Btads- en ftewesteljjk Nienws.
der Eerste Kamer, de heer Schimmelpenninck,
geen herbenoeming zal wenschen.
R. K. Bijzonder Onderwjjs.
De 11e algemeene vergadering der vereeniging
van hoofden van R. K. bijzondere scholen in het
bisdom Haarlem, had gister in het Brongebouw
plaats. Vooraf werd 's morgens door den eere
voorzitter, mgr. A. J. Brouwer, in de St. Jozef
kerk een H.Mis voor de overleden leden opgedragen.
De vergadering werd geleid door den heer L.
van Gemert. In zjjn openingswoord herdacht hu
het afsterven van mgr. Spoorman en schetste zjjn
groote verdiensten, eveneens herdacht hij rector
Willeman en twee overleden leden, Njjpels en Van
Voort.
Deken Stoffels, als eerelid toegetreden, woonde
de vergadering bjj en werd verwelkomd. De secre
taris bracht rapport uit over de ingekomen ant
woorden over het ambulantisme. Hierover volgde
in den middag debat, terwijl verder de heer L. J.
De Pater »het zingen op onze scholen" besprak.
Arend van Curler.
A. s. Maandag zal in de Ned. Herv. Kerk te
Nijkerk (Veluwe) door dr W. Elliot Griffis, daar
toe uit Amerika overgekomen, de overdracht plaats
hebben van de gedenkplaat door het Historisch
Genootschap van Schenectady ter herinnering aan
den stichter dier stad, Arend van Curler, aan de
kerkvoogdij aangeboden.
Verschillende autoriteiten uit stad en provincie
zullen worden uitgenoodigd, de plechtigheid bij te
wonen.
De Engelsche toespraken zullen door een tolk
in het Hollandsch worden overgebracht.
De Kerkvoogdij zal dr. Giffis, echtgenoot en zoon
en Ds. Thomson en Echtgenoote van Amsterdam
een diner aanbieden, daarbij ook zullen aanzitten
de predikanten van de Herv. Kerk.
r
R. K. Hanze in het Bisdom Haarlem.
De Bond van de R. K, Vereeniging en van den
handeldrjj venden en industrieelen middenstand in
het bisdom Haarlem hield Maandag zjjn jaarver
gadering in het Paleis voor Volksvlijt te Amster
dam.
De voorzitter, de heer J. A. Verbeek, opende de
vergadering met den christeljjken groet, waarna
de notulen werden gelezen door den waarnemen-
den secretaris, den heer H. J. Visser te Haarlem-
De voorzitter heette daarna den nieuwen secreta
ris, den heer C. M. van den Berg te Den Haag,
hartelijk welkom.
Thans is de R. K. Hanze in het bisdom Haar
lem nog slechts een jonge organisatie, maar ze
belooft een krachtige en machtige organisatie te
worden. Ik ben er zeker van dat het ambt van
eersten secretaris aan U volkomen is toever
trouwd.
Uit het jaarverslag van den waarnemenden se
cretaris bleek, dat er met vrucht is gearbeid.
Op verschillende vergaderingen zijn voor den
middenstand belangrijke onderwerpen behandeld.
Ook werd medegedeeld, dat een eigen orgaan
eerstdaags zal verschijnen.
Door de afdeelingen is met succes gewerkt ter
bestrijding van vele misstanden, als vliegende win
kels enz. en is in het belang der leden veel ge
daan voor ontwikkeling door boekhoudcursussen
en handelsonderwijs, terwijl onderlinge crediet-
fondsen en verzekeringen veel nut afwerpen.
De Bond bestaat thans uit 15 afdeelingen met
ca. 1000 leden.
Met een opwekking, om samen te blijven wer
ken voor het groote doel, dat de R. K. Hanze
nastreeft, sloot de heer Visser zijn keurig jaarver
slag.
De voorzitter bracht den waarnemenden secre
taris een hartelijk woord van dank voor zijn ver
slag.
Uit het jaarverslag van den penningmeester J.
