Binnenland.
Stads- en Gewestelijk Nieuws.
Mr. W. H. JANSEN.
A. C. A. NOLET.
F. J. SMIT.
Herstemming tusschen de Ileeren
Dr. J. VAN LEEUWEN.
J. VAN DER MEER.
J. M. VAN DER SCHALK.
N. VAN DER VELDEN.
J. DINKELAAR.
H. VAN DER DRIFT.
Dr. J. VAN LEEUWEN.
J. VAN DER MEER.
teekend is, in deze zitting van het parlement aan
de orde te stellen, Daarmee zal de ratificatie van
die verklaring evenals van de besluiten van de
Haagsche vredesconferentie nopens de instelling
van een internationaal prjjsgerechtshof verdaagd-
wórden.
Het blad hoopt, dat van het uitstel der be
krachtiging afstel zal komen. De Standard betoogt
dat dit zeer gewenscht zou zjjn, aangezien de be
sluiten van de Haagsche conferentie Engelands
zeeoorlogsrecht op noodlottige wjjze zouden beper
ken v erder nog dan de Parjjsche declaratie van
1856. Hoe eerder ook deze rechtsbeperkingen, die
Bismarck een prullenboel heeft genoemd, opge
heven worden, hoe beter het voor den vrede tus-
schen de volken zal wezen.
Zondagavond om tien uur verscheen een
groote ballon met twee passagiers boven Posilipp,
bij Napels. Plotseling stortte het luchtschip, on
geveer 6 mijlen van het strand, in de wildbewogen
zee. Onmiddellijk werden twee torpedobooten ter
hulp gezonden, maar zjj vonden geen spoor van
den ballon, noch van de inzittenden. De bevolking
van Puzzuoli, die den ballon in den loop van den
middag over de golf heeft zien zweven, beweert,
dat hq in groote letters «den naam «Pacific"
droeg. Men hoopt, dat de beide luchtreizigers
zich aan boord van een visschersschuit hebben
kunnen redden.
De «Westm. Gazette" bericht dat de Duit-
schers een lading koelies uit China naar Europa
hebben gebracht, via den Siberischen spoorweg,
om in steenkool- en oliemjjnen te werken, tegen
den prijs van 30 Mexicaansche dollars per man en
per maand.
Het «gele gevaar" wordt dreigend, zoo het in
Europa wordt ingevoerd, om tegen te lage loonen
te werken, uitsluitend om de aanspraken van Duit-
sche mijnwerkers te kunnen bestrijden 1
Te Rognes is gisterenavond een aardschok
waargenomen er ontstond een onbeschrijfelijke
paniek. De bewoners hebben den nacht in den
open veld doorgebracht
Een andere schok is te Roque d' Autheron waar
genomen.
In de staten Colorado, Ohio, Missouri en
Nieuw-Mexico (Ver. Staten) hebben noodlottige
overstroomingen plaats gevonden, die voor honder
duizenden dollars schade hebben aangericht. De
plaatsen Pattenburg in Missouri en Hidalgo in
Nieuw Mexico zijn totaal verzwolgen. Het aantal
dakloozen bedraagt verscheiden honderden.
Het Ministerie.
De «Nieuwe Courant" schrijft
«Er wordt druk gesproken over een mogelijk
heengaan van den minister Sabron, om gezond
heidsredenen.
Dr. Nolens, die dit bericht in zjjn orgaan ver
meldt, voegt er aan toe
«En evenzeer zal het voor het Kabinet te be
treuren zijn als een ander zjjner leden, die door
vriend en vjjand geacht wordt de ware man op
de ware plaats te zjjn, tot een hooge betrekking
elders door H. M. de Koningin zou worden
geroepen".
«De Tijd" vraagt wat hiermee bedoeld kan zijn
blijkbaar het gouverneur-generaalschap van Neder-
landsch-lndië, waarmede thans niet meer mr.
Heemskerk, maar de heer Idenburg wordt gedood
verfd. Diens opvolger als minister zou, naar Het
«Vaderland" vermeld, dan de heer Coljjn zjjn. Het
zou, vinden wjj, een zonderling omspringen zjjn
met de gewichtige betrekking van Minister van
Koloniën en voorloopig nemen wjj de waarheid
van het gerucht dan ook niet aan. Niet minder
dan roekeloos ware het, indien een ministerie met
een langdurige toekomst als voor het thans aan
het roer zjjnde kabinet schjjnt weggelegd, in den
aanvang van zqn bewind een kracht van den eer
sten rang als de heer Idenburg bleek te zqn
prqs gaf.
