Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
32ste Jaargang.
Dinsdag 28 September 1909.
No. 9525.
Offlcieele berichten.
Openstelling Stadskweekerij.
-^jnitenlandsch Nieuws.
Verspreid© berichten.
Binnenland
ABONNEMENTSPRIJS:
Dit blad verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen, en
kost voor Schiedam per 3 maanden f 1.35, per maand 45 cent en per
Week 10 cent. Franco per post door geheel Nederland f 2.per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons BureauBoter-
•traat 50 en bq «He Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
BureauBOTEBSTRAAT 50.
PRIJS DER ADVERTENTIëN:
Van 16 regels f 0.92 met inbegrip van bewijsnummer,
Elke regel daarboven 15 cent. afebag ^Jj.
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend.
Ingezonden mededeelingen 25 cent per regel.
Voor herhaaldelijk adverteeren worden uiterst bil-
1 ijk e overeenkomsten aangegaan.
Telefoonnummer 85. Postbus no. 39.
®urqEmeester en Wethouders van Schiedam,
ter openbare kennis, dat de Stads-
de °P Woensdag en Donderdag 29 en 30
lemT namiddags van 2—5 uur voor belangstel-
,pQ zal worden opengesteld.
i °egangskaarten verkrijgbaar bij den Portier
g 0 Gemeentewerken (aan de Korte Haven) van
en IJ—6 uur.
Schiedam, 28 September 1909.
Burgemeester en Wethouders van Schiedam,
M. A. BRANTS.
De Secretaris,
V. SICKENGA.
ENGELAND.
e beraadslaging over de begrooting van inkom-
k gister in het Lagerhuis hervat, maar bet
®n tusschen de regeering en de oppositie over-
gekomen, dat de artikelsgewjjze behandeling
dep ®c^°ber zal eindigen. De verdere behan-
'°8 van het wetsontwerp zal nog eenigen tijd
o°steD- Wat ten slotte ook het lot. van het wets-
0 Werp zal zijn, de zitting zal tot het begin van
°vember worden verlengd.
PORTUGAL.
De Portugeeschelj bladenj melden, dat het
uweljjk van koning Manuel met de prinses van
i !if gesloten zal worden. De Cortes
in Januari bijeenkomen, om een civiele lijst
de nieuwe Koningin goed te keuren en daarna
na het huwelijk verdaagd worden.
OOSTENRIJK-HONGARIJE.
de bijeenkomst op gister van het uitvoerend
itë der Kossuth-partjj is bekend gemaakt, dat
den voorz'tter van Kamer van afgevaar-
Zal m de *ergadering van morgen dier Kamer,
vragen de Kamer tot 5 October te verdagen,
verdaging zal worden gemotiveerd door de ont-
^aanvrage van het kabinet, waaromtrent de
°0,ng intusschen nog geen besluit heeft genomen.
afh*1 6ea gister gehouden conferentie van de on-
Ve ??'te''kheidspartij heelt Kossuth de volgende
den ar'°g afgelegd Het is heel moeilijk thans
li k 1oest£tnd niet onder een pessimistisch getint
onder de oogen te zien. De Koning is voor-
ens mij in mijn hoedanigheid van leider der
rderheid op te roepen. Het is hier niet de
s om bekend te maken wat ik zal zeggen,
mear 'k wil eenvoudig doen opmerken, dat als
Crj 003 land wil bevrijden van onophoudelijke
ge^1.8.' Bet program van de onathankeljjkspartjj moet
bea'1'^ worden, zonder intusschen de leidende
Ranselen prjjs te geven.
Ust°SSUt'1 ze'de Terv°lgens> dat zware geldelijke
mii*D. Bet land zullen worden opgelegd om de
.j, aire uitgaven te kunnen bekostigen.
*er °0n de toehoorders zeidenWjj willen als
w0og0;di"e een onafhankelijke bank hebben, ant-
b0o Kossuth, dat het niet tot zijn taak be-
i 6 ten aanzien van dit punt de puntjes op de
petten.
Kam C0D teren tie heeft besloten de verdaging der
er goed te keuren.
T SERYIë.
6 Belgrado verwacht men in de volgende
Rftgs. een bezoek eener deputatie van leden der
aan 'f0*16 Doema, met Chomjakoff, den voorzitter,
8k
et hoofd. Zij zullen de gasten zijn van de
lan^ PLt^iaa en behalve de hoofdstad het geheele
"a bezoekr-
ken.
troe
A MAROKKO.
Pen D^aan(^e Bet optreden van de Spaansche
tjit g'n laatste .etmalen zendt Reuter, zoowel
jjePanie als uit Marokko, verschillende tijdingen.
