Verspreide berichten.
Staten-Generaal.
Binnenland.
Stads- en Gewestelijk Nieuws.
Gemengd Nieuws.
geldig zijn, zoowel in een opzicht van internatio
naal als van privaat recht.
Het is allesbehalve twijfelachtig, dat de gemeen
schappelijke Marokkaansche actie van Frankrijk en
Duitschland in den zin van het in Februari ge
sloten verdrag, door dit incident zeer bemoeilijkt
zal worden.
Het vjjfde luchtschip van Parseval is gisteren
te Bitterfeld voltooid.
Komende week zullen de proeftochten ermee
beginnen.
Uit Rome wordt aan de vTemps" gemeld,
dat gister twee anarchisten de kathedraal van
Mantua zjjn binnengestapt, den preekstoel hebben
beklommen en vervolgens een anarchistische rede
voering hebben gehouden. In deze redevoering
werd de Ferrer-zaak ter sprake gebracht en de
Paus en de koning van Spanje beleedigd.
De aartsbisschop riep de hulp in van carabi-
niers, die daarop onder een hevig tumult de kerk
ontruimden.
Bjj Constantinopel is een reservoir van de
waterleiding gesprongen. 25 werklieden verdron
ken.
In het dorp Ammatali bjj Aci Reale en in
omliggende dorpen is er gister-ochtend een gol
vende beweging van de aarde waargenomen.
Eenige huizen hebben scheuren in de muren. De
verschrikte bevolking kampeert buiten.
Gister-voormiddag zjjn voor het paleis van
justitie te Munchen, drie pakjes met ontplofbare
stof gevonden. Men brengt dat in verband met
een poging om vannacht uit het Duitsche Museum
ledige dynamietpatronen te stelen.
De Tsaar is gister-avond met een extratrein
in Posen aangekomen en naar Frankfort a/dMain
doorgereisd.
Duitschland en Italië zullen binnenkort te
lefonisch verbonden worden. De ljjn zal te Frank
fort a/d. Main beginnen, langs den Gotthardspoor
door de Alpen gaan en te Milaan eindigen.
TWEEDE KAMER.
Zitting van Woensdag 21 October.
Na goedkeuring van twee suppletoire justitiebe-
grootingen voor 1909 in verbana met hoogere uit
gaven voor het Rjjks Tucht- en Opvoedingswezen
ter uitvoering van Kinderwetten enz. en va» de
suppletoire Indische begrooting voor 1909 voor
verbetering der baventoestanden te Semarang, werd
voortgezel de behandeling der wetsontwerpen tot
wijziging der Gemeentewet en tot regeling der
wqze van zekerheidstelling van gemeenteambte
naren.
De heer T r e u b lichtte een amdhdement toe,
strekkende om aan z. g. sub-ontvangers (dit zjjn
ambtenaren die naast den gemeente ontvanger
belast zijn met belastinginning) recht te geven
dwangbevelen uit te vaardigen.
De heeren Van Idsinga en van de
Velde opperden principiëele bezwaren tegen uit
breid u g dezer bevoegdheid aan ondergeschikte
ambtenaren.
Minister Heemskerk achtte het amendement
niet noodig het amendement is verworpen met
41 legen i'5 stemmen. Het wetsontwerp tot wijzi
ging der Gemeentewet is daarop goedgekeurd.
Daarna lichtte de heer F e r t, namens de Com
missie van Rapporteurs, een amendement toe om
de minimumborgtocht van een tot zekerheidstelling
toegelaten vereeniging niet te bepalen op f 40.000,
maar op f20.000.
De heer P a t jj n verklaarde zich voor het amen
dement en tegen het wetsartikel, aangezien voor
het daarbjj geëischte waarborgkapitaal geen enkele
redelijke grond of zin bestaat, aangezien de Staat,
al wordt er geen waarborgkapitaal gevorderd, toch
geen schade zal ljjden, aangezien de Staat even
tueel verlies op de individueele leden der vereeni
ging zal verhalen, het gevaar dat, indien geen waar
borgkapitaal wordt geëischt er ook vereenigingen
zullen optreden welke niet kapitaalkrachtig genoeg
zijn, is denkbeeldig, aangezien de Minister de toe
lating van vereenigingen in de hand heeft.
