TWEEDE BLAD
haar neef.
Miewe ScMeiascIe Conrant
ut gratis Gelllnstreerd ZoMagsHai
i. .i iu tui ui»» n
(rij: 10 c. peel, 0.45 p. nnd.fl.35p. 3M.
^PR-LETON.
van Zaterdag 5 Juni 1909.
Officieele berichten.
Afsluiting yan straten.
Kennisgeving.
^tads- en Gewestelijk Nieuws.
Gemengd Nieuws,
van de
Burgemeester en Wethouders van Schiedam,
JUnf6ngen ter^algemeene kennis, dat Maandag 7
de h a's'Rde rÜstraat tusschen school F (Hoofd
het eeii, v' Bokhove) en den len Tuinsingel voor
sloten. eer met en voertuigen zal zyn afge-
Schiedam, 5 Juni 1909.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
M. A. BRANTS.
De Secretaris,
V. SICKENGA.
Bostelooze toelating van leerlingen op het
e 1B?aS'Uin' de Boogere Burgerschool
n (,e Herhalingsschool (talencursus)
verbonden aan de School voor jon
gens met uitgebreid leerplan.
Burgemeester en Wethouders van Schiedam,
de aaD^en tCr kennis van belanghebbenden, dat
tm a nvra8en om kosteloos te worden toegelaten
lo as" cfrsns
20' van het gymnasium;
van de hoogere burgerschool
honden Van de herhalingsschool (talencursus) ver-
kerplan sc'300' voor jongens met uitgebreid
teoBtf5''k den lsten Juli a.s. b(j hun College
2ï|n ingediend.
Burgemeester en Wethouders van Schiedam,
M. A. BRANTS.
i De Secretaris,
V. SICKENGA.
Be verkiezing voor de Tweede Kamer.
De G' NyPels-
tSch a Vr^21nn'8"democratische kiesvereeniging
gade am *"e^d g'steravond eene openbare ver-
daa/"]8 >>l^us's Sacrum" waarin haar candi-
e heer G. Nypels, als spreker zou optreden.
„aj Voorzitter, de heer S. Houtman, de verga-
Q^gdg10^ 0Penend en allen welkom heetend, deelde
candi'daat1 t»me? n6' eerSt aan had 8edacht> 8een
van istellen, w(jl er bij het samengaan
teen wil/ !°°u geen kans Tan slagen was; maar
voorbhsa»6 °C de sckoone gelegenheid niet laten
Zi'5*" P're"»1» m.k.n voor de „jj.
de Be. ocr*llsche beginselendaarom verheug-
tie en Z over> dat na eenige corresponden-
bev r) esPrekingen de heer Nypels bereid werd
t 0Qden hier een candidatuur te aanvaarden en
verdedigen, Yoorz. zou de loopbaan en den staat
Qtenst van dien candidaat niet ontwikkelen
en wilde h(j mededeelen, dat hjj na een eer-
hem ^°°^^aaQ 'n het Indische en Ned. leger, die
m de Militaire Willemsorde, maar ook eenige
sloten60 ^ezor®de' gepensioneerd was, zich aange-
dat^-de vrqzinnig-demoeratische partjj en
^olk"'h t01 de Vaste medewerkers van «Land en
blaH .e^00rt' wier namen aan het hoofd van dat
jwaa preken.
betooe^61^ daarna het woord verkrijgend,
tenstaand nadruk leggend op het gewicht der
ken in h 6 ,Verk'ez'D8en> dat de kiezers recht heb-
de alge d'rekken te weten, hoe hun candidaat
sich be01*!6116 ^e'an^en denkt te behartigen. Aldus
Vraagstu>klfend t0t de hooidljjnen, de brandende
in navol 611 den dag' trachtte bij allereerst,
betoogen H8 Van andere vrijzinnige sprekers, te
1® een v 1at,de 'euze^oor °1 tegen den Christus,
juist niet" leuze> die bjj elkaar brengt wat
vveren, datSan:leD8aat en onrecht doet door te be-
is. Tegen D^et re°hts is, tegen den Christus
heetend, 0Qeening, dat dit ministerie, rechts
gerust aan h*t k"et reckts durvend te sturen,
e bewind kon blijven, waarschuwde
10)
{Uit h* Fransch.)
