Mb Tienjaariytolie YolMim.
o e ii e b r t os ie
Nine ScMaisclie Courant
Onder valschen naam.
Et palis frelllustreeri MapMai
gij» 10 c. n.weet. 0.45 mi.fL35).3ÜL
TWEEDE BLAD
feuilleton.
van Zaterdag 23 October 1909.
Officieele berichten.
Tellers,
In onze Vroedschap.
Staten-Generaal.
Binnenland.
van de
Voor de a.s. Volkstelling zullen worden aange
steld
'oor het bezorgen en terughalen der telkaarten
het bjjstaan van hen, die voor de invulling
oier kaarten hulp ot voorlichting noodig hebben.
Zq, die daarvoor in aanmerking wenschen te
*otnen, worden verzocht zich vóór 28 October a.s.
schriftelijk aan te melden, met opgaaf tevens van
'eeftjjd, beroep en juiste woonplaats en hun ver-
?°ek in te leveren in persoon aan de afdeeling
Bevolking (Schoolstraat 12), tusschen des voor-
middags 9 en 42- en des namiddags 1 en 4£ uur,
aau welke afdeeling tevens de noodige inlichtingen
2Üo te bekomen.
Bjj voorkeur zullen in aanmerking komen per
s°nen, die waarborg geven van betrouwbaarheid
eö administratieve ontwikkeling.
Schiedam, den 14 October 1909.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
M. A. BRANTS.
De Secretaris,
V. SICKENGA.
Ziekenhuiskwestie. Onbetrouw
baarheid. Breedstraat-riool. Krij
ger-adres. Werklieden-reglement.
Begrootingskwestie.
Be Ziekenhuiskwestie blijft blijkbaar op de
agenda van onzen Raad. Nauwelijks is de kwes
tie van het R. K. Ziekenhuis, voor zoover de
gemeente daarin betrokken bleek, voorloopig op
gelost, of het vraagstuk van het Stads-Ziekenhuis
dringt in al zijn gewicht op den voorgrond. Het
Stedelijk Ziekenhuis, volgens het rapport van den
Birecteur vol gebreken, geen behoorlijk verblijf
'oor de onderscheidene verpleegden en biedend
nmt de gewenschte rustplaats voor de verple
gende zusters, vraagt dringend verbetering, des
noods dooy de stichting van een geheel nieuw
ziekenhuis. De betrokken commissie, waarvan de
Burgemeester voorzitter is, kwam nu met de vraag
zij allereerst plannen voor den bouw van
een nieuw ziekenhuis kan indienen. B. en W.
udviseerden den Raad, alvorens daaromtrent eene
beslissing te nemen, de commissie uit te noo-
digen, de daartoe vereischte gegevens der kosten
van oprichting en exploitatie te verstrekken en
met het oog op de daartoe te maken kosten ter
zijner tijd een crediet te verleenen.
Over dit preadvies, waarbij de meening van het
College volstrekt niet uitkwam, ontspon zich een
breede discussie, waarbij de financieele kwestie
sterk op den voorgrond trad. Naast het preadvies,
dat volgens herhaalde verklaring van den voor
zitter beoogde een principieel© uitspraak van den
Baad uit te lokken, ontwikkelde zich de motie
B-is, die volgens den voorsteller het beginsel meer
duidelijk vooropstelde. Na verwerping dier motie
kreeg het preadvies de algeheele instemming van
den Raad. Wij meenen, dat de Raad daarmee
den eenig juisten weg heeft bewandeld. Hij heeft
der commissie doen zien, dat alles afhangt van
de allereerst op te geven kosten. Blijken die de
draagkracht der gemeente te overtreffen, dan
moet, zooals de wethouder van gemeentewerken
reeds opmerkte, in andere richting gezocht wor
den naar eene oplossing der Ziekenhuiskwestie,
wier gewichtige beteekenis geenszins ontkend
Werd.