K. L. "Wjjdeman te Alkmaar, bleek, dat de iukom-
sten waren t326.79£, de uitgaven f 387.64|, een
nadeelig saldo dus van 60.85. Daar eenige sommen
nog moeten worden ontvangen, is er inderdaad een
klein voordeelig saldo.
De bijdrage voor de monumentale versiering op
de tentoonstelling van den Middenstand moet nog
betaald worden.
De begrooting van het boekjaar 1909/1910 is in
ontvangsten en uitgaven geraamd op f316.27£.
Ook den penningmeester werd een woord van dank
gebracht.
Na de pauze werden in behandeling genomen
de concept-statuten van het fonds tot uitkeering
bij overlijden.
Ia de memorie van toelichting beantwoordt de
commissie, bestaande uit de heeren Anton Besse,
J. H. Vloothuys, G. de Wolf en H. Peterse de
vraagKan een fonds zooals dit, zich financieel
staande houden De commissie moet hierop be
vestigend antwoorden, gezien de resultaten bjj
dergelijke andere fonasen. Ook is een uitgebreid
rapport met wiskundige berekening ontvangen van
het Bureau der K.S A. uit welk rapport men kan
aantoonen, dat een fonds op dezen grondslag op
gericht, zeker reden van bestaaD heeft.
Vijf afdeelingen waren niet in de gelegenheid
het concert zakelijk te behandelen, waarom de
voorzitter verzocht het concept voor te dragen en
toe te lichten, om de stemming dan in een vol
gende centrale vergadering te houden.
De heer Smit uit Schiedam wil de behandeling
uitstellen tot een volgende vergadering, opdat dan
de commissie eerst rekening kan houden met de
ingediende bezwaren en wenken der afdeelingen.
De heer Visser uit Den Haag gaat hiermee
accoord en stelt, voor, dat de afdeelingen eerst
schriftelijke wijzigingen indienen bij de commissie,
om dan op een volgende vergadering de definitieve
behandeling te houden.
De commissie bjj monde van den heer Peters,
deelde mede, dat het ontwerp voorloopig zou wor
den behandeld. Met de toelichtingen hier gegeven
kan dan bjj de behandeling in de afdeelingen
rekening gehouden worden. Dit bespaart veel
moeite en tijd. Op een volgende vergadering
kunnen dan de eind besprekingen gehouden worden.
De voorzitter bracht ten slotte twee voorstellen
in stemmingle zal het rapport in zjjn geheel
op deze vergadering worden behandeld of niet, en
2e zullen op deze vergadering algemeene beschou
wingen worden gehouden..
Met 21 tegen 1 stem werd besloten, alleen de
behandeling der algemeene beschouwingen op deze
vergadering te doen plaats hebben.
Daar de geopperde bezwaren en wenschen waar
over de algemeene beschouwingen in hoofdzaak
liepen, schriftelijk bjj de commissie ingediend
moeten worden en dus op de volgende vergade
ring weer in behandeling zullen komen, zullen we
ze als dan in het geheel geven. Ze liepen hoofd
zakelijk over wijze van bestuursverkiezing, samen
stelling bestuur, vergaderingen lidmaatschap, soort
van leden, uitkeeringen, bijdragen, tijd van uit
keering enz.
Tot twee leden van het hoofdbestuur werden
met algemeene stemmen onder applaus der aan
wezigen heeren J. A. Verbeek en J. Buters. Beide
heeren namen met dank aan de vergadering de
herbenoeming aan.
De heer Visser bracht den voorzitter A. J. Ver
beek een woord van gelukwensch voor zijn her
kiezing, want wat de bond is, heeft hjj in hoofd
zaak te danken aan de energie en werkkracht van
dezen voorzitter.
Ook de heer Buters werd met zijn herbenoeming
gelukgewenscht.
Bij het bestuursvoorstelVorming van een
Perscomité bracht de voorzitter een woord van
dank aan de pers, voor alles wat ze gedaan heeft
in het belang van den bond. Om aan de besluiten
en beslissingen van den bond nog meer bekend
heid te geven wil men een perscomité oprichten,
dat verslagen aan de verschillende redacties zaj
zenden.
