TWEEDE BLAD
LANDWEER.
Kennisgeving.
BmneiiiaHd.
tfemengd Nieuws.
Koloniën.
van de
van Zaterdag 9 October 1909.
Officieele berichten.
ZAKBOEKJES.
De Burgemeester van Schiedam,
brengt ter kennis van de veriangers, die op 1
Augustus jl., naar de Landweer zjjn overgegaan,
dat zq hun landweer-zakboekje zoo spoedig
mogelyk, doch in ieder geval vóór den 25sten
October a .p., aan de afdeeling Militie (Schoolstraat
12), behooren af te halen.
Schiedam, den 9den October 1909.
De Burgemeester voornoemd,
M. A. RRANTS.
Periodieke verkiezing leden Kamers van Arbeid.
Burgemeester en Wethouders van Schiedam,
brengen ter algemeene kennis, dat door den heer
Minister van Landbouw, Njjverheid en Handel, bjj
zjjne beschikkingen van 30 September jl. no. 27*20,
afdeeling Arbeid is aangewezen Dinsdag 26 October
1909 als dag, waarop de verkiezing, en Vrijdag
5 November 1909 als dag, waarop zoonoodig
de herstemming zal plaats hebben ter benoeming
van leden der Kamers van Arbeid voor de Voe-
dings- en Genotmiddelen en voor de Bouwbe
drijven, en zulks ter vervulling der plaatsen van
5 leden patroons en 5 leden werklieden die in
ieder dier Kamers op 27 Januari 1910 moeten
aftreden. Zij deelen verder mede dat de uren van
zitting voor het stembureau zijn van twaalf uur
des middags tot twee uur des namiddags en van
zeven uur des avonds tot negen des avonds en
brengen tevens in herinnering de artt. 17, 18
en 41 der wet op de Kamers van Arbeid, lui
dende
Art. 17. Het hoofd of de bestuurder van een
bedrijf of eene onderneming, waarin personen die
°p eene kiezerslijst voor eene Kamer van Arbeid
zijn geplaatst, arbeid verricbten in fabrieken en
werkplaatsen, is verplicht te zorgen dat ieder van
dezen gedurende ten minste twee achtereenvolgende
uren van den voor de stemming bepaalden tijd
gelegenheid vinde om mede te werken tot de
keuze waartoe hij bevoegd is.
Art. 18. Het üootd ol de bestuurder in het
voorgaande artikel bedoeld is verplicht te zorgen,
dat in zijne fabriek of werkplaats, op eene plaats
waar arbeid wordt verricht, gedurende twee werk
dagen vóór en tijdens de tot stemming bepaalde
uren, op eene zichtbare wijze is opgehangen eene
door hem onderteekende lijst, de uren in het
voorgaande artikel bedoeld vermeldende voor elk
afzonderlijk of groepsgewijze of voor allen geza
menlijk.
Op de woorden varbeid" en ïfabrieken en werk
plaatsen" in dit en in het vorige artikel is 1
der Arbeidswet, met uitzondering van bet iaaiste
lid van art. 2, toepasselijk.
Art. 41. Overtreding van art. 17 of 18 wordt
gestraft met hechtenis van ten hoogste veertien
dagen of geldboete van ten hoogste vijf en-zeventig
gulden.
Schiedam, 4 October 1909.
Burgemeester en Wethouders van Schiedam,
M. A. BRANTS.
De Secretaris,
V. SICKENGA.
Staten-Generaal.
TWEEDE KAMER.
Zitting van Vrijdag 8 Oct,
De Voorzitter deelt mede, dat de centrale
Sectie besloten heeft, in de afdeelingen ook te on
derzoeken het ontwerp tot verhooging der Indische
begrooting met i 80.000 (kosten voor uitrusting
eu uitzending van den nieuwen gouverneur-gene-
r»al). Hit, besluit wordt goedgekeurd.
De Voorzitter doet mededeeling van een
lngekomen nader adres van den oud-luitenant-ko-
^°nel-intendant Douglas. Dit adres wordt gesteld
111 handen van een commissie, bestaande uit de
heeren Van Vlijmen, Thomson, Schimmelpenninck,
Van Hoogstraten en Eland.
Hierna wordt de vergadering geslóten.
Tweede Kamer.
de afdeelingen der Tweede Kamer zijn de
gemeene beschouwingen over de Staatsbegrooting
geëindigd en zjja thans hoofdstukken in behan-
ueiing.
He werkzaamheden worden aanstaanden Dinsdag
voortgezet.
