Verspreide berichten*
Binnenland.
Stads- en Gewestelijk Nieuws.
Te New-York, is bericht ontvangen, dat Peary
zich van Sydney over Nieuw Schotland direct naar
zjjn woonplaats in den staat Maine zal begeven en
zich daar voorloopig zal afzonderen.
Gemeld wordt, dat hij niet zal trachten Cook's
beweringen te weerleggen, alvorens deze zijn aan-
teekeningen aan de Kopenhaagsche universiteit zal
hebben voorgelegd. Verwacht wordt, dat hij zijn
gegevens binnen twee weken zal inzenden.
Mrs. Blodgett, een zuster van Harry Whitney,
heeft een brief van haar broeder ontvangen, waarin
deze zegt
»Ik zag Cook te Etahhjj deed groote dingen
en scheen bestemd, een groot man te worden. Hij
beweert, dat hij de Noordpool bereikt heeft, en ik
geloof stellig, dat het zoo is."
Deze brief dateert van 5 September.
De negende conferentie voor internationaal
zeerecht, waarop 16 landen vertegenwoordigd zjjn,
is gistermorgen te Bremen geopend met een wel
komstrede van burgemeester dr. Pauli.
De president van het opperste kantongerecht,
dr. Sieveking, werd tot voorzitter van het congres
gekozen-
De hevige overstrooming, die ten gevolge
van de vloedgolf van Maandag Louisiana geteisterd
heeft kostte verscheidene menschenlevens. De
golven moeten bijna honderd menschen hebben
meegesleept.
Aldus verhaalden eenige mannen en vrouwen,
wien het gelukt is, zich in veiligheid te brengen,
en die half gekleed te Houma aankwamen.
Nadere berichten uit de binnenlandsche districten
melden dat de katoen- en suikerrietoogst ernstig
door den storm heeft geleden.
Er is voor meer dan twee millioen dollar schade
te Batonrouge en omstreken aangericht. Voor zoo
ver thans bekend is, zjjn er 15 dooden.
De Spaansche «Epoca" publiceert een verkla
ring van den minister van Binnenlandsche Zaken,
waarin deze verzekert, dat de regeering niettegen
staande het heftig protest, dat zjj van verschillende
zijden ondervindt, voort zal gaan, de hoofdaanleg-
gers van de onlusten te Barcelona te straffen.
De ex-sjah van Perzië wordt tegen het eind
van deze maand te Odessa verwacht. Het schjjnt,
dat het Russische hof voorloopig het bedrag voor
de weelderige inrichting van Mohammed Ali's aan
staande woning in de Gogolstraat heeft voorgescho
ten. De Russische hofbeambte, aan wien de huis
vesting van den voormaligen sjah is toevertrouwd,
heeft ook een eerste rangs kok voor hem in dienst
genomen. Te Odessa verluidt, dat Mohammed Ali
in ieder opzicht Ruslands gast zal zjjn.
Men meldt uit CerberaEen bom is eer-
gister-avond ontploft in de straat de Las Flores
te Barcelona. Een politieagent werd gedood
zeven personen zjjn gewond.
Een hevige aardschok is eergister-ochtend
gevoeld te Athene. Er is echter geen schade aan
gericht. Vermoedelijk is de schok in meerdere
plaatsen van Griekenland waargenomen.
Te Reggio-de-Calabre is eergister-ochtend een
zeer sterke schok van aardbeving geweld. De
bevolking was ontsteld.
Volgens nadere berichten uit Uskub, hadden
in het gevecht dat te Caza-de-Suma geleverd is,
de Albaneezen 50 dooden en gekwetsten, de Turk-
sche troepen 6 soldaten gedood, 2 officieren en 15
minderen gewond. Djavid-pacha heeft Bican en
Kalesjan door brand verwoest.
De »New York Herald" verneemt uit Buenos
Aires dd. Dinsdag, datde opstand in Paraguay
veld wint. Volgens een telegram uit Posadas heb
ben de opstandelingen verscheidene steden bezet
en de regeeringstroepen verjaagd.