De Minister bestreed het amendement, dat
zeer weinig voordeelen oplevert en verdedigde het
bjj wetsartikel geëischte waarborgkapitaal, als een
zakelijke zekerheidstelling tot dekking van het
eventueele risico. Dit is beter dan inhouding op
het tractement van leden der vereeniging. En 't is
ook administratief eenvoudiger, wanneer de Staat
bjj weigering tot betaling door de vereeniging
verhaal heeft op een waarborgkapitaal van de leden
der vereeniging.
's Heeren Treub's amendement tot verlaging van
het minimum van het waarborgkapitaal werd
verworpen met 42 tegen 32 stemmen.
Het wetsontwerp is daarna goedgekeurd.
Ferrer.
De heer Troelstra krjjgl het woord. Hij
zal een voorstel doen aan de Kamer, naar aan
leiding van een gebeurtenis, die de geheele be
schaafde wereld in ontroering bracht, en wel de
dood van Francisco Ferrer, den man, die trachtte,
zjjn volk geestelijk te verheffen. Spr. wjjst op
de houding der Europeesche pers. De grootste
misdaad was, dat Ferrer zjjn vaderland ontwikke
ling en verlichting wilde brengen. (Beweging).
De soc. dem. fractie wil hier uitdrukking geven
aan de gevoelens van afschuw en verontwaardiging,
die een groot deel van ons volk vervult. Daarom
heeft zg een vorm gevonden, om ook anderen in
de gelegenheid te stellen van hun afkeer bljjk te
geven over de berechting van Ferrer, die alleen
docr haat was ingegeven. Spr. stelt daarom voor,
aan de kinderen van Ferrer een brief van rouw
beklag te zenden. Iets dergelijks is gebeurd bjj
den moord op den koning van Portugal. Spr. wil
deze zaak toelichten.
De Voorzitter zegt, dat dit niet noodig is,
De Kamer kent nu het voorstel.
De heer T r o e 1 s t r a staat er op dat, bjj de
zaak nog zal toelichten. (Protesten).
Geroep Neen Neen I
De Voorzitter: We kunnen niet verder
gaan met deze zaak. Het voorstel is toegelicht
en de Kamer moet beslissen, of ze zal doorgaan
met de behandeling.
De heer Troelstra herhaalt, dat hjj zelf op
verdere toelichting staat, maar betwijfelt, of de
leden aan deze toelichting genoeg hebben.
Geroep Ja 1 Ja I
De heer Troels tra: Ik zou aan een der
gelijke toelichting niet genoeg hebben.
StemmenZeer juist.
De heer Troelstra: Ik stel aan de Kamer
voor, mg gelegenheid te geven, mjjn voorstel nog
nader toe te lichten.
De heer Lohman wenscht te weten, of het
voorstel tot het zenden van een brief van rouw
beklag aan de orde is. Daarover moet worden
beslist.
GeroepJuist I
De heer Goeman Borgesius meent, dat
het hier niet de vraag geldt, of het voorstel in
behandeling zal komen. De heer Troelstra wenscht
niets anders dan zijn voorstel toe te lichten en
eerst dan kan worden beslist over de behandeling.
Het is het recht van den heer Troelstra, om eerst
zjjn voorstel toe te lichten.
De heer Lohman ontkent dit. We moeten
ons niet door één Kamerlid de wetten laten stel
len. De zaak staat niet op de agenda.
De Voorzitter: Ik breng het voorstel in
stemming, om de zaak al of niet te behandelen.
(Groot rumoer. Protesten).
De heer Duys: Jullie zjjn bang voor de toe
lichting. (Onbedaarlijk gelach).
De heer Schaper vraagt het woord. (Pro
testen).
De heer Schaper (woest)Ik wil het woord
hebben I (Gelach). Ik ben ook Kamerlid.
