Dagblad voor Schiedam en Omstreken. 32ste Jaargang. Zaterdag 28 Augustus 1909. No. 9499. TWEEDE BLAD "!t lijfflsjarii bestaan ier jetrolenminflnstrie. tiemengd Nieuws. ABONNEMENTSPRIJS: Dit blad verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen, en kost voor Schiedam per 3 maanden f 1.35, per maand 45 cent en per w«ek 10 cent. Franco per post door geheel Nederland f 2.per kwartaal. Afzonderlijke nummers 2 cent. Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons BureauBoter gaaf 50 en bij alle Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders. BureauBOTERSTRAAT 50. PRIJS DER ADVERTENTIëN: Van 1—6 regels 0.92 met inbegrip van bewijsnummer. Elke regel daarboven 15 cent. i j Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend. Ingezonden mededeelingen 25 cent per regel. Voorherhaaldelijk adverteeren worden uiterst bil- ljjke overeenkomsten aangegaan. Telefoonnummer 85. Postbus no. 33. 27 a gj Augustus 1859 werd de de eerste boring be- 0jj '8<i> die opzettelijk tot het winnen van aard- vÜle^aS aan8evan8en* Hiermede werd bij Titus- iöd mPennsylvanie den grondslag gelegd van een 2otJ,lstr'e) die zich in toen nooit gedachte mate ^el U'tbreiden en ontwikkelen. Het is daarom te d ^aard na vijftig jaren de gebeurtenissen te j0c enken, die klein van beteekenis en van streng 2oq 60 aar<^ 'n de dagen, dat ZÜ zlcb afspeelden, vsiM8r°ote gevolgen hebben gehad voor de geheele yDde wereld. tek6 ^etro'eum vvas reeds lang",'zelfs eeuwen lang Men kende de aardolie in de dagen van voo p°n en Nineveh. Herodotus schreef 500 jaren v?o a stus reeds over petroleum. Ook in den Bij bel ib ir]1-8enoemd- Het kwam toen echter steeds 'Üke h*36 k°eveelheden voor, zooveel als de natuur- als nnetjes afgeven wilden en werd uitsluitend (br 6611 heelmiddel, of bij godsdienstceremonies ^bdend water) gebruikt. »r n Amerika, het land, waar de winning in den 6 h°eveelheden het eerst ter hand zou wor dend 8enorcen' was het bereids den Indianen be- q ^et eerst wel bjj de Seneca Indianen (Iro- p °ls)j die in Zuidelijk New-York en Noordelijk ^ennsylvanie woonden. Zjj kenden de plaatsen ^er vuurwater"-bronnenwelke zjj zorgvuldig ge- de'p 'e'den. Op latere kaarten, het eerst door lat ran e kolonisten in Pennsylvanie gemaakt, er ook op Engelsche, kwamen echter meer en r to het gebied der Allegheny en in Yirginië l jpven van petroleumbronnen voor. Het meest het631-* Ward we^ de °hehron ib de Oil Creek, iti ,riv'ertJe) dat bjj het tegenwoordige Oil City kj e Allegheny stroomt. De olie, die hier uit eq6"16 kronnetjes uit de aarde te voorschijn trad spr;ieh als een dunne laag over het water ver ban G' Werd door de Indianen in dekens opge- Werjj' d'e de °he opzogen dan weer uitgeknepen Vo en' Spoedig volgden enkele kolonisten dit de i- waarbij zïj kleine kuilen groeven om gene '6 te zarae'eD- De olie werd verkocht als ba» eSftl'ddel tegen rheumatiek en keelpijn en als retl del aangeprezen. De Seneca Indianen wa- Zo °m ^UD m0°' B'anzend haar. een' Was de petroleum reeds een product van Plaat VVaarde' waarvan de winning op klein schaal °abek Y°üd" bet boren was in dien tjjd niet bleu boewei het nog lang zou duren aleer ^'btten 1^°ren g'ng toePassen om petroleum te staan ^°or'ndustrie dankte in Amerika haar ont- ginië f30 winnen van gewoon zout. In Vir- Wate ater °°k in Pennsylvanie, waren enkele zout- P'oit r°nnen bekend, die men aanvankelijk ex- Uatuy6^6 