Prins Hendrik,
Het vertrek van Z. K. H. den Prins der Neder
landen naar Mecklenburg is bepaald op 29 dezer
Z. K. H. is voornemens eenige weken aldaar te
verblijven.
Breukelen.
De uitslag der verkiezing voor een lid der
Tweede Kamer in het district Breukelen is als volgt
Aantal kiezers 7158. Uitgeb. geld. stemmen 6420.
Mr. L. J. Doude van Troostwijk (C.H.) 953,
mr. F. H. de Monté Ver Loren (A.R.) 1772, mr.
F. L. S. T. baron van Tuyll van Serooskerken van
Zuylen (Lib.) 1070 en mr. J. baron de Wjjkerslooth
van Weerdestein (R.K.) 2625 stemmen.
Herstemming tusschen baron de Wjjker-
sloot en de Monthé Ver Loren.
Oranjeboek.
Over eenige dagen zal een Oranjeboek aan de
Tweede Kamer worden voorgelegd, waarin zooveel
mogeljjke is bijeengebracht een overzicht van het
geen door het Departement van Buitenlandsche
Zaken in het afgeloopen jaar is verricht.
Scheepvaartinspectie.
Bjj Koninklijk besluit van 18 September 1909
no. 50 zjjn, met ingang van de dagteekening van
dat besluit, benoemd tot expert bjj de scheepvaart
inspectie, de beeren G. H. Bouman, oud-gezag
voerder van het stoomschip «Ingerid", te Rotter
dam G. J. Lap, oud-gezagvoerder van het stoom
schip «Jeanne", te Amsterdam C. van der Mark,
expert, te Rotterdam D. Duursma. expert te Am
sterdam J. Koning, oud-gezagvoerder bjj de kleine
vaart, te Groeningen T. L. Mellema, oud-eerste-
stuurman bjj de Koninklijke Nederlandsche Stom-
bootmaatschappij, te DelfzjjlL. van Dam, vroeger
tjjdeljjk in dienst bjj de scheepvaart-inspectie te
VlaardingenB. Slikkerveer, vroeger tjjdeljjk in
dienst bjj de scheepvaart-inspectie, te IJmuiden
P. de Haas, vroeger tjjdeljjk in dienst bjj de scheep
vaart-inspectie, te Maassluis; J. Hagendjjk, expert,
te RotterdamK. Hofland, scheepstimmerman, te
Scheveningen. (Stct.)
Vivisectie-commissie.
Bjj beschikking van den minister van Binnen
landsche Zaken en van Landbouw, Nijverheid en
Handel, werd ingesteld een commissie aan welke
werd opgedragen, een onderzoek naar en beant
woording van de volgende vragen
lo. Welke proefnemingen op of met levende
dieren, aangeduid onder den algemeenen naam
van vivisectie worden in Nederland ondernomen
of toegepast Waar Door wie Met welk doel
2o. Welke proefnemingen moeten geheel verbo
den worden?
3o. Aan welke beperkende voorwaarden be-
hooren de toegelaten proefnemingen te worden
onderworpen
4o. Op welke wjjze ware de nakoming dier
voorwaarden het best te verzekeren
In deze commissie werden benoemd tot lid en
voorzitter mr. J. W. H. M. van Idsinga, lid van
de Tweede Kamer der Staten-Generaal, te 's-Gra-
venhagetot leden dr. M. A. Brants, burgemeester
der gemeente SchiedamR. P. van Calcar, hoog
leeraar aan de rijksuniversiteit te Leiden; dr. J.
Poels, directeur der rjjksseruminrichting te Rot
terdamdr. C.'L. Rümke, arts te 's-Gravenhage
mr. W. J. Snouck Hurgronje, te 's-Gravenhage
dr. C. H. H. Spronck, hoogleeraar aan de rijks
universiteit te Utrecht, en tot secretaris mr. A.
G. Vreede, te Hilversum.
Deze commissie heeft thans haar taak ten einde
gebracht en de vrucht harer werkzaamheden
neergelegd in een rapport, waarvoor aan de leden
der commissie de dank der regeering is betuigd.
