Het Oosten-
rjjksch-Duitsche bondgenootschap heeft weder
getoond te zjjn een bjjzonder krachtig klinkend
instrument in het Europeesch concert. Dit vrede
lievend bondgenootschap, dat gedurende 30 jaren
een werkdadigen waarborg voor den vrede vormde,
zal ook in de toekomst deze taak vervullen. Wjj
kunnen dus met een gerust geweten de latere
ontwikkeling van den bestaanden stand van zaken
aan de Zuid-Oostelijke grens afwachten. Ten aan
zien van Turkjje, zeide spreker, dat er voor Oos
tenrijk-Hongarije geen enkele reden aanwezig is
om zjjn terughouding en afwachtende houding te
laten varen. De Donau-monarchie wenscht met
alle Balkanstaten in vriendschap in vrede te leven.
BULGARIJE.
Het ïFremdenblatt" deelt mede, dat de Oosten
rjjksche gezant te Sofia de opdracht ontving, aan
de Bulgaarsche regeering te melden, dat Oosten
rijk de onafhankelijkheid van Bulgarije erkent.
Italië erkent eveneens de onafhankelijkheid van
Bulgarije.
i TWEEDE KAMER.
Zitting van Dinsdag 27 April.
Voortgezet wordt de behandeling van de inter-
pellatie-D uymaer van Twist omtrent
het Koninklijk Besluit betreffende de keuring van
vee en vleesch.
De Minister van Landbouw, Njjver-
heid en Handel, den interpellant beantwoor
dende, wees er op, dat het doel van de wet om
trent de keuring is de zorg voor een behoorlijke
markt van ons vleesch, een groot algemeen belang
waarbij niet, zooals de interpellant bljjkbaar doet,
te veel gelet kan worden op mogelijke benadeeling
van kleinere belangen.
De Minister erkende, dat er wellicht schaduw
zijden aan de uitvoering der wet zjjn verbonden,
maar een nieuwe wet is nooit dadelijk in alle
volmaaktheid uit te voeren en men zal door over
gangsmaatregelen geleidelijk tot een goed resultaat
moeten komen. En daarom is de eisch van inter
pellant om het Koninklijk besluit van 26 Maart
j.l. verder niet uit te voeren en den toestand
betreflende de keuring te laten zooals hij is, be
zwaarlijk in te willigen.
Het bestreden Kon. besl. was vastgesteld in
overleg met de belanghebbende. Van bureaucratie
was bjj de directie van den landbouw niet veel te
bemerken. En er was dan ook eigenlijk geen
reden om het minimum te verlagen voor keurin
gen op onbepaalde tjjden. Dat was voor de rege
ling van personeel en controle niet anders te doen.
Maar de Min. wees er op, dat het nieuwe Kon.
besl. den weg opende om te komen niet alleen tot
verlaging van het dagminimun doch ook van
maand- en jaarminimum. Ook verschikking van
dagen voor de keuring zou mogelijk zijn.
Na repliek van den interpellant en van den
Minister, betoogde de heer Smeenge, dat het
verkeerd was geweest het Kon. Besl. van 26 Maart
uit te lokken, dat dan ook door dat van 12 April
werd gevolgd, dat ten aanzien der minimumbe
taling verbetering bracht- Hjj betwijfelde eeniger-
mate of het departement volkomen op de hoogte
was van de betrokken belangen. Z.i. behoorde de
bestaande toestand nog eenige maanden te worden
bestendigd.
Spreker betoogde verder, dat al is bet bevor
deren van een goede markt voor ons vleesch een
groot algemeen belang, toch gezorgd dien te worden,
dat de winst niet uitsluitend kome in de zakken
van de groote slachterijen
Ook de heer Hugenholtz zette uiteen dat
het kleinbedrijf in deze niet mag geschaad worden
en dat het voorschrift van vaste dagen en vaste
uren voor de keuring en de eisch omtrent het
keurloon de ongelijke concurrentie schept.
De heer R e y n e, van meening, dat de heer
Duymaer van Twist een overdreven voorstelling
heeft gegeven, verdedigde de regeling geljjk zjj
door den Minister is gegeven.
De heer Van Wichen, acht het keurings-
minimum niet te hoog voor groote, doch wel voor
kleine slachterijen.
De heer VanCitters gaf in overweging
om bij ontstentenis van den aangewezen keurmees
ter, den districts veearts bevoegdheid te verleenen
die keuring te verrichten.