Voegen wjj erbjj, dat ook een heengaan van
den minister van Justitie, wien de last
van het ambt zwaar schqnt te drukken, mo-
geljjk wordt geacht. Maar deze bewindsman geniet
thans buiten rust en komt, hopen wq, over eenigen
tjjd gansch uitgerust en opgefrischt terug".
«De Tqd" teekent hierbjj aan
Zeker niet minder dan «De Nieuwe Courant"
zouden wq het heengaan van Minister Idenburg
betreuren. Maar de philippica aan het adres van
het Ministerie ljjks ons toch wel wat voorbarig.
Indien de Minister ontslag neemt, doet hq dit,
volgens dr. Nolens, niet om politieke, maar om
«persoonlqke" redenen. Hoe kan «De Nieuwe
Courant" over de waarde van de laatste oordeelen,
zonder ze ook maar te kennen Afwachten ljjkt
ons daarom de boodschap".
Onderscheiding.
Z. H. Paus Pius X heeft den heer A. A. J. Mar-
gry, den bekenden katholieken architect te Rot
terdam, benoemd tot ridder in de Orde van Gre-
gorius den Groote. Tal van jaren heeft hjj be
langloos zqn beste krachten gewijd aan de voor
naamste katholieke inrichtingen aldaar, en nog
onlangs zqn vjjf-en-twintig-jarig feest gevierd als
lid van het bestuur der R. K. Arm en Weeshui
zen. (Tijd)
De stuwadoorswet.
De kamer van koophandel te Terneuzen heeft
gisteravond behandeld, de door den minister van
Landbouw toegezonden ontworpen stuwadoorswet.
In verband met de weinige voordeelen, die het
ontwerp bevat, tegenover de zeer groote nadeelen,
zal^ den" minister geadviseerd worden, het wets-
ontwerp niet in te dinen, of mocht^de minister
dit toch willen dan de bepalingen niet toepasse
lijk te verklaren op de haven van Terneuzen, in
verband hiermede, dat het dan voor Terneuzen
onmogelqk zou zqn, tegen Belgische havens te
concurreeren.
Vereenvoudigde spelling.
Te Groningen is opgericht een studentenafdee-
ling van de vereeniging tot vereenvoudiging van
onze schrijftaal. Het doel is, het houden van lezin
gen en om door een krachtige propaganda, meer
dere belangstelling in de studentenwereld op te
wekken.
De gesluierde dame
Het ïVadd" meldt:
Ons werd verzekerd uit een bron, die publicatie
wettig, dat mej. Mathilde Westmeyerjl. Maandag
middag een conferentie van ruim twee uur heeft
gehad met dr. Kuiper ten zjjnen huize in de
Kanaalstraat. Mej. Westmeyer was diep gesluierd
uit vrees door geïllustreerde bladen te worden
gephotographeerd. Het resultaat van het onderhoud
met dr. Kuyper was, dat besloten werd, dat mej.
W. geen brochure zal uitgeven. Zjj zal, waar
schijnlijk reeds heden, naar Zwitserland vertrekken.
W. Voormolen, f
In den Haag, waar hjj, sedert hjj zqn ambt ver
liet, woonde, is in den ouderdom van 53 jaar over
leden de heer W. Voormolen, oud-hoofdcommissa
ris van politie te Rotterdam.
De heer Voormolen was bjj Kon besluit van 19
April van dit jaar belast, in verband met de be
kende Papendrechtsche strafzaak, met een onder
zoek naar de vraag of de politie in Papendrecht
aan redeljjke eischen voldoet dan wel of het ne
men van eenigen administratieven maatregel tegen
de aldaar dienst doende ambtenaren der Rijkspo
litie geboden is.
Het is niet bekend of de nu overledene zich
voor zjjn dood van die opdracht heeft kunnen kwq-
ten door het uitbrengen van een rapport aan den
minister van Justitie.
De heer Voormolen had aanvankelijk de marine
loopbaan gekozen. In het jaar 1875 kwam hjj als adel
borst le klasse in dienst en werd 1 December 1877
luitenant ter zee 2e klasse. Voor krijgsverrichtingen
bjj deelneming aan expeditiën op Atjeh en Sama-
langan droeg hjj het eereteeken voor dergelijke
expedities verleend.
Voorts was de heer Voormolen van 1888 tot
1891 burgemeester van Veendam en stond daarna,
van het jaar 1891 tot 1893, aan het hoofd van de
gemeente Doesburg.
De heer Voormolen was ridder in de orde van
den Ned. Leeuw.