(Stct.)
Katholieke Kamerclub.
De Katholieke Kamerclub heeft, naar Het Centr.
meldt, in haar Dinsdag gehouden vergadering tot
voorzitter, vice-voorzitter en penningmeester her
kozen de heeren mr. Loeff, Van Vljjmen en mr.
Bolsius.
Katholiekendag.
Het uitvoerend comité voor den op 27 Septem
ber alhier te houden Katholiekendag heeft tot
zjjn schrik ontwaard, dat men het doet voorko
men, alsof de verschillende vergaderingen alleen
toegankelijk zjjn voor heeren. Dit is niet juist.
Men zal integendeel gaarne zien, dat er ook vele
dames tegenwoordig zjjn.
Duitschland en Nederland.
Reuter seint uit Parjjs d.d. 22 September
«Naar aanleiding van de publicatie van den brief
van keizer Wilhelm aan Koningin Wilhelmina,
schrjjft «de Liberte", dat haar de pogingen van
Duitschland bekend zjjn om België en Holland
door vreesaanjaging te germaniseeren. Die po
gingen slaagden echter niet altjjd. Het inniger
worden van de Engelsch-Fransche entente en het
buitensporig drjjven (sic) van het germanisme
hielden sinds 1903 de Duitsche troepen uit Den
Haag verwijderd."
Dit seint Reuter, en het zjjn even zoovele
dwaasheden, als er letters voor gebruikt zjjn. In
de eerste plaats is er geen brief van den keizer
aan onze Koningin gepubliceerd. In de tweede
plaats bestaat die brief niet en heeft nooit be
staan, en in de de derde en vierde plaats is hier
van eenig drijven van Duitschland naHr germani
seeren niets bekend.
Directeur van Landbouw in Indië.
De Haagsche correspondent van de «Tel." meldt
Bjj informatie bleek mjj, dat hoewel de zeker
heid der benoeming nog niet absoluut vast staat,
er inderdaad zeer veel reden is om aan te nemen,
dat de heer H. J. Lovink, de directeur-generaal
van Landbouw, zal worden benoemd tot opvolger
van dr. M. Treub, tot directeur van het Departe
ment van Landbouw in Nederlandsch-Indië.
De heer Treub keert over eenige maanden naar
Nederland terug.
Het heengaan van den heer Lovink, wiens ken
nis van Indische landbouwzaken reeds vroeger is
gebleken uit een daarop betrekking hebbend rap
port, beteekent een ernstig verlies voor het depar
tement van landbouw hier te lande.
Tarief van invoerrechten
Naar de minister in de millioenennota mede
deelt, ligt het in de bedoeling der regeering, het
tarief van invoerrechten voorloopig, behoudens eeni.
ge uitzonderingen, te verhoogen met 30 ten honderd.
De meerdere opbrengst wordt daardoor geraamd
op f 3.730.000.
Algemeene salarisakte van onderwijzers.
Op de door het voorloopig comité samengestelde
grondslagen hebben zich tot samenwerking bereid
verklaard alle katholieke onderwjjzersvereenigingen
de Vereeniging van Hoofden van Scholen, het Ne-
derlandsch Onderwijzers-genootschap en de beide
vereenigingen van Christelijke Onderwijzers, de
beide laatste met een kleine reserve.
De Bond van Ned. Ond. heeft bericht, geen be
slissing te kunnen nemen voor zjjn algemeene
vergadering. Een bjjeenkomst van het Comité
wordt gehouden Zaterdag 25 Sept.
Observatiehuis.
Gisternamiddag werd in Den Haag oen bjjeen
komst gehouden, belegd door het comité, dat be
oogt de oprichting van een speciale vereeniging
voor het Osbervatiehuis, gesticht door eenige
bestuursleden van Pro Juventute aldaar en andere
belangstellenden met geldeljjken steun van laatst
genoemde vereeniging.
Dr. Cornelissen hield een voordracht over het
doel van het Observatiehuis en betoogde de nood
zakelijkheid van de instandhouding dezer zoo nut
tige instelling.
