Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
32ste"ÜJaarflransr.
Dinsdag 4 Mei 1909.
No. 9403.
Officieele berichten.
K ennisgeying.
Buitenlandse!* Nieuws.
Verspreide berichten.
Binnenland,
L j*1"!!
j i' twjjïi
ABONNEMENTSPRIJS:
nchijnt dTlijks' uitgezonderd Zon- en Feestdagen, en
St in S^edam Per 3 manden ƒ1.35, per maand 45 cent en per
week KJ cent Franco per post door geheel Nederland 2- per kwartaal
Afzonderlijke nummers 2 cent. i
strait^Te^biiari^nVh d^fijks aangenomen aan ons Bureau: Boter-
raat 50 en bij alle Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
BureauBOTERSTRAAT 50.
PRIJS DER ADVERTENTIëN:
Van 16 regels 0.92 met inbegrip van bewijsnummer.
Elke regel daarboven 15 cent. j j
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend.
Ingezonden mededeelingen 25 cent per regel.
Voorherhaaldelyk ad verteeren worden uiterst bil-
lijke overeenkomsten aangegaan.
Telefoonnummer 85. Postbus no. 39.
DRANKWET.
Burgemeester en Wethouders van Schiedam.
brengen .ingevolge art. 12, le lid der Drankwet,
er openbare kennis dat bij hen een verzoek is
ingekomen van JORAN DAVID LEENDERTS,
wonende Broersveld no. 53 alhier, om vergun
ning voor den verkoop van sterken drank in het
kiem, voor gebruik ter plaatse van verkoop in de
benedenlokaliteit van het pand Broersveld no 53-
*n hennneren, dat, ingevolge het 3e lid van
art. 12 der Drankwet, binnen 2 weken na deze
bekendmaking, tegen het verleenen van de vergun
ning schriftelijk by hun College bezwaren kunnen
worden ingebracht.
S c h i e d a m, 3 Mei 1909.
i Burgemeester en Wethouders voornoemd,
M. L. HONNERLAGE GRETE, W.B.
De Secretaris,
V. SICKENGA.
i ENGELAND,
Aan Duitsche arbeidersafgevaardigden, die
Londen bezochten, werd Zaterdagavond een banket
aangeboden, waarbij minister Burns scherp de
chauvinistichejournalisten aanviel die een Engelsch-
Duitschen oorlog willen uitlokken.
De vrees, dat zjj hierin zouden slagen, was kort
van duur geweest, want het volk zag in, dat de
bladen, die een oorlog verlangden dezelfde waren,
die hen ook tot den roemloozen boeren oorlog
hadden aangezet.
Minister Burns was van meening, dat kans op
een oorlog steeds geringer werd. Nooit zou men
beletten, dat Frankrijk, Duitschland, Engeland en
en Rusland tot een ernstig conflict zouden komen.
De arbeidersstand beeft een gezonder inzicht in
den politieken toestand dan de dagbladen, die de
openbare meening moeten leiden.
Het is de plicht van Frankrijk, Engeland en
Duitschland, een vernietigenden oorlog te voor
komen,
De minister heeft de overtuiging, dat de Duitsche
afgevaardigden hun landgenooten zouden berichten,
dat het Engelsche volk aan hun oproep tot den
vrede volkomen beantwoordt.
OOSTENRIJK-HONGARIJE.
Het bezoek van den Duitschen keizer aan Wee
ben zal niet, zooals eerst gemeld werd, van kor
ten duur zy'D, maar de keizer zal een geheelen
dag in Weenen blyven en 's nachts overblijven.
De feesten ter zijner eere zullen alle in den Hof-
burg
gehouden wordeD. Behalve een galadiner
zal ook nog een soiree ten, hove gegeven worden.
P TÜRKIJë.
De correspondent te Konstantinopel van de
Daily Telegraph" heeft Enver Bey wederom
geïnterviewd. Deze verklaarde, dat hij geen vrees
koesterde voor een reactionaire strooming tegen
de Jong-Turken. Want de Oud-Turken hebben
onder het bewind van den vorigen Sultan te veel
te ljjden gehad. Bovendien is het niet waar, dat
de beginselen der Jong-Turken in strijd zouden
zqn met de Mohammedaansche leer. Integendeel,
het Mohammedanisme is zelfs vereenigbaar met
een republiek. Nog verklaarde Enver-Bey, dat
enkel door het geld, dat door de party van den
vorigen Sultan was beschikbaar gesteld, het jongste
soldaten-oproer was ontstaan. Dit geldt zoowel
voor het oproer in Konstantinopel, als voor de
moordpartijen op groote schaal in Klein-Azië. Het
bloedbad in Konstantinopel, dat was voorbereid,
is enkel verijdeld door het binnenrukken van de
Jong-Turken.