Zjjn stoffelijk overschot zal Zaterdag a. s. op de
begraafplaats Oud-Eik-en-Duinen te 's-Gravenhage
worden ter aarde besteld.
Kiesdistrict I:
Aantal kiezers929
Uitgebrachte stemmen770
Van onwaarde15
Geldige stemmen755
Volstrekte meerderheid378
J. DINKELAAR (S. D.) 91
Mr. W. H. JANSEN (R. K.) 428
Dr. J. VAN LEEUWEN (S. D.) 200
J. MONTFOORT (V. D.) 75
A. C. A. NOLET (R. K.) 455
J. M. VAN PELT (S. D.) 66
J. M. VAN DER SCHALK (Lib.) 216
F. J. SMIT (R. K.)432
H. STOOKER (V. D.)121
Gekozen de heeren
Kiesdistrict II:
Aantal kiezers1257
Uitgebrachte stemmen1107
Van onwaarde17
Geldige stemmen1090
Volstrekte meerderheid546
G. W. VAN BERGEN WALRA
VEN Jr. (V. D.)167
J. DINKELAAR (S. D.) 199
Dr. J. VAN LEEUWEN (S. D.) 368
J. VAN DER MEER (C. H.) 509
J. VAN DER SCHALK (Lib.) 341
N. VAN DER VELDEN (A. R.) 496
Stemdistrict I (Doele) 911 kiezers799 uitgeb.
stemmen 14 van onwaarde 785 geldige stemmen.
v. Bergen Walraven 130, Dinkelaar 148; van
Leeuwen 275; v. d. Meer 350; v. d. Schalk' 250
en v. d. Velden 341.
Stemdistrict II (Broersveld)346 kiezers 308
uitgeb. stemmen 3 van onwaarde305 geldige
stemmen. v. Bergen Walraven 37, Dinkelaar
51; van Leeuwen 93; v. d. Meer 159v. d. Schalk
91 en v. d. Velden 155.
Kiesdistrict III
Aantal kiezers1434
Uitgebrachte stemmen 1162
Van onwaarde26
Geldige stemmen1136
Volstrekte meerderheid569
J. DINKELAAR (S. D.) 291
H. VAN DER DRIFT (A. R.) 539
Dr. J. VAN LEEUWEN (S. D.) 426
J. VAN DER MEER (C. II.) 537
J. MONTFOORT (V. D.) 86
H. STOOKER (V. D.)207
Stemdistrict 1. (Buitenhavenweg) 651 kiezers
527 uitgeb. stemmen11 van onwaarde516 gel
dige stemmen. Dinkelaar 100, v.d. Drift 251
van Leeuwen 177 v.d. Meer 249Montfoort 47
en Stooker 119.
Stemdistrict 11. (Dwarsstraat) 783 kiezers; 635
uitgeb. stemmen 15 van onwaarde620 geldige
stemmen. Dinkelaar 191, v.d. Drift 288, Van
Leeuwen 249; v.d. Meer 288Montfoort 39 en
Stooker 88.
Herstemming tusschen de heeren
I I. I i
In district I is door den candidaat dr. Van
Leeuwen, nadat de voorzitter van het stembureau,
de heer Kranen, het proces-verbaal der stemming
had voorgelezen, protest aangeteekend tegen het
niet-toelaten van vrouwen in dat stembureau. De
voorzitter, burgemeester dr. Brants, had, betoogend,
dat de kieswet alleen kiezers toelaat, die vrou
wen aanstonds geweerd, waar tegen toen dr. Van
Leeuwen opkwam, omdat die niet-kiezers op andere
wjjze verwijderd waren dan in de wet geoorloofd is.
In de andere stembureaux zjjn de vrouwelijke
controleurs wèl toegelaten. De leden van die stem-
bureaux oordeelden, dat de aanduiding «in de voor
het publiek bestemde ruimte" het toelaten van
vrouwen niet uitsloot.
gevolg verhopen 1
De uitslag.
De uitslag der verkiezing van zeven leden van
den gemeenteraad in de drie kiesdistricten onzer
stad geeft zeker reden tot tevredenheid voor de
christelijke partjjen, die zich ook bjj deze verkiezing
weer zoo dapper hebben geweerd. In district I
werden onze drie katholieke candidaten aanstonds
gekozen, in district II en III komen de candidaten
der vereenigde christelijke candidaten met de
hoogste stemmencjjfers in herstemming.
