Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
32ste Jaargang.
Zaterdag 4 December 1909.
No. 9582.
EERSTE BLAD.
Dit nummer bestaat uit twee
"laden en een Geïllustreerd Zon
dagsblad.
Officieele berichten.
Buitenlandsch Nieuws.
ABONNEMENTSPRIJS;
Dit blad verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen, en
kost voor Schiedam per 3 maanden f 1.35, per maand 45 cent en per
Week 10 cent. Franco per post door geheel Nederland f 2.per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons BureauBoter-
straat 50 en bjj alle Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
BureauBOTERSTRAAT 50.
PRIJS DER ADVERTENTIëN:
Van 16 regels ƒ0.92 met inbegrip van bewijsnummer,
Elke regel daarboven 15 cent,
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend.
Ingezonden mededeelingen 25 cent per regel!
Voor herhaaldelijk adverteeren worden uiterst bil
lijke overeenkomsten aangegaan.
Telefoonnummer 85. Postbus no. 39.
Burgemeester en Wethouders van Schiedam,
hengen ter openbare kennis, dat de Ooievaars-
steeg weder voor het verkeer met rij- en voertui-
8en is opengesteld.
Schiedam, den 4 December 1909.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
M. A. BRANTS.
De Secretaris,
V. SICKENGA.
RUSLAND.
Gedurende de debatten over het wetsont)wierp
betreffende de persoonlijke onaantastbaarheid in
Rijksdoema, begon de afgevaardigde Markow
(uiterste rechterzijde), heftige smaadredenen a,an
bet adres der kadetten te houden. De niet-Rus-
Kei1 en de kadetten verlieten ten slotte, onder
beftig protest de zaal.
'Be president ontnam den spreker, na hem,
2even keer tot de orde te hebben geroepen, het
ivoord.
Het wetsontwerp werd met 204 stemmen (op-
Itesitie en Octrojbriston) tegen 113 rechterzijde)
(Uuir een nieuwe commissie verwezen, die het
ees maand zul hebben te onderzoeken.
C..
ENGELAND.
(Bet Engelsche parlement is voor den yorm.
gesloten.
1 tn de daarbij, uitgesproken troonrede weid: ge-
2egd: Het officieele bezoek van den Koning yan
Portugal deed ons groot genoegen; bet heeft de
banden van "vriendschap, welke, zoo lang op ge
lukkige wijze de twee verbonden naties vereen
ülgden, bevestigd en steviger gemaakt. De betrek
kingen met de buitenlandsche mogendheden blij-
i*°n van vriendschappelijken aard. De moeielijk-
böden die ongelukkigerwijze in den herfst van
bet vorige jaar zijn gerezen, hebben een vTeed-
2ame oplossing gevonden, zoodat de vrede be
nard bleef, en het grondiwlettelijk regeerstelsel
het Turksche rijk blijft bevredigende vorde
ringen maken.
1 De Koning maakte voorts melding van de be
krachtiging van ©enige punten van op; de Haag-
Sche vredesconferentie van 1907 gesloten con-
ïbnties, waaromtrent voorbehoud gemaakt w|as
0ri die niet een bijzondere wetgeving ia Groot-
Britannië yereischen.
herder sprak Z. M. pver de vernieuwing der
arbitrugeoyereenkomsten met Duitschalnd, Zwe-
bon, Noorwegen, Zwitserland, en Portugal; terwijl
bo vernieuwing van andere yeijwjacht wordt en
"ver de uitbreiding van «te Indische wetgevendej
ïaden. Z. M. wjees pp de stichting der Unie van
Zuid-Afrika en zeid,eDeze vrucht van het succes
bat gefpaard, ging met de schenking van vrije
^stellingen aan de nieuwe koloniën, geeft aan
leiding tot hartelijke gelukwenschen. Z. M. zeide
er niet aan te twijfelen of de Unie zou bijdragen
de kracht van Zuid-Afrika. Hij: maakte met
Nadruk gewag van het groote wiederzijdsche voor
boel yan de met de koloniale regeeringen iri
JuH j.l. gehouden conferentie ,voor de verde-
b^ing ter zee en te land.
