Dagblad voor Schiedam, en Omstreken.
32ste Jaargang.
Dinsdag 9 November 1909.
No. 9560.
Buitenlandsck Nieuws.
Yerspreide berichten.
Binnenland.
ABONNEMENTSPRIJS:
Dit blad verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen, en
kost voor Schiedam per 3 maanden 1.35, per maand 45 cent en per
week 10 cent. Franco per post door geheel Nederland f 2.per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2 cent,
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons BureauBoter-
straat 50 en bjj alle Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
BureauBOTERSTRAAT 50.
PRIJS DER ADVERTENTIëN:
Van 16 regels ƒ0.92 met inbegrip van bewijsnutnmer,
Elke regel daarboven 15 cent. j
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend.
Ingezonden mededeelingen 25 cent per regel.
Voorherhaaldeljjk adverteeren worden uiterst bil-
ljjke overeenkomsten aangegaan.
Telefoonnummer 85. Postbus no. 39.
BELGlë.
De Belgische katholieke pers is van meening,
dat er in zake de legerkwestie een ontspanning
in den toestand gekomen is.
Zoo schrjjft het Handels blad van Antwerpen"
Alles duidt aan dat eene ontspanning is ont
staan in den zeer bedenkeljjken toestand, waarin
de meerderheid zich Vrjjdag bevond. Die ontspan
ning is te danken aan de, vcor ons, gelukkige
taktiek der linkerzij, die Vrijdag maar al te dui
deljjk in hare kaart heeft laten lezen.
De deloyale houding der linkerzij, gebruik wil
lende maken van de verdeeldheid der rechterzij,
°tn het «alleman soldaat" met 12 maanden dienst
in te voeren, heeft in de rechterzij eene stroo-
naing doen ontstaan, die, laat het ons hopen, tot
een vergelijk zal leiden.
Het zou waarachtig niet te laat zjjn, nadat er
redevoeringen in de Kamer zjjn uitgesproken en,
in de vergadering der rechterzij woorden zjjn
gezegd, die ongelukkig diep te betreuren zijn en
die, wat de bank van Antwerpen aangaat, eene
formeele stelling tegen het gouvernement nood-
2akeljjk maakten.
Enfin, als we niet door de wijsheid van eigen
Vrienden aan het gevaar ontsnappen, laat ons dan
de onbehendigheid onzer tegenstrevers zegenen,
die alleen ons zal gered hebben.
FRANKRIJK.
In de Kamer is gister de beraadslaging over de
kiesrechthervorming begonnen met de behande
ling van het eerste gedeehe van artikel 1, lui
dende De leden van de Kamer van afgevaar
digden worden bjj geheime stemming gekozen
dat eerste gedeelte werd met 379 tegen 142 stem
den aangenomen. Het tweede gedeelte van artikel
d. luidendevolgens de regelen van evenredige
vertegenwoordiging, werd aangenomen met 281
legen 135 stemmen.
Minister Briand bracht in herinnering, dat bjj
voor de vacantie had gezegd, dat hjj niet geloofde
dat het mogelqk zou zijn in de tegenwoordige
°Qtstandigheden de huidige wjjze van stemmen te her
vormen. De regeering kan zich niet vooreen gevaar
lijken toestand laten plaatsen. Hq voegde er aan
foeEr zjjn hervormingen, die dringender zqn
dan de evenredige vertegenwoordiging. Daar zqn
ln de eerste plaats het werkliedenpensioen en de
begrooting. Indien hq had geweten zoo ging
de minister voort dat kiesrechthervorming
hoodig was, dan zou hq niet een zoo onverschil
lige houding hebben aangenomen en bjj de Kamer
e®n wetsontwerp hebben ingediend. Indien gjj
*ldus Briand verder deze raadgevingen in den
wind slaat, zal de regeering zich niet meer vol
doende gerechtigd achten om den last van het
bewind te bljjven torsen.
Artikel 1 werd daarop met 291 tegen 225
stenanien verworpen.
SPANJE.
Te Madrid is eergister, Zondag, een vergadering
v*n republikeinen en socialisten gehouden* 10.000
personen waren in een zaal voor kaatsspel samen-
Sokomen. Er werd besloten voortaan gezamenlqk
tefen de reactie, anders gezegd het cericalisme,
te strqden.
He voornaamste leiders van beide partjjen als
bo'y Ortega en Pablo Iglesias voerden het woord.
Hl de a. s. Cortesverkiezingen zullen socialisten
en Republikeinen samenwerken.
De koning van Portugal is uit Lissabon naar
®*adrid vertrokken. In de Spaansche hoofdstad zqn
Afgebreide veiligheidsmaatregelen getroffen.