Na de aanvankelijke beslissing in deze zwaar
wichtige kwestie, kwam eene andere kwestie om
°Plossing dringen, die in den laatsten tijd in
°uze gemeente wat stof opgejaagd heeft. Het ver
wachte adres van het bestuur der S. D. A. P.
a*d. Schiedam in zake de beschuldiging van onbe
trouwbaarheid van het Raadslid P. de Bruin
kwam in en de Voorzitter stelde begrijpelijkerwijze
°P grond van het bekende Raadsbesluit voor,
dat .adres voor kennisgeving aan te nemen. Nadat
de Voorzitter, ook na de beoogde verzoenings
poging van den heer Van Westendorp, dit advies
had gehandhaafd, verklaarde vroede De Bruin
zich met deze beschikking te kunnen vereenigen,
waar hem werd medegedeeld dat de rechtsche
fractie van den Raad hem niet van onbetrouw
baarheid beschuldigt. Tot deze verklaring moest
onze vroede wel komen, waar aan zijne partij
het rechte middel tot agitatie zoo juist uit de
hand werd geslagen. Is toch het beweerde ver
wijt van onbetrouwbaarheid de uiting van een
enkele, dan is er geen reden daarom tegen de
rechterfractiën te ageeren. Dit stormpje in een
glas water was daarmee uit.
Bij de discussie over het crediet voor het riool
in de Breedstraat, waarbij nog zes huizen aan
den Dam mede moeten aansluiten, kregen we
nog eigenaardige dingen te hooren. 't Bleek, door
de mededeeling van den wethouder van gemeente
werken, dat er aan de Breedstraat ook in verband
met de naburige Zijlsloot nog eigenaardige toe
standen zijn, die dringend verbetering behoeven.
Dat de demping van de Raam daarbij weer ter
sprake kwam, verwondert ons niet. Wij gelooven
ook, dat dit in de toekomst de eenige weg tot
verbetering in dit stadskwartier zal zijn.
Veel te veel tijd is wel besteed aan de bespre
king van het eenvoudig zaakje van den heer Krij
ger. De heer Ris heeft op de hem eigene wijze
daarvan een cause célèhre gemaakt en zelfs van
„uitbuiting" gesproken op eene wijze die de beste
socialist hem niet zou verbeteren. Waar meerdere
leden zich met het afwijzend preadvies van B. en
W. niet konden vereenigen, waren er, dunkt ons,
niet zooveel woorden noodig geweest om zich
met het zoo redelijk voorstel van den heer Van
der Schalk te vereenigen. Wordt de heer Krijger
voor zijn orthopaedische behandeling per patient
en per lesuur betaald, dan zal er, bij het wis
selend patiëntental, wel van geen uitbuiting spra
ke zijn en kan ook zijn volijverige protector ge
rust zijn.
Na behandeling der grondverkoopzaak, waarbij
het laatste de aanvrage van den heer J. TI.
Vroomans voor de St. Liduinastraat, toen zich
naast de oude erfpachtskwestie het nieuwe vraag
stuk van de bouwblokdiepte op den voorgrond
kwam dringen, tot de volgende vergadering werd
uitgesteld, stevende de vroedschap met volle zei
len den breeden stroom van het werklieden-regle
ment binnen. Dit ontwerp van plaatselijke'sociale
wetgeving belooft door de algeheele toewijding
onzer vroeden even beroemd te worden als het
werkloozenfonds in den loop der bekende lang
durige beraadslaging geworden is. Twee motiën
beheerschten hier het debat: allereerst de motie
De Groot, in de vorige vergadering ingediend,
die al heel weinig goeds vindt in het betrokken
ontwerp en 't daarom wilde terugzenden, van
eene nieuwe commissie beter werk verwachtend,
en de motieGoslinga, die staande de verga
dering inkwam, in hare oorspronkelijke redactie
instemming met de hoofdbeginselen van het ont
werp uitsprak, overlegging van het dossier vroeg
en uitstel der behandeling beoogde.
Als eindresultaat der langdurige discussie heeft
de Raad, na verwerping der motieDe Groot
en intrekking van het eerste deel der motie
Goslinga, de zekerheid verkregen, dat de verdere
behandeling van het werklieden-reglement in den
geest van laatstbedoelde motie zal plaats hebben.