Behalve dit onmiddellijk succes geven ons de
verschillende stemmencjjfers alle reden tot verheu
genis. In alle districten behaalden de christelijke
candidaten de hoogste stemmencjjfers, in district 1
zelfs gemiddeld 50, de heer Nolet, voorzitter onzer
katholieke kiesvereeniging zelfs 77 boven de vol
strekte meerderheid, hoogere cjjfers ook naar
propostie dan bjj ietwat geringer kiezerstal onze
candidaten in 1907 behaalden. De poging om den
klinkenden naam van den heer Van der Schalk
tegen onze candidaten in I uit te spelen, had geen
succes hq behaalde met 216 nog minder stemmen
dan daar in 1907 de heeren Cool en Ris, resp.
308 en 243; verkregen. In district II, waar de
beide christelijke candidaten gemiddeld nog een
•rO stemmen op de volstrekte meerderheid tekort
kwamen, waren zjj ook de meest begunstigde
candidaten ver voor. - Zoo ook in III waar zjj
slechts een 30-tal stemmen voor de volstrekte
meerderheid te kort kwamen en waar nog meer
dan m II het bjjna geljjk aantal stemmen der
christelijke candidaten op de beproefde coalitie-
trouw wees. Het stemmencjjfer van den heer Van
der Schalk in II is voor de partjj-verhouding
onzuiver, waar de stemmencombinaties doen
bljjken dat nog betrekkelijk vele christeljjken
op hem stemden. Zoo ook het stem
mencjjfer van dr. Van Leeuwen in II zoowel als
in III, dat blijkbaar nog vele stemmen van con
sequente liberalen omvat, die niet tot de herstem
ming wachtten om den leider der sociaal-democra
ten, die als stormram tegen de gehate christeljjken
moest dienen, hun stem te geven. Overigens
deden zich ook bjj deze stemopneming in de ver
schillende districten de vreemdste combinaties,
o.a. van socialisten met christeljjken, kennen.
De poovere stemmencjjfers der vrijzinnige demo
craten bewjjzen, dat het liberalisme in onze stad
ook steeds meer wegzinkt om voor de uiterste
linksche partjj plaats te maken. Het onzuivere
stemmencjjfer van dr. Van Leeuwen daargelaten,
bewjjzen de stemmencjjfers op de andere socialis
tische candidaten, allen minder, zelfs bjj verhoogd
kiezerstal, dan in 1907 op huns geljjke De Bruin
werden uitgebracht, nog niet dat het socialisme in
die districten terrein heeft gewonnen.
Een woord van lof behoort hier zeker te worden
gegeven aan hen, die het verkiezingswerk met
zooveel moeite en zorg hebben geleid en dezen
bevredigenden uitslag hebben bewerkt. De vol
ijverige propagandisten der verschillende christe
lijke partjjen vooral hebben zich in woord en
schrift dapper geweerdhun vooral behoort
een goed deel het bevredigend succes te wor 9
geweten. Deze verkiezing leert weer wat fl'9
actie, zorgvuldige voorbereiding van het verk'
zingswerk, ook lang voor de dagen van den
busstrjjd zjjn aangebroken, vermag. Wordt
actie doelmatig doorgezet, dan zijn II en Bi
de herstemming, ook waar in beide districten
een 150-tal kiezers niet stemden. In I b'1
er zelfs 272 weg zeker nog wel te winnen-
Vatten wjj onzen indruk samen, dan bljjkti9
de christelijke voorloopig behielden wat zjj badde®'
dat de socialisten nog niets wonnen en de
zinnigen sterk achteruitgingen. Dan leert ons0
weer deze verkiezing, dat in Schiedam nog
zege verbljjft aan het christeljjk beginsel, coi's
met mannenmoed verdedigd wordt door ben
daartoe uit plicht en geweten geroepen zjjn-
die wetenschap onze kiezers sterken voor
komenden strjjd, waarvan wjj het gewens®9
-
Na den uitslag.
Zooals in de groote propagandavergadering
aangekondigd, zou er bij goeden afloop van 9e
verkiezingswerk gelegenheid zjjn de gekozene» 1
het Bondsgebouw geluk te wenschen.
Die gelegenheid werd gisteravond geboden 999
vankeljjk door de heeren Nolet en Smit, welke tee
vroegtjjdig in de gehoorzaal waren, later ook d»9
mr. Jansen, die daar nog op een gevorderd "9
verscheen. Een aantal propagandisten en verder
belangstellenden der verschillende christelijke P99'
tjjen waren daar mede aanwezig.
Toen allen daar onder het genot van een
bier en een sigaar zoo gezellig bjjeen zaten,
ons verdienstelijk raadslid, de heer mr.