•Uede ,paanscBe minister van oorlog heeft gister
fcister^H66^' 'n ^a(*or optredende troepen
®°aar d C aanva"en(*e beweging hadden hervat,
ar a' er Keen bijzonderheden bekend zjjn, daar
ruc?®en gemeenschap met de troepen is. Het ge-
VoerH Pt' dat de gister tegen Nador uitge-
p operatie van groot belang is.
C)!oen bericht uit Spaansche bron meldt, dat de
- °unes van generaal Orozo gistermorgen Nador
hebben verlaten, zonder eenig voorval Seloeanzün
voorbijgetrokken en dwars over den Goeroegoe
voorwaarts zjjn gerukt. Tot dusver hadden zjj
geenerlei tegenstand ontmoet. De konvooien zjjn
heden zonder gewapende dekking vertrokken. Het
schijnt, dat de vijand gevlucht en volkomen uit
de streek verdwenen is.
Een ambtelijk telegram te Madrid ontvangen
meldt, dat de Spaansche troepen zich van de kasbah
Seloean hebben meester gemaakt.
Uit Spaansche bron verluidt, dat sedert gister
morgen 11 uur de huizen van de hooiden der
inboorlingen in Goeroejoe in brand staan. De
branden zijn gesticht om wraak te nemen op
Spanje over de vernieling hunner tuinen door
lieden van de harkos.
De Hudson-Fultonfeesten hebben, naar een cor
respondent van de »Frankfurter Zeitung" seint, niet
het succes, dat men ervan verwachtte, hetgeen
in hoofdzaak veroorzaakt wordt door de gebrek
kige organisatie. Aan de schepenrevue kon ieder
deelnemen, die zich aanmeldde. Zjj werd verve
lend en langdradig, omdat de meeste deelnemers
geen of weinig werk van versiering hadden ge
maakt.
Het vuurwerk werd op te ver uiteenliggende
plaatsen afgestoken en maakte niettegenstaande
de enorme kosten weinig indruk. De illuminatie
van de openbare gebouwen en van de East-River-
burg was boven allen lof verheven, maar particu
lieren hadden zich in hoofdzaak bepaald tot het
maken van min of meer opzienbarende reclame.
De zakenwijk bleef in het duister gehuld, alleen
het 40-verdiepingen hooge Singergebouw was
schitterend verlicht.
De enorme menigte gaf van haar belangstelling
bljjk. Door onder- en bovengrondsche spoorwegen
werden niet minder dan twee millioen personen
vervoerd.
Aan de »Indep. Beige" wordt gemeld dat de
desertie van Spaansche soldaten over de Fransch-
Spaansche grens zeer groot is. De correspondent
van het blad heeft verschillende Spaansche deser
teurs gesproken. Hjj verzekert, dat sedert de laatste
vier weken 1000 jonge Spanjaarden de bergen zijn
overgekomen, volstrekt niet in hun bewegingen
gehinderd door de grenssoldaten, daar de Spaansche
regeering die er niet op na schijnt te houden. De
meeste deserteurs gaan naar Bordeaux en vandaar
naar Amerika. Zjj verklaarden eenstemmig, dat zjj
nooit tot deze daad zouden zjjn gekomen noch zich
aan den dienstplicht zouden hebben onttrokken,
indien hun land ware aangevallen en het zjjn
zonen noodig had gehad om den eigen bodem te
verdedigen. Maar zjj weigeren tot schjjf te dienen
voor de Marokkanen, wien men hun eigendommen
ontnam ter wille van eenige belanghebbende mijn
eigenaars.
Zjj verzekerden, dat velen nog hun voorbeeld
zouden volgen en dat de desertie zou voortduren,
wanneer de regeering met de mobilisatie voortging-
De kleinoodiën en andere dingen van waarde'
die de militaire overheid uit de puinhoopen te
MessiDa heeft laten verzamelen en waarop niemand
aanspraak maakt, worden ten naaste bjj op 48
millioen gulden gescbat. De schat is ten deele in
de onderaardsche gewelven van de citadel, ten
deele in houten loodsen geborgen. Hij bestaat uit
geld en bankbiljetten, effecten, aandeelen aan
toonder, lijfsieraden enz. Vier officieren en een
aantal soldaten, dat men onvoldoende acht, zjjn
met de bewaking belast.
Uit Madrid wordt aan de »Echo de Paris"
geseind, dat de politie te Madrid een anarchis
tische samenspanning beeft ontdekt. Er zijn drie
gevaarlijke anarchisten in hechtenis genomen, bjj
wie men papieren vond, die bewezen, dat zjj het
op het leven van de hoogste personages te Madrid
gemunt hadden.
De vrouw van een van de verdachten, die een
groote rol bjj de uitvoering van het complot had
moeten spelen, heeft de politie aangeboden, om
alles haarfijn te vertellen.
Reuter seint, d.d. 27 dezer, uit Berljjn
De Reichsanger maakt het besluit openbaar,
waarbjj de verplichting tot onderzoek van alles
wat van Rotterdam aangevoerd wordt, cpgeheven is.
