Binnenland.
Stads- en Gewestelijk Nieuws.
De minister van Binnenlandschë
Zaken zal wjjziging van gezondheids- en wo
ningwetten zooveel mogelijk bespoedigen. Zoolang
subsidieering van Vacantiekolonies voor het Rijk
niet noodzakelijk blijkt, wenscht de minister deze
zaak aan het particulier initiatief over te laten.
Wat betreft de Sophia-stichting te Scheveningen,
herinnert de minister aan de opdracht door hem,
minister gegeven aan de Hoofdinspecteur van de
volksgezondheid in Zuid-Holland en den Inspecteur
der volksgezondheid te 's-Gravenhage om een
onderzoek in te stellen, in verband met het sub
sidie dat deze stichting van Rijkswege-ontvangt
uit den post bestrijding der tuberculose. Dat rap
port heeft de minister nog niet kunnen nagaan
en na bestudeering zal hg nagaan of er nog iets
moet gedaan worden in deze ernstige aangelegen
heid die terecht den heer Schaper en zoovele
andere verontrust heeft.
Een rjjkstoezicht op ziekenhuizen en dergelijke
instellingen is een hoogst moeilijke zaak en het
staat te bezien of de kwaal daarmede verholpen
zou zijn. Ook de Minister achtte het niet doen
lijk strofbepalingen tegen bet adverteeren van ge
neesmiddelen in het leven te roepen. Waar echter
geklaagd wordt over het voorhanden hebben van
vergiften in drogisterijen, zal de minister zijn aan
dacht wgden aan de vraag in hoever het aanwe
zig zijn van vergiften in die drogistzaken ge
vaarlijk is.
Bjj de verdere behandeling der begrooting kwam
de heer Duynstee op tegen de voorgenomen
verhoogmg van de toelage aan de medische In
specteurs der volksgezondheid, waardoor het ver
band verbroken wordt.
De minister achtte die verhooging echter
gemotiveerd, waar die inpecteurs een zwaardere
taak hebben dan de vorige.
De heer Bos behandelde uitvoerig de drink
watervoorziening ten platte lande, betoogende het
alleszins gerechtvaardigde van Regeeringssteun
voor het aanleggen van waterleidingen. Spreker
drong aan op instelling van een afzonderlijke com
missie van advies bjj de voorbereidingswerkzaam
heden. Regeeringssteun is zeer mogeljjk, zonder
dat daarom de verpliehting tot drinkwater-voor
ziening van de schouders der gemeente op die van
het Rjjk zou worden overgebracht.
De heeren Van Vuuren en Vand. Velde
sloten zich bg den heer Bos aan.
De heer L o h m a n beval aan dat het Rgk, bg
goed voorbereide drinkwaterplannen, aan de ge
meenten de rente zou garandeeren.
De minister betoogde dat de houding welke
de Regeering ten aanzien van de drinkwatervoor-
ning moet aannemen, zal moeten zjjn een van
warme belangstelling en zich zal moeten uiten in
het verleenen op verscheidene wijzen van steun,
in zooverre deze volstrekt noodzakelijk is. De mi
nister acht het tot stand komen van vele en
goede waterleidingen van zeer groot belang voor
de volksgezondheid. Maar de Regeering zou niet
goed doen de zaak zelf ter hand te nemen, doch
moet gaan in de richting van steun niet in het
algemeen maar als er een goed technisch en finan
cieel plan aanhangig is. De minister doet reeds
stappen tot het in het leven roepen eener afzon-
Ijjke commissie.
De heer Van Hamel bepleitte met 't oog op
het cholera-gevaar de instelling van een infor
matie-dienst van gemeenten onderling met sche
pen, speciaal met die welke nit verdachte havens
komen. De minister beloofde hieraan de aan
dacht te zullen schenken.
De heer Middelberg bestreed de oprich-
rirhting van een nieuw gebouw voor de Rijks
kweekschool van vroedvrouwen te Rotterdam. Ver
bouwing van het bestaande achtte hg voldoende,
ook met oog op 's lands financiën.
Minister Heemskerk achtte een nieuw ge
bouw dringend noodig. Het tegenwoordige heeft
tal van gebreken en voldoet op verre na niet aan
de eischen der moderne verloskunde.
De post werd hierop goedkeurd.
De heer Roodhuyzen behandelt bg art.