maar
gedreven door^de zeHd^1 ü'S ik kon' alt*>d
plette s toekomst ®.lde gedachten zorgen voor
"et mpne ander*. i'- j wilde verzekeren, ona-
^oeder hebhsr. nderen het fortuin van hunne
ul.tgericht dan h„ 6 lwacbten.... En ik heb niets
25 nog bezat I to Weinig doen verliezen wat
*elke vloek rus» *k®. uoodlot vervolgt m(j dan,
Btf zvv °P mij
OauwdheW8!,^01^ droefbeid overmand. Eene be-
d® zijn hart m maar #1 te goed bekend, beklem-
PÜU. EPn veroorzaakte hem eene stekende
teer. omber zwijgen heerschte in de ka-
Verdlep^aPlpp'n' geheel verward, zat in gedachten
'Hendenhart geschokt aandoaning had z'n trouw
die
daar nol'mc-j zwijgend naar den dokter,
PÜQ vertrokken8t°Dd'jlnet een 8elaat geheel door
hem lieJpr k *D. ?at ontstelde haar. Zij had
°I uitbarsten 00re° blagen, zich-zelf beschuldigen
z°o te zien or>lni k'ttere of hevige taal, dan hem
de smart altijd in zich zelf opsluitend
- 3rt van dezön eeuwen slag. Hjj zag er zoo
hü met de opmerking dat als rechts'overwint
de bordjes zullen verhangen worden of met
het woord van den «Standaard" dat dan het beste
wagenschot, het christelijke gepolitoerde hout, dat
nu naar binnen valt, naar buiten zal gekeerd
worden en de onechte planken, de drie liberale
ministers, zullen verwijderd worden. Naast deze
eerste tegenstelling of scheiding stond een tweede
scheiding, die tusschen democratie en conserva
tisme. In breede uitweiding betoogde spr., dat de
echte democratie alleen bij de vrijzinnig-democra
ten te vinden isnoch bij de oud-liberalen, die
Thorbecke niet gevolgd hadden, noch bij de sociaal
democraten, die onbereikbare idealen nastreven.
Alleen omdat de unie-liberalen meer in vrijzinnig-
democratischen geest streefden, waren onder de
Kabinetten Pierson en De Meester zooveel sociale
wetten tot stand gekomen.
Daarna overgaande tot de bespreking der vraag
stukken van den dag, verklaarde spr. zich voor
algemeen kiesrecht, dat men van rechts niet zou
verkrijgen, en voor vrouwenkiesrecht, omdat de
levensomstandigheden van de vreuw, haar werk
in zoowel als buiten het huis geheel veranderd zijn,
met een zonderling pleidooi voor gemengde huwe
lijken zijn verklaring voor laatstbedoeld kiesrecht
trachtende te versterken.
Na de pauze nog leuk betoogd hebbende, dat,
hü niet zou antwoorden op alle vragen, ook van
ondergeschikt belang, zooals de derde herhalings-
ofening en de erfelükheid van het vergunnings
recht, verklaarde spr. zich nog een voorstander
van den tienurigen werkdag, de aanneming der
motie—Aalberse in de Tweede Kamer een groot
succes voor de vrüzinnig-dmocraten noemend. In
zake Staatspensionneering van werklieden waren de
partü'en, volgens spr., 't in hoofdzaak eens en
bestond er geen werkelük verschil. Of men toch
wil Staatspensionneering met belangrqke büdragen
door particulieren of pensionneering door par
ticulieren met groote toelage van den Staat,
't was al gelükalleen geloofde hq, dat ver
plichte verzekering de meeste kans had. In
zake onderwüs moet ieder vrü zün> zÜn kinderen
te zenden naar de school die hü verlangt en men
vrü zÜn in Bet inrichten der school; maar de open
bare school moest beslist alom niet betrekkelük,
maar volstrekt neutraal zün, en een opvoedende
kracht tegenover het büzonder onderwüs vervullen.