1 MAROKKO.
Een correspondent van de Matin" te Oran is
er geslaagd, een der leden van de Marokkaan
se missie te interviewen, door Moeley Hafid naar
ef Rif gezonden om de opstandige stammen tot
ea vrede te raden.
He geïnterviewde, secretaris der missie, Bachir
ea Sennah, zeide woordelijk dit:
Alles is hier aan het Rif geëindigd. Dank zjj
e tusschenkomst van den sultan zqn de Guelayas,
Ae door hun waanzinnige ongehoorzaamheid aan
het gezag der maghzen, den toorn der Christenen
0ver hunne hooiden hebben gebracht, tot inkeer
8«komen, en hebben zjj er in toegestemd, zich
zonder voorbehoud aan sultan Moeley Hafid te
onderwerpen, terwjjl zij hem tot eenig vredesarbiter
maken.
Wjj moeten thans met de Spanjaarden onder
handelen en hopen, dat zjj de voorwaarden zullen
aannemen, die wjj hun voorstellen, d.w.z. de be
taling van een nader vast te stellen boete, het
uitleveren der geweren, en vriendschappelijke onder
handelingen, ten einde zonder gewapend optreden
het vraagstuk der Rilmjjnen tot een goed einde
te brengen".
Deze verklaring toont vrjj duidelijk aan, dat het
voornaamste doel der Marokkaansche vredes-missie
hierin bestond, aan Moeley Hafid het oppergezag
in het Rif te verzekeren.
Uit Melilla wordt nog gemeld, dat de Spanjaar
den eergistermorgen een hoogte hebben bezet in
het midden van het Goeroegoe-gebergte, die het
gebied der Mezquita's bestrjjkt.
Men is te Madrid van oordeel, dat de krijgsope
raties van gisteren en eergisteren het begin van
het einde van den Spaanschen veldtocht in Marok-.
ko zjjn.
Het vezoek der openbare onderwijzers tegen
de besluiten der bisschoppen in zake de school
boeken bljjft voortduren. De broederbond der
onderwijzers en onderwijzeressen in het departe
ment van de Marne heeft een akte tot schade
vergoeding van 5000 francs ingesteld tegen kardi
naal Lupon, aartsbisschop van Reims, mede-onder
teekenaar van den herderlijken brief der kardi
nalen, aartsbisschoppen en bisschoppen inFrankrjjk.
De Parjjsche gemeenteraad heeft met 42
tegen 17 stemmen besloten een subsidie van 5000
francs te verleenen aan den Onderwijzersbond om
dien in staat te stellen zich voor de rechtbanken
te verdedigen tegenover de tegenstanders der open
bare school.
GRIEKENLAND
Uit Athene wordt aan de «Daily Telegraph"
gemeldEen groote partq marine-officieren heeft
een ultimatum aan den militairen bond gesteld met
het doel tot normale toestanden te komen. Zjj
vragen evenzeer de non-interventie van den bond in
het geding tegen luitenant Typaldos.
De bond heeft Zondag-avond een langdurige
bijeenkomst gehouden om de eischen der marine
te bestudeeren. Men denkt, dat de bond geen
weerstand zal bieden, want een aantal getrouwe
officieren zjjn bereid het manifest der marine te
ondersteunen.
Aan het «Neue Tageblatt" wordt uit Berljjn
gemeld, dat men in de omgeving van den Griek-
schen kroonprins te Potsdam vertoevende, de over
tuiging uitspreekt dat de Koning meester van den
toestand zal worden en niet zal aftreden. Dat is
de meening van den kroonprins.
Van andere zjjde meldt men uit Athene aan de
«Politische Korrespondenz". Al degenen die de
staatkundige verhoudingen in Griekenland kennen,
achtten 't onmogelijk dat de Koning ooit zou kun
nen gedwongen worden het land te verlaten. Elke
poging om de dynastieke kwestie op te werpen,
zou échec ljjden evenals het avontuur van Typaldos.
AUSTRALIë.
Een grootsch «Zuider"-licht is in een groot deel
van den Indischen oceaan en in Australië in het
laatst van de maand September waargenomen. De
Regeerings-astroneom van West-Australië deelt in
de «Nature" mede, dat in geen 50 jaren zoo'n
prachtvol verschijnsel zich had vertoond. Andere
waarnemingen zjjn gemeld uit Singapore, Batavia,
Durban, het eiland Rodriguez en de Cocos-eilan
den. Magnetische storingen door dit Zuider licht
veroorzaakt, zjjn over nog grooter uitgestrektheid
in den telegraafdienst opgemerkt. In West Austra
lië kwamen een half uur lang alle batterjjen der
van Perth uitgaande spoorwegen van zelf in bewe
ging, en de opgewekte stroom was minstens dubbel
zoo sterk als gewoonlijk werd aangewend de span.
ning werd op 150 volt geschat. Met het verdwij
nen van het Zuider-licht werd ook de stroom
zwakker.