Briel Sasse allereerst het woord. Ingetn°e^
Ijjke bewoordingen gat hjj uiting aan het geme69'
schappeljjk gevoelen, getuigend dat de uitslag leer
district I bjj goede samenwerking een vast
trict is te achten. Daarna bracht hjj hulde ®99
het drietal gekozenen, hopend dat zjj nog vele j»r^
de burgerjj zouden vertegenwoordigen. Vervolg69
het succes I, door den jjver der propaganda'3,
verkregen dankbaar herdenkend, vertrouwde M'
dat de overwinnaars in I hulptroepen zoude9
leveren in II en III om ook daar het verkie*'»®^
werk tot het beoogde succes te leiden, ten ®1°'^
de gekozenen wenschend, dat God hun nog ve
jaren zou sparen en hun zjjn licht en zjjne wisj
heid zou geven om hun mandaat waardig te VÉ''
vullen.
De heer Smit, den kiezers dankend voor b6
vertrouwen opnieuw in hem gesteld, verzeker,
dat hjj in deze nieuwe periode weer al
krachten ten beste zou geven voor allen, zoo^3
voor de categorie der arbeiders als der mid^
standers, verder opwekkend tot krachtige pf"?^
ganda, waarin onze roode tegenstanders ons ve®'
het voorbeeld geven.
De heer J. S. Juffer mans wenschte wel ®'3
oudste der aanwezigen de gekozenen geluk, '9
t bqzonder mr. Jansen, wiens verdiensteljjk
hjj die reeds 50 jaren medestreed, steeds gaar»"
had gadegeslagen.
i»
De heer
district I
Nolet bracht ook den kiezers
een woord van dank voor het
be wil3
van vertrouwen hem gegeven, hulde brengend a*9
de volijverige propaganda zoowel in II en iB 9
in I, sprak hjj het vertrouwen uit op nog gro»'
succes bjj de herstemmingen.
De heer mr. Jansen zeide, dat de toeju'
chingen waarmede hjj bjj het binnenkomen 10
deze zaal was ontvangen, hem diep hadden ie'
- - -iio
;cb«
trollen, toejuichingen die hjj gaarne aanvaar
als minder tot zjjn persoon dan tot de rechts
partjjen gericht. De kiezers dankend voor b6
vertrouwen in hem gesteld verzekerde hjj, dat bi'
hoewel reeds oud, zjjne beste nog resteere®®0
krachten zou geven aan de zaak hier begroet do"9
toejuichingen, die hem aan de dagen zjjner
herinnerden. Veertig jaren heeft hjj reeds
gestreden tegen het liberalisme en wel met ê°e
succes j maar nu daagt een andere vjjand i
plaats van tegen het verdwjjnend liberalisme beb'
ben de rechtsche partjjen testrjjden tegen be
socialisme, een v^and nog gevaarlijker, omdat
overwinning zou leiden tot het inboeten der
heid, wjjl de vrjjheid niet bestaan kan met 9
beginselen van het socialisme. Dien vjjand moeieÜ
we dus bestrjjden, opdat hjj meerderheid verkfij
gen noch in de gemeente noch in het vaderl®9
In dit verband wenschte spr., nogmaals voor
geestdriftige ontvangst dankend, het beste succ"
voor de herstemmingen in II en III.
De heer T. S. G o s 1 i n g a, mede hulde bre9'
gend aan de gekozenen, herinnerde aan zjjn Wd°f
dat t een eereschuld was der anti-revolutioö^|,
en christeljjk-historische partjj, den heer Nolet ^9
zetel in den raad weer te geven hq verheug",
zich er over, dat dit met een goede meerdert'
78,stemmen boven de volstrekte meerderh«'d^
was geschied. Spr. wees daarna op de aftakel'9®
der liberalen in Schiedam en betoogde dat vefl6
de strjjd tusschen socialisme en christendon®
al zjjne scherpte zou worden gestreden. Bjj voor^9'
rende geestdriftige actie zou, meende hjj, het
ook in II en III niet uitbljjven.
De heer T.J. H. Mouwens wekte mede
krachtige actie bjj de verkiezing in II en iB
en bepleitte het denkbeeld vooral in den aansta®91
den winter ter vorming van goed ontwikkelde prö^
pagandisten te gaan studeeren. Een kiesvereenig»9®'
cursus had, meende bjj, enenzeer als een soci®
cursus reden van bestaan.
De heer C. H. Scheffers wekte er
toe op in 't licht te stellen wat de recht®?--*