met de boeveelheid, welke zij langs trAchtt n We^ opbrachten. Spoedig echter veeih e 01611 door het graven van gaten die hoe- en te vermeerderen. De eerste putten deele CS' diep en bekleed met hout. Ten de Werden deze gegraven, ten deele ook werd later n bekleeding ingedreven en het zand, iudrij °°'t ^et zoute water uitgeschept. Bij het Vele n Van do houten bekleeding ondervond men tengevolge waarvan de ge- beeld^8 Pu®ner in 1806 het eerst op het denk- Zjj Wanaei1 de gaten in den grond te boren. Baten eeDden dit denkbeeld aan het boren van bren„ l° rotS' alvorens daarin kruit aan te bejjgi orn deze te doen springen en hun eerste Bshee'l Cmiddelijn met stale snede, was tiede H^aar ^6t m°del va11 den handbeitel, waar- Va^,}: J16 gaten in de rots werden geboord, ver- genaak Pe beitel werd middels een touw vast landen' 3311 660 veerende balk, welke met de Ö66rca ?m'aag werd getrokken om een op- en bierm T 8 beweging te verkrijgen. Men verkreeg Zont I,8. 6811 gat Van ca' M' diepte, waarin dit o f3 8r werd aangeboord. Het moeilijke was Uiet f te bekleeden. IJzeren buizen waren nog balk H'8D^ Gn 6n u'^boren van een houten Was!f ln een gat van 10 C-M- raoest passen, balVe°h 8nl'k' Men vervaardigde daarom twee gelijk en buizen en verbond die zoo goed mo- We k ,.Waterdicbt aan elkaar, waai mede men er - tkelgk in slaagde het zoute water omhoog te brengen. Het boren en bekleeden van dit 20 M. diepe gat eischte 18 maanden werk. Een tingieter kwam toen op het denkbeeld tin nen buizen te vervaardigen, die later door kope ren werden vervangen, waarbij °°k de schroefverbinding werd uitgevonden. Eerst later kwamen de tegenwoordige ijzeren buizen in ge bruik. Het water werd met emmertjes geschept tot men, toen de middellijn der boorgaten allengs grooter werd, de pomp leerde gebruiken. Deze werd door een paard in een molen in beweging gebracht. Omstreeks het jaar 1831 maakte men zoo reeds putten van 500 M. diepte en men ging niet die per, omdat zout water zoo diep niet meer werd aangetroffen. Verschillende zoutwater-bronnen leverden ook olie, enkele moeten zelfs tot 800 L. per etmaal geproduceerd hebben. Deze olie werd als een lastig bijproduct beschouwt en liet men wegstroomen. In 1841 boorde W. Tompkins het eerst aardgas aan, een met petroleum nauw verbonden product Later zou op de plaats dezer boring één der rijkste aardgasvelden van Amerika ontsloten worden. De ontdekker leerde het reeds gebruiken als brand stof in zijn zoutfabriek. In 1843 boorden Dickenson en Shrewsberry op ca. 300 M. diepte een geweldige gasbron aan, die het 500 K.G. zware boorgereedschap uit den put slingerde en bet zoute water 150 M. omhoog deed spuiten. Voor velen was dit een aanleiding naar gas te gaan boren, teneinde het in de zoutfabrie ken te gebruiken en voor terreinverlichting te bezigen. In 1839 had S. M. Kier den eersten put in Pennsylvanie geboord, aan de Allegheny bij Taren- tum en zout water verkregen. Allengs leverde deze put meer en meer olie, die men in de rivier liet wegloopen, tot Kier meende, dat deze olie een bruikbaar product moest wezen. Hij trachtte het allereerst als smeermiddel te gebruiken en inder daad bleek het, gemengd met enkele plantaardige oliën, daartoe dienstbaar. Prof. Booth maakte van deze olie een analyse en meende, dat het als oplossingsmiddel voor gutta percha dienst kon doen, hetgeen ten slotte geen doel trof. Hij was