Merkwaardig is ook de omstandigheid dat het
laatste groote Zuider-licht in Australië voor juist
vjjftig jaren is gezien.
Gister is te Madrid de schouwburg Zarzuela
afgebrand. Drie personen bekwamen lichte kwet
suren.
Volgens den Konstantinopelschen corres
pondent, komen er hoe langer hoe meer aandui
dingen, dat het vraagstuk van den spoorweg van
de Donau naar de Adriatische Zee eerlang een
belangrqk strijdpunt zal worden. Er is van
belangstelling van Roemenië in de zaak gebleken,
dadelqk nadat Roemenië en Bulgarjje het over het
slaan van een Donau-brug tusschen de Isker-mond
en Sistowa eens waren geworden en zich bereid
hadden verklaard, samen te werken, om een recht-
streeksche verbinding van Roemenië met Mace
donië over Sofia en Kustendil en een nieuwe lijn
op Turksch gebied naar Koemanowo, als aanslui
ting op den spoorweg van Saloniki naar Nisj, tot
stand te brengen. Bulgaarsche belangen zjjn bjj
den aanleg van den spoorweg van de Donau naar
de Adriatische Zee niet in het spel. Maar het
bljjft voor Bulgarjje gewenscht, dat de verbinding
over Koemanowo tot stand komt, al strookt zulk
een plan ook niet met de bedoelingen van hen,
die voor een Panslavistische toenadering jjvereD.
Bjj de Porte zjjn nog geen aanvragen voor ver
gunning tot aanleg van de ljjn over Koemanowo
ingekomen.
De Porte heeft aan de beschermende mo
gendheden van Kreta een rondschrjjven doen toe
komen, waarin gewezen wordt op den toestand
op Kreta en de gebeurtenissen in Griekenland.
Zjj vraagt aan de beschermende mogendheden om
het regeeringsstelsel voor Kreta definitief vast te
stellen.
In den Noord-Amerikaanschen staat Pennsyl
vania zjjn bjj een spoorwegongeljjk vjjf man van
het treinpersoneel gedood en een aantal passagiers
gewond. Nadere bjjzonderheden ontbreken.
De militaire overheid te Weenen voert op
het oogenblik een instructie tegen den luitenant
Erich Protivensky, van het 5de regiment vesting
artillerie te Cattaro, die aan Frankrjjk, voor 3060
francs, modellen van nieuwe puntkogels heeft ver
kocht en bovendien plannen voor versterkingen
aan de Adriatische leverde, die Frankrjjk waar-
schjjnljjk voor een andere mogendheid noodig had.
Protivensky werd door zjjn jaloersche geliefde,
voor wie hjj het aldus verworven geld had uitge
geven, verraden.
Op een perkamentblad uit Egypte, dat in het
begin van de vjjfde eeuw thuishoort en dat de
universiteits-bibliotheek te Giessen had aangekocht,
heeft, naar een telegram aan de Frankf. Ztg.
meldt, de privaat-docent Paul Claue tegenover
den Latjjnschen bjjbeltekst (Lukas XXIII en XXIV)
stukken van de Gotische bjjbelvertaling ontdekt,
die in de totnutoe bekende Gotische fragmenten
niet voorkomen.
Uit Sydney (Australië) wordt gemeld De
arbeid staat geheel stil in de kolenmjjnen van de
districten New-Cassel en Midland, tengevolge van
de staking van 12000 mjjnwerkers. Waarschqnljjk
zullen de mjjnwerkers in de andere districten
hun voorbeeld volgen. Twintig vaartuigen,
die te New-Cassel kolen moeten innemen, zjjn
teruggehouden. Men gelooft, dat de Australische
stoomvaart belangrjjke schade zal Ijjden door deze
staking die lang zal duren.
Officieele berichten.
Bjj Kon. besl. van 26 October is C J. J. Maas-
sen, geneesheer te Dongen, benoemd tot ridder
in de orde van Oranje-Nassau.
Prins Hendrik.
Z. K. H. Prins Hendrik der Nederlanden woont
dezer dageD in de buurt van Deventer groote
jachtpartijen bjjHeden is Z. K. H. de gast van
baron Stratenus op Raude, morgen van den heer
Vertholen de Salve de Bruveton, Woensdag van
jhr. Sandberg tot Essenburg, allen gemeente Die
penveen.
Op 18 November jaagt de Prins met de familie
jhr. Teding van Berkhout op den huize Hoenlo,
ouder Olst.
