Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
eerste blad.
De verrassende uitslag.
v»° OvïïT Ulï' v*°
32ste Jaargang;.
Zaterdag 12 Juni 1909.
No. 9434.
hl3^ nummer bestaat uit twee
ri„ V en een Geïllustreerd Zon-
aaffsblad.
Hoe ZTte WlDSt b6halen-
zijt>, vaststaat6 dit 'i*8 bestemmingen moge
Z Z 7° g™,ok..
Uit de Pers.
Buitenlandsch Nieuws.
Verspreide berichten.
Binnenland.
ABONNEMENTSPRIJS:
U ?il blad verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen, en
Schiedam per 3 maanden ƒ1.35, per maand 45 cent en per
7. 10 cent. Franco per post door geheel Nederland 2 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
str t worden dagelijks aangenomen aan ons BureauBoter
vat 50 en bij alle Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
BureauBOTERSTRAAT 50.
PRIJS DER ADVERTENTIëN:
Van 16 regels 0.92 met inbegrip van bewijsnummer,
Elke regel daarboven 15 cent.
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend.
Ingezonden mededeelingen 25 cent per regei.
Voor herhaaldelijk adverteeren worden uiterst bil-
ljjke overeenkomsten aangegaan.
Telefoonnummer 85. Postbus no. 39
Zek J
s'eairn'r m°gen we den uitsla8 van dezen eersten
gend lngsda§ 'errassend, buitengewoon bemoedi-
ter ,.noenaen> Wel werd zoowel ter rechter- als
Part' erzVde eene overwinning der christelijke
dat tïl0®e'Ü's) zelfs waarschijnlijk geacht, maar
ZÜQ ^ee<^s bÜ eerste stemming dit resultaat zou
Het bad zeker niemand durven verwachten,
op ministene» dat sedert 1£ jaar is
toeerd 6 n' bevestigd reeds door eene voldoende
sllCcese^.e'd> straks nog versterkt door meerder
Hch i herstemmingen te behalenvertoond
54 S verjeugdigd en vernieuwd voor aller oog.
•Pen H.n Z^n reeds voor rechts gekozen, en rekent
waar aard^ bet succes van de stembus te Ede,
taing tjWee cbristtdijken met elkaar in herstem-
rechterz°men' daD nU reeds ^5 leden voor de
Ênkervita 6 16 noleeren- Daartegenover zag de
Zal zjj y6 t("luu^oe slechts 10 leden gekozen en
*el dp n?D 8 30 herstemmingen, gewoonlijk,
een schitterend sue BU r6edS verkreSen werd'
triomf van lu.,„ C6S mag gen°emd worden oe
lqke sterol, a" Waafbeid en recht bij de heug-
VaO bh7 ,!5aCUe ,n 19091 het grootmoedig ofler
Vlcem partijbelangen ter wille van het
Zame CdristelÜk belang gebracht, de moei-
arbeid door zoevelen die zich voor het ver-
schkt8SW0rk be^veren' da8en laag verricht, is
aller erenc* beloond met een heerlijk succes, dat
verwachting heett overtroffen.
Waardi Slembusvotum op dezen immer gedenk-
spraak'8en JUD' ge8even> is een besliste uit-
m zu Vatl bet Nederlaodscne volk. Dat volk heeft
theerderh bfeede S^edingen, in zijn overgroote
Hoet w h"1 Ull®esProken' dal ons land christelijk
Selen to gele®eerd> dal de christelijke begin-
des leven^aSS'n^ nioeten Vlnden op teder gebied
Pelbk iQ S' °°k 'n bet iStaatkundig en maatschap-
Do VCn der vcdkeren-
eene nieu^081'816 UUspraak gesterkt, gaat ons land
de christeh6 t0ekotB8t' eene nieuwe sera tegemoet
sPel in l9o^e 3Bra' dour bet bedriegelqk stembus
huidig min Vü°r 6eD ^estüGrd en onder het
n'euvve we'Sler'e aanvankelïi'1 hersteld, baant zicb
jaren in onf*?1 Wordt vermoedelijk voor velen
DieP is de vT beVeSligd en versterkt.
de nederlaag Vd00Vranhhei VI^zlnDlg beg'nsel i groot
scheidene schakeer bberalisme in zqn onder-
liberale voormann r'Cgen Se'eden. Veie bekende
»eld ruimen of led"10631611 FeedS V°°r 8°ed het
Gesneuveld 7rin a eD 660 aanvaukelqk échec.