Mr. Dresselhuys betuigde namens den minister
van justitie de groote instemming der regeeriug
met het bestaan van het Observatiehuis.
De aanwezigen werden ten slotte opgewekt, om
zich aan te sluiten, teneinde zoodoende een vereeni
ging te kunnen vormen.
Nieuwe Torpedojagers..
De voor het dienstjaar 1909 gevoteerde bouw
van twee torpedojagers zal plaats hebben bjj de
Koninklijke Maatschappij »De Schelde" te Vlis-
singen, door de te Londen en Glasgow gevestigde
firma Yarrow en CoLtd. Voor dezen aanbouw
is op de Marine-begrooting 1909 een bedrag van
f 1.000.000 uitgetrokken, zijnde de helft van den
geraamden prjjs. De jagers zullen met volledige
uitrusting en halve kolen- en watervooraad aan
boord een proeftochtsnelheid van 30 mjjl
moeten bereiken. De bewapening zal bestaan uit
2 torpedo-kanonnen, 4 kanonnen van 7.5 cM. en
4 geweermitrailleurs. Zjj zullen worden voorzien
van zoeklichten en draadlooze telegrafie. De be
manning zal uit ongeveer 70 koppen bestaan.
J 4 i ii J V-
Tentoonstelling voor toegepaste Electriciteit
te Nijmegen.
Het bljjkt dat men zich in Duitschland ernstig
opmaakt om deel te nemen aan deze tentoon
stelling, die in de maand Juni van het volgend
jaar zal gehouden worden.
De «Stiindige Ausstellungskommission für die
Deutsche Industrie" heeft nameljjk in belangheb
bende kringen een communiqué verspreid om hen
op die tentoonstelling opmerkzaam te maken.
»Deze tentoonstelling", zoo wordt in die mede-
deeling gezegd, «wier plannen en programma's nog
in staat van voorbereiding zjjn, zal behalve elec-
trische machines en inrichtingen voor nijverheid
en bedrjjf ook electrische verlichtingsmiddelen
omvatten. Daar het plan bestaat ook het buiten
land tot deelneming uit te noodigen, laat het zich
aanzien dat de tentoonstelling ook aan Duitsche fa
brikanten van electrische machines en toestellen
gelegenheid zal bieden, zich nieuwe afzetgebieden
te openen.
De Keizerlijk Duitsche consul te Njjmegen is
tot het comité toegetreden."
Wjj meenen hiervan melding te moeten maken,
daar het goed zal zjjn dat de belanghebbenden hier
te lande weten, dat met Duitsche mededinging
rekening te houden zal zijn.
Weerbericht.
Telegrafisch bericht naar waarnemingen, verricht
in den morgen van 23 September 1909, medegedeeld
door het Kon. Ned. Met. Instituut te de Bildt.
Hoogste barometerstand 773.7 te Stockholm.
Laagste barometerstand 755.2 te Scilly.
Verwachting tot den avond van 24 September
zwakke tot matige Z. Oostelijke tot Z. W. wind,
gedeeltelijk bewolkt. Heden kans op onweer,
morgen waarscbjjnljjk droog, koeler.
Verhooging Tan accijns op gedistilleerd.
In de millioenennota zegt de minister, dat, ver
mits de tjjd te kort is om aan het nog aanhan
gige wetsontwerp tot verhooging van accjjns op
binnen- en buitenlandsch gedistilleerd nog midde-
delen tot dekking van het tekort 1909 te ontleenen,
het in 's ministers plan ligt, den datum der in
werkingtreding nader op 1 Januari 1910 te stellen.
Een nationaal belang.
De aangekondigde voordracht van den heer J.
P. Schoemaker, commandant van het Njjmeegsch
Vrijwilligerskorps, werd gister-avond gehouden in
het Verkooplokaal, dat door een belangstellend
publiek, waaronder vele leden van het Schiedamsche
korps en ook enkele dames, redeljjk bezet was.