Na repliek van den Minister en eenige -an
dere replieken werd de interpellatie gesloten.
Hierna nam het debat over de
Schepenwet.
een aanvang.
De heer Plate verklaarde, dat hjj neiging
heeft tegen het ontwerp te stemmen, doch vast
staat zijn stem nog niet.
De heeren Mees en Schaper verdedigden
het ontwerp.
Heden, Woensdag, voortzetting.
De blijde verwachting.
Men meldt uit Den Haag:
De commissie tot versiering en verlichting van
den Kneuterdijk, droeg de uitvoering van haar
ontworpen verlichting en versiering naar de geëx
poseerde plannen van den architect S. De Clercq,
op aan het Electrotechnisch Installatiebureau der
firma Looienga en Co. alhier. Deze versiering,
welke aan beide zijden van den Kneuterdijk zich
zal aansluiten aan de ontworpen eerepoort voor
de Hooge Nieuwstraat, belooft een alleszins fraai
geheel.
Op het plein voor het Paleis op den Kneuter
dijk zijn vier electrische booglampen geplaatst,
bestemd om tijdens de serenade van het Haagsche
Comité voor Volksfeesten het terrein te verlichten.
Minister Heemskerk naar Indië
De Haagsche correspondent van de-»Tel" schrijft;:
Met groote hardnekkigheid bljjft te 's-Gravenhage
het gerucht loopen, dat de gouverneur generaal van
Nederlandsch Indië, de heer Van Heutsz, in het
komende najaar zal aftreden, en, indien de rechter
zijde bfj de Juni-verkiezingen in de meerderheid
komt, zal worden opgevolgd door mr. Th. Heems
kerk, den tegenwoordigen minister van Binnenland-
sche Zaken. Vervolgens zou dan de openvallende
ministers-plaats worden bezet door dr. Kuyper. Ik
geef dit bericht natuurlijk onder voorbehoud, maar
kan er toch bijvoegen, dat er enkele bijzonderheden
zijn, die het geloofwaardig maken.
In verband met bovenstaande mededeeling laten
wij hieronder een bericht volgen, dat wij gister
avond in »Het Centrum" aantroffen
Naar men uit goed onderrichte bron te Batavia
verneemt, heeft de heer Van Heutsz aan verschil
lende personen medegedeeld, dat hij nog dit jaar
zou aftreden.
Castro.
In een telegram aan de sKölnische Zeitung"
uit New-York wordt melding gemaakt van een
gerucht uit Caracas, volgens hetwelk president
Gomez meegeholpen heeft, om Castro reisgeld te
bezorgen. Mevrouw Castro is op het stoomschip
Guadeloupe, dat nu op de thuisreis is, te La Gu-
aira, de havenstad van Caracas, aangekomen. Haar
reisgezel kreeg vergunning om aan land te gaan.
Reuter seint d.d. 27 dezer uit Palma (Majorca)
De gouverneur, in kennis gesteld met het gerucht
dat Castro binnenkort op de Balearische eilanden
komt, heeft de regeering gevraagd, welke hou
ding hjj zou moeten aannemen als dit inderdaad
gebeurde.
Tweede Kamer-verkiezingen.
ZWOLLE. De districtsvereenigingen der Christ.-
Hist, Unie in het kiesdistrict Zwolle, hebben den
heer A. baron van Dedem (aftr.) wederom candi-
daat gesteld voor de Tweede Kamer.
SNEEK. De centrale vrijzinnige kiesvereeniging
in het district Sneek heeft den heer C. A. Zelvel-
der definitief candidaat gesteld voor de Tweede
Kamer.
DORDRECHT De a.-r. kiesvereeniging te Dor
drecht heeft op de voorloopige ljjst van candidaten
voor de Tweede Kamer alleen den naam van dr.
Kuyper geplaats.
Volgens de »Dordr. Ct." was dit het voorstel
van het bestuur. Hieriegen kwamen een paar
leden in verzet om tactische redenen en door hen
werd de candidatuur Z. van Schelt voorgesteld.
Na breedvoerige bespreking, waaronder nog als
derde candidaat, ds. Van de Voort van Zfjp werd
genoemd, ging men tot stemmen over, waarbjj
bleek, dat de overgroote meerderheid er voor was,
dr. A. Kuyper alleen op de groslijst te plaatsen
een zeer kleine minderheid wenschte den heer
Van Schelt ook op die lijst, terwijl een paar
stemmen in dezen zin op dr. Van de Voort van
Zfjp waren uitgebracht.
