Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
32ste Jaargang.
Zaterdag 24 Juli 1909.
No. 9469.
TWEEDE BLAD
Geschiedenis der Schiedamsche
processie naar Keyelaer bij
haar zestigjarig jubilé.
üemengd Nieuws.
ABONNEMENTSPRIJS:
Dit blad verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen, en
kost voor Schiedam per 3 maanden f 1.35, per maand 45 cent en per
week 10 cent. Franco per post door geheel Nederland f 2 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2 cent. M
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons BureauBoter-
straat 50 en bij alle Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
Bureau BOTERSTRAAT 50.
PRIJS DER ADVERTENTIeN:
Van 16 regels f 0.92 met inbegrip van bewijsnummer.
Elke regel daarboven 15 cent. Li -' -aj ~-j
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend.
Ingezonden mededeelingen 25 cent per regel.
Voorherhaaldelqk adverteeren worden uiterst bil
lijke overeenkomsten aangegaan.
Telefoonnummer 85. Postbus no. 39.
fr. A. VAN DIJK, O.
P.
Den 10 Augustus a.s. zal het katholieke Schie-
dam voor de zestigste maal ter bedevaart gaan
n»ar het beroemde Kevelaersche heiligdom van de
^roosteresse der bedrukteneen feit, dat niet
°noPgemerkt dient voorbjj te gaan en voor mij
een gewenschte aanleiding is de korte historie te
melden van een der treffendste en heerlijkste
uitingen van Schiedams Roomsche leven.
Het is zeker, dat vóór 1849 ook te Schiedam
reeds de devotie tot Onze Lieve Vrouw van Keve-
iuer bestond en verscheidene inwoners onzer stad
lid waren van Hare broederschap. Maar deze had
bier geen zetelde leden waren ingeschreven te
Rotterdam, dat vader Luns hier tot broedermees-
ter had en door hem de geestelijken en tijdelijke
belangen liet behartigen. Vader Luns was de vat er
van onze R. K. weezen en droeg zjjn waardigheid
met zóóveel eere, dat hij de geheele stad door met
denzelfden titel begroet werd, waardoor hij bij de
arme weezen aanspraak maakte op eerbied, ge
hoorzaamheid en liefde.
Ofschoon nu het lidmaatschap der katholieke
broederschap volstrekt niet de verplichting insluit
tot een bedevaart, ligt het voor de hand, dat deze
daardoor bevorderd werd. Jaarlijks sloten zich dan
ook verscheidene Schiedammers aan bjj de processie,
Welke beurtelings van Leeuwenstraats- of Steigers-
kerk uittrok, per extraboot tot Nijmegen, en van
Nijmegen per pedes Apostolorum Maria's genade
oord bereikte.
Wie zal het den Schiedamschen pelgrims, te
meer daar hun aantal toenam, euvel duideD, dat
ZÜ ook als bedevaartgangers hun zelfstandigheid
wilden verkregen zienEen eigen processie werd
hun hartewensch, maar als echte Roomschen over
tuigd, dat godsdienstige vereenigingen alleen kun-
uen bloeien en vruchten dragen onder de leiding
dor geestelijkheid, begaven zjj zich naar hun pas
toor, destqds den zeereerw. pater Vincentius van
wijk, openbaarden hun verlangen en lieten met
eerbied en vertrouwen hun waakzamen herder de
ttervulling van hun zielewensch over. Welke blijd
schap zal deze vurige dienaar van Maria gevoeld
ebben, toen hjj zjjn lievelingsdevotie zóo innig
m de harten zjjner parochianen aanwezig en met
meuwen drang zich naar buiten zag uitstorten I
et is de liefde die waakt, en pastoor van Ewjjk
wilde zekerheid en duurzaamheid van het nieuwe
?"erh, met uitsluiting van gevaar voor losheid en
meenstorting. Eerst nam hjj alleen den reisstaf
er hand en ging te Kevelaer als het beloofde land
'erkennen. Toen hjj wederkeerde, was zjjn be
sluit genomen. Welnu", zeide hjj tot dein span-
ms hem wachtenden»kunt gij honderd pel
grims bjj elkander krjjgen, dan gaan wjj opeigen
ge egeuheid ter bedevaart". Terwijl de pastoor
'ast met goedkeuring der hoogere kerkelijke
verheid de broederschap in zjjne parochiekerk
oprichtte en vader Luns tot eerste broeder-
meester aanstelde, zag hetzelfde jaar 1849 ook de
onderd pelgrims bjj elkander en als Schiedam-
®c e processie naar Kevelaar vertrekken. Wie in
n vroegen morgen der week vóór kermis op de
uuge Haven voor de Sint-Janskerk verwijlde, had
m de destqds eenige parochiekerk van Schiedam
met volle borst hooren zingen
Triumf de vreugde stjjg' ten top,
Hef, hef het Kruis van Jezus op,
ntrol den kruisbanier, de vreugde van ons hart,
Ons aller zielwensch word' voldaan
Wij zullen tot de rustplaats gaan,
Der Troosteres in smart.