Iag Zich steeH»
rum en Blooker. De vrqztn
dwangbet 1 h 'neer acblerhaald door den voiks-
zÜne leerstel! erabsme moest de consequentie van
2aiet» overal e860 dU'den (ie sociaal-aemocraien
hielen. de verdeeld« liberalen dicht op de
Nu deze
200 schilter fepraal Van recbt gerechtigheid
heerschen 13 b6Werkt' Zal er eeD "Eerrecht
'tWelh doórT,ander StelSel g6lden daD dat
«epast. Hehh!6 ,lberalea 200 tal van jaren is toe-
eebw ons To Vf«Z10m8en meer dan een halve
rev0lutionairV rgeD 16 verg|f»gen door hunne
beerschen- d^ 6° elden 5 bet regiem dat nu gaat
mannen di Fec cbe leiding met de zoo bekwame
Zal d« chri^r8,' mini8lerie vormen, aan de spits,
triomfeeren 6 'dee bftt ^taatsbestuur doen
u'tWerkin« u8n t0t a'getneene ontwikkeling en
*8 Ant f "iengen- De25R°°mSch-Kaiholieken(
sehen nu ^°'utl0Dairen en 10 Christelgk-Histori-
5temminepn gekozen' zullen straks bij de ber-
telijke n t-DOg met een'ge voormannen der chris-
v°rmen aFt^en versterkt, een flinke meerderheid
öen en'bouweTw ministerie~-Heemskerk «teu-
'errassenrip T°r dezen hoogst verblijdenden,
de harten d a'lereerst danb aan Hem, d.e
C ldU"men,3ehen iQ Ztin hand beeft en die
gt daar H« «nigeu dank, groote erken-
teljjkheid zijn wjj ook verschuldigd aan de moe
dige mannen, die voor een paar jaar den Staats-
karros uit het moeras hebben gehaald en den
wagen van Staat weder hebben doen loopen. Hun
daarvoor huide en dank brengend, bopen wij, dat
zjj nog jaren lang het bewind zullen voeren en
van de steeds verdere doorwerking der christe
lijke beginselen lot heil van land en volk getui
ge zullen zyn.
Een krachtig hoerah voor de wakkere christe
lijke kiezers; een luid hoezee ook voor de voor
treffelijke christelijke leiders, de leiders ter hoogste
instantie vooral, die de zaken tot zoo heerlijk
succes hebben geleid
In herstemming komen nu 3 Roomsch-Katho-
iieken, 19 Anti-revolutionairen, 8 Cbristeljjk-histo-
rischen, 5 Vrjje liberalen, 18 Unie-liberalen, 7
Vrijzinnig-democraten, 1 Christen-democraat en 11
Sociaal-democraten.
Di e uitslag.
De „N. R. Crt," schrijft:
„De slag is verloren.
De eerste stemming is voor geene der linker
partijen gunstig geweest. Gewonnen niets ver
loren veel. In de oude Kamer beschikte de regee
ring over 49 stemmen; reeds nu staat vast, dat
zij in de nieuwe Kamer op 55 stemmen zal
kunnen rekenen. Vier en vijftig leden der rech
terzijde zijn gekozen, en de vijf-en-vijf tigs te stem
zal Ede aan de regeering bezorgen, waar de
antirevolutionaire doodstraf-propagandist Rudolph
met den christelijk-historischen heer Schitnmel-
penninck in herstemming komt. Eene meerderheid
dus, die tot groote dingen in staat stellen kan.
Gelijk verwacht kon worden is de directe winst
allereerst en uitsluitend aan do antirevolutionaire
partjj ten goede gekomen. Haar moest het ge
leden verlies van 1905 worden vergoed, liefst
met behoorlijke rente erb\j, en daarmee was bij
het stembus-accoord ter dege rekening gehouden;
zij winnen 6 districten (Amsterdam VII en VIII,
Enschede, Kampen, Enkhuizen en Gorinchem),
en brachten- hunne candidaten in 19 andere in
herstemming, waartegen slechts het waarschijn
lijk verlies van den zetel voor Ede over staat.
Kuyper's partij zal in de nieuwe Kamer derhalve
aanmerkelijk versterkt terugkomen. Hare zegepraal
zou volkomen zijn, indien haar overmoedige lei
der te Dordrecht gekozen ware. Doch een succes
is de candidatuur te Dordt allerminst geworden.
Vergeleken hij 1905 is het antirevolutionaire stern-
mental slechts zeer weinig gestegen, veel minder
dan dat der vrijzinnige fractiën. Dat komt voor
een goed deel waarschijnlijk op rekening van de
befaamde redevoeringen, die het partijhoofd ver
leden week in het district heeft gehouden. Zulke
laatdunkende taal doet een candidaat meer nadeel
dan goed. Ach, ware toch de heer Kuyper in wat
meer districten opgetreden de uitslag der stem
ming zou wellicht een heel andere geworden
zijn".
En tea slotte:
„Het zal in alle Rotterdamsche districten een
zwaar werk zijn, om er de vrijzinnige candidaten
te halen. Voorde kiesvereenigingen en de pro-pa-
gandaclubs is er de arbeid te aanlokkelijker om.