Bij de wijdloopige discussie zijn zeer eigenaar
dige dingen gezegd. Waar de 'heer De Groot zich
verheugde over het stellen der beginselkwestie
en twee richtingen constateerde: de oude patri
archale en de nieuwe democratische richting, zei-
de de heer Goslinga, dat hij dan nog maar de
oude patriarchale richting welke aanduiding
hij overigens niet aanvaardde verkoos boven
de nieuwe democratische, waarvan Amsterdams
vroede vaderen zoo luide konden getuigen.
Zeer terecht, en daarom verheugen we er ons
over dat dit werklieden-reglement zal gemaakt
worden door een Raad, waarvan de meerderheid
het beginsel van het gezag hoog zal houden.
Daarom ook hadden we liever gezien, dat de
voorsteller der laatstbedoelde motie, de verkla
ring van instemming met de hoofdbeginselen van
het ontwerp, ongerept had gelaten. Dat van hem
allerminst verstokt conservatieve gezindheid te
verwachten is, meenen we ook zonder zijn uit
drukkelijke verklaring wel te mogen aannemen.
Van de meerderheid van den Raad verwachten
we stellig dat zij, het beginsel van het gezag
hoog houdend, niet blind zal zijn voor de tee
kenen des tijds en de oude gezagsidee zal kleeden
in de nieuwe vormen die de baanbrekende stroo
mingen aanwijzen.
Aan het eind der langdurige Raadszitting
't werd weer vijf ure kreeg de heer Koopman s
nog gelegenheid de gewenschte aanvulling van
het rapport zijner begrootingsectie voor te stellen.
Het verlangde .antwoord van B. en W. zal zeker
nog niet zoo gemakkelijk te geven zijn. Moeilijk
zal 't zijn bepaalde stadsgedeelten resp. voor
woning- en fabriekswijk aan te wijzen, 't Loopt
alles zoo doorheen in een stad, waar de fabriek
troef en inzet is.
Boeiende Roman.
Naar het Duitsch.)
TWEEDE kamer
Zitting van 22 October.
Op voorstel van den beer van Vlijmen is beslo
ten, heden de werkzaamheden der Kamer te doen
eindigen, na afdoening der suppletoire waterstaats-
begrooting betreffende de salarisregeling voor direc
teuren en commiezen bij post en telegrafie.
Bij het voortgezet debat over deze regeling beval
de heer Van Vliet aanneming daarvan aan.
Spreker bepleitte voorts verbetering in den ongun-
stigen toestand, waarin naar de thans aanhangige
regeling de directeuren, die vroeger commies bij
de telegrafie waren en het post-examen hebben
afgelegd, zullen blijven verkeeren.
De heer Ketelaar drong bjj den minister
aan op grondige reorganisatie van den post- en
telegraafdienst. Thans wordt er in 't geheel geen
vereenvoudiging gebrachtintegendeel zijn steeds
categorieën van personeel uitgebreid. Noodig is
dat de zaak geheel opnieuw georganiseerd wordt
dan zal de minister zeker steun en instemming
bjj de Kamer vinden bjj dezen geheel nieuwen
opbouw van het personeel, 't Moge moeilijk zjjn,
maar mogelijk is het zeker.
Bjj dien opbouw heeft men niet met den stand
van de personen te maken, maar alleen op hun
bekwaamheid te letten. Wat de actie aangaat,
tusschen de klerken en commiezen gevoerd, oordeel
de spreker, dat de Klerkenbond die actie heeft
gevoerd op geen goede wjjze en daardoor hun zaak
meer benadeeld dan bevoordeeld heeft. Tegenover
den heer Helsdingen merkte spreker op, dat het
salaris, dat bjj deze suppletoire aan de commiezen
wordt toegekend, volstrekt niet te hoog is. 't Gaat
dus niet aan, omdat thans niet tevens het klerken
salaris wordt herzien, zich tegen het wetsontwerp
te verklaren. Spreker herinnerde er aan, dat hij
dikwijls op lotsverbetering voor de klerken aandrong,
maar hun zaak is thans niet aan de orde. Spreker
bepleitte een jaarlijksche toelage van f 600 voer
surnumerairs en beschikbaarstelling van meer kan
toren der 7e klasse voor het beheer der klerken.