Ten slotte verklaarde spr., oud-militair, zich
voor een volksleger, waarbij rechtens iedereen
geoefend en door goede lichamelüke oefeningen
voorbereid wordt, niet in kazernen, maar in kam
pementen dienst doende.Eindigend betoogde spr., dat
ieder vrüzinnig kiezer, wat ook de uitslag zü, by
deze stembus zün plicht moest doen.
Debat.
Voor het debat gaven zich vüf sprekers op'
waarvan er zich éen later terugtrok, zoodat er ten
slotte twee antirevolutionaire en twee sociaal
democratische debatters overbleven.
De heer De Vries (ond.) betoogde, dat spr. een
scheeve voorstelling van de antithese gaf, die schei-
dingslün voorstellend als allen ter linkerzüde bü de
kniebuiging voor Christus uitsluitend. Maar zü
scheidt at allen die de christelüke beginselen als
de centrale waarheid op ieder terrein des levens,
waar overigens nog andere waarheden meespreken,
huldigen. Zij is de doorgistende zuurdesem, het
bederfwerend zout ook op staatkundig terrein, maar
ze is niet zoo snüdend als de liberalen beweren.
Het blüven van geschilpunten overigens tus
schen Rome en Dordt moest juist in den liberalen
gedachtengang een geruststelling zün.
De heer T.S. G o s 1 i n g a besprak een drietal pun
ten. Als links overwint, krügt men nog geen
algemeen kiesrecht, maar als rechts zegepraalt,
kry'gt men het gezinshoofdenkiesrecht, dat een
eerste stap is tot het organisch kiesrecht. Ook
vrouwen, die als weduwe aan het hoofd van een
gezin staan, zullen niet van dat kiesrecht zün uit
gesloten. Vooropstellend, dat de invaliditeit hoofd
zaak moet zün in de Staatspensionneering, betoogde
spr., dat als rechts overwint, minister Talma wel
een verplichte verzekeringswet tegen invaliditeit
en ouderdom zal uitwerken. Ten slotte betoogend,
dat 't niet gaat om een minder langer arbeidsdag,
maar of er wel een arbeidsdag zal zün, wees deb.
lÜdend uit, dat Catherina vroeg
«Yves hebt ge pyn
«Ja, een beetje.... Maar dat is niets, ik vraag
mü af, of ik niet aanstonds naar Quimper moet
gaan om iets meer te weten te komen....
»Op dit uur znlt ge niets vernemen.... Wie zou
je inlichtingen geven Bovendien gaat er van
avond geen trein meer.... Wacht dus tot mor
gen...."
«WachtenNog een avond, een nacht in die
onzekerheid doorbregen Dat zal ik niet kunnen
OI kon ik de waarheid maar te weten komen
Ik zal naar Quimper telegrafeeren... Dan zal bin
nen eenige uren het antwoord komen.... Dan zal
tk weten...."
Hü nam de courant weer op, en koortsachtig
gejaagd herlas hy het bericht, dat onverbiddelük
de bijzonderheden weergaf van de ramp, en door
opgaaf van cjjfers reeds de uitgestrektheid er van
bewees.... Waarom dus nog hardnekkig twüfel
gekoesterd Het was een uitgemaakt feit.... Had
de slag hem uitsluitend persoonlyk getroffen, hoe
veel gemakkelykelijker had hij het kunnen dragen.
Maar nu was hy op Arlette neergekomen, haar
toekomst werd bedreigd en scheen zonder genade,
zooals voor allen, die aran zyo dat dierbare vrooliiké
schepseltje zou misschien het gebrek leeren ken-
nen, de ellende om afhankelykheid te zün, de
bitterheid van het zuur verdiende brood.... Dat
alles stond opeens den dokter helder voor den
geest, eene vreeselyke angst overviel hem, en eene
wanhopige smeekbede steeg op uit z\jn hart
op den kwy'nenden toestand onzer industrie en
meende hü, dat Schiedam by' een herziening van
het tarief van invoerrechten door minister Kolk
man, weer zou opbloeien. Deb. beantwoordde ten
slotte de vraag«wat zal Schiedam doen", aldus
stemmen op jhr. de Geer.