De werkloosheid in Engeland en met name
in I onden en de industrieele districten breidt zich
meer en meer uit. In de hoofdstad zjjn 34 van de
1000 personen buiten werk d. w. z. 150.000 in
het geheel en 3J pCt. meer dan in het vorige jaar.
In de overige gedeelten van Engeland zjjn 900.000
bedeelden. Te Birmingham, Manchester en Leeds
is het aantal werkloozen met 10 pCt. gestegen in
het afgeloopen jaar.
Officieele berichten.
Bjj Kon. besl. van 16 dezer is benoemd tot
ridder in de orde van den Nederlandschen Leeuw
de onder-pastoor te Batavia C. W. J. Wenneker.
Prov. Staten van Z.-Holland.
De tweede gewone zitting in dit jaar der Pro-
vinicale Staten van Zuid-Holland is door Gedepu
teerde Staten bepaald op 7 December e. k.
Arbeidsinspectie.
Het ligt in het voornemen van den minister
van Landbouw, Nijverheid en Handel een drietal
controleurs bjj de arbeidsinspectie te benoemen,
respectievelijk met Amsterdam, Rotterdam en
Enschedé tot standplaats.
Te Amsterdam geldt 't het controleeren der
grafische vakken, te Rotterdam de metaalindustrie
en te Enschedé de textielnijverheid.
Te Enschedé zal iemand uit de Katholieke, de
Rotterdam een persoon uit Protestantsch-Christe-
ljjke en te Amsterdam iemand uit de soc.-dem.
arbeidersbeweging worden benoemd.
Het drietal benoemingen, waaronder vbor Am
sterdam die van den heer J. W. Sleef, wordt eer> t-
daags tegemoet gezien.
De vertraging: van de „Uvalen".
Men meldt uit IJmuiden aau de »N. R. Crt"
Omtrent de oorzaak van de vertraging, die de
Zweedsche onderzeeboot »Hvalen" heeft onder
vonden, zoodat ze in plaats van Donderdagmiddag
eerst Zondagavond naar Stockholm is vertrokken,
hebben we een nader onderzoek ingesteld.
Het bleek ons, dat de schade aan het roer,
waarmede »de Hvalen" onder water moest sturen
werkeljjk Dondermiddag om twaalf uur hersteld
was, zoodat het schip toen had kunnen vertrek
ken.
Toen evenwel de commandant meende, ondanks
de door den procureur aangeboden excuses, zich
bjj zijn gezant te moeten beklagen, heeft men de
gelegenheid aangegrepen, onderscheidene kleine ge
breken aan stuurketting en stuurtoestel te verhel
pen, wat anders, naar medegedeeld werd, toch ie
Kiel had moeten geschieden. Eerst Vrijdagmiddag
om 4 uur was men met die herstellingen gereed
en kon de ïHvalen" de reis rechtstreeks naar
Stockholm ondernemen. Nochtans vertrok zjj eerst
des Zondagsavond te 7 u. 15 m.
De groote vertraging geheel te wjjten aan het
incident van de voorgenomen beslaglegging is dus
niet rechtvaardig.
H. J. Lovink.
Alom in den lande wekte het bericht van 't
heengaan van den Directeur-generaal van den
Landbouw algemeene teleurstelling. Iedereen is
overtuigd, dat de landbouwbelangen geen kundiger
en beter bevorderaar kunnen vinden dan onzen
tegenwoordigen Directeur-generaal. Wetenschapj
practische kennis en stoere voortvarendheid ken
merkten dezen »self-made" man, die zich voor
den Nederlandschen landbouw verwierf als wellicht
niemand vóór hem. In de pers werd hij reeds
genoemd als niet te vervangen iets wat zeer
velen onder de direct belanghebbenden, voor zoo
vele personen onmiskenbaar kunnen zjjn, volkomen
beamen.
De belangstelling bjj deze persoonswisseling is
in 'land bouwkrin gen hoog gespannen, want m> t
den persoon kon wel eens een systeem en em
werkwijze verdwijnen.
Zonder twqlel is deze belangstelling niet vrjj
van eenige vrees, welke verklaarbaar is, wanneer
de geruchten omtrent de min of meer verwijderde
oorzaken dezer mutatie waarheid bevatten. Wjj
denken hier aan het gevaar, dat de uiterst prac
tischa Directeur generaal wordt vervangen door
een bureaucraat, die meer voeling en rekening
houdt met in boogere sferen uitgedachte tlieo-
rieëu dan met hetgeen onder de landbouwers leeft
en streelt. Mocht dit gebeuren wjj zouden in let
terlijken zin twintig jaar nachteruit boeren" en
ten slótte wellicht weer in den put terecht komen.