ook de eerste, die een distillatie begon en een ontwerp voor een distillatieketel leverde, welke door Kier werd gebouwd. Zoo was in 1845 bij Tarentum reeds een kleine pretroleumfabriek in werking. Zjj leverde echter spoedig meer dan werd verlangd en eerst toen men speciale lampen voor minerale olie had uitgevonden, ontstond iets meer vraag naar het toen met 50 ct. den liter betaalde product. Ook verkocht Kier het nog steeds als genees middel. De aandacht op de waarde van de aardolie werd eigenlijk voor het eerst gevestigd in 1853 door een zorgvuldig onderzoek van de olie door B. Sil- liman, professor in de scheikunde aan het Yale College, die aantoont welke waarde de olie voor verlichting enz. heeft. Het was dit onderzoek dat de firma Brewer, Watson Co., eigenaars van gronden en bosschen aan de Oil Creek, op het denkbeeld bracht de daar voorkomende olie te gaan exploiteeren. Zjj sliten daartoe een overeen komst met J. D. Angier, die door het graven van kuiltjes een productie van 18 L. per dag wist te verkrijgen. Dit loonde echter ten slotte niet en de werkzaamheden werden gestaakt. 30 December 1864 werd de Pennsylvania Rock Oil Co. gesticht, de eerste petroleum maatschappij, met een kapitaal van 250.000 dollars in aandeelen van 25 dollar het stuk. Deze aandeelen trokken echter niet den minsten aandacht. Het moge na het meegedeelde wonderlijk schij nen, dat men nog steeds niet op het denkbeeld was gekomen de olie in grooter hoeveelheid te winnen door er naar te boren. Hoewel men in talrjjke boringen olie had verkregen en Kier een oliebron, door een boring verkregen, exploiteerde, was er toch nog een stoot noodig eer men met bet voorop gesteld doel petroleum te winnen een boring zou aanvangen. Deze stoot werd door een toeval verkregen. Een zekere Bissell zocht op een smoorheeten zomerdag wat koelte onder het zonne scherm voor een drogistwinkel in Broadstreet te New-York, waar zjjn aandacht viel op een eigen aardig etiket op een flescbje met petroleum, door Kier in den handel gebracht als geneesmiddel. Het Dit geldt niet voor het aardgas in Noord- Holland bekend. etiket geleek op een bankbiljet van 400 dollar. Bjj nauwkeuriger lezing bleek het cjjfer 400 betrek king te hebben op de diepte van den put, waar uit de olie gewonnen werd en dit inspireerde eens klaps Bissel, die bekend was met de olie aan de Oil Creek, om die olie te winnen door een gat in de aarde te boren. Door bemiddeling van een financier stelde hjj zich in verbinding met de Penn. Rock Oil Co., waarbjj men tot een overeenkomst geraakte. De maatschappij stelde E. L. Drake aan om de plannen ten uitvoer te brengen. Deze, een gewe zen treinconducteur, bezocht eerst eenige zout waterboringen en vertrok toen met zjjn familie naar Titusville. Veel tjjd ging aanvankeljjk ver loren met het zoeken naar een boormeester, gedu rende welken hjj de oude werken aan de Oil Creek weer opvat. Midden Juni 1859 kwamen W. Smith en diens zonen in dienst en men kon toen in de eerste helft van Augustus met de boring beginnen. Men vorderde ongeveer 1 M. per dag. Op 27 Aug. 1859 was de put ca. 11 M.diep. Het was Zaterdag-avond en verliet het werk tot Maandag. Toen Smith echter Zondags eens kwam kjjken, ontwaarde hjj het gat geheel gevuld met een vloeistof. Aan een touw liet hjj een daar slingerend blikje neer om dit geheel met olie ge vuld weer op te halen. Den volgenden dag bracht men