Censuur bjj de marine.
e Avondpost schrijft:
Qder de vele maatregelen vaD reactionnairen
die den laatsten tijd bij de militaire depar-
st i|6nten genomen worden, behoort ook de in
6 der censuur bjj de Marine.
geheime circulaire is het aan zeeefficieren
i» het openbaar te schrijven, tenzjj hunne
11 beu eerst aan het Departement gekeurd zjjn.
Assistent-resident Tangerang vermoord,
ri v," ^atavia ontvingen wij het telegrafisch be-
c L dat de assistent-resident van Tangerang door
eo districtshoofd uit wraak is vermoord.
angerang is dicht bij Batavia gelegen hoofd -
P aats van de afdeeling van dien naam.
olgens den regeerings almanak is daar de as-
ostent resident de heer J. Dunnewnld, sedert 1902
dien rang bekleedende on sedert April 1908 te
Tangerang geplaatst.
Bij familie van den heer D. te 's Gravenhage
was van het ongeval nog niets bekend.
(Nieuwe Ct.)
De minister van Marine.
De minister van Marine bezocht te Nieuwediep
o.a. de nieuwe operatiekamer in het hospitaal
Willemsoord, de electrische centrale van de Rijks
werf en het torpedo-logernentschip »Emma".
Een tweede Czaar-Peterhuisje.
De heeren K. Kat te Zaandam en P. Nieuwkamp
te Koog aan de Zaan hebben het plan opgevat,
het Czaar-Peferbuisje op ware grootte natuurge
trouw na te maken in de toestand zooals het vor
keerde, toen de groote tsaar het heeft bewoond.
Het groote verschil met het bestaande huisje zal
daarin bestaan, dat het nieuwe rechtop zal staan
en niet zoo scheef als het oorspronkelijke.
Het ligt in de bedoeling van de ondernemersi
gebouwtje te bestemmen als een permanente
tentoonstelling van de voortbrengselen der Zaan-
landsche huisvlijt, als togen, houtsnijwerk, zilver-
smidswerk, nabootsingen van boeiers en molens enz.
De Russische regeering verleende verlof tot het
nabootsen van het Czaar-Peterhuisje en het doen
van de benoodige opmetingen.
Versterking rechtbanken.
De minister van justitie brengt ter kennis van
belanghebenden dat, naar aanleiding van de Wet
van 27 September 1909 (Stbl. no. 323) zullen
worden benoemd
bij de arrondissementsrechtbank te 's-Graven-
hage
1 vice-president1 rechter 1 substituut officier
van justitie1 substituut-griffier
bjj de arrondissement-rechtbank te Rotterdam
1 vice-president2 rechters 1 subsituut-officier
van justitie: 1 substituut-griffier;
bij de arrondissementsrechtbank te Amsterdam
1 vice-president2 rechters1 substituut-officier
van justitie4 substituut-griffiers
Maatschappij van Ned. Letterkunde.
In de gisteren-avond gehouden vergadering van
de Maatschappij van Nederl. Letterkunde deelde
dr. P. C. Molhujjsen een en ander mede over het
Nederl. Biographisch Woordenboek, dat onder re
dactie van prof. dr. P. J. Blok en hem bij A. W.
SjjthofFs Uitgevers-Mjj. zal verschijnen. Hjj be
sprak eerst de voorgeschiedenis der uitgave, hoe
sinds de bekende Spectator-artikelen van dr. W.
Meijer en prof. Brugmans van 1898, plannen
gaande, waren om te komen tot een »nieuwen
Van der Aa", die ten slotte zoo ver gevorderd
zijo, dat de voorbereiding van een nieuw Biogra
fisch Woordenboek thans in vollen gang is. De
redacteurs hebben een groot aantal geleerden uit-
genoodigd en jvan hen de toezeggiDg verkregen
van een bepaalde groep personen de leveDS te be
schrijven en spr. noemde als voorbeeld boe zjj
het werk verdeeld hebben, de afdeelingen theo
logie en geschiedenis.
Bij de eerstgenoemde groep zjjn de te behan
delen personen naar de verschillende gezindten
ingedeeld, bjj de laatste is het geheele gebied in
tjjdvakken ingedeeld, bv. tachtijarige oorlog, tjjd
van De Witt, van Willem III, enz.