Kans op succes is in geen district uitgesloten,
en de voldoening zal er te grooter om zijn.
Met dit korte overzicht hier ter plaatse mee-
nen wij op dit eogenblik, laat in den nacht, nu
het ons van cijfers en candidaten door het hoofd
suist, te kunnen volstaan. Voor vrijzinnigen is
het geen opwekkende lectuur, die wij voor moe
ten zetten. De ijzeren hand van dr. Kuyper zal,
vooral nu het juist zijne partij was, die de grootste
zege bevocht, zwaar op ons gaan drukken. Daar
aan is niet meer te ontkomen. Het ministerie-
Heemskerk blyft en zal, aangezet door de anti
revolutionaire partij, met volle zeilen in zee kun
nen gaan.
Wat het opleveren zal, is voorshands niet te
eggen, at ot veel bij zal zijn, dat voor de vrij-
zmmgen weinig aantrekkelijk is, valt helaas te
bTmT' i l Wat d6Zen duS thans te doen staat,
s met al hunne krachten werkzaam te blijven,
opdat bij de herstemmingen niet nog teleurstel
lingen bij die van gtsteren zullen zijn te boeken.
Het is jyaarlijk nu zóó genoeg'^
„Het Vaderland",
„De uitslag van de verkiezingen is een over
winning voor de kerkelijken over de geheele linie.
Reeds in eerste instantie behaalden zij een getal
van 4 zetels boven de helft, en hebben dus nu
reeds de meerderheid.
De herstemmingen zullen waarschijnlijk aan dat
getal nog eenige, schoon niet vele zetels toevoe
gen. Waarschijnlijk zal hun aantal in de nieuwe
Kamer niet hooger stijgen dan tot 58, maar dit
geeft hun dan toch een meerderheid, groot genoeg
om hun programma uit te voeren.
Dit getal van 58 is zoo merkwaardig, omdat
het juist hetzelfde is, wat de coalitie bij de ver
kiezingen van 1901 behaalde, zooals trouwens
deze gansche verkiezingscampagne, met haar lus
teloosheid en met haar opschuiven van de kleur-
loose middenstof naar rechts, treffend op die van
1901 gelijkt.
Een andere factor van de nederlaag der vrij
zinnigen is de stille kracht, die aan de rechter
zijde bij de voorbereiding der verkiezingen heeft
gewerkt, het napluizen der kiezerslijsten, de nauw
lettende zorg, dat ieder mannetje van rechts die
er op kon, er inderdaad op kwam, het contro
leeren van de lijsten, enz. enz.
Vallen de herstemmingen uit zooals wij ver
moeden, dan zal de Kamer ook de heeren Röell
en Van Karnebeek moeten missen. Maar het is
beter op de toekomst nog niet vooruit te loo
pen.
De uitslag roept nu de rechterzijde tot reali
satie harer beloften. Of zij de meerderheid, die
zij te verwachten heeft, sterk genoeg oordeelt
oxn het wagenschot van het Kabinet om te kee-
ren, is een andere vraag. Maar in ieder geval
zal zij haar programma hebben uit te voeren.
Wij wachten af,"
De „Telegraaf" schrijft:
«Even half zeven viel te Amsterdam het eer
ste schot en tegelijk sneuvelde de oud-liberale
dr. Blooker in district VII. En nog was men
aan links niet bekomen van den schok, of een
tweede noodlots-tijding ging door de stad: Piet
Nolting gevallen in VIII, dat hij 12 lange jaren
met onbezweken trouw vertegenwoordigd heeft.
Van rechts begon men reeds op een débacle
te hopen en links vreesde het ergste. Daarop
de derde verrassing: mr. .Limburg in 's-Graven-
hage III gewipt en de sociaal-democraat Ter Laan
met een goede kans in herstemming tegen den
anti-revolutionnair Krap. En onmiddellijk daarop
dr. Lely's nederlaag in Amsterdam II, waar de
heer Oudegeest er zeer goed voor staat.
De vreugde der sociaal-democraten duurde ech
ter niet lang, want geen half uur later kwam
het voor hen verpletterende bericht: Van Kol
in Enschedé gevallen tegenover den anti-revo
lutionnair Elhorst. De tactiek der rechtsche par
tijen, om ditmaal in plaats van een Katholiek
een Kuyperiaan tegenover den socialist te stellen,
droeg onmiddellijk vrucht.
Het bleef voor rechts goede tijdingen regenen.
In de beide Utrechtsche districten, waar de oud
liberalen Van Karnebeek en Röell aftreden, ko
men dezen met een ietwat benauwde kans in
herstemming tegen twee rechtschen, terwijl in
Haarlem, waar voor de oud-liberalen een tweede
zetel verloren ging, rechts er eveneens xTiet slecht
voor staat.