Op de eerstvolgende bestuursvergadering zal dit
punt nader worden uitgewerkt. De vaststelling
van het bedrag der contributie zal op de volgende
jaarvergadering behandeld worden. Als plaats der
volgende jaarvergadering werd Schiedam aan
gewezen.
Tot afgevaardigden naar het middenstandscongres
te Amsterdam te houden werden aangewezen de
heeren A. J. Verbeek en A. Bosse. Over twee
moties, waarover te Haarlem de stemmen staakten,
werd nu een herstemming gehouden. Beide mo;
ties betreffen het oprichten van informatie-en
incassobureau!. Purmerend werd met 15—2 stem
men aangenomen, zoodat de motie Hoorn is ver
vallen.
Bjj de rondvraag werden nog eenige punten ter
sprake gebracht. O. m. werd namens Ngr. Ko-
nings meegedeeld, dat de R. K. Middenstandsver-
een iging te Amsterdam zich spoedig bjj den bond
zal aansluiten. Nadat was medegedeeld, dat de
wijzigingen op concept-statuten binnen een maand
aan de commissie moeten worden gezonden, sloot
de voorzitter de vergadering te ongeveer 6 uur
met den christeljjken groet.
De Uitslag.
De uitslag der verkiezing van zeven leden van
den Gemeenteraad in de onderscheidene districten!
zal heden-avond aan ons bureau en per bulletin
in de sigarenwinkels worden bekend gemaakt.
Groote Propaganda-vergadering.
De gehoorzaal van het Bondsgebouw was gister
avond bezet door een dichte menigte van allen
rang en stand en behoorende tot de onderschei
dene christelijke partjjen, zoo zelfs dat nog een
aantal laat gekomenen geen plaats kon vinden.
De voorzitter der R. K. Kiesvereeniging »Recbt,
Plicht en Orde", de heer A. C. A. Nolet, heette
allen welkom in deze druk bezochte vergadering,
zette korteljjk haar doel uiteen en deelde mede,
dat de volgorde der sprekers eenigszins anders
zou zijn dan aan vankei jjk was aangegeven, daar
de heeren mr. von Briel Sasse en Moerel, eerst te
half negen kunnende komen, 't laatst zouden
spreken en dus de heer Goslinga eerst aan 't
woord zou zjjn.
De heer
T. S. G o s 1 i n g a,
daarna den katheder, bestjjgend zei, dat hjj met
bjjzonder genoegen hier sprak, omdat hoe dichter
de verkiezingsdag nadert, des te meer de geest
drift bjj de rechtsche partjjen opvlamt. Spr. ziet
voorhands geen enkele reden waarom de rechtsche
meerderheid uit den raad moet verdwjjnen al de
redenen daarvoor aangevoerd, hebben hem niet
overtuigd. En waar; hjj geen enkele reden ziet
waarom de christelijke meerderheid voor een link-
sche zou moeten plaats maken, vindt hjj daarin
een bondgenoot in de (oude) »8cb. Court", waar
ook zjj niet weet, waarom de rechtschen er uit
zouden moeten, want zjj beveelt wel de linksche
candidaten aan, maar zegt niet waarom.
Spr. daarna uiteenzettend, hoe juist het kabi
net—De Meester zoo innerljjk zwak was, omdat
't steunde op de sociaal-democraten, stelde in 't
licht dat hier een linksche meerderheid hetzelfde
lot zou wachten. De sociaal-democraten, hebben
dezer dagen hier de vraag besproken met betrek
king tot den gemeenteraad. Wie er in moeten
en wie er uit moeten. Was het antwoord op de
eerste vraag wel te bevroeden, het antwoord op
de tweede luidde allen, zelfs de heer Van der
Schalkhet parool luidde ook voor de herstem
mingen stemt noch liberaal, noch clericaal.