De heer Roessin gh hoopte ook dat de
minister 'tniet bij de thans voorgedragen regeling
zal laten, maar een grondige reorganisatie zal ter
hand nemen. Toekenning van salaris aan surnu
merairs is een aangelegenheid, welke slechts bij
de reorganisatie kao worden beslist. Wanneer
spreker wist bij den Minister een gunstig onthaal
te zullen ontvangen zou hjj voorstellen, aan het
aanhangige wetsontwerp terugwerkende kracht te
geven.
De heer T y d e m a n vroeg inlichtingen omtrent
de voorgestelde verlaging van het maximum sala
ris van den directeur van het Haagsche postkan
toor van f 5000 tot 4500. De tegenwooordige
functionaris heeft, volgens zijn aanstelling, recht
op een opklimming tot f 5000 en onbillijk zou
't dus zjjn, hem in salaris te doen achteruitgaan.
De heer Van Doorn was teleurgesteld, dat
de minister zich schijnt te willen afmaken van
een flinke reorganisatie van het corps.
Spreker ontraadde het geven van terugwer
kende kracht aan de thans aanhangige salaris
regeling. Voor de toekomst zou dit een bedenkelijk
antecedent opleveren.
De heer Sm een ge, verdedigde het voorge
dragen wetsontwerp, waarnaar de commiezen en
directeuren reeds eenige jaren uitzien. Volgaarne
verklaarde spreker zich bereid mede te werken
om den commiesrang zonder verzwaring van de
eischen open te stellen voor klerken, die daartoe
voldoende ontwikkeld zijn. Tegen het geven van
terugwerkende kracht aan het ontwerp, bjjv, tot
1 Juli zooals blijkbaar de heer Bogaardt bedoelde,
zou spreker geen bezwaar hebben.
De Minister van Waterstaat, uitvoe
rig de geschiedenis van het aanhangige vraagstuk
der salarisregeling van commiezen en directeuren
bij post en telegrafie nagaande, stelde in het licht,
dat bjj het wetsontwerp van zijn voorganger niet
gewijzigd kon handhaven, maar de financieele
strekking daarvan moest inkrimpen. Minister
Bevers had zich doen inlichten door bij de zaak
belanghebbendendergelijke adviezen moeten
echter binnen zekere grenzen worden gehouden.
Komende tot het ontwerp zelf, achtte de minister
de door hem voorgestelde verhoogingen alleszins
bevredigend, mede met het oog op andere functiën
en betrekkingen, en trad hg in eene uitvoerige ver
dediging daarvan
Het stelsel van periodieke tractementsverhooging,
thans door hem gehandhaafd, aanvaardde hij als een
noodzakelijk kwaad, en omdat bjj een tegengesteld
systeem de klachten der ambtenaren niet zouden
zijn te overzien. De minister berekende vervolgens,
hoe het ontwerp-Kraus zou hebben gekost f 143.000,
het ontwerp-Bevers f 319.000 en het nu voorge
stelde f 180.000.
Breedvoerig besprak de minister de periodieke
tractementsverhooging. Alleen aan ijverige ambte
naren zal zjj worden uitgekeerd.
De minister antwoordde den heer Tydeman,
dat hij zal overwegen of het vroeger gesteld maxi
mum voor den Haagschen postdirecteur kan worden
gehandhaafd.
Den door den heer Bogaardt bedoelden bijzon
deren commiezen uit het klerkenkorps voortge
komen, kan spreker geen hoogere opklimming
geven dan 1200. Terugwerkende kracht
kan en wil de minister aan de n ie uwe
regeling niet verleenen. Verwachtingen
bjj betrokken personen zjjn zoo spoedig opgewekt
waar moet men de grens trekken? Wanneer een
minister toezegt, iets te overwegen, worden reeds
verwachtingen opgewekt. (Gelach).
Wat de reorganisatie betreft, wil de minister
wel zeggen, dat het hem daarmede ernst is. De
aanwezigheid van directeuren en goed ontwikkel-
ke commiezen is een absolute vereischte in ieder
stelseldit neemt niet weg, dat er thans te veel
commiezen zjjn en velen werk doen, dat de klerken
ook kunnen doen. Toch zal altjjd een aantal commie
zen minder belangrijk werk moeten blij ven doen.