Loopen ten slotte de herstemmingen in Utrecht
en Haarlem af zooals vier jaar geleden en leveren
de herstemmingen verder geen verrassingen op,
dan beschikt rechts dus over een meerderheid
van tien stemmen, voldoende om mede te re-
geeren.
De groote vraag is thans, hoe de buit verdeeld
zal worden, en te oordeelen naar het gebied
van hooge drukking in de omgeving van jhr.
De Savornin Lohman en bij een deel der Katho
lieken, is het niet al te gewaagd, een aanblijven
van het ministerie-Heemskerk te voorspellen, met
misschien een enkele wijziging in zijn samen
stelling. De anti-revolutionnairen keeren wel vier
man sterker in de nieuwe Kamer terug, doch
dit geeft hun o. i. geen voldoend overwicht in
de coalitie, om de vorming van een ministerie-
Kuyper door te drijven. Bovendien mag men van
rechts vervrachten, dat het zijn voordeel aal doen
met de ervaring, in de jaren 1901—1905 opge
daan.
Op al deze gronden voorspellen we dus een
aanblijven van het ministerie-Heemskerk."
FRANKRIJK.
Te Parjjs is een huiszoeking gehouden bij ver
schillende revolutionnairen, naar aanleiding van
een gedrukte circulaire, die einde Mei gevonden
werd in de buurt van Dole (dep. Jura). Deze cir
culaire was ontdekt, toen men twee lieden be
trapt had, die een bom bfj een telegraafpaal leg
den, om, zooais in het papier stond, iets grootsch
voor de postkatneraden te doen.
De huiszoeking te Parijs heeft volgens de ïMatin"
zoo goed als niets opgeleverd.
TURKlJë.
Reuter seint uit Koustantinopel
Generaal Djasid Pasja is zjjn militaire actie weder
begonnen, na een bergbatterjj te hebben uitgerust
met snelvuurkanonnen, en uit Mitrovitza machine
geweren te hebben ontboden. Hq ondernam Maan
dag een expeditie in de berg-treek van Malzizia.
De dorpen Ponzu en Morina werden bezet.
Daarop begon hq van de hoogten rondom Cafamo-
rino de Albaneesche versterkingen te bombardee
ren.
De expeditie wordt voortgezet en is aan de win
nende hand.
PERZIë.
Uit Mesched komen berichten van groote onlusten.
De politiechef aldaar is vermoord.
Bq het schieten in de stad vlogen de kogels
ook tot aan het Russche consulaatsgebouw. Er
heerscht een volslagen anarchie, en de Europeanen
worden door gevaar bedreigd.
Het Oosbenrqksche ministerie van oorlog
staat in onderhandeling met de Oostenrqksche
motor luchtschip maatschappij Gver den aankoop
van een Lebaudy-ballon, welke onderhandelingen
in den loop van de volgende week beëindigd zullen
worden. Daar de door het legerbestuur bestelde
Parseval ballon tegen het 'teind van September
wordt geleverd, zal het Oostenrqksch Hongaarsche
leger nog voor 'teind van dit jaar over twee stuur-
balloDS kunnen beschikken.
- Volgens berichten uit Tanger aan de Madri-
leensche »Imparcial", is men in de Marokkaansche
hoofdstad overtuigd, dat een terugkeer van den
Spaanschen gezant Merry del Val Daar die stad,
onmogelijk is geworden.
Van het Loo.
Precies 4,15 kwam gisteren met tragen gang de
Koninklijke trein op het Loo aan. De Koningin
wuifde achter het raam de ontzaglqke menigte
toe- De burgemeester van Apeldoorn ontving een
handdruk en werd kort toegesproken door de Ko
ningin, die gekleed was in beige met blauw-witten
hoed. De menigte liep mee. jubelend. In de vesti
bule van het paleis werd de Koningin door den
hofmaarschalk Bylandt verwelkomd.
Gedenkpenning.
Naar »De N. Ct." verneemt, bestaat het voor
nemen em ter herinnering aan de geboorte van
Prinses Juliana een gedenkpenning te doen slaan.
Minister Kolkman.
De minister van Financiën, de beer Kolkman,
heeft gister voor eenige dagen met verlof de Resi
dentie verlaten.
Tweede Kamer.
De Koningin heeft op het adres van gelukwen-
sching van de Tweede Kamer geantwoord
»Mqne Heeren
Ik ben zeer gevoelig voor de verzekering van
de Tweede Kamer van hare harteljjke deelneming
in den zegen, welke God ons geschonken heeft!
Ontvangt, Mijnen Heeren, mqn oprechten dank
voor uwe d.epgevoelde gelukwenschen bq de ge
boorte Onzer Dochter. Ik koester den hartgron-
digen wensch, dat door de opvoeding van ons kind