Vervolgens betoogend dat- men in den gemeen
teraad lang niet voor zjjn pleizierzit, wjjl daar de
banierdragers der christelijke beginselen bloot
staan aan alle bespotting en verdachtmaking, niet
alleen van de zjjde der socialisten, maar ook van
de vrjjzinnig-democraten, getuige de rede hier door
den heer De Groot voor een paar jaar gehouden,
die durfde spreken over het bederf in den Raad,
ging spr. daarna de verschillende eandidaten na
In de eerste plaats dan mr. Jansen, dien men
vooral tracht, door het tegenover stellen der can-
didatuur van den heer Van der Schalk, in District
I te laten vallen. Is hjj een kundig jurist en
bekwaam financier, hjj is bovenal een beginsel
vast man, dd&rom juist is hjj door de vrijzinnigen
zoo gehaat en daarom juist moeten we hem aller
eerst zjjne plaats in den Raad weergeven, (applaus) J
hem vooral, den kundigen jurist, zooals hjj zich
nog onlangs in een rechtskwestie in zake de opge
spoten grienden getoond. De heer Nolet praat
niet veel in den Raad, van hem gaat geen kracht
uit, zeggen de rooden spr. lacht daarmeede heer
Nolet heeft in de drie commissiën van grondbe
drijf, gas" en waterleiding en belastingen reeds
zooveel te doen, dat hem geen tjjd tot praten
overbljjft. Hem, den voorzitter van »Recht, Plicht
en Orde" in den Raad te helpen herkiezen, is den
anti-revolutionairen en christeljjk-historischen een
eereschuld. Spr. wjjst dan op den heer Smit,
den pleitbezorger in den Raad van middenstands-
zorgen en arbeidersbelangen. De vrijzinnigen hebben
dat vroeger zelf erkend, maar sinds de heer De
Bruin in den Raad de arbeidersbelangen bepleit,
raakt de heer Smit bjj den wedren van vrijzinnig
en sociaal-democraten natuurlijk op den achter
grond bjj dien steeple chase bied ik niet op, zei
Kuyper terecht (gelach).
Na de katholieke de andere christelijke candi
daten besprekend, zegt spr. verder, dat de heer
Van der Velden het eenig technisch lid is in den
Raad, wiens advies niet kan gemist worden in
een gemeente, die zooveel panden heeft te onder
houden. Toen de heeren Smit en Moerel onder
applaus waren binnengekomen, vervolgde spr., dat
de heer Van der Drift is een volksman in den
waren zin des woords, die een open oog heeft voor
sociale noodeneen eereschuld der andere christelijke
partjjen is 't, den voorzitter der anti-revolutionaire
kiesvereeniging zjjn zetel in den Raad te doen behou
den. De heer Van der Meer, een flink en krach
tig man, van beslist christelijke beginselen,
verdient alleszins een zetel in stads raadzaal in te
nemenII en III moeten om wille der coalitie
belangen wedijveren dezen zetel aan den eenigen
christelijk-historischen candidaat te bezorgen.
Waarom, vraagt spr. verder, zou de Raad links
moeten worden Omdat het onderwijs niet goed
behartigd wordt? Maar we hooren steeds van
links verzekeren, dat de katholieke wethouder van
onderwjjs, de heer Honnerlage Grete, daar zoo
uitstekend voor zorgtalleen bjj verkiezingen
hoort men daar niet meer vanl Omdat de
Woningwet op een bepaald onderdeel niet uitge
voerd wordt, zooals zeker deel der gemeentenaren
dat verlangt? Maar de werken van rioleering
en bestrating zjjn toch ook een deel der Woning
wet en het verkoopen van grond bevordert den
woningbouwalleen tegen het denkbeeld den
socialistischen heilsstaat voor te bereiden door
alles in handen der gemeenschap te brengen, ver
zet zich de cbristeljjke meerderheid van den raad:
ook zjj wil woningbouw, maar niet feiteljjk door
de gemeente, maar door de betrokken vaklieden.
Lenigt die meerderheid dan geen sociale nooden
Maar zjj heeft toch de jaarwedden der brug
wachters en werklieden van de stadsreiniging
verhoogd, het maximum loon en minimum arbeids
duur bjj bestekken zoo geregeld, dat 't zelfs de
verwachting der vakvereenigingen overtrofzjj
maakte gunstige bepalingen in zake uitbetaling bjj
ziekte; zjj regelde Arbeidsbeurs en Werkloozen-
fonds, en als zjj op een enkel punt niet met de
wenschen der vakvereenigingen meeging, dan be
hoeft men daarin geen daad van vjjandschap te
zien, maar heeft men alleen te eerbiedigen het
neutraal standpunt waarop zjj zich plaatst. Een
werklieden-reglement is in zeer ver gevorderd
stadium van voorbereiding en zal eerlang worden inge
diend wenscheljjk is 't, dat 't tot stand kome
niet onder de leiding van rood maar van rechts
(applaus).