H. M. de Koningin-Hoeder.
De Koningin Moeder keert den 20 November uit
Italië terug en zal daarna nog eenigen tjjd op
Het Loo vertoeven, alsvorens naar de residentie
terug te keeren.
Onderscheiding.
Het heeft Z. H. dea Paus behaagd den heer
R. G. van Nieuwkuyk, hoofd der R. K. Jongens
school M. U. L. O. te Vlissingen, te decóreeren
met het gouden kruis «Pro Ecclesia et Pontifice".
Werk over den Atjeh-oorlog.
Naar de »N. R. Ct." verneemt, zal de bewer
king van het vanwege het ministerie van koloniën
uit te geven Krijgsgeschiedkundig werk over den
Atjeh-oorlog, worden opgedragen aan den kapitein
der infanterie van het Oost-Indische leger, E. S.
de Klerck, thans met verlof hier te lande vertoe
vende. Deze olficier schreef reeds een werk over
den Java-ooriog van 1825—1830.
Congres run openb. Gezondheidsregeling.
Naar aanleiding van een prae&dvies over den
toestand aan boord van visscherjjschepen, hetwelk
door den heer dr. W. Thiehout te Maassluis is
opgemaakt e.*i zal worden uitgebracht op het a. s.
14e congres van openbare gezondheidsregeling te
GroningeD, is de afdeeling lJmuiden Zeemansbond
thans bezig een rapport samen te stellen over de
levenswjjze en de gezondheid aan boord van d8
stroomtrawlervloot.
Secretaris-vrijz.-dem. bond.
Tot secretaris van dea Vrqzinnig-Democratischen
Bond is in de gisteren gehouden hoofdbestuurders
vergadering benoemd de heer G. R. Haentjens
Dekker.
Armoede ten platten lande.
Naar wjj vernemen, zal het Kamerlid Hugen-
holtz bjj de a.s. behandeling der Staatsbegrooting
de Regeering vragen wat zjj denkt te doen voor
de vele Frie3che boeren, die als gevolg van de
aanhoudende regens in den afgeloopen zomer tot
armoede zqn vervallen.
De toestand is zóó slecht dat reeds eenige land
eigenaren hunne huurders tegemoet komen door
de huur ten deele te laten vallen. (Volk.)
Zangwedstrijd.
Aan den zangwedstrqd die de Kon. Liedertafel
Zang en Vriendschap te Haarlem in Februari zal
geven bjj gelegenheid van haar 80-jarig bestaan,
zullen meer dan 200 zangvereenigingen deelnemen.
B. en W. willen er twee medailles voor toestaan.
De Papendrechtsche zaak.
Door verscheidene leden der Tweede Kamer
werd bjj de afdeelingsbehandeling van de Justitie-
begrooting geklaagd over de wjjze waarop bjj de
behandeling der bekende Papendrechtsche zaak
voor het Gerechtshof te 's Hertogen bosch de vice-
president zoowel als het Openbaar Ministerie zich
tegenover beklaagden en getuigen hebben gedra
gen. In breeden kring heeft die behandeling ver
ontwaardiging gewekt. Wel .ligt het bui
ten 's Ministers bevoegdheid den vice-president
daarover te onderhouden, maar men hoopte dat
de Minister althans termen zou hebben gevonden
om den betrokken advocaat-generaal op het min
der gepaste van zjjn optreden te wjjzen. Men zou
gaarne zien, dat deMinister door maatregelen
zjjneizjjds er zooveel mogelqk tegen waakt, dat
getuigen beleedigingen van de zjjde der justitie
te verduren hebben.
Gevraagd werd, of de Minister bereid is na de
berechting der Papendrechtsche zaak het rapport
over te leggen, uitgebracht naar aanleiding van de
ten vorigen jare gedane toezegging, dat een amb-
teljjk onderzoek zou worden ingesteld naar de vraag
of de politie te Papendrecht voldoet aan redelijke
eischen.
Voorts zou men gaarne vernemen, hoe het sedert
de stationneering der marechaussee te Papendrecht
aldaar met de veiligheid en orde is gesteld.
De R. K. Middenstander.
In eene onder leiding van dr. J. Nouwens ge
houden vergadering der Dioc. Bondsbesturen is
besloten de aangesloten vereenigingen het volgende
voor te stellen omtrent het op te richten R. K.
Middenstandsbladwaarbjj verzocht werd, daar
deze besluiten na rjjp beraad werden genomen,
enkel voor of tegen te stemmen en niet te pogen
wijzigingen er in aan te brengen. Op 1 Januari
1910 zal de bestaande «Hanzebode" worden ver
anderd in een blad voor de vjjf Diocesane Bon
den, genaamd «De R. K. Middenstander." Als on
bezoldigd hoofdredacteur daarvan zal optreden dr.
J i_L
4»