De beide sociaal-democraten, die na het tweetal
antirevolutionairen als debatters optraden, volgden
weder de oude taktiek steeds door de socialisten
toegepastzü maakten van deze vergadering
hunne vergadering, door een groot aantal cla
queurs hunner party' gesteund. Toen de beide
geestverwanten gesproken hadden, gingen er
velen heen. Dr. Van Leeuwen
sprak ruim een half uur en bracht hoofd-
zakelük het debat op den klassenstry'd, betoogend
dat inl. naast de beide tegenstellingen door hem
geschetst, er nog éen vaag had aangeduid, die
tusschen kapitaal en arbeid, in hevige mate ver
scherpt sinds het kapitalisme zich sedert Thorbecke
geweldig ontwikkeld had. Deb, daarna verschillende
punten uit inl. rede ontledend, verzekerde o.a. dat
als het ideaal der socialisten verwezenlükt wordt,
Staatspensionneering niet meer noodig zal zyn,
omdat zü dan de voortbrenging, die volgens Marx
de verhouding der politieke partyen regelt, zóo
zullen- regelen, dat ieder zy'n deel van het aardsch
bezit zal hebben, gelukkig en tevreden zal zy'n(!)
De Schiedamsche arbeidersklasse moest zich niet
vastklampen aan de wegkwünende gist- en jenever
industrie, maar den klassenstrijd erkennen en
daarin haar kracht zoeken.
De heer P. d e Bruin, belovend heel kort zün,
zeide, dat hier te veel theorie verkondigd was en
te weinig met de praktük was rekening gebonden.
De verschillende punten uit inl. rede nagaand,
meende hü dan ook eenige practische wenken te
moeten geven. De bü'drage die men van de ar
beidersvoor de Staatspensionneering wilde vorderen,
was een veel te hooge belasting op het loonhet
geld zou er toch wel komen de 40 of 20 millioen,
daarvoor noodig, konden door een progressie in de
successiebelasting vooral in de zülünen, en door
uitsparing der militaire uitgaven wel büeen
worden gebracht.
De heer Nypels, de verschillende debatters be
antwoordend, was in zün ver weer vrü z wa't eD Betoogde
hoofdzakelyk dat hü de kans voor het verkry'gen
van algemeen stemrecht nog niet zoo gering achtte
en dat zy ne party inzake Staatspensionneering het
bereikbare nastreefde, maar niet verwachtte, ze van
rechts zou gegeven worden.
De vergadering werd daarna door den voorzitter
teet het gebruikelyk dankwoord en een opwekking
de vrüz.-dem. beginselen bü de stembus in prak
tük te brengen, gesloten.
PROGRAMMA van de Uitvoering op Zon
dag 6 Juni 1909, des namiddags
ten 1 urein de Plantage door het
Stedelijk Muziekkorps, te geven.
1. Unter dem Siegesbanner marsch. F. v. Blon.
2. Ouverture Prins Methusalem. Johan Strauss.
3. Quand l'Amour meurt Valse lente. Lous Billant»
4. Abschied v/d Bergen Fantaisie. E. Hasselmam.
5. Die beiden kleine Finken Polka voor 2 fluiten.
H. Kling.
6. Marsch.
i Jlli
DIT OVERSCHIE.
A. B. Sr. ging in den afgeloopen nacht met zyn
zoon A. B. Jr., in gezelschap van een derde per
soon. die nog onbekend is, uit wandelen.