De heer Lovink, directeur-generaal van den
Landbouw, zal tegen 1 November ontslag uit zijn
tegenwoordig ambt aanvragen en na een verlof
van eenige weken in de tweede helft van No
vember naar Indië vertrekken tegelijk met den
Gouverneur-Generaal Iden burg per st.ïRembrandt".
De verkiezing: te Gulpen.
Wjj melden reeds een der bezwaren tegen de
verkiezing van jhr. mr. C. Ruys de Beerenbrouck
tot Kamerlid voor Gulpen, gegrond op het niet
aan de voorschriften beantwoorden der biljetten.
De »N. Brab." nu herinnert aan het volgende
Een zelfde geval als te Gulpen deed zich voor
op 17 Mei 1902 in het kiesdistrict Grave, bjj de
verkiezing van den heer van de Wiel tot lid van
de Provinciale Staten van Noordbrabant.
Dit college was van oordeel, dat de stembil
jetten daarbjj, gebruikt, van onwaarde waren, en
verklaarde daarom bjj besluit van 8 Juli 1902 de
verkiezing van den heer Van de Wiel nietig.
Mr. N. Oe Ridder.
Men meldt ons uit Leiden, dat de burgemeester
dier gemeente, mr. N. De Ridder, tevens lid van
de Tweede Kamer, heden hersteld uit Scheve-
ningen is teruggekeerd en al zjjn werkzaamheden
weldra weer op zich zal nemen. (»Ned.")
Oud-President Steyn.
De oud-president van den Oranje-Vrjjstaat, de
heer N. T. Steyn, is gisteren, na een consult met
prof. C. Winkler, als gast van den heer Kröller
naar Ede vertrokken.
RÜ ks verzekeringsbank.
Eenigen tjjd geleden werd door den Bond van
Klerken bjj de Rijksverzekeringsbank aan den
Minister van L., N. en H. een adres gezonden,
waarin o.tn. openbaarmaking van de conduitesta
ten werd verzocht. Thans is aan het personeel be
kend gemaakt, dat geen aanteekening te hunnen na-
deele op conduite staten mag worden aangebracht,
zonder dat zjj van te voren met het feit in kennis
zjjn gesteld.
Derde Diocesane Katholiekendag.
(Slot).
3e Afdeeling Middelbaar onderwjjs.
In de derde afdeeling was inleider de zeereerw.
zeergel. pater dr. van Oppenraay S.J., van Katwjjk.
Een zeer groot aantal belangstellenden woonden
deze afdeelingsvergadering bjj. De zaal was stamp
vol. De voorzitter dr. C. J. Vinkestejjn te 's-Gra-
venhage opende met een woord van welkom, waar
bij hjj zjjn vreugde uitsprak over den grooten
toeloop.
Zijn conclusies toelichtend, zeide dr. van Oppen
raay, dat menigeen bjj het lezen van de eerste
conclusie zal hebben gedacht, dat deze een waar
heid als een jtoe bevatte. Spr. wil echter zjjn con
clusie wat uitbreiden, want een der vertakkingen
waarvan daarin gesproken wordt is ook het boo
gere universitair onderwjjs.
Spr. vindt het eigenaardig, dat links geen sym
pathie heeft voor bjjzonder H.O. en rechts slechts
weinig. Het is spr. gebleken, dat zoowel bjj links
als bjj rechts eenig misverstand heerscht. Daarom
wil spr. zjjn persoonlijke overtuiging ten opzichte
van dit punt mededeelen.
Wat hebben wjj te vreezen eo te verwachten
van neutraal H.O. en van bjjzonder H.O. I Wjj
vreezen niet meer van het tegenwoordige H.O.
bewuste aanvallen op ons geloof. Die dagen zjjn
voorbj)
Wjj verwachten van het bjjz. H.O. niet, dat de
zedelijke gevaren aan het universitair H.O. ver
bonden, zullen ophouden. Ook die zullen aan de
bijz. universiteit bijjven bestaan als de jongelingen
op hun gevaarlijkste jaren alleen in een groote
wereldstad aan hun lot worden overgelaten.
Wat duchten wjj dan wel en wat verwachten
wij dan wel Spr. staat hier niet om de Rad-
boudstichting te verdedigen doch in het kort wil
spr. wel signaleeren, wat wjj te duchten hebben
van een neutrale hoogeschool. Spr. weet uit de
ervaring hoe gemakkelijk men leerlingen in zich
opneemt zonder te weten, dat het dwalingen zjjn
en juist die dwalingen zjjn het gevaarlijkst als ze
worden uitgesproken door leeraren en opgenomen
door leerlingen zonder dat beiden weten, dat het
dwalingen zjjn. Dat is het gevaar dat door geen
goeden wil van den kant der hoogleeraren, door
geen goeden wil van den kant der leerlingen kan
worden weggenomen.
i
i i
AMTERTir A
es J-iL -Mj