Hjj had ook vóór de gewjjde plaats een groot
aantal voertuigen zien staan, en bemerkt, hoe de
honderd uitverkorenen met opgetogen gelaat uit
Óen biechtgang instapten, zich broederlijk en zus
terlijk bjjeenschikten, het bewjjs gevend, dat inge
togenheid volstrekt niet afkeerig jis van gepaste
vrooljjkheid, en de vrooljjkheid de luidruchtigheid
niet van noode heeft om zich prettig en ingedwon-
gen te uiten.
Al snorden zjj niet in de electrische, onze
6?5???óelqke pelgrims, minder haastig, zagen toch,
ook de Rotterdamsche poort, eer zij het wisten,
verre achter zich, en eindelijk de beursboot vóór
zicb, die hen naar Njjmegen brengen moest.
De rjjtoer naar Rotterdam kon na enkele jaren
worden afgeschaft, daar een boot de pelgrims op
nam aan het Hoofd. Echter nog geen extra-boot,
wat de reis tot Njjmegen minder aangenaam
maakte, vooreerst wegens het gemis aan vrijheid
om gezamenlijk te bidden en te zingen, vervolgens
ook het gedurig oponthoud voor laden en lossen.
Dat oponthoud was menigvuldiger en langduriger,
daar de reis in den kersentjjd gemaakt werd en de
beursboot het kersenland bjj uitnemendheid in de
lengte doorsneed.
Eindeljjk werd ook deze moeieljjkheid overwon
nen doordat de processie genoeg deelnemers telde
en de broederschap financieel bestand bleek om
van Schiedam per extra-boot rechtstreeks naar Njj
megen te varen. Nu was het ideaal bereikt en de
statige Maas- en de bekoorlijke Waaloevers deden
uit den mond van het katholieke Schiedam den
lof verkondigen der Zoete Lieve Vrouwe. Maar het
aantrekkelijke of, om bjj het zooeven gebruikte
woord te bljjven, het ideale van den pelgrimstocht
begon eerst aan de Duitsche grens.
Zoodra de pelgrims in de stad van Karei den
Groote voet aan wal hadden gezet, beklommen
zjj den Beekschen weg, voor hen, laDgs de Waal
aangekomen, den natuurlijksten we8 naar Kevelaer.
In groepjes of op zich zeiven, naar gelang ieders
smaak, wandelden zjj voort en de heerlijke groe
nende met witte huisjes bestrooide heuvels aan
den eenen kant en het frissche, waterrijke, door
vriendelqke dorpjes afgewisselde landschap aan de
andere zjjde brachten de van het natuurschoon
genietende reizigers in de stemming om op het
voorbeeld der natuur de glorie te verhalen van
God.
Eindeljjk was het dorp Beek gepasseerd en de
grens van Pruisen overgestoken. Nu begon eigenljjk
de pelgrimstocht. De voetreizigers plaatsten zich
ordeljjk in twee lange rjjen aan weerszijden van den
heerweg; op het middenpad meer naar voren vatte
de pastoor post, op een afstand achter hem vader
Luns. Daar bekleedde zich de priester met het
kerkelijk gewaad, daar hief Willens Collignon, die
geheel voorop liep, het kruis, de stoet zette zich
in beweging en daar weerklonk langs bosch en veld.