Enver Bey verklaarde, ervan overtuigd te wezen
dat het ophouden der groote moordpartijen in
Klein-Azië hieraan was toe te schrijveD, dat niet
verdere geldzendingen voor dat doel plaatsvonden.
Het zenden van troepen door de regeering zal
overal de orde doen terugkeeren.
De berichtgever van de «Daily Telegraph" vroeg
nog of de Jong-Turken er niet bang voor waren,
dat de afgezette Sultan een middelpunt zou wor
den, waar omheen de aanhangers der reactie zich
zullen verzamelen.
Neen antwoordde Enver Bey daarvoor
wordt de ex-Sultan te goed bewaakt; hij is niet
bij machte, nog meer kwaad te doen. EiTzuïks
nog te minder, nu zijn geheele vermogen hem is
afgenomen.
Enver Bey ontkende echter dat de Jong-Turken
Abdoel-Hamid een proces wegens hoogverraad
zullen aandoen. De ex-Sultan is reeds - meende
Enver Bey zwaar genoeg gestraft, nu hjj van
den troon is verwijderd en zich in gevangenschap
bevindt. Enver Bey gelooft, dat er te Konstanti
nopel een honderd terechtstellingen zullen plaats
vinden ën dat ongeveer evenveel veroordeelingen
tot tuchthuisstraf zullen worden uitgesproken. De
Jong-Turken zijn n.l. vast besloten, het reactio-
nairisme den kop in te drukken.
Dertien hoofdaanleggers van den opstand, voor
het meerendeel onderofficieren, maar waarbjj ook
een majoor was, zijn reeds gistermorgen te Kon
stantinopel opgehangen, enkelen vóór het parle
mentsgebouw, anderen vóór het departement van
oorlog of voor de Galata-brug.
BULGARIJE.
De Bulgaarsche regeering heeft den buitenland-
schen vertegenwoordigers oflicieel mede gedeeld
dat de ambtstitel van het staatshoofd «konintr der
Bulgaren" luidt. g ®r
Zaterdagavond bood te Sofia het diplomatieke
korps, in tegenwoordigheid van den minister van
Buitenlandsche Zaken, den koning zjjne gelukwen
schen aan, naar aanleiding van de erkenning van
Bulgarye's onafhankelijkheid.
De deken van de gezanten der vreemde mogend
heden richtte zich tot den koning met een toespraak
waarin hij zeide
5De vertegenwoordigers der vreemde mogendhe
den haasten zich u hunne eerbiedige gelukwenschen
aan te bieden ter gelegenheid van de gelukkige
gebeurtenis, die met zoo hoogeljjk verdiend succes
het streven van Bulgarije bekroont.
«Het is met een gevoel van levendige bljjdschap,
dat wy het besluit hebben begroet van het werk
eener natie, waarvan wjj sedert lang met beslist
sympathieke belangstelling de voorwaartsschrijdende
evolutie volgen, een evolutie, waaraan Uwe Maje
steit zich met zooveel geluk wijdt."
Koning Ferdinand antwoordde hierop
«Ik gevoel mjj zeer getroffen door de beminne-
lijke gelukwenschen, welke gij daar vertolkt hebt.
Gjj hebt sedert lang de pogingen van mijn land
gevolgd, pogingen, waaraan ik heh. medegewerkt»
om haar een gerechte en vreedzame richting te
geven, en om haar den weg der beschaving en van
den vooruitgang te doen volgen. Ik kan dus niet
twijfelen aan de sympathie waarmede gij thans de
bekroning dier pogingen begroet."
Na [deze redevoeringen had een gala diner
plaats.
Te Buenos Ayres waren ter gelegenheid van den
len Mei talrijke betoogingen georganiseerd. Daarbij
kwam het tot een botsing tusschen betoogers en
politie. Volgens de ambtelijke lezing werden door
een groep anarchisten schoten gelost, waarbij vijf
agenten van politie getroffen werden. De politie
schoot terug. Vjjf lieden werden doodgeschoten en
er zy'n vele gekwetsten.
Volgens latere berichten, zyn van de gekwetsten
nog ettelijken gestorven, en bedraagt het getal
dooden 42, dat der gewonden ongeveer honderd-
Er hebben tal van arrestaties plaats gevonden.
De socialisten en de arbeiders-organisaties heb
ben besloten, een algemeene staking te proclamee-
ren, als protest tegen het gebeurde van den vori
gen dag, waarvan zy de schuld geven aan de
politie.
Zondagmiddag zijn te Rome verscheidene aard
schokken gevoeld.
Volgens de «Tribuna" zjjn by een botsing
tusschen karabiniers en boeren in Santa Nicandro
bij Napels een luitenant der karabiniers en 5 boe
ren gewond.