2. M. betuigde zijn dank aan het Lagerhuis
Voor de vrijgevigheid en de zerg waarmede het
^maatregelen getroffen heeft om te voorzien in
be gropte vermeerdering der nationale uitgaven,
3ls gevolg van de èischen, die de rijksverdedighig
de sociale hervorming stellen. De Koning
betreurde het dat deze maatregelen nutteloos
êonoineti bleken te zijn. De troonrede eindigde
ttmet ee,n opsomming van de wetsontwerpen, die
lu deze zitfciug ziju aangenomen,
i">: 1 i BELGlë. :i. 1
Be eigendommen van koning Leopold, die in
België en Frankrijk gelegen zijn, werden op ver
bek des konings overgeschreven op naam van
twee naamlooze vennootschappen. Het „H. v.
A-" deelt over deze transactie hel yolgoiulq mede;
Over eenigen tijd werden tlvvieo maatschappij
en samengesteld, in Frankrijk en Duitschland,
aan welke Leopold II zijne bezittingen in die
landen als apport bracht.
Op 27 November werd te Brussel voor mr.
Duhost, notaris, eene naamlooze maatschappij ge
vormd, onder den naam „Compagnie foncière,
fndustrielle et commerciale pour Ia, conservation
et l'embelMssement des sites".
Stichtende leden zijn Leopold II, koning der
Belgen, M. M. baron August Goffinet, baron Leon
Janssen, baron Baeyens, Edw, Buiige, Ed|w|ard
Parmentier, baron M. de Fierland en Jan Jadot.
Het kapitaal is fr. 12.400.000.
'Als apport brengt de koning zijne eigendommen
te Brussel, zijne onroerende goederen te Laeken,
zijne schilderijlen, boekerij, enz.
'De aandeelen zijn niet op naam en de aan
deelhouders kunnen ze afstaan zonder eenigen
pleegvorm.
Het „H. v. A."- giet verband tussohen deztej
transactie des konings en het feit, dat een; schuld-
eischer van prinses Louise yan België de fail
lietverklaring der prinses heeft aangevraagd.
FRANKRIJK.
PARIJSCHE. KRONIEK.
Van onzen Parijschen correspondent
Parjjs, 3 December 1909.
De schandelijke scheidingswet, zoo in haar grond
onrechtvaardig en met het eenig doel om de kerk
van Frankrjjk te scheiden en te berooven gemaakt,
bezorgt aan hare makers echter ook enkele on
aangename verrassingen. Zjj zien tot hunne ver
bazing en verwarring dat het doodend wapen wat
zg dachten in handen te hebben een werktuig van
leven voor de onderdrukten worden kan. Alle
dwingelandijen gelijken zich en de Jacobjjnsche
maakt daarop geen uitzondering. Zij kennen de
macht der vrijheid niet. De Fransche geestelijk
heid heeft veel geleden, lijdt nog en zal nog meer
moeten ljjden doch zjj heeft daartegen in ruil een
onschatbaar voordeel verworven waarvoor zij nie
mand dank schuldig is, namelijk de apostolische
onafhankelijkheid, het recht om haar leven en
onderrichtingen naar de waarachtige christelijke
leer in te richten.
Dit is zal men zeggen eene uitsluitend geeste
lijke overwinning doch van groote waarde, omdat
de stoffelijke gevolgen er van niet kunnen uitblij
ven. Onder de gelukkige veranderingen waarvan
het belang dagelijks beter zal gaan uitkomen, zjjn
het nieuwe karakter en de gróotere invloed der
katholieke herders welke niet anders dan voordeel
voor de Kerk kunnen aanbrengen. Vóór den strjjd
waren de bisschoppen nog te veel officieele per
sonen die onder de perfide bewaking van een
directeur der eerediensten stonden, van waar de
naam van «Prefets Violets" welke men hun ge
geven had en waaraan velen onder hen zich niet
meer konden schikken, wat echter niet belette zij
wel gedwongen waren teneinde conflicten te voor
komen in menig geval wat al te voorzichtig voor
vurig en trouwe herders te moeten zijn. De thans
vrjj geworden bisschoppen staan tegenover hun
plichten alleen aan het hoofd hunner kudden. Zjj
moeten hun niet alleen het woord Gods onder
wijzen en het heil hunner zielen verzorgen, doch
zjjn daarbij nog met eene zeer ernstiger zending
belast die #an de katholieke in al de maatschap
pelijke en staatkundige bewegingen van raad te
dienen.