»0 onbegrqpelqk Opperwezen
Drievoudig God, die Eeuwig zjjt,
Uw Naam wordt door 't heelal geprezen
We aanbidden Uwe Majesteit."
Door een langen lofzang stelden de pelgrims
zich onder de bescherming der Allerheiligste Drie
vuldigheid om de lange voetreis voorspoedig en in
den waren geest te kunnen afleggen.
Zoodra de laatste klanken van het lied in de
wjjde ruimte van Gods lieve natuur waren weg
gevloeid, begon pastoor van Ewjjk met luide stem
een rozenkrans voor te bidden toen van vijftien tien
tjes tot geestelijk en tqdeljjk welzjjn der pelgrims
zeiven en tot intentie van allen, die zich in hun
gebeden hadden aanbevolen. Overlevende deelne
mers aan die eerste pelgrimstochten trillen nog
van aandoening als zjj verhalen, dat zij nooit ver
geten hebben, met welk een vuur en met welk
een gloed hun Directeur kon voorbidden, met welk
een opgewektheid en geestdrift hq den vermoeiden
nieuwe kracht wist in te storten, met welk een
vaderlijke liefde hjj oog had voor alles wat hen
deren of hinderen kon. Wel was het een tocht
van een vader met zijn kinderen.
De voetreizigers werden gevolgd door een aantal
wagens, dat de kerkelijke gewaden en die der
bruidjes en misdienaars en de sieraden der pro
cessie medevoerde en tevens dienst deed tot
een minder vreeseljjk soort van ambulance. Al wie
door vermoeienis of om andere redenen niet in
staat was de voetreis te vervolgen, nam zonder
veel omslag plaats op een der wagens. Na drie
uren gaans, bereikte men 's Maandags, 's avonds
tegen zes uur, het stadje Cranenburg, waar de
nacht werd doorgebracht. Maar de godvruchtige
pelgrims vroegen hier nog iets hoogers dan rust
en gastvrijheid. In de kerkkapel aldaar werd een
wonderkruis vereerd, volgens de overlevering boven-
natuurlijkerwjjze in een boom ontstaan, toen
iemand, die heiligschennend wilde communiceeren,
door berouw en angst gedreven de H. Hostie in
dien boom had nedergelegd. De pelgrims vertolkten
hun hoogere verlangens in het lied, dat zjj zongen
bjj het plechtig intrekken te Cranenburg
Zie, o Jezus I deze Broederleden,
Eer zjj tot Uw lieve Moeder treden,
Komen zjj Uw wonderkruis begroeten,
Vallen uit berouw aan uwe voeten,
Smeeken, dat uw kruisdood
Ons van alle schuld bevrjjd,
Dat Uw ljjden
Ons verblijden
En brengt tot de zaligheid.
De heilige plaats van het wonderkruis genaderd,
vielen allen op de knieën en zongen het lied, dat
de boven aangestipte legende in bijzonderheden
herdenkt en aanvangt met de strofe
Kniel, Pelgrim, kniel hier biddend neêr 1
Het Kruis, dat gij aanschouwt,
Is niet 't gewrocht van 'smenschen hand;
't Is van geen kostbaar goud.
Neen, 't is oneindig meerder waard
Dan al het aardsche goed.
'tls door een wonderwerk, de vrucht
Van Jezus' Vleesch en Bloed.