De Voorzitter geeft na eenig rumoer het
woord aan den heer Schaper.
De heer Schaper. Ik dank u, dat ik een
paar woorden mag zeggen. (Gelach.) Spr. dringt
er op aan, den heer Troelstra het woord te geven
voor de toelichting. De zaak is er nu eenmaal en
we moeten er rekening mee houden. (Felle pro
testen).
De voorzitter vraagt, of de heer Troelstra
in vjjf minuten klaar is. (Toejuiching links).
De heer Borgesius Ja goed I Goed
De heer Troelstra licht zijn voorstel toe.
Hjj roept de gebeurtenissen in Spanje in de aan
dacht der Kamer terug en wjjst op de oorlogspo
litiek der Spaansche regeering. (Er is groote ont
stemming aan de rechterzijde).
De heer Lohman verwijdert zich boos uit de
zaal.
De heer Troelstra vervolgt en wjjst er op,
hoe de krjjgsraad Ferrer ter dood veroordeelde,
na hem te hebben afgetrokken van de burgerlijke
rechters' Dit laatste is in het buitenland door
mannen uit alle kringen sterk veroordeeld. Een
militair heeft bjj Ferrer's verdediging zjjn carrière
in de waagschaal moeten stellen. De verontwaar
diging in de wereld was algemeen. Spr. haalt ge-
tuignissen van Ferrer's verdediging aan. De ver
dediger verkreeg zelfs niet het recht, kennis te
nemen van de bewjjzen van Ferrer's schuld. Dit
vooral was het, dat de verontwaardiging in gansch
Europa heeft opgewekt. En afgezien vaa den per
soon van Ferrer, meenen duizenden, dat hier op
schandelijke wjjze is gehandeld. Nog 1200 menschen
zjjn in de Spaansche gevangenissen en zullen straks
door denzelfden krjjgsraad worden veroordeeld.
Dageljjks worden er gefusileerd.
De Voorzitter: U hebt meer dan vjjf mi
nuten gehad.
De heer Troelstra: Ja! (Gelach). Laat men
het weten in Spanje, dat men hen doorziet 1 Laten
de geweldenaren weten, dat de geweren tijdelijk
misbruik kunnen maken van hun macht en laten
de volksvertegenwoordigingen protesteeren. Spr.
wjjst er op hartstoehtelgken toon op, dat Neder
land steeds wordt genoemd de bakermat der vrij
heid, en dat hier geloofshelden altjjd een toevlucht
vonden. Tusschen ons en Ferrer is geestelijke ge
meenschap. Ook Nederland moet de vrjjheid der
gedacbie handhaven.
De Voorzitter: Ik breng in behandeling
de vraag, of de zaak verder moet worden behan
deld.
De heer Lohman keert terug.
De heer Borgesius vraagt het woord.
Geroep Stemmen 1 Stemmen
De Voorzitter: Ik geef het woord aan den
heer Borgesius, om zjjn stem te motiveeren.
De heer Borgesius is van oordeel, dat de
Kamer niet met het voorstel moet voortgaan. Toch
gelooft spr., dat niemand in de Kamer de daad in
Spanje zal goedkeuren. (Rumoer en geroep).
De heer Schaper: Ze doen het wel 1
De heer Borgesius: Er zjjn, behalve de soc.
democratische ook andere partijen, die droefenis
en verontwaardiging gevoelen. Spr. meent echter,
dat de Nederlandsche volksvertegenwoordiging niet
mag oordeelen over Spaansche rechtersover
rechters in het buitenland. Wjj zullen de gronden
van Ferrer's veroordeeling nooit te weten komen.
(Rumoer).
De heer Schaper: Des te erger 1
De heer Borgesius: Zeker, dat is afschuwe
lijk, maar de Nederlandsche Kamer mag er geen
officieele demonstratie over houden 1 Daarom zullen
spr. en zjjn naaste geestverwanten niet voor be
handeling stemmen.
Het voorstel, om de zaak niet te behandelen,
wordt met 70 tegen 8 stemmen aangenomen.