Daarnaast zullen andere geleerden weer het
leven van een enkelen persoon beschrijven, dien
zij tot het onderwerp hunner onderzoekingen heb
ben gemaakt, als bv. vaD Christiaan Huygens en
Erasmus. De levensbeschrijvingen zullen beknopte
maar leesbare artikelen moeten zjjnde geraamde
omvang van het werk, 15 deelen van 800 blad
zijden met belangrijke artikelen over bekende
personen, veel data en leiten, opgave der bronnen
enz. Niet enkel berichten over de zeer bekends
personen zullen worden opgenomen, daar toch in
ieder woordenboek gezocht wordt naar dingen die
niet zoo ver het grijpen liggen. Daarna behandel
de spr. de wijze van uitgeven, waarbij iets nieuws
wordt ingevoerd, in elk deel toch zal een serie
levens worden gegeven uit bet geheele alphabet,
dus van A—Z. Het alphabetisch register zal zoo
danig worden ingericht, dat alle behandelde per
sonen gemakkelijk zullen zjjn te vinden.
Spr. eindigde met de mededeeling, dat een groot
aantal geleerden hier zullen samenwerken, wier
namen in het eerstdaags verschijnend prospectus
van de uitgave zullen genoemd worden en die een
waarborg g.ven dat men eindeljjk zal komen tot
het lang verbeide nieuwe en vertrouwbare »Ne-
derlandsch Biographisch Woordenboek".
liet Blinden-instituut te Grave.
Den 22n September 11. werd te Grave feestelijk
herdacht het 50-jarig bestaan van het Blinden
instituut, St. Henricus-Gesticht, dat de glorie is
ven Grave, maar ook ten heil en zegen is aan
talrijke blinden uit alle streken van ons dierbaar
Vaderland.
Verheugd en trotsch om hetgeen in 50 jaar aan
blinden was gedaan, werd men toch tegeljjkertjjd
van weemoed vervuld om hetgeen de blinde moet
missen om zoo veel, dat nog meer kon worden
gedaan voor die arrasten der armen, indien de
middelen toereikend waren.
Daarom veieenigden zich de leden der feestcom
missie van hetgouden jubelfeest om ter gelegenheid van
dit feest eene inschrijving te openen, teneinde door
de opbrengst het St. Henricus Gesticht in staat te
stellen nog meer voor de blinden te kunnen doen
dan in 50 jtar reeds met zooveel offervaardigheid
en opoffering is geschied.
j In een rondschrijven aan Neerlands Katholieken
zeggen zjj
»Is dit noodig? Is het nuttig en noodig buiten
het vele dat jaarlijks door onze landgenooten aan
dej blinden wordt gedaan, nog een extra gave te
verzamelen om deze nuttige inrichting voor blin
den te steunen
»Ieder, die maar eenigszins een idee heeft van
de moeite en inspanning, die er noodig is om
blinden op te voeden en te o.iderwjjzen, hen een
ambacht aan te leeren, om ze in staat te stellen
door eigen arbeid ten minste gedeelteljjk in het
levensonderhoud te voorzien ieder die weet,
hoe, op alle gebied, eene menigte hulp- en leer
middelen, speciaal voor blinden ingericht, daartoe
noodig zjjn, zal die vragen met een volmondig »ja"
beantwoorden. Daarenboven verklaart ons het
Bestuur van het Instituut, dat er op de Inrichting
een schuldenlast rust van ver over de tienduizend
gulden, welke schuld,[door telkens grooter wordende
de behoeften, jaarljjks nog vermeerdert."
Terecht zegt de commissie ten slotte
»Zjjn er méér ongelukkig dan blinden, die nooit
genieten de schoonheid en heerljjkheid der natuur
die derven de weelde van het zien en eeuwig rond
wandelen in donkeren nacht, gevangen in dui
sternis
Hun het licht der oogen terugschenken is eene
onmogelijkheid. Doch mogeljjk is het, door milde
bjjdragen te hunnen bate, een zon van vreugde en
vrede te doen schjjnen in het hart der blinden en
hun lichtelooze oogen te doen stralen van bljj
geluk. Wie zou kunnen weigeren dit te doen
Alle giften daartoe in te zenden, zullen gaarne
door den penningmeester, den heer J. Earners,
bouwkundige te Grave, in ontvangst worden
genomen.
De Zigeuners. Reeds 14 dagen staan de
marechaussees te Dinxperlo aan onze grenzen op
post. Telkens wordt poolshoogte genomen, wat de
Zigeuners in het schild voeren, doch dezen hou
den zich kalm. Nog altjjd kampeeren zjj deels
bjj Bocholt, deels bjj Coesfeld. Naar men zegt, meldt
de »A. Ct.", zullen verschillende groepen van
Zigeuners samentrekken uit verschillende deelen
van Pruisen. De beslissende slag staat dus spoe
dig geleverd te worden.