Na den langen tocht, alleen onderbroken door
het bezoek aan een langs den weg liggend kerkje,
waar de zegen met het Allerheiligste gegeven werd,
na de vereering van het wonderkruis, was het
tjjd de lichamelijke krachten te sterken door avond
maal en nachtrust. Dat avondmaal was spoedig
bereid. In het huis over den koster werd een reus
achtige schotel melksoep opgediend. Pastoor van
Ewjjk zette zich aan een der lange tafels en riep
kinderen het welkom aan tafel toe met de
woorden»Die een arme pelgrim wezen wil, hq
zette zich naast mjj." Daar waren er met velen,
die beteren maaltijd zochten neen, daar waren er
verscheidenen, die de reeds sobere spijs nog te
weelderig vonden en niet alleen te Cranenburg,
maar geheel de bedevaart door zich met water en
brood tevreden stelden.
Even stichtend als de maaltijd was, even primi
tief werd de nachtrust genomen op stroolegers,
die grootendeels in lange rjjen in de huizen der
particulieren in benedenlokalen en op zolder waren
uitgespreid. Dat de soms ver gaande goede trouw
kwade parten spelen kon, belette de waakzame
directeur der bedevaart. Pastoor van Ewqk ging
niet ter ruste, voor hjj zich zeker overtuigd had,
dat booze tongen niet een enkelen schijngrond kon
den vinden om de logeergasten in opspraak te
brengen. Na den vermoeienden dag en de avond
oefeningen, waaronder voor de meeste bovendien
nog het ontvangen behoorde van het H. Sacra
ment der Biecht, was er trouwens niet veel tjjd
meer, aan iets anders te denken dan aan slapen.
Daar' kwam nog bij, dat den volgenden morgen
reeds te vier uur de klok de slapenden van de
lange veeren riep, aangezien pastoor van Ewjjk
te half vjjt de H. Mis celebreerde met predikatie.
Na een stevig, doch eenvoudig ontbjjt, trok
Willem Collignon met zjjn kruis de pelgrims voor
uit den ruim vier uren langen weg op naar Goch.
Wie moet geen eerbied gevoelen voor dien wak
keren Willem, die altoos maar door het kruis
droeg en van wien wjj dus wel mogen zeggen, dat
hjj beladen was met zjjn kruis. Maar bij werd
niet gedwongen als Simon van Cyrene, maar met
blijdschap droeg bjj het zware kruis jaar in jaar
uit. Totdat hjj van ouderdom en zwakte niet meer
kon, was hjj de kruisdrager der Schiedamsche
processie naar Kevelaer, en wjj mogen wèl ver
trouwen, dat hjj, die vóór eenige jaren te Sam-
beek godvruchtig in den Heer ontsliep, door het
kruis is gekomen tot de glorie.
De weg van Cranenburg naar Goch liep grooten
deels door het Reichswald, een groot woud, dat
zich uitstrekt tot Cleve. Dat woud stemde tot
bidden. Het leek een reusachtigen tempe', wiens
koepeldak en pilaren gevormd werden door het
dichte loof en de rijzige stammen der boomen.
Zjjn eenzaamheid, de moeder der groote
gedachten, deed de pelgrims alle aardsche zorgen
vergeten om zich bezig te houden met het éene
noodzakelijke. Een der schoonste voorwerpen
hunner heilige overwegingen was de kruisdood
O.H., waaraan zjj nog werden herinnerd door het
gezamenlijk bidden van den kruisweg. Daar lezen
uit een boek onder het loopen minder doelmatig
uitkwam, bestond het gebed hoofdzakelijk uit den
Rozenkrans, afgewisseld door rijkdom van gezangen,
die de meeste pelgrims zonder hun boek van bui
ten wisten te zingen. Zjj bezaten een groot re
pertoire, wat voor den langen tocht ook wel noo-
dig was, in vNieuwe Hulde aan Maria of gebeden en
Oefeningen voor de leden van de Broederschap
der Schiedamsche processie naar Kevelaer gedu
rende hunne Bedevaart."
Wat aangename verscheidenheid bood het pro
gram der processie, dat voorschreef, nu en dan
gezamenlijk den tempel der natuur te verlaten om
eenige oogenblikken in het huis des Heeren te
vertoeven, te rusten aan de voeten van Jezus, een
danklied aan te heffen ter eere van de Tarwe der uit
verkorenen, van den Wjjn der maagden, om straks
door Zjjn zegen gesterkt, met nieuwen moed de
voetreis te hervatten.