Tegen de heeren Duys, Vliegen, Thomson, Hels-
dingen, Hugenholtz, Ter Laan, Troelstra en Schaper.
Salarisverbetering post- en
telegrafie.
Ten slotte wordt aangevangen met de behande
ling van het wetsontwerp tot verhooging van
hoofdstuk 9 der staatsbegrooting 1909 (tractemen-
ten van directeuren en commiezen der posterijen
en telegrafie).
Heden-(Vrjjdag) voortzetting.
Nederland en Venezaela.
Men weet, dat dr. Grisanti, de opvolger van dr.
Paul, kort geleden in Bordeaux is aangekomen, om
de zending van dezen laatste voort te zetten.
In verband met zjjne uitzending, meldt de
»Amigoe di Cursfio"
In de Gaceta oficial van 16 September komt de
benoeming voor van dr. Carlos F. Grisanti tot
ridder in de Bolivar-orde. Het borstbeeld van den
Bevrijder in de 2e klasse werd hem toegekend als
buitengewoon gezant en gevolmachtigde van Vene
zuela in Nederland in de 3de klasse werd benoemd
dr. Jose Santiago Rodriquez, eerste secretaris der
Legatie van Venezuela in Nederland.
Na deze hooge onderscheiding te hebben ont
vangen, zjjn deze heeren, vergezeld van nog twee
secretarissen, den 24-ten September met de »Guada-
loupe" naar Europa vertrokken. Moge hun zending
vrucht dragen en Curpgio voordeelig zjjn.
Hetzelfde Curap .o-che blad meldt nog over de
mislukte poging van den Engelschen gezant om
de Venezolaansche regeering tot afschafing van de
30 pets. additioneele rechten te overreden
De heer Corbett, gezant van Engeland, heeft een
tjjdje te Caracas vertoefd om daar met de ver
schillende ministers besprekingen te houden over
de afschaffing der 30 pet. De onderhandelingen
konden, helaas, nog tot niets leiden, daar het
officieel verslag der Venezolaansche regeering, door
de onderscheidene kamers van koophandel uitge
bracht, ongunstig luidde en de regeering derhalve
zich tegen de afschaffing moest verklaren.
De heer Corbett is 24 September 1.1. naar Trini
dad teruggekeerd om aldaar verdere instructies
der Engelsche regeering af te wachten. Hjj hoopt
de volgende maand weder in Caracas te komen.
De correspondent van de »N. Ct." te Willem
stad schrjjft d.d. 2 dezer
De tegenwoordige minister van buitenlandsche
zaken van Venezuela was vroeger geen vriend van
Curafao. De heer Juan Pietri, generaal en dokter
hjj heeft in Frankrijk in de medicijnen gestu
deerd heeft zich nl. een twintigtal jaren gele
den als uitgewekene op dit eiland opgehouden en
wilde hier destjjds de geneeskunst uitoefenen, maar
was zich zjjn meerderheid boven degenen, die hem
het daartoe vereischte examen moesten afnemen
dermate bewust, dat hjj weigerde dit examen af
te leggen en zich door den eisch daartoe zoo ver
ongelijkt achtte, dat hjj enkele jaren later, toen
zijn partjj in Venezuela onder den generaal Crespo
aan het bewind kwam en hjj minister van finan
ciën werd uit wraakzucht de bepaling invoerde,
dat de overlading van goederen met bestemming
naar Venezuela niet langer te Curasao mocht
plaats hebben, een bepaling, welke, eenigen tijd
later weder ingetrokken, op zjjn voorbeeld door
volgende regeeringen meermalen bjj mindere wel-
gnzindheid jegens Curasao in het leven geroepen is.
Gezaut in Perzie.
Onze regeering heeft besloten den gezantschaps-
post te Teheran, die sedert de verplaatsing van
jhr. mr. De Sturler Daar Athene onvervuld was
gebleven, weder te bezetten.
J. C. van llattum van Elli woutsdjjk. f
Men meldt ons uit 's-Gravenhage
In den ouderdom van 71 ja-en is alhier over
leden de heer J. C. van Hattum van Ellewouts-
dijk, die tot voor eenige jaren een waardige plaats
bekleedde in den Gemeenteraad en ook zitting bad
in de Staten van Zuid-Holland.