Wat spr. hier zegt, is oogensehjjnljjk in strjjd
met de werkelijkheid, maar met den bestaanden
toestand is spr. dan ook niet tevreden. De actie
der klerken en hun optreden tegen de commiezen
was absoluut ongepast. De houding der klerken
was den minister zeer onsympathiek.
De Minister vervolgde De overgroote meer
derheid der 1300 klerken is absoluut onbekwaam
in het commiezenkorps te worden opgenomen en
moet bljj zijn 't tot 11700 te kunnen brengen.
Zoolang ik hier sta, zeide spr., komt zonder com
mies examen niemand in het commiezenkorps.
Men wil inkrimping van het aantal komiezen.
Na de inkrimping der kommiezen is, volgens mi
nister, ook een sterke inkrimping der klerken
broodnoodig. Spr. wenschte een korps locale jeug
dige ambtenaren, waaruit de assistenten te kiezen
zullen zjjn. Indien spr. vier jaar mag aanblijven,
hoopte hjj vóór zjjn aftreden de grondslagen te
heboen gelegd voor een nieuwe organisatie.
Na replieken van de heegen Tydeman,
Roodhuyzen, Helsdingen en Kete
laar, zette de minister nog een3 uiteen, dat
hjj geen partjj heeft gekozen tegen de klerken,
maar tegen hun wjjze van optreden.
Het wetsontwerp werd hierna zonder hoofdelij
ke stemming aangenomen.
De Kamer ging tot nadere bjjeenroeping uiteen.
46)
Hoe dacht gjj dan over den dienst in een
detectievebureau vroeg moester Pinkerton.
Ik dacht, dat men slechts de oogen moest
°Pen houden en op alles acht geven, wat in de
omgeving voorviel, dan ontdekt men velerlei.
Het was de staljongen uit den Rotbachmolen,
die dit zeker gepaste antwoord gegeven had.
Hij had zoolang aangehouden tot de molenaar
hem de toestemming gegeven had, de groote reis
le aanvaarden. In zijne bijzondere aanhankelijk
heid had hjj zelfs aangeboden zjjne eigen spaar
penningen er toe te gebruiken, vooral daar de
oude Steffen aanvankelijk niets van zjjn plan wilde
hooren. Op het laatst had hjj wel oor naar het
voorstel van den knaap en gaf eindelijk toe. Hjj
voorzag hem dan ook rijkelijk van benoodigd reis
geld, en zoo was het dat de jongeling op dat
oogenblik als gevolmachtigde van den Rotbach-
töolenaar in het bureau der Pinkertons verscheen.
Een oogenblik slechts overlegde de chef der we
reldfirma; met een enkelen blik had hjj zich over
tuigd van de goede diensten, die de eerljjk uit
ziende knaap hem zou kunnen bewjjzen.
Meester Pinkerton ging in een nevenvertrek,
waaruit hjj spoedig weder te voorschijn kwam
met een schrjjven, gericht aan het hotel »Wall-
dorff-Astoria."
Dat schrjjven zou de jonge Duitscher zelf bren
gen. Het gevolg hiervan was, dat de knaap nog
denzeltden dag als groom, die de lift te bedienen
had, in dienst trad.
Het doel, wat meester Pinkerton met deze aan
stelling had, was den knaap niet duideljjk, doch
bjj besloot oogen en ooren open te houden en
alles, dat in zjjne nieuwe betrekking voorviel, goed
te onthouden.
Van het oogenblik af dat de onderzoeksrechter
Hellern de gewichtige ontdekking gedaan had, dat
hjj werkelijk op het goede spoor was en in de
jonge gravin van Rheinsburg de verdwenen schrjj-
versdochter, Lucie Enders, herkend had greep hem
eene koortsachtige onrust aan, om de zaak spoe
dig tot een einde te brengea.
Zjjn eerzucht dreef hem onophoudeljjk voort.
Het liefst had hjj in één slag dezen gordiaanschen
knoop doorgehakt en de geheele bedriegerskome
die aan het licht gebracht, Doch die tjjd was nog
niet gekomen. Eerst moest hjj zien te ontdekken,
waar de werkelijke Gerda Steffen, gravin van
Rheinsburg verbleef, en hier stond hij voor eene
ernstigere oplossing, dan hij zich had voorgesteld I
Zjj was spoorloos verdwenen en noch de mole
naar Steffen, noch iemand van zjjne omgeving
konden gissen, waarheen de jonge rjjk erfgename
zich had begeven.