Tusschen 12 en 1 uur keerde de koopman H,
M., te Overschie woonachtig, uit Rotterdam huis
waarts en ontmoette op den Schieweg bü het Gal
genveld dit drietal. Onverwacht vielen zy' den
koopman aan. Met een hard voorwerp sloeg
men hem op het hoofd, zoodat de man een
oogenblik zün bewustzün verloor en op den grond
viel en van die gelegenheid maakten de straatroo-
vers gebruik om hem geheel uit te schudden. Met
het geroofde, een bedrag van t 4, een zilveren hor
loge en eenige snuisteryen, die de koopman in zün
zakken droeg, verdwenen de daders in de duister
nis, den bewusteloos geslagen man aan zy'n lot
overlatende. In den loop van den nacht is de va
der in de Zandstraat en de zoon in zün woniog
«Laat mü leven, oGod I Nog lang leven ter
wille van haar I"
«Morgane, oude kameraad, als ik iets voor je
doen kan, dan ben ik bereid, dat weet je immers
Je weet hoezeer ik je ben toegedaan en hoeveel
vreugde het mü zal geven, ja de grootste die ik
nog genieten kan, wanneer je zooveel over mü
beschikt als mogelük is. Catherina en ik hebben
altqd je dochtertje zoowat als het onze beschouwd,
en wy hebben haar lief, als ware zij werkelyk
ons kind".
«Ik weet het vriend en ik dank je, dat je er
mij juist nu aan herinnert 1 Maar op dit oogen
blik ben je even machteloos als ik, wanneer dit nieu
we ongeluk ons inderdaad heeft getroffen.... En
daarvan moet ik zekerheid hebben, die twüfel
foltert mü te zeer 1"
De beide mannen wisselden een forschen hand
druk, zonder verder een woord te zeggen overtuigd,
dat zü elkaar begrepen en op elkander konden
vertrouwen....
De dokter verliet de kamer met Catherina.
Buiten de kamer bleet hü een oogeblik staan
om al züne wilskracht te verzamelen, ten einde
de dubbele smart te beheerschen, zedelük en licha-
melü'k, die hem kwelde.
Onwillekeurig stak de oude vrouw hem beide
handen toe, hunne oogen ontmoetten elkander
vol tranen, en met een doffe zucht sprak de
dokter
«Wil je wel gelooven Catherina, dat ik nog al-
tü'd aan de waarheid van de ramp twyfell Het
in de Hofstraat te Rotterdam aangehouden. Zy
zü'n, als twee van de vermoedelüke daders, op het
politiebureau in de Pauwensteeg aldaar opgesloten.
Epidemische meningitis. Men meldt
uit Haarlem r
Van het gezin in de Schermerstraat is in het
gasthuis ook het derde door de ziekte aangetaste
kind overleden.
De doktoren meenen de ziekte thans te hebben
gestuit.
De vader, een zuivere bacillenbron, en twee kin
deren, zün nog geïsoleerd, maar gevaar voor voort
planting der ziekte bestaat niet meer.
Een kranige dochter. Gisternacht heeft
bü dewed. De Haan, herbergierster, aan den IJweg
te Haarlemmermeer, peging tot inbraak plaats
gehad, die door het kordate optreden van de doch
ter, die samenwoont met haar ruim 80-jarige moe
der, is verüdeld. De dochter wist met eenige scho
ten uit haar revolver den inbreker te begroeten,
die hierop üüngs de vlucht Dam.
Buren, door het schieten gewekt, kwamen in
allerül toegesneld om hulp teverleenen. De politie
werd gehaald en haar is 't mogen gelukken een
gevaarlük sujet in handen te kry'gen en hen/voor-
loopig in de cel te Hoofddorp onschadelük te ma
ken. Bü züne arrestatie was hü gewapend met
een lang scherp mes en bü het verhoor vertelde
hü, dat hij pas in Mei uit de gevangenis was ont
slagen. Hü wordt verder ter beschikking der ju
stitie gesteld.
Spaarbankboekjes voor pasgebo
renen. In een 30-tal Belgische steden ontvangt elk
in die gemeenten geboren uit de stedelüke gelden,
een spaarbankboekje, met 1 franc inlage, by de
geboorte ten geschenke, onder bepaling dat het
saldo, voorkomende op dat boekje, gedurende het
leven van den pasgeborene ten minste 1 franc moet
blüven bedragen.