Men seint uit Tabriz dat een vijftiental rui
ters van Rachim Kan gister- ochtend op 7 kilo
meters afstands van Tabriz vuur hebben gegeven
op een peleton van vijf kozakken, die dat onmid
dellijk beantwoordden daarfiy een Pers doodend.
De anderen zyn gevlucht.
Aan den Parijsehen »Temps" wordt uit Mun-
chen gemeldHertog Luitpold van Beieren, luite
nant van het eerste regiment huzaren, is ter
gelegenheid van een concours hippique te Barfi-
berg van het paard gevallen. Hij is ernstig aan
den neus verwond en men vreest inwendige
kwetsuren.
De heuglijke gebeurtenis.
Het officieele bulletin van heden- (Dinsdagoch
tend luidt:
De toestand van H. M. de Koningin en van de
Prinses blijft by voortduring gunstig.
(get.) prof. KOUWER.
Dr. ROESSINGH.
Z. K. H. de Prins ontving gister, ter aanleiding
van hunne gelukwenschen met de geboorte van
Prinses Juliana, te 12 uur: de leden van het ci
viele en militaire huis van H. M. de Koninginte
2 uur: de ministers, hoofden der departementen,
benevens de voorzitters van de beide Kamers der
Staten-Generaal, den vice-president en alle leden
van den Raad van State.
De doopplechtigheid zal waarschijnlijk in het
begin van Juni plaats hebben, waarna de Konink
lijke Familie de eerste zes maanden op Het Loo
gaat doorbrengen.
Alle telegrammen, de Koninklijke Familie toe
gezonden, worden langs telegrafischen weg beant
woord, zoodat .de drukte op het telegraafkan
toor nog de eerstvolgende dagen voortduurt.
De meeste buitenlandsche verslaggevers zijn
heden en vandaag vertrokken. De fotografen blij
ven tot na de officieele feestelijkheden.
Naar men verneemt, zal waarschijnlijk binnenkort
Prins Heinrich, de broeder van Keizer Wilhelm
II, of anders de Duitsche kroonprins, in Den Haag
komen, om den keizer te vertegenwoordigen.
Werd Zondag in alle R.-K. kerken van Neder
land na de Hoogmis de lof zang «Te Deum" gezongen
om God te danken voor de geboorte van prinses
Juliana, in de hoofdkerk der residentie, de St. Jaco
bus, geschiedde zulks in tegenwoordigheid der
katholieke autoriteiten, die meest allen in am ts
gewaad waren verschenen.
In 't priesterkoor zaten daar bijeenmgr. io
vannini, zaakgelastigde van den H. Stoel, eemge
andere leden van het corps diplomatiquede^ge
neraals du Monceau en van de Poll, leden der- Hof
houding: de ministers Kolkman, Regout en Nelis-
sende secretaris-generaal van het Arbitragehof
baren Michiels van Verduynenleden van de Sta
ten Generaal, van den Raad van State, van de
Bekenkamer en van de rechterlijke macht, van de
Provinsciale Staten en van den gemeenteraad
Voorts onderscheidene officieren en vertegenwoor
digers van katholieke vereenigingen. Eenige of
ficieren namen tegenover deze genoodigden de
honneurs waar.
i n i S'f -■
Het feestcomité 1909 heeft thans bepaald, dat
de lichtstoet te 's-Gravenhage Maandagavond 10
dezer zal rondgaan.
Prinses Juliana.
Van geachte zijde wordt aan «De Tyd ge
schreven
»De jonggeborene is Prinses der Nederlanden
en Prinses van Oranje-Nassau maar geen Kroon
prinses en geen Prinses van Oranje;
beide titels behooren volgens de Grondwet uit
sluitend aan den troonopvolger. Was er een prins
geboren, dan zou by dadelijk die titels gekregen
hebben. Daar echter de mannelijke afstammeling
Vo'gens de Grondwet steeds voor de vrouwelijke
gaat, kan deze Prinses dus niet den titel Kroon
prinses dragen, zoolang niet de mogelijkheid is
uitgesloten, dat er nog een Kroonprins geboren
wordt".
De «Tyd" voegt hieraan het volgende toe
»Wij gelooven, dat de opmerking, wat betreft
den titel van Prins(es) van Oranje formeel juist
is- Art. 29 van de"Grondwet spreekt inderdaad
van mannelijke nakomelingen, met
uitsluiting van vrouwelijke. Immers het luidt aldus
'De oudste van des Konings zonen of verdere man
nelijke nakomelingen, die de vermoedelijke erfge
naam is van de Kroon, is des Konings eerste onder
daan en voert den titel van Prins van Oranje
Voor het overige evenwel dient in bet oog ge
houden, dat, als de Grondwet spreekt van een
Koning, een troonopvolger en een regent onder
die titels evenzeer zjjn begrepen een Koningin, een
troonopvolgster en een regentes, ook als het niet
uitdrukkelijk bjj gezegd wordt. Zoo byv. in art.