een pomp in en deze leverde geregeld 3000 L. per dag. Uit geheel den omtrek stroomde de bevolking toe om het wonder te zien. Het was of men toen op éénmaal doordrongen was van het besef, dat men rjjkdommen had gevonden. Geweldig moet de opwinding geweest zjjn, die toen Titusville beleefde. De waarde van huizen en grond liep met groote sprongen omhoogmen begon overal nieuwe boringen en een nieuwe industrie was ge sticht. Door de groote productie daalde aanvan keljjk de prijs van het product van 50 ct. den liter op zoo goed als niets om dan weer op te loopen in verband met het toenemend gebruik als verlichtingsmiddel. In 1870 is de prjjs gem. 25, in 1880 gem. 7, later ca. 1 tot 2 ct. den liter. De Oil Creek was weldra een tooneel van de grootste bedrjjvigbeid. Oil City ontstond, huizen werden gebouwd, oliebeurzen gesticht, de men- schen stroomden toe. Titusville werd een stadje, waar fortuinen wer den verdiend. De eenige die daarbjj niet profiteer de was E. L. Drake, door velen als de ontdekker van pretoleum, als de grondlegger van de petoleum- industrie beschouwd. Hjj meende een eeuwigdu rende bron te hebben aangeboord en verzuimde zich in het bezit van grond elders te stellen. De eerste bron hield vrjj spoedig met produceeren op. Drake is ten slotte in groote armoede, ondersteund door vrienden en Staat gestorven. Een monument op zjjn graf te Titusville is daar te zijner gedach- nis. Het zeer bescheiden deel, dat Drake ten slot te in de grondlegging der petroleumindustrie heeft gehad zal uit het medegedeelte wel zjjn gebleken. Op dit oogenblik is de opwinding te Titusville weer geheel verdwenen. Nog slechts zeer weinig olie wordt langs de Oil Creek opgepompt, geboord wordt er zoo goed als niet meer. De oliebeurzen zijn verdwenen, zelfs Oil City, eens de zetel van de Standard Oil Co., is geen oliecentrum meer. De plaats, waar de eerste petroleumboring heeft gestaan, op een klein eilandje in de rivier is nog herkenbaar. Van verre wjjst een eenzame pjjn- boom haar reeds aan en door lang gras wadend bereikt men een kuil van ca. 4 M. in het vierkant, met water gevuld en de oorspronkelijke houibe- kieeding nog aanwezig. Een oud stuk pijp steekt er nog uit. Wonderlijk is de vlucht, <lie de toen gevestigde industrie heeft,genomen. Op de enkele putten bjj Titusville zjjn duizenden gevolgd, weldra ook in Europa, in Azië en overal in de wereld. Zóó is het gebruik voor licht en warmte van deze delf stof toegenomen, dat tegenwoordig de vele petro- leumvelden, over de gehesle wereld verbreid, nog niet te veel leveren voor de consumptie. In 1859 was een productie van 320.000 L. te veel, in 1907 was een wereldproductie van 35,094,086 tons van 1000 K.G. nog geen te groot aanbod. Wanneer wjj dan denken aan de vele tanksche pen, die de petroleum over de wereld verschepen, aan de motoren van allerlei aard, die eerst hun groote toepasing konden krjjgen door de petroleum industrie, aan goedkoopere brandstof daaruit ver kregen, aan de productie van paraffiie en minerale smeeroliën en zeker niet het minst aan het veld voor arbeid en onderneming door deze industrie in het leven geroepen, dan is toch zeker 27 Au gustus wel een belangrjjke herdenkingsdag. Te meer nu Nederland door zjjn koloniën in deze in dustrie niet onbelangrijk is betrokken, daar die, hoewel met slechts 3.36 der wereldproductie, de derde plaats onder de petroleum produceerende