In navolging daarvan heeft het gemeentebestuur
te Marseille enkele weken geleden besloten, dat
aan elk kind te Marseille, uit Fransche ouders ge
boren (tenzü deze het niet wenschen), bü de ge
boorte-aangifte een spaarbankboekje met inlage
van 1 franc, uit de stedelyke kas teu geschenke
zal worden gegeven, op voorwaarde dat gedurende
het leven van den jongeborene ten minste één
frans op het boekje moet blüven staan. De spaar
bankboekjes zullen door het gemeentebestuur te
Marseille worden genomen by' de Byzondere Spaar
bank, aldaar, de «Catse 'd Epargne et de Prévoyance
des Bouches-du-Rhóne".
Het doel van deze maatregel is, geleidelik alle
Fransche inwoners van Marseille in het bezit van
een spaarbankboekje, met ten minste één franc, te
brengen.
Waterzuivering. Zooals reeds werd op
gemerkt, is in Beieren het vraagstuk der water
zuivering aan de orde van den dag en kannen
eigenaren van fabrieken en andere inrichtingen
die vuil afvoeren, zoomede gemeentebesturen die
riolen in de openbare waters doen afvloeien, ver
plicht worden tot zuivering van het vuil dat van
cellulose stqfsel- en zuivelfabrieken, van branderyen
en brouwerüen enz. afvloeit.
Naar aanleiding van een en ander vestigt prof.
dr. Hofer, de voorzitter van het biologisch insti
tuut voor visscherü te Munchen, de aandacht op
het reinigende vermogen der karpers. Zelfs in
stilstaande waters acht hü dit vermogen zeer
groot, zelfs grooter dan het zuiverend vermogen
van stroomend water.
Hü zegt«Es ist ein weit verbreiteter Irrtum
dass das flessende Wasser die grössere Seib-
streinigungsfahigkeit eines Gewassers steigt mit
abnehmender Geschwindigkeit desselben und er-
reicht ihren höchsten Grad im stehenden und sich
om meisten erwarmenden Karpfenteich".
Daarby wüst hü vooral ook op het voordeel dat
hier slechts vüvers van geringe grootte noodig
zün, vergeleken bü de enorme oppervlakten voor
besproeiing van terreinen noodzakelük.
(T. v. Soc. Hyg.)
lÜkt my een booze droom, waaruit ik zal ont
waken, om te vernemen, dat ik mü noodeloos
ongerust heb gemaakt! Hoe laf moet ik je schü-
nen 1"
«Laf! arme vriend! Ach, als wenschen helpen
kon, hoe gaarne Yves zou ik dan deze nieuwe be
proeving voor je dragen I
«O! het is eene vreesely'ke beproeving! Mijn
God ware ik er slechts zeker van, dat ik nog tyd
zou hebben het kwaad te herstellen maar minder
dan iemand, mag ik op den dag van morgen re
kenen
Een pünlyke trek verscheen voor een oogenblik
op Catherina's gelaat.
«Yves, waarom hebt ge steeds zoo hardnekkig
jé lüden verborgen Waarom heb je de kwaal
niet bestreden, zooals ge verplicht waart
«Ik heb haar bestreden, maar als dokter kan
ik mü zelf niet bedriegenik ben ongeneeselük
aangetast. Alle wetenschap ter wereld kan my
niet redden. Ik ben slechts een versleten werk
tuig, en my'n hart is zoo ernstig aangedaan, dat
ik nog slechts enkele maanden, wie weet dagen
heb te leven".
Hü zeide dit met een soort berustende wanhooD
veel ellendiger om aan te hooren, dan bittere
klachten, en de onomstootelyke overtuiging die
in hem was deelde zich ook aan haar mede, en
verscheurde hare ziel met schry'nend weê.
{Wordt vetyolgd.)
Voik