32«De voogdij van den minderjarigen Koning
wordt geregeld en de voogd of voogden worden
benoemd bjj eene wetartt. 33Deze wet
wordt nog bjj het leven van den Koning voor het
geval der minderjarigheid zijns opvolgers gemaakt"
art. 36. «Gedurende de minderjarigheid van
den Koning wordt het Koninklijk gezag waarge
nomen door eenen regent", enz. enz.
Het is duideljjk en door de geschiedenis bewe
zen, dat in al deze en meer andere gevallen,
vrouwen evenzeer bedoeld worden als mannen, ook
al wordt taalkundig alleen van mannen gesproken.
Trouwens eene vrouw, met het koningschap be
kleed, is in staatsrechtelijken zin de Koning.
Terecht dan ook hieven indertyd de Magyaarsche
grooten, die hun feodaal staatsrecht kenden, toen
zy in hachelyke omstandigheden hun trouw wilden
toonen, den kreet aan: «Moriaruur pro regenostro
(niet «pro regina nostro") Maria Theresia I" Laat
ons sterven voor onzen koning (niet voor onze
koningin) Maria Theresia. Dat het spraakgebruik
tegenwoordig anders is doet hieraan niet af. Of
dit nu ook zóó is met de waardigheid van Prins
van Oranje, zouden wy niet met zekerheid durven
zeggen. By de vaststelling van art. 29 (oud 32)
zai hoogstwaarschijnlijk aan de quaestie niet ge
dacht zjjn.
De geest onzer grondwet, is wat de troonop
volging betreft, evenwel geen andere, dan dat
mannen voorgaan aan vrouwen, maar dat, als
mannen ontbreken, vrouwen geheel in de plaats
treden van dezen. Zoolang dus de Koningin geen
zoon heeft, is prinses Juliana troonopvolger(ster).
Da onlangs aangenomen voogdjj- en regentschap-
wetten huldigen hetzelfde beginsel door te spreken
van een troonopvolger, ook waar de thans werke
lijkheid geworden mogelijkheid bestond, dat de
troonopvolger een vrouw zou wezen. Waarom dus
de jonggeboren prinses, nu zy feitelyk (al zou het
maar tjjdeljjk wezen) troonopvolger(ster) is, niet
Kroonprinses zou mogen heeten, is ons niet dui
delijk".
Een Koninklijke gift.
H. M. de Koningin heeft een som van f 50 ge
schonken aan schipper Dinkla, te Ten Post,
wien de bekende ramp naby de Lemmer over
kwam.
Casablanca-zaak.
Men meldt uit Den Haag:
In tegenwoordigheid van den minister van Bui
tenlandsche Zaken, een aantal leden van het corps
diplomatique als leden van den Raad van Beheer
van het hof van Arbitrage, en verschillende
belangstellenden, waaronder jhr. Ruyssenaars, oud
secretaris-generaal van het Hof van Arbitrage, den
oud-minister van Justitie Loefl, alsmede eenige
dames, werd Zaterdag-middag 4 uur, in het ge
bouw van het Permanent Hof van Arbitrage de
openingszitting gehouden in de Casablanca-zaak.
^Het scheidsgerecht, aan welks oordeel de feite
lijke en de rechtsvragen zjjn onderworpen, waar
toe de gebeurtenissen, welke op 25 September
1908, te Casablanca zjjn voorgevallen, aanleiding
hebben gegeven, is als volgt samengesteld: de
Duitsche regeering heeft als arbiters aangewezen
de heeren Kriege, raadadviseur aan het departe
ment van Buitenlandsche Zaken te ËerljjD, Fusi-
nato, Italiaansch hoogleeraar in het volkenrecht;
de Fransche regeenng, de heeren Renault, hoog
leeraar in de rechten te Parjjs, en sir Edward Fry,
lid van Kings Privy Councildeze hebben tot
opper-arbiter, voorzitter van het scheidsgerecht,
gekozen den heer Hammerskjöld, gouverneur dei;
provincie Upsala.
De voorzitter opende de bijeenkomst met een
rede, waarin hjj deed uitkomen, hoe het aantal
geschillen, aan arbitrage onderworpen, den laat-
sten tyd is toegenomen, en daaronder zich niet
alleen kwestiën bevinden van economischen en
technische aard, maar ook geschillen welke hoo-
gere belangen raken. Deze stellen aan de scheids
rechters zware eischen, daar het verschrikkelijk
zoude zyn, het vertrouwen, door partjjen in de
arbitrage gesteld, te verzwakken.
Mededeeling werd gedaan van de benoeming van
baron Michiels van Verduynen, secretaris-generaal
j
30
i
4