Ongelukken. Te Kortezwaag (Opsterland)
is een driejarig meisje, dochtertje, van F. V., 'e
water geraakt en verdronken. Zjj was slechts
enkele oogenblikken buiten toezicht gelaten.
De moord teKoekangerveld. Dezer
dagen is gemeld, dat tegen de gebroeders Bikker,
verdachten inzake den moord te Koekangerveld,
rechtsingang is verleend. Velen hebben daaruit
opgemaakt, dat het reeds vast stond, dat de zaak
in openbare zitting zou worden behandeld. Dit is
echter in geenendeele het geval. De zaak is nog
lang zoo ver niet en het is zeer goed mogeljjk, dat
het nooit zoover zal komen. De rechtbank heeft
alleen bevel gegeven tot het verleenen van rechts
ingang met last tot verwijzing naar de openbare
zitting. De instructie is nog in vollen gang en
herhaaldelijk worden er nog getuigen gehoord-
Daaronder kwamen ook de vrouwen der verdach
ten voor. Uit de houding dier vrouwen heeft men
meenen te moeten opmaken dat de verstandhouding
tusschen beiden niet al te best is.
Een scheepsrem. Uit bet plaatsen van
onderwaterkloksignalenhet aanbrengen van een
draadlooze telegraaftoestellen op de schepenhet
gebruiken van onzinkbare reddingbooten en het
houden van internationale vergaderingen ter be
spreking van het voorkomen van aanvaringen op
zee bljjkt, dat niet alleen door de reeders, maar
ook door de mogendheden alle aandacht aan de
veiligheid op zee wordt gewjjd. Daarom ljjkt ons
het volgende vermeldenswaard
In het zwembassin aan het einde van de Jeri-
cholaan te Rotterdam, werden Woensdagmiddag
door den beer J. C. de Neef, uitvinder van de
scheepsrem waarvan wjj vroeger een korte be
schrijving gaven weder eenige proeven geno
men, waarbij een deskundige was genoogdigd.
Het tweelingschroefmodelschip, thans geheel ge
reed, lang 1.25 M., breed 0.25 M. en bol 008 M.,
voorzien van een electrischen motor, werd eerst
met snellen gang voortbewogen tjjdens deze
snelle voorwaartsche beweging werden de bandies
der remmen, die zich langs de brug bevinden,
plotseling omhoog getrokken en kort daarna stopte
het scheepje.
(De remmen bestaan uit twee in de huid, een
aan stuurboord en een aan bakkoord, ingebouwde
deuren, die door het tegenstroomende water dan
loodrecht tegen de huid van het schip worden
gezet.(Deze deuren,die elk zelfstandig kunnen worden
open en dicht gezet, hebben ook nog dit voordeel,
dat ze gebruikt kunnen worden als noodroer. Het
moeiljjke aanbrengen van een noodroer is, voor
schepen, van deze apparaten voorzien, overbodig.
Na deze proef werd overgegaan tot bet pro-
beeren van den in het voorschip aangebracbten
buffer, die bjj eventueele aanvaring automatisch
naar binnen wordt gedrukt en daardoor een stel
deuren in de huid van de voorpiek ingebouwd
opent. Door het snelle openen dezer deuren
wordt een zoogenaamd waterkussen tusschen de
aanvarende schepen gevormd en de kracht van
den stoot verminderd.
Bjj deze proefneming werd een in het water
opgehangen 4 m.M. dikke glasplaat nie' gebroken
en toen men daarna met dezelfde snelheid, doch
nu met gemaskeerden buffer, op een 10 m.M.
dikke spiegelruit voer, brak die ruit doormidden.
Om een aanvaring zoo getrouw mogelijk na te
bootsen, had de uitvinder een twee schip, van
dezelfde afmetingen, met zand geballast, docb van
veel lichter materiaal (blik) in het bassin geplaatst.
Verschillende keeren werd met gang op dit stil
liggend scheepje geramd, doch het kreeg zoogoed
als geen letsel, want telkens wanneer de aanva
ring plaats greep, gingen de in de voorpiek aan
gebrachte deuren open.
Na deze proefnemingen vernamen wjj, dat reeds
eenige kapitaalkrachtige Rotterdammers zich be
reid hebben verklaard, de uitvinding over te ne
men, om ze eerst nog in het groot te beproeven
en daarna in de praktjjk te brengen.
(N. R. Ct.)