landen innemen. Wat de petroleum voor de welvaart heeft be- teekend moge ten slotte bljjken uit het feit, dat tot heden, alleen in Amerika, voor ca. 4500 mil- loen gulden aan petroleum werd gewonnen. Ongelukken. Het twee-jarig zoontje van den tuinman Al de B. te Reeuwjjk is gisteren in een sloot voor de woning geraakt en verdronken- Te IJmuiden is gistermiddag d. R., werk zaam aan de schouwburgtent van den heer Bak ker, doordat hij in aanraking kwam met de elec- trische geleiding, gedood. Omtrent het ongeluk, broeder Ambrosius te Nederweert (Limb.) op St. Vincentiusgesticht »Stokerhorst" overkomen, wordt nader gemeld dat de ruim 82-jarige man voorover van een hooge trap viel en bjjna onmiddellijk een ljjk was. De overledene had reeds voor 10 jaren zjjn eigen gratkruis van ijzer vervaardigd hij was smid van zjjn ambacht aat steeds op het gesticht »De Heibloem" berustte, waar broeder Ambrosius vroeger zjjn ambacht uitoefende. Het zelfgemaakte kruis zal nu op »Stokershorst" zjjn graf sieren en getuigenis afleggen van zjjn werkzaam en wel besteed leven. Rjjwieldieven en politie. De rijwiel diefstallen nemen in den laatsten tjjd schrikba rend toe. In verschillende plaatsen van ons land, en voor al in Amsterdam en 's Gravenhage is rijwieldief stal aan de orde van den dag. Ook te Haarlem zjjn de leden van het zwjjm tjesgappersgilde in den laatsten tjjd jjverig in de weer geweest. Van de in de laatste weken gekaapte rjjwielen zjjn die van den heer Nederkoorn en van den heer Van Tongeren, inspecteur-administrateur bjj de Haarlemsche politie, teruggevonden en door de politie in beslag genomen. In 't geheel werden dit jaar tot nog toe 33 fietsen gestolen, terwjjl 4 door hier wonende rij wielhandelaren werden verhuurd en door de huur ders niet werden teruggebracht. Zestien der vermiste rjj wielen werden door de Haarlemsche politie opgespoord en in beslag ge nomen. Als men in aanmerking neemt, dat rjj wieldieven zich met hun buit gemakkeljjk kun nen verplaatsen, moet het getal opgespoorde ge stolen fietsen nog zoo gering niet heeten. Zoowel te Haarlem als in andere plaatsen heb- hen vele dieven hun handlangers, die zoo'n ge stolen karretje spoedig een verandering doen on dergaan en het dan van de hand doen. De laatst gestolen rjj wielen waren te Amsterdam ja, één zelfs te Leeuwarden verkocht. (0. 11. Ct.) Een kwakzalve r-d o c t o r. De zooge naamde wonderdokter van Ginneken, de heer F. Colson, is door de filosofische faculteit van de universiteit van Toulouse benoemd tot doctor ad honorem. Men zal zeggendat ontbreekt er nog maar aan, dat de wetenschap de kwakzalverij een handje gaat helpen. En 't heeft er inderdaad veel van, of de wetenschap hier tegen den draad inwerkt. Wel verleende niet de medische faculteit dezen man, die zich, naar men weet, zelf kwakzalver noemt, den doctorstitel, maar of de filosofische dan wel de medische faculteit het doet, is voor de groote menigte om het even. Bovendien, een dok- terstitel stempelt nu eenmaal den persoon, die daarmee onderscheiden wordt, tot een wetenschap pelijk man. En van deze reclame zal de nieuwe doctor ad honorem niet weinig gebruik maken. - (N' Ct-) Vermist. De »Zwolsche Ct." bevat een be richt van de vermissing van een 18-jarigen jonge ling, L. M., die, na de derde klasse der H. B.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Nieuwe Schiedamsche Courant | 1909 | | pagina 5