Zjj wisten, dat zjj er een grooten tegenzin in
had, in het slot te gaan, en daarom zeker ook de
vlucht genomen had.
Dat de erfgename van den molenaar zich naar
Amerika begeven had, stond bjj den onderzoeks
rechter vast en daarom wilde hjj ook daar zjjne
navorschingen voortzetten. Doch hoe haar daar
te vinden Indien zjj het voornemen had zich
aldaar verborgen te houden, als dood voor de we
reld te zjjn, zou zulks dan zeker met groote moei
lijkheden gepaard gaan-
De onderzoeksrechter vertrouwde echter op zjjn
goed gesternte. Zjjn rechterlijk instinct had hem
op het spoor van Lucia Enders gebracht, en zou
hem ook zeker nu niet in den steek laten, om het
spoor van Gerda te vinden.
Hjj wilde derhalve ook naar Amerika I Het ver-
Prinses-Juliana-gedenkteeken.
Te 's-Gravenbage heeft zich eene commissie ge
vormd, om uitvoering te geven aan het denkbeeld,
in de residentie eene bljjvende herinnering tot
stand te brengen aan de geboorte van prinses
Juliana.
Het denkbeeld zoo zegt de commissie in eene
circulaire is niet nieuw. Reeds aanstonds, onder
den nog verschen indruk van den zegen, dien het
vaderland ten deel viel, welde bjj velen de ge
dachte op, dat in de residentie iets verr jjzen moest,
dat zou bljj ven getuigen van de gevoelens van
dankbaarheid, die ieder vervulden en zoo geestdrif
tig tot uitting kwamen. Maar aan den heer J. G.
Smits komt de eer toe, voor de verwezenlijking
van het denkbeeld den besten en aantrekkeljjksten
vorm te hebben aangegeven, toen hjj in de »Nieuwe
Courant" van 14 Juni 1909 het plan ontwikkelde,
om op het Juliana van Stolbergplein een monu
mentale vaas te doen verrjjzen, die, steeds met
bloemen en planten gevuld, de herinnering zou
levendig houden aan wat, bjj de bigde mare der
geboorte van Hare Koninkljjke Hoogheid Prinses
Juliana, is omgegaan in het gemoed van ieder die
gevoelt hoe nauw de toekomst van Nederland
samenhangt met het voortbestaan van het Huis
van Oranje. De commissie heeft zich tot taak
gesteld aan hét denkbeeld in dezen geest uitvoe
ring te gevenzjj rekent op bjjdragen uit alle
kringen der samenleving, vertrouwende dat haar
voornemen allerwege sympathie zal vinden.
Hoewel de tjjd kort is, ligt het in de bedoeling
lof, dat hjj reeds voor eenigen tjjd had aangevraagd,
kwam hem hiervoor te pas. Hjj maakte alles voor
de reis klaar, daar spoedig een schip van Hamburg
zou afvaren,
Het spoor van het jonge grafeljjke paar had bjj
gevolgd. Hjj wist, dat zjj een gedeelte van den
winter in Italië hadden doorgebracht, en voor kor
ten tjjd zich uit eene haven naar Amerika had
den ingescheept-
Met behulp der detectieve-firma Pinkerton in
New-York was het den heer van Hellern spoedig
gelukt het adres van het grafelijk paar te kr jjgen.
Op zjjne aanvrage ontving hjj bjjna terstond het
antwoord
3)5 Avenue 32 Straat, hotel Waldorff Astoria."
Dit was het voornaamste hotel van New-York.
Van dit oogenblik af was elke stap van het gra-
feljjk paar daar in het verre Amerika ook bespied.
De nieuwe, Duitsche groom, die onder den naam
van James aangesteld was, en de lift bediende
en als een stom begeleider op en neder voer
onderrichtte telefonisch het huis Pinkerton van
eiken gang des graven of der gravin Rheinsburg.
Wordt vervolgd.)
i
:';i