De heer W. Schaafsma, commandant van het
Schiedamsch Vrijwilligerskorps, de bjjeenkomst
openend, heette allen harteljjk welkom, in 't bij
zonder ook den spreker, kapitein Schoemaker en
schetste in korte bewoordingen de afd. Schiedam
van «Volksweerbaarheid", die hjj in aller belangstel
lende sympathie en daadwerkeljjken steun aanbeval.
Beter dan comm. zou kapt. Schoemaker zjjn
gehoor overtuigen, dat hiermede een werkeljjk
nationaal belang gemoeid was.
Na den gebruikeljjken beleefdheidsgroet zjjn
rede aanvangend, zeide kapt. Schoemaker dat
hjj zjjn onderwerp «een nationaal belang" behan
delend, allereerst een pleidooi moest houden voor
het woord volksweerbaarheid, dat hier te lande
nog zeer onpopulair is. Daartoe wees hjj er op
hoe na de stichting van het Hof van Arbitrage,
den 29n Juni 1899 met een vredelievend doel in
Neêrlands hofstad opgericht, de Zuid-Afrikaansche
oorlog uitbrak, weldra gevolgd door den Russisch-
Japanschen oorlog en de huidige spanning in ge
heel Europa. Die opeenvolgende feiten hadden hier de
oogen doen opengaan voor het gevaar dat vooral
kleine staten met gunstige ligging, havens en
koloniën loopen en leidden mannen van verschil
lende godsdienstige en staatkundige richting er
toe hier de vereeniging «Volksweerheid" den I
Jan. 1900 op te richten. Hoewel het denkbeel
dier oprichting niet die warme belangstelling e0
dien algemeenen bjj val vond, welke men had nwge
verwachten, meende men daartoe te moeten over
gaan, omdat men 't beschamend vond dat 500.00"
weerbare jonge mannen buiten staat waren ons
leger te steunen, dat aldus weerloos en doelloos zou
worden opgeofferd.
In dit verband zet spr. verder uiteen hoe,
onverantwoordelijk die weerloosheid is, waar
toch de overgrootte meerderheid des volks, de
middenstand en de arbeidersstand, bjj het verlies
onzer onafhankelijkheid den afstand van taal zeden
gebruiken en wetten 't meest zou gevoelen en alleen
de rjjken zich daaraan zouden kunnen onttrekken
door het land te verlaten. Daarom is «Volksweer-
baarheid", die tracht ons volk weerbaar te maken
onder den leus«allen weerbaar", geen mili'a're
vereeniging maar een vaderlandslievende bond.
Zjj verdient moreel en financieel gesteund t®
worde» en in hare weerkrachtige volksopvoeding
door huisgezin en school krachtig te worden bjjge"
staan, de regeering behoort haar te aanvaarden en
door eene wettelijke regeling tegemoet te kómen-
Als zedeljjk lichaam heeft zjj haar hoofdbestuur
te Utrecht met plaatselijke afdeelingen die schiet"
vereenigingen en weerbaarheidkorpsen oprichten.
Te betreuren is 't daarom dat haar ledental niet
vooruitgaat, te meer daar voor het lidmaatschap
slechts 25 ct. per jaar wordt gevorderd. Dat komt
omdat de overgroote meerderheid des volks niet
genoeg bekend is met «Volksbaarheid" of het nut
van haar werken en streven niet inziet. De ge"
dachte dat ons land machteloos, weerloos zou zjjn
tegen een overmacht igen vjjand is maar al te zeer
verspreid. Spr. moet die ten sterkste bestrijden.
Al zou men ook een weerbaar volk er onder
krjjgen, kunst zou 'tzjjn om 't er onder te hou
den; maar wjj moeten weerbaar zjjn voor dat het
gevaar naakttwee jaar geleden is 't een dubbel
tje op zjjn kant geweest; laat het gevaar ons
niet verrassen 1
Die gedachte verder ontwikkelend, betoogt spr.,
dat Nederland buitengewoon goed te verdedigen
is, beter dan eenig land ter wereld zelfs. De aard
en de gesteldheid van den bodem werken daartoe
medeop en achter onze djjken kan een vijande
lijk leger moeiljjk manoevreeren. Ook de vervol
making der moderne vuurwapenen heeft onze
weerbaarheid met 60% verhoogd. Spr. wjjst ook
op onze belangrijke waterlinie, beroept zich op het
getuigenis van buitenlandsche zoowel als binnen
landsche krjjgspecialiteiten, die van Neêrlands
groote verdedigbaarheid getuigen en herinnert aan
de jaren 1672 en 1795 om te staven dat alleen
eenheid en weerbaarheid over ons lot beslissen.