ALMELO. De vrijzinnige kiesvereeniging Almelo
heeft candidaat gesteld voor het lidmaatschap der
Tweede Kamer in het kiesdistrict Almelo den
heer D. v. d. Sluis te Almelo, die de candidatuur
aannam. De heeren G. Jannink en F. Netscher
hadden voor eens eventueele candidatuur bedankt.
BEVERWIJK. De centrale vrijzinnige kiesver
eeniging in het district Beverwijk heeft definitief
candidaat gesteld voor de Tweede Kamer den heer
dr. A. Schuckink Kool.
Opleiding voor marechaussee.
Naar de «Apeld. Ct." meldt, zal te Apeldoorn
een opleidingsschool voor het wapen der mare
chaussee worden gevestigd, onder bevel van den
thans te 's Gravenhage in garnizoen zanden luite
nant-kolonel, terwijl een officier, instructeurs en
leerlingen (een 30 k 50 tal) aldaar geplaatst zullen
worden.
De Papendrechtsche zaak.
De heer C. van de Pol Jr., inspecteur van poli
tie te Rotterdam, is als secretaris toegevoegd aan
den heer W. Voormolen, die met een onderzoek in
zake de Papendrechtsche politie belast is.
Mailbooten Maatschappij „Zeeland".
De eerste der drie in aanbouw zijnde nieuwe
mailbooten van de Maatschappij Zeeland, zal, naar
men verneemt, 28 Mei te water worden gelaten.
K. Reyne.
Het Kamerlid K. Reyne te Haarlem, is benoemd
tot hoofdredacteur van het sUtrechtsch Dagblad."
De bevuiling van H. M. de Koningin moet,
naar wij uit de beste bron vernemen, zeer
aanstaande worden geacht.
Er zijn door ons bijzondere maatregelen ge
troffen om zoodra het bericht van de geboorte
van het Koninklijk Kind bekend zal zijn, het
per bulletin bekend te maken.
Het bulletin zal aan ons bureau, in de Si
garenmagazijnen, café's, enz. worden gepubli
ceerd.
Gemeenteraad.
Op de agenda voor de Openbare Vergadering
van den Gemeenteraad, op Dinsdag 4 Mei 1909,
des n.m. 2 uur, staan de volgende voorstellen
1. Benoeming van een lid der Commissie van
Toezicht op het Lager Onderwijs (vacature Mr»
D. Lodder.)
Aanbevolen worden de heeren1. J. Haima van
der Wal. 2. T. S. Goslinga.
2. Ontwerp-besluiten, modellen B en C, t0'
wijziging der gemeentebegrooting, dienst 1908 en
1909.
3. Voorstel van B. en W. tot verhooging vaö
bet toegestaan crediet voor de kosten van rioleeriog
en bestrating van het Singelkwartier, tengevolge
van uitbreiding dier werken.
4. Verzoek van het Bestuur der Huishoud- en
Industrieschool om verhooging der gemeente
subsidie, met advies van B. en W.
5. Begrooting voor 1909 der Huishoud- en
Industrieschool, met advies der Financieele Com
missie.
6. Adres van D. Maltha en 77 anderen, hou
dende verzoek tot verbetering der Warande, met
advies van B. en W.
7. Verzoeken van de gemeenteambtenaren
Mejuffr. E. van Biene, W. v. d. Graaf en G. H-
Schuurman, om ontheffing van de verplichting om
in deze gemeente te wonen, met advies van B. en W»
Verslag Kamer van Koophandel en Fabrieken»
Het verslag van de Kamer van Koophandel
Fabrieken te Schiedam over den toestand van
Nijverheid, handel en scheepvaart in 1908 is ver
schenen.