Maar de gemeenteraad behandelt niet alleen zake
die op de neutrale zóne liggen, maar wel degel jjk
ook zaken, waarbjj zich de tegenstelling van
geloof en ongeloof openbaartspr. herinnert er aan,
hoe dit bjj de schandaalcolportage en bjj verschil
lende gelegenheden uitkwam. Daarna wjjzend op
den gemeenschappeljjken grondslag der christeljjke
partijen, betoogde hjj ten slotte met nadruk, dat
wjj de beginselen die we daaruit afleiden, niet uit
't oog moeten verliezen, maar stemmen op rechts,
omdat christenplicht dat eischt.
Toen het krachtig applaus dat deze zaakrjjke
rede als bezegelde, verstomd was, wees het be
stuurslid van »Recht, Plicht en Orde", de heer
J. H. Frederiks, nog eerst op de vele kiezers
die ditmaal geen stemkaart kregenopmer-
keljjk toch, waar er geen een adomper" op het
stadhuis is.
De heer
mr. J. C. von Briel Sasse,
daarna den heer Goslinga op den katheder ver
vangend, getuigde allereerst dat deze volle verg®*
dering onwillekeurig tot enthousiasme stemt. Aa®
de zoo pakkende en goed doordachte rede vanzfl®
voorganger een enkel woord willende toevoeg®11»
wees hjj op de schitterende overwinning bjj d®
Kamerverkiezingen behaald. De rechtsche coali'1®
heeft getoond, dat zjj daardoor stand houdt, ter
wijl de linksche coalitie uiteenvalt: de oude
schrikbeelden waarmee men Rome tegen Dordt e®
Dordt tegen Rome opzette, schrikken niet meer af
men durft ze een wjjl gerust te beschouwen e®
bewaart ze dan weer in een kast als echte anti
quiteiten. De coalitie, door mgr. Schaepman e®
dr. Kuyper gesticht, dankt ook hier in deze stad
haar aanzien aan een voortreffelijk manmr. J®®'
sen mag als haar grondlegger geacht worden e®
van het zaad door hem gestrooid, oogsten we n®
de vruchtendaarom verdient hjj allereerst als
raadslid herkozen te worden. Zoo ook verdiene®
de heer Nolet, van wie werkeljjk veel kracht uit
gaat, en de heer Smit, die niet alleen de belang®®
der arbeiders, maar aller belangen behartigt, her
kozen te worden. Daarna in 't licht stellend dat
oorspronkeljjk de gedachte was, den heer Van def
Schalk in II niet te bestrijden, maar dat de
omstandigheden noopten nu in II en III op winst
uit te gaan, betoogde spr., dat met de heeren Van
der Velden en Van der Drift, de candidaat der
christeljjk-historischen, wier actie hjj grooteljjk3
prees, een raadszetel moest verzekerd worde®-
Strjjden en bidden wij, doen wjj onder God3
zegen onzen plicht, dan kunnen we hoopvol d®
komende dingen tegemoet zien.
Ten slotte de opmerking van den heer Frede
riks beamend, wilde hjj doen uitspreken, dat de
vergadering 'l ten zeerste betreurt, tea stadhuis®
dergeljjke onnauwkeurigheden kunnen voorkome®
en meer exatitude en toewjjding gewenscht wordt
Ambtenaren, die goed betaald worden, moeten ook
behoorljjk hun plicht vervullen, (applaus.)