In dat verband wjjst spr. er op, dat tot eene
betere verdedigbaarheid des lands, ook vooral moet
leiden eene goede kennis der vaderlandsche ge
schiedenis, wjjst hjj op het voorbeeld van het
kleine maar uiterst weerbare Zwitserland, dat
geen enkele mogendheid durft aan te randen en
doet vooral een krachtig beroep op de Nederland
sche vrouw, opdat zjj een weerkrachtig geslacht
opvoede. Eene opvoeding in nationalen zin in
het huisgezin moet dan gesteund worden dooreen
verstandige leiding op school, waar de onderwijzer
tot taak heeft het verstand te ontwikkelen, het
gemoed te vormen en de vaderlandsliefde aan te
kweekeD. H\j wjjst op het opwekkend voorbeeld
der Afrikaansche vrouwen, haar ljjden in de con
centratiekampen en de geestkracht die zjj heel
het Boerenvolk wisten in te storten en doet daar
na een beroep op de jonge mannen om zich bij
«Volksweerbaarheid", in de hier bestaande af-
deeling, aan te sluiten. Allen moet het geweer
kunnen hanteeren, allen de onafhankelijkheid des
lands weten te verdedigen, opdat we geen ander
gezag erkennen dan dat van God en onze eigen
regeering, geen andere kleuren huldigen dan het
oranje en rood, wit en blauw. Krachtig weer
baar, zullen wjj kunnen zeggendat vrjje volk
zjjn wjjdat vrjje volk moeten wjj b 1 jj v e n.
Na betoogd te hebben, dat ons volk van land
bouwers, kooplieden en zeevaarders wel degelijk
de wapenen weet te hanteeren, bepleit hjj verder
de weerbaarmaking van dat volk met een beroep
op de resultaten van het Njjmeegsch Vrijwilligers
korps en de uitkomsten in 't algemeen met de
weerbaarheidskorpsen verkregen, mits zjj uit bruik
bare elementen bestaanzjj bevorderen terrein
kennis, ontwikkelen het oordeel, scherpen oor en
oog, doen aan orde en tucht gewennen en vlechten
een band onder haar leden. Goede samenhang
en ordeljjke leiding zjjn toch eerste vereiscbten.
De Afrikaansche oorlog zou anders geloopen heb
ben als er meer orde en tucht onder de strij
ders en eenhoofdige leiding was geweest.
Weer op het voorbeeld van dien oorlog wjjzend,
betreurde spr. 't dat Nederland toen den moreelen
moed voor een formeel protest miste, waarbjj de
gansche wereld zich zou hebben aangesloten, maar
prees hjj de kloeke en edele daad onzer geliefd®
Koningin, die door het zenden .van de «Gelder
land" voor Kruger's beveiliging de bewondering
van alle Datiën wekte. Wenschten allen Haar toen
reeds een lange en gelukkige regeering en de
zoete vreugde van het moederschap die laatste
bede is thans vervuld in het gelukkig bezit onzer
geliefde prinses Juliana. Moge onder 's Hemels
hoede het Huis van Oranje tot het einde der
dagen regeeren I (Applaus).
Na een laatste beroep tot aaneensluiting in den
bond van «Volksweerbaarheid" opdat het Vader
land zich moge verheugen in vaderlandslievende
stoere, dappere en trouwe zonen, bracht spr. dank
aan de aanwezige burgeressen, nog eens betoogend
dat huisgezin en school krachtig tot de weerkrach-
r~< AMTERTTfff P'
rr -i-rr.- av
n'