Wjj ontleenen hieraan het volgende:
Gedurende het jaar 1908 werden er in onze
gemeente tien branderijen stil gezet, waardoor het
aantal in werking zijnde branderijen van 122 daalde
tot 112. (Onder branderijen worden hier verstaan
panden, waarin het brandersbedrijf wordt uitge
oefend. In één pand zjjn niet zelden meerdere
branderijen vereenigd) Voornamelijk moet dit
worden geweten aan den slechten toestand van
het brandersbedrijf tengevolge van de hooge graan-
en kolenprjjzen en van den in verhouding lage»
moutwjjnprjjs. Het hoofdbedrijf van onze stad heeft
in het afgeloopen jaar dus weer een zeer belang
rijk deel van zijn beteekenis verloren. Ook de
toestand der meeste andere bedrijven gaf geens
zins reden tot tevredenheid. Zoo waren b. v. de
resultaten van het winkelbedejjf ongunstig. Met
die van de vetmesterij en den veehandel was bet
zelfde het geval. De kistenmakerqen en glasblaze
rijen hadden minder werk dan in 1907. Zelfs de
distilleerderijen, hoewel deze bevredigend werkten,
schenen minder voorspoedig te hebben gewerkt
dan in het laatstgenoemde jaar. Indien 1908 .mag
worden gekenmerkt als een jaar van algemeens
malaise, dan heeft derhalve onze gemeente in dis
malaise ruim haar deel gehad.
Toestand van het brandersbedrijf
Terwjjl de graanprijzen hoog en de kolenprijzen,
hoewel lager dan in 1907, toch nog betrekkelijk hoog
waren, was de moutwijnprjjs daarentegen tamelijk
laag en in ieder geval volstrekt niet evenredig aan
de duurte van de prjjzen der grondstoffen, nl. ge
middeld f 9.42 per H.L. tegen f 10.80 in 1907-
Dientengevolge was het afgeloopen jaar voor het
brandersbedrijf zeer ongunstig, al beliep dan ook
de gemiddelde spoelingprjjs f 1.43 per ketel en de
gemiddelde gistprjjs f 0.2764 per K.G. en al was
dus de eerste prijs f 0.29, de tweede bijua f 0.06
hooger ddn het vorige jaar.
In het afgeloopen jaar is aan de branders mee
gedeeld, dat, zoo zjj daartoe het verzoek doeg, aan
hen door den Directeur der directe belastingen
enz. te Rotterdam kan worden vergund, om met
inachtneming van de noodige voorwaarden en be
palingen, tijdelijk proeven te nemen met het ge-,
bruik van tapiocameel als grondstof.
Zooals wjj vermeldden in ons verslag over 1907
werd de Inspecteur der directe belastingen, invoer-;
rechten en accijnzen krachtens ministerieele reso
lutie van 16 Juli 1907 no. 13 (I en A) tot weder-
opzeggens, doch voor niet langer dan 6 maanden
gemachtigd om aan den brander, op diens schrif
telijke aanvraag toe te staan, met aanteekening
op het dubbel van de aangifte tot stoken, alle nog
te verrichten aangeven werkzaamheden ten hoog
ste twee dagen der week vroeger of later te doen
plaats hebben op de aangegeven uren, onder voor
waarde, dat de aanvraag, in triplo in te leveren*
wat vorm en inhoud betreft, zou worden ingericht
naar de voorschriften door hem te geven. Deze
machtiging werd in 1908 tot wederopzeggens
verlengd, met bevoegdheid aan den Inspecteur der
accijnzen alhier, om desverlangd tevens wijziging
toe te staan in de aangegeven uren voor de werk
zaamheden en in de dagen, waarop kunstbeslsg
zal worden bereid.
Ook werd in 1908 aan de branders, die ook
maismeel gebruiken en meer dan 4 bakken tege
lijk beslaan, bij wijze van proef tot wederopzeg
gens vergund, om voor de vermenging van het
droge meel met water eene tijdruimte van IJ uur
in plaats van 1 uur in acht te nemen.
Voorts werd in het afgeloopen jaar aan den
Inspecteur der accijnzen alhier machtiging ver
leend, om aan de branders, die zulks schriftelijk
verzoeken, tot wederopzeggens, doch uiterlijk tot
November 1909 te vergunnen om in het warme
seizoen (van 1 April tot 1 November) reeds te drie
uur des voormiddags met het ruw stoken in hunne
branderijen te beginnen.
Gemeenteverordeningen, speciaal voor het bran
dersbedrijf van beteekenis, zijn er in 1908 door
den Raad onzer gemeente niet vastgesteld.
Een statistiek van de branderijen te Schiedam
en van de daarin geproduceerde hoeveelheid gedis
tilleerd vindt men in bijlage IV.
Toestand der distilleerderijen.
De distilleerderijen in deze gemeente werkten
«git
fr" 'L.'IfjMWilf? -U
!i 1 i?:'1