Nadat de voorzitter nog had medegedeeld dat
de laatstvastgestelde kiezerslijsten na afloop def
vergadering ter inzage lagen voor hen die twjj*
felde of zjj kiezer voor den gemeenteraad zjjn, g®f
hjj het woord aan den heer
F. Moerel,
die, onder applaus den katheder bestjjgend, alle1"*
eerst betoogde, dat ook een vreemde, staande bui
ten de gemeentepolitiek, hier een woord mee ko®
spreken, omdat jzjjn oordeel onbevangen is en bij
op de personen volstrekt niet let. In dat verband
stelde hjj ook in 't licht waarom de kiezers bjj
Kamer en Statenverkiezing zooveel gemakkelijke1"
opkomen dan bjj de gemeenteraadsverkiezingen
bjj Kamer en Staten-verkiezingen heeft men d®
mannetjes te pakkenmen ziet ze van nabjj, ter
wijl ze bjj eerstbedoelde stemmingen verder af
liggende menscheljjke jaloesie, de zorg voor
eigen nering en de afgunst nemen er een plaats
bij in. Toch behoeft dat zoo niet te zjjn zjjn de
candidaten eenmaal gesteld, dan heeft men nie'
meer te rekenen met personen dan zjjn er can*
didaten der rechtsche kiesvereenigingen en daar
mee is alles uit. Maar de linkerzjj doet met zoo
helderen slag de klok der partijbelangen slaa®»
dat men er wel een oogenblik naar moet luistere®-
Zjj belooft veel; spr. stelt in 't licht hoe gevaar
lijk dat beloven voor de vrijzinnigen is d®
de socialisten kunnen gemakkeljjk beloven, omda'
zjj toch in onafzienbaren tjjd geen gelegenheid
hebben hun beloften waar te maken. De vrij'
zinnigen beloofden, nadat Kuyper's invaliditeit3*
en verzekeringswetten bekend waren geworden»
dat zjj 't wel beter zouden doenzjj beloofde®
achtereenvolgens f3 Staatspensioen op 65-jarige®»
f2.50 op 70 jarigen leeftjjd tot zjj kwamen tot
den aanvullingsrjjksdaalder voor de springlevende®
van 70-jarigen leef tjjd, die zjj naar Kuypers' ont
werp allen dood oordeelden (»wat heeft nu
dooje aan 'n rijksdaalder I")daarbjj bleek maar
al te zeer, dat ook dó.t plan nog 12 millioen zou koS*
ten, te halen door successiebelasting uit erfenissen
met progressie in de zjjljjnen, wier ondoeltreffend
heid spr. op geestige wjjze in 't licht stelde.
Zooals het met het beloven in het groot in de®
Staat gaat, zoo gaat 't in het klein in de gemeente i
de vrijzinnigen beloven maardezer dagen hebbe®
zij zelfs beter onderwjjs durven beloven en in ee®
pamflet zich vermeten te zeggen, dat het onder-;
wjjs slecht is. Spr. zet hier uiteen wat onder be'
Kuyper-bewind voor de bjjzondere scholen verkre
gen is: subsidie voor de onderwjjzers subsidie voof
den schoolbouw maar de openbare school put nog
steeds met volle handen uit de gemeentekas e®
de bjjzondere school krjjgt in deze derde instanti®
nul op het request. In dit verband zet spr., d®
leugens der vrjjzinnigen in zake de subsidie voo'
de bjjzondere school aan de kaak stellend, uitee®»
hoe het pjjl van het bjjzonder onderwjjs teug®'
volge der subsidie verhoogd ishoe de hooger®
tractementen bewerkten, dat de onderwjjzers zich
met geheel hun geest en lichaam konden toewü'
den aan hun ambt en de bouwsubsidie het stich
ten van kinderpakhuizen uitsloot. De rechtsgeljjk'
heid aldus goeddeels voor het lager onderwÜ3
verkregen, zal doorgezet worden voor het middef'
baar en hooger onderwjjs en aldus zullen
mannen van rostvast geloof gelegenheid hebbe®
zich met hart en ziel op de wetenschap toe
leggen en bewerkt worden, dat de mannen
rechts een eervolle plaats in staat en maatschapp"
zullen mogen innemen.
In deze gedachtengang blijkbaar vooropzette®^"
dat het intellect narr vrijzinnig oordeel nu all®e®
links gevonden wordt, wees spr. er op, dat
- - - I P