De bisschoppen die alleen door Rome hun macht
verkrijgen, mogen nooit den engen band vergeten
welke hun aan de hoogste macht op aarde ver
bindt, want zonder die vaste hiërarchie in alle
moeieljjkheden en crisissen gehandhaafd, zonder
absolute onderwerping aan den wil en in overeen
stemming met Hem die tegelijk in alle landen de
belangen en rechten der Katolieke Kerk leidt, kan
er slechts wanorde, verwarring, schisma, verwoes
ting en dood zijn. Dit was het doel der scbei-
dingsmannen door slimheid of eenige geschenken
het vertrouwen der eenvoudige goede zielen te
winnen en ze zoodoende op sluwe wjjze van
Rome los te maken. Zij zochten aldus die mach
tige onoverwinbare eenheid, waartegen de vrij
metselarij en de vrijdenkers vereenigingen tot op
heden hare woeste aanvallen vruchteloos richtten,
te verbreken. Kunnen de bisschoppen dus niet
genoeg godsdienstig trouw aan den Heiligen Stoel
zjjn, wederkeerig moeten zjj voor Rome de ver
trouwde tusschenpersoon blijven om nauwgezet de
behoeften, gevoelens en wenschen hunner diocesen
te doen kennen. Deze dubbele rol waren de Fran
sche bisschoppen wel verplicht te leeren, toen de
scheiding hun in den hevigen strijd tegen de val
strikken en vervolgingen der aanvallers, die nooit
vergeven, wierp. Het zijn deze talrijke verplich
tingen, soms zoo moeieljjk, altijd gewaagd, welke
die aanvoerders der toekomst met vaste hand
moeten aanvatten en in praktijk brengen.
Het zoo juist intijds optreden van den dap.
peren, loyalen en weisprekenden bisschop van Nan
cy en Toul, mgr. Turinaz, behoort onder de besliste
en zal hem niet alleen den eerbied en de genegenheid
van alle geloovigen doen winnen, maar te gelijk
den weg aanwijzen welke in dezen benarden en
gevaarlijken tijd gevolgd moet worden. Zjjn «Appèl
l'Union." Oproeping tot eendracht en vereeni-
ging, der Katholieken, der oprechte liberalen en
alle eerljjke lieden van alle partjjen, wat hjj de
oplossing van 't gezond verstand noemt, verdient
de staatkundige crisis bjj de aanstaande ver-
kiazingen te beheerschen en aan de van vooroor-
deelen bevrijden geesten tevens vijanden van moei
lijkheden en onedele manoeuvres, het licht te
schenken, wat de harten verheft om de vereischte
daden van het staatkundig leven te kunnen leideD.
Om tot dit doel te geraken heeft mgr. Turinaz
de twee volgende regels opgemaakt:
»lo. De mannen van alle partijen moeten zich
«vereenigen tot het verkrijgen en de verdediging
«der burgerlijke en godsdienstige vrijheden
»2o. Allen moeten boven elk persoonlijk of par
ut jj belang de belangen van den godsdienst, der
«maatschappjj en van Frankrijk stellen en dus bij
«de verkiezingen die candidaten kiezen welke zich
«aan den eersten regel zullen beloven te houden,
«wat diegenen zullen zijn, die in elk distrikt de
«meeste kans hebben te slagen, en allen moeten
«zonder voorbehoud al hun invloed, al hunne mid-
«delen en daden ten dienste dezer candidaten
«stellen." Vooral moet verdeeldheid voorkomen
worden, teneinde weder niet betreurenswaardige
nederlagen te ondervinden.