Uitgeplunderd. Bjj de aankomst van
den sneltrein WeenenWarschau, aan het station
van Lublin, werden in een coupé eerste klasse
zeven passagieis gevondeD, die geheel en al bewus
teloos waren. Een nader onderzoek bracht aan
het licht, dat de reizigers onderweg door spoorweg-
roovers' waren verdoofd en uitgeplunderd. Van de
dader is geen spoor te ontdekken.
Spoorwegongeluk in Canada. Op
de ljjn Halifax Montreal had Donderdag een ern
stig spoorwegongeluk plaats, waarbjj verscheidene
beambten op slag werden gedood en ongeveer 20
passagiers door de in brand geraakte treinruïne
zwaar werden gewond. Het lot van 30 tot 40 andere
passagiers is nog niet bekend, maar men vreest, dat
een groot aantal hunner, zoo niet allen, mede ver
brand zjjn.
Nadere berichten omtrent de ramp melden de
volgende bjjzon derheden
Een van Halifax naar Montreal rjjdende personen
trein ontmoette een extra trein, die met de snel
heid van een expres uit de tegenovergestelde rich
ting kwam aanstormen. Voor een der beide machi
nisten vermocht te remmen, waren beide treinen
met verbijsterend geraas op eikaar geloopen.
De voorste wagens werden totaal in elkaar gedrukt,
de twee machinisten en de twee stokers waren
onmiddelljjk dood. Ook de beambten in de goede
renwagens werden op slag gedood. Vóór nog de
passagiers goed en wel wisten wat er gebeurd was,
vloog een der waggons in brand eu in korten tjjd
stonden beide treinen in lichtelaaie. Twintig rei
zigers kregen vreeseljjke brandwonden.
De opruiming der nog lang nasmeulende massa
moest geruimen tiji worden uitgesteld, zoodat, toen
het bericht van de ramp werd verzonden, nog niet
kon werden vastgesteld, of de 30 of 40 vermiste
reizigers inderdaad verbrand zjjn.
Juweel endiefstal. In een der Pitts-
burgsche hotels heeft dezer dagen een juweelen
diefstal plaats gevonden, die in het genre kan
meetellen. De bestolene is een mevrouw Robin
son Rea, een zuster van senator George Oliver
de waarde van het ontvreemde bedraagt ongeveer
12.000.000 gulden. Om particuliere redenen
die wjj in de bladen niet nader aangeduid vinden
is deze diefstal eerst geheim gehouden.
Er bestaan vermoedens dat men hier te doen
heeft met het werk van een internationale dieven
bende, die haar handlangers heeft onder het be-
diendenpersoneel in verschillende groote Ameri-
kaansche hotels.
Een geschenk voor H. M. de Konin
gin. Reeds vroeger heeft het »Soer. Nbld."
er met een enkel woord melding van gemaakt,
dat de Chineesche vereeniging Tjong Hwa Hwee
Kwan aan H. M. de Koningin het verzoek had
laten doen, of deze genegen zou zjjn te aanvaarden,
als bljjk van hulde en erkenteljjkheid voor den
steun door de Chineezen op Java van regeerings-
wege genoten, een album met photo's van de
verschillende inrichtingen van onderwjjs, na dien
tjjd daar te lande gesticht.
Zooals het blad later meldde, heeft het H. M|
de Koningin behaagd hare instemming met deze
plannen te betuigen en ingevolge van die beschik
king zjjn de Chineezen aan het werk getogen en
hebben een reuzenalbum doen vervaardigen, dat
gezien mag worden.
Den 6en September was de redactie van boven
genoemd blad in de gelegenheid het boek, dat in
de ateliers der firma Van Ingen te Soerabaja ver
vaardigd is, eens door te bladeren.
We stonden zegt het blad in een woord
versteld van het groot aantal scholen daarin afge
beeld met onderwjjzers, bestuurders en leerlingen.
Er waren er reeds 53.
Vóór in het album staat een keurig gecalligra-
pheerde, in vier kleuren bewerkte opdracht. Het
wordt aangeboden door de »DjawaHakBoe Tjong
Hwe", en is neergelegd in een fraai metoranjezjj
gecapitonneerde djatihouten kist, geheel door Chi
neezen vervaardigd. Op de kist, die van zilveren
beslag is voorzien, is een gegraveerde plaat van
betzelfde metaal aangebracht, met als inscriptie
den naam der vereeniging.
Een en ander zal met een begeleidend schrjj ven,
in de Chineesche en Nederlandsche taal gecalligra-
feerd, dezer dagen naar Nederland worden opge-
zonden,'
- - 2.L.
- L J eau
nnn ilnn