Het spreekwoord zegt ons»de uitersten raken
elkander" en wie kan er iets op aan te merken
hebben, dat het verhevene op dezen stichtenden
pelgrimstocht ook bjj wjjle aan het belachelijke te
grenzen kwam.
Zoo gebeurde het eens dat onze bedevaartgangers
in een kerkje terechtkwamen zoó schamel en arm
als zjj nog nooit gezien haddeD. Weldra kwam
de pastoor van het kerkje, een eerbiedwaardig
man, te voorschijn, maar de holle klank van zjjn
tred leerde onzen goeden Schiedammers weer wat
nieuwseen pastoor op klompen. Het medelijden ech
ter met de armoede van dien braven dienaar Gods
onderdrukte lach en scherts, vooral toen de herder
mededeelde, dat hjj, noch zijn schaapjes te eten
hadden en hjj zelfs geen stipendium had voor H.
Missen, waarom hjj, een schaal op de Communie
bank plaatsend, bekend maakte, dat hjj voor ééne
schelling gaarne intenties aannam. Daar vlogen
van alle kanten de schellingen uit de zakken onzer
vriieeviee stadffenooten met. 7nnw»®l
schaal op, dat deze in een oogwenk boordevol was
en de dankbare priester uitriepgenoeg, genoeg,
anders kan ik al uwe verlangens niet voldoen.
Was de arme herder voldaan, niet de goede
Schiedammers, die terstond een collecte organi
seerden. Maar daar er geen zakje in de kerk te
vinden was, aan een stok een der klompen van
den pastoor deden bengelen, en voorwaar daar was
geen belletje noodig om de quasi slapenden of in
verrukking biddenden te waarschuwen, dat de
collectant stond te wachten.
Tegen den middag bereikte men het dorpje
Cassel (als ik mjj niet vergis), in ieder geval een
plaatsje in de nabijheid van Goch. Daar trok de
processie altoos in plechtgewaad binnen, waarom
in het aangewezen dorpje de bruidjes en vaandel
dragers met de ornamenten vooruitreden om, bjj
aankomst der processie, voor het intrekken van
Goch gereed te zjjn. Deze stoet bood onzen pel
grims weer gelegenheid om hier godsvrucht te
uiten in haar schoone ruime kerk met achttien
altaren, voor het meerendeelen aan populaire hei
ligen als Apollonia, Antoniu3 toegewjjd.
(Slot volgt.)
Ongelukken. Te Arnhem is gisterenmorgen,
zoo meldt de »N. A. C.", de 18-jarige A. H. uit
Velp, die een roeiboot had gehuurd, toen hjj bjj
den kop van de haven de boot van den wal wilde
afduwen, uitgegleden en voorover in het water
gevallen. Na een half uur werd hjj levenloos
opgehaald.
Een geheel gezin vergiftigd. Vermoe;
deljjk tengevolge van het eten van in een koperan
pot gekookt bedorven vleesch is het geheele gezin
van den landbouwer C. Habraken te Oirschot,
bestaande uit 7 volwassen personen, ernstig onge
steld geworden. De vader en de oudste dochter
zjjn reeds onder verschijnselen van vergiftiging
bezweken.
Het vleesch was afkomstig van een uit nood
geslachte koe en was door den plattelandsveearts
voor de consumtie geschikt verklaard. Ook in een
enkel ander gezin zjjo personen, die van het
vleesch gegeten hadden, meer of minder ernstig
ziek geworden. Vele anderen echter, die het zoo
versch mogeljjk gekookt hadden, hebben er geen
hinder van gehad.
De politie deed onderzoek, doch vond voorloopig
geen termen tot handelend optreden.
Staking. Men schrijft uit Oss aan de »Tel."
Tot op heden zjjn de belastingbiljetten voor de
personeele belasting nog niet bezorgd of uitgereikt.
Moest andere jaren de helft reeds betaald zjjn of
worden, thans schjjnt het kohier nog niet eens
DOOR
n'Jt;em—