Er is op dit oogenblik inderdaad geen ernstiger
kwestie, welke met het oog op de aanstaande
verkiezingen eene spoedige oplossing eischt dan
die der katholieke actie. De uitmuntende ge
dachte van mgr. Turinaz, -waaraan vjjf en-vjjftig
Fransche aartsbisschoppen en bisschoppen hunne
instemming schonken en waarbij hjj vraagt
de vereen iging der Katholieken voor hunne geeste
lijke belangen onder de leiding hunner bisschop
pen te laten doch die der politieke belangen en
inzonderheid die der verkiezingen en de daaraan
ODafscheidbaren strijd, aan leeken toe te vertrou
wen, heeft overal een gunstig onthaal ondervonden.
Alleen mr. Germain, aartsbisschop van Toulouse,
die de geestelijkheid wel bjj de verkiezingen zou
den willen zien optreden, maakt mèt de «Univers"
daarop een uitzondering. In den tegenwoordigen
toestand zoude deze polemiek voor de Katholieken
eerder nadeel dan voordeel aanbrengen en het is
daarom te hopen dit verschil van opinie tusschen
Katholieken, die allen toch hetzelfde goede en
hooge doel beoogen, geen verdere gevolgen zal
hebben. De katholieke stemmers hebben in Frank
rjjk geen krachten genoeg om ze door nutteloos
gekibbel te verspillen en de bisschop van Nancy
kan met recht schrijven dat zjj die verdeeldheid
willen zaaien en de voorgestelde eenheid bevech
ten tegenover God en de menschen eene verschrik
kelijke verantwoordelijkheid zullen dragen. Wjj
zien toch in ons land tot welke heerljjke overwin
ningen de vereeniging en overeenstemming der
geloovige christenen van alle partjjen geleid heeft
en dat, al moge de kracht in het isolement liggeD,
de macht alleen door samengaan kan verkregen
worden.
Bjj de begrootingsdebatten van 2ö dezer heeft
de abbé Gayraud, die een groot redenaarstalent
bezit, bjj het hoofdstuk eeredienst, de rechten
der Katholieken met takt en vuur verdedigd. Hjj
betreurde den abnormalen toestand door de Schei
dingswet uit leven geroepen en waarvan het
eenigst practisch gevolg is, millioenen burgers die
aan hun geloof getrouw willen blijven «buiten de
wet" te plaatsen, omdat zjj aan hun geesteljjk
opperhoofd gehoorzamen en daardoor hun gods
dienstplicht niet met de aanmatigende en onaan
neembare reglementatiën van den eeredienst hun
door den Staat opgelegd, kunnen verzoenen. Deze
tegenstrijdigheid tot heden Diet opgeheven, is eigen
lijk anarchistisch en stelt een voortdurende ver
volging daar waarvan de hevigheid niet is ver
minderd. De abbé protestert opnieuw tegen de
wet van 1904 op de congregatiën, waardoor een
zeker aantal burgers om de eenige rede van katho
liek te zjjn, van het recht om onderwjjs te mogen
geven, niet tegenstaande zjj aan al de condiën
daarvoor vereischt voldoen, beroofd worden. Ein-
deljjk bespreekt hjj de ernstige kwestie welke de
scheiding vooraf ging. De katholieke kerk is een
internationale vereeniging. Men roept hierop links
Ah! Ah 1 Ja zeker dat is niets nieuws; het
ligt in de zin van het woord katholiek zelf." Ik
zeg dus godsdienstige internationale vereeniging
bestuurd door den Paus en ten alle tjjden zjjn de
vraagpunten van algemeene discipline en de hooge
belangen der Kerk in overleg met dit opperhoofd
geregeld geworden. Het is altjjd aldus geweest,
zoowel in protestantsche of heidensche als in
katholieke landen.