Als groot-industrieel gold de heer Van Hattum
vooral op het gebied der publieke werken als man
van gezag. Wegens gezondheidsredenen, welke
hem o.a. noopten ontslag als raadslid te nemen,
kon hg zich in den laatsten tijd echter niet meer
in die mate aan de publieke zaak wijden, als
vroeger het geval was.
De thans ontslapene stond ook bekend als groot
kunstliefhebber en bevorderaar. Destijds stond hjj
in bruikleen aan de gemeente af de kostbare schil,
derjjen-verzameling, welke langen tjjd de gangen
van het raadhuis sierde.
Het Kamerlid voor enkele dagen.
Wq lezen in het »Hbl.'.'
Het bekende oud-Kamerlid W. van Manen Jzn.
heeft op zjjn request aan den minister van finan
ciën om schadeloosstelling van 1 Augustus af een
afwijzende beschikking ontvangen met de mede-
deeling, dat de laatste jaren steeds de regel is
toegepast om de schadeloosstelling te berekenen
van af den dag der beëediging, op welke toepas
sing door de Rekenkamer nimmer aanmerking is
gemaakt en de minister bovendien in die opvatting
deelt.
Drinkwatervoorziening.
De commissie, die de verbetering der drinkwa
tervoorziening in Westelqk-Noord-Brabant in stu
die zal nemen, bestaat uit de heerendr. Bruinsma
Beretta, jhr. Grotenhuis van Onstein en Van Loon.
Accijns gedistilleerd.
Het Dageljjksch Bestuur der vereeniging nVer-
gunning", heeft een nieuw adres gezonden aan de
Tweede Kamer met nadere toelichting van het ver
zoek om het wetsvoorstel tot verhooging van de
accg'ns op het gedistilleerd, niet aan te nemen.
Bakkers-nachtarbeid.
De navolgende moties zjjn aan de Tweede Kamer
der Staten-Generaal verzonden
De vergadering van bakkerspatroons te Alkmaar
gehoord de besprekingenbesluit aan de Tweede
Kamer der Staten-Generaal te kennen te geven
dat de vergadering in beginsel is voorstandster van
de afschaffing van den nachtarbeid in broodbakke
rijen dat de belangen van het vak echter eischen
dat voordat een wettelijke maatregel wordt inge
voerd, de gevolgen daarvan worden aangetoond
dringt er op aan, dat, voordat het wetontwerp in
mondelinge behandeling komt door eene van regee'
ringswege te benoemen commissie, bestaande uit
vaklieden, een onderzoek omtrent de gevolgen za
worden ingesteld.
De vergadering van bakkerspatroons te Leeuwar
den gehouden op 5 October
Verzoekt aan de Tweede Kamer der Staten-Gene
raal om het ontwerp-Bakkerswet en het ontwerp
op de Bakkersraden zoo spoedig mogelijk te doen on
derzoeken door een van regeeringswege te benoemen
commissie, bestaande uit patroons en gezellen uit
het groot- en kleinbedrijf, die daarin de wijzigin
gen zullen voorstellen welke de practqk zal eischen,
vooral met het oog op de broodvoorziening op Za
terdag, Zondag en Maandag.
Geen herfstvacantie.
Naar men verneemt, hebben B. en W. van
's-Gravenhage besloten, niet in te gaan op een
verzoek om herfstvacantie op de openbare scholen
voor lager onderwjjs in te voeren.
De invoering van de boterwet.
In de gisteren te Amsterdam gehouden alg. ver
gadering van de vereen, tot bestrijding van knoeie.
rjjen in den boter- en kaashandel, deed de voor
zitter, de heer F. Middelbeek, mededeeling, dat
blijkens een telegram van minister Talma het in
werking treden van de gewijzigde boterwet uiter
lijk 1 Januari 1910 kan worden tegemoet gezien.
Electriciteit.