De Scheidingswet, associations cultuelles invoe
rende, welke strjjdig zjjn met de constitutieve
rechten der katholieke Kerk, stelde zich bloot dat
zij zoude weigeren aan te nemen en de Katholie
ken konden niet anders dan de Paus volgen. Gjj
had toen evenals andere gouvernementen U met
de Kerk moeten verstaao. Wat deden vanaf Napo
leon I tot president Rooseveld anders van dit
Toen de eerste het concordaat onderteekende en
de tweede de kwestie der Philippjjnen regelde dan
de souvereiniteit van den Paus iu de Kerk
erkennen, en toen, zonder dat ons Katholieken van
Frankrjjk, iets te verwijten viel, beeft men ons van
onze bezittingen beroofd. Waarvoor zjjn wjj gestraft
geworden De bisschoppen deden hun plicht niet
alleen als christenen doch als welgeaarde Franschen,
door de vrjjheid te handhaven die aan allen
behoort. Ik wil hopen, zoo besloot hjj, dat in een
niet te ver verwijderde toekomst de regeering de
moeilijkheden zal gaan inzien welke voor een ka
tholiek geweten in de Scheidingswet gelegen zjjn.
Ik zal daardoor als Katholiek en als Franschman
gelukkig zjjnwant ik scheid in mjjn hart de
dubbele liefde niet welke ik voor de Kerk en voor
Frankrjjk koester
De meerderheid had deze zoo snjjdende critiek
niet zonder ongeduld aangehoord doch zjj rekende
op Briand om den abbé te woord te staan en
waartoe zjj hem dan ook door de kreten van
Naar de tribune! Naar de tribune! dwongen. «Ik
«ondervind, zoo ving hjj aan, voor abbé Gaurand
«en de katholieken een zeker medeljjden. Abbé
«GayrandDat is een woord wat ik niet aanneem.
«Briand. Het bevat niets onwelwillends voor U
«weest daarvan verzekerd. Ik spreek zonder ironie
«en buitendien zjjt gjj vrjj het aan te nemen. Ik
«gevoel dit medelijden voor U en de Katholieken
«die, evenals gjj, gelooven zich te moeten buigen
«voor de bevelen van hun chel en bjj wien het
«vaderlandsch gevoel er toe zouden neigen zich
«aan de wetten van hun land te onderwerpen.
«Abbé Gayrand: Gy waagt U wat al te ver.
«Bnand, doen men zegt ons dat er aan onze door
«de Kamer en aen Senaat aaDgenome wet eene
«sanctie ontbreekt. Mr. de Hamel. Uw wet ver
ski acni hei grondbeginsel van macht waarop de
«katholieke Kerk rusi.Briand gaat hierop door
«met zjjne ouvare bewering dat vele Katholieken,
«zoowel priesters als bisschoppen, een oogenblik
«geioofd hebben zich naar de wet te kunnen
«schikken, doch dat op 't laatst van hier de
«bestrijding is uitgegaan. Op deze wjjze gaat de
«president van den ministerraad voort de zaken
geheel verkeerd voor te stellen om zjjne onjuiste
beweringen te staven. Even zoo zet hjj de ophef
fing van het gezantschap bjj het Vaticaan op reke
ning van den Pauselyken Stoel en stelt de Kerk
vooral met een geest van vjjanschap en strjjd
tegen de Fransche regeering bezield.
Eindigend, dacht hjj al heel handig te zjjn met
op het vaderlandsch gevoel der Katholieken te
speculeeren met den dag in 't verschiet te stellen
waarop zjj tusschen hun liefde voor Frankrjjk en
de gehoorzaamheid aan den Paus te kiezen zullen
hebben. Misdadige woorden, welke indeoorenvan
honderdduizenden brave burgers als eene beleedi-
gende bedreiging moeten klinken! En alsof nu al
de aanteigingen van den abbé Gayraud wederlegd
waren, zeide hjj zonder blozen«Op dit oogen-
«blik genieten wjj den godsdienst vrede Abbé
«Gayraud: Niet wjj. Briand: Gjj zult trachten,