Het departement Dordrecht der Maatschappij
van Nijverheid is voornemens ter gelegenheid van
de opening der Electrische Centrale een tentoon
stelling te houden van toepassingen der electrici
teit in woning en ambacht en heeft daarvoor den
Raad verzocht gratis den benooaigden stroom te
leveren en in het eventueel tekort bjj te dragen
tot een maximum van f2000. B. en W. meenen
dat de resultaten, welke van die tentoonstelling te
wachten zjjn, voor het electriciteitsbedrjjf, ten volle
steun rechtvaardigen. B. en W. adviseeren dus het
departement te berichten, dat de Raad bereid is
den gevraagden steun te verleenen.
Ferrer.
Men meldt uit den Haag:
In de gisteravond vanwege de afdeeling den
Haag van de S. D. P. gehouden protest-meeting,
naar aanleiding van de terechtstelling van Ferrer,
werd het woord gevoerd door de heeren Wgnkoop
van Amsterdam en L. L. H. de Visser van hier.
De vrjj goed bezochte vergadering had een or
delijk verloop. Na het uitspreken der redevoerin
gen gaf de heer de Visser nog zjjn misnoegen te
kennen over het niet met deze afdeeling samen
gaan van de fractie der S. D. A. P. alhier.
De aanwezigen gingen daarop kalm uiteen. Be
toogingen hadden niet plaats, zoodat de buitenge
woon sterke politiemacht (in aantal bjjna even
sterk als de vergaderingbezoekers) niet behoefde
op te treden.
Weerbericht.
Telegrafisch bericht naar waarnemingen, verricht
in den morgen van 22 October 1909, medegedeeld
door het Kon. Ned. Met. Instituut te de Bildt.
Hoogite barometerstand 773.5 te Clermont.
Laagste barometerstand 747.2 te Stornoway.
Verwachting tot den avond van 23 October
matige tot krachtige zuidwestelijke wind, meest
zwaar bewolkt, waarschijnlijk regen, warmer.
In onze Vroedschap.
Plaatsgebrek noopt ons de gebruikelijke rubriek
»In onze Vroedschap" tot het volgend nummer
uit te stellen.
Zilveren jubilé.
De heer J. J. 't Hardt alhier hoopt Zondag a.s*
den dag te vieren, waarop hjj gedurende 25 jaar
van het college collectanten der O. L. Vrouw
Visitatiekerk zal hebben deel uitgemaakt.
Bjj de gisteren te Rotterdam
gehouden examens vrjje- en orde-oefeningen der
gymnastiek slaagden o.m. de heeren J. Cornellis-
sen, Dalen en L. van den Tempel alhier.
Voor de betrekking van leeraar
in Engelsch aan het gymnasium te Njjmegen is
aanbevolen de heer H. J. van der Noordaa te
Schiedam.
De kinderverlamming. Men meldt uit
Leiden
In de gister gehouden Raadsvergadering heeft
dr. Meuleman, arts, een interpellatie tot B. en W.
gericht, naar aanleiding van de in deze gemeente
voorkomende gevallen van z.g. kinderverlamming.
De paniek onder de ouders der leerlingen van de
eerste klasscholen is zoo groot, dat de moeders de
kinderen uit de school houden, zoodat deze scho
len bgna geheel ontvolkt zjjn. Hoewel hjj het
gevaar vrjj denkbeeldig acht, z u hjj toch wen-
scben, dat deze scholen worden gesloten.
De voorzitter antwoordde, dat B. en W. daartoe
het recht niet hebben, omdat deze ziekte niet tot
de besmettelijke ziekten wordt gerekend en het
geneeskundig staatstoezicht daartoe ook geen stap
pen bjj de regeering wil doen. Zjj zullen echter
vacantie geven en de scholen des-infecteeren.
Het aantal gevallen bedraagt ook volgens den
burgemeester 17, doch daaronder zjjn er enkele
van 12 jaar. B. en W. blijven diligent.
O ngelukkeD. Woensdagavond zou mevrouw
Sch. met haar zoon en een dame van Driebergen,