66 de uitgetrokken subsidie van de kweekschool
voor vroedvrouwen te Maastricht. Hg acht die
snbsidie voorbarig, waar omtrent deze school bg
het gemeentebestuur van die plaats nog plannen
aanhangig zgn. Laat de minister de subsidie terug
nemen tot de plannen geheel zgn vastgesteld.
De heer T r e u b meent daarentegen dat het
hier een nuttige en noodige zaak betreft. Het
aantal verlossingen is er voldoende om de subsidie
te waarborgen.
De heer Schaper sluit zich aan bg den heer
Treub.
De heer Ruysde Beerenbrouck vestigt
er de aandacht op, dat de nieuwe school niet alleen
voor Limburg zal dienst doen, maar ook voor andere
zuideljjke provincies waar een tekort aan Katho
lieke vroedvrouwen bestaat. In Maastricht is een
vroedvrouw, die een praktijk heeft van 600 beval
lingen per jaar. In Vaals gebeurden in het laatste
jaar 6 bevallingen nog zonder verloskundige hulp.
Het is juist, dat de kindersterfte in het zuiden
groot is, daarvoor zgn verschillende redenen. Het
gebrek aan vroedvrouwen is er een van, en daarin
zal de nieuwe school voorzien.
De Minister zegt dat de school zal opleiden
Roomsch-Katholieke vroedvrouwen waaraan werke-
Ijjk behoefte bestaat. Er is geen enkel bezwaar,
om ook andersdenkenden toe te laten.
De heer Schaper vraagt dan, dat de minister
dit laatste als verplichting zal stellen.
De Minister is bereid, die voorwaarde te
stellen.
Bg art. 70 trekt de heer Schaper zgn vroe
ger geuite meening in, als zou het Rjjkskrankzin-
nigengesticbt te Zuphen het slechtste zgn van het
geheele landbet gesticht is zeer verbeterd.
De heer Oosterman spreekt bg art. 73
over het krankzinnigengesticht te Medemblik. Hg
keurt goed en juicht toe, dat is afgezien van den
bouw van een nieuw gesticht te Harderwijk en
overgegaan tot verbouwing van het gesticht te
Medemblik.
De heer Van Veen verdedigt een amende
ment om artikel 74 te verminderen met f 100.000
De bedoeling hiervan is niet over te gaan tot de
verbouwing van het rjjkskrankzinnigengesticht te
Medemblik.
De minister verdedigt de verbouwing, die
inderdaad door het toenemend aantal patiënten
noodig was. Spreker wil zooveel mogelgk het over
leg met de Kamer bevorderen, maar kan overigens
aan dan wensch van den heer Van Veen tot terug
neming van den post niet voldoen.
De heer Van Veen verdedigt nog eens zgn
amendement.
De heer Lobman legt er nog eens den na
druk op, dat de bedoeling van het amendement is
de zaak uit te stellen, anders niet.
De heeren Van Heemstra en Regout
verzetten zich tegen uitstel.
De minister betoogt ook nog eens dat ver
betering van het gesticht te Medemblik zeer ur
gent is. Hg bljjft het amendement bestrjjden.
De heer Van Veen zegt, namens de com
missie van rapporteurs, dat vier leden voor en 1
tegen het amendement zgn.
Het amendement Van Veen (schrapping van
den post f 100.000, als eersten termjjn voor de
verbouwing van het gesticht te Medemblik, wordt
met 49 tegen 19 stemmen verworpen.
Het artikel wordt goedgekeurd.
Bjj de atdeeling «Hooger onderwgs" voert de
heer Brummelkamp het woord, ten betooge,
dat het niet gewenscht is, voor verschillende
zaken afzonderlijke leerstoelen op te richten. Veel
beter is, door laboratoria als anderszins de
zelfstandige studie te bevorderen.
De heer L o h m a n herinnert aan de bepaling,
dat de Hooger onderwijswet binnen drie jaar
moest worden herzien, met het oog op de theo
logische faculteit.
De heer Ter Laan merkt op, dat de onder-
wijsarbeid eerst recht beginnen zal, wanneer het
rapport der ineenschakelingscommissie is versche
nen. Thans draagt de begrooting de sporen van
het nog altgd ontbreken van dat rapport. Spre
ker maakt enkele opmerkingen over de academi
sche ziekenhuizen en over de positie van werk
lieden en beamten aan de universiteiten.
De heer K u y p e r komt op tegen de stelsel-
looze wg'ze, waarop ook onder vorige regeeringen
is te werk gegaan met het oprichten van leer
stoelen en het oprichten van laboratoria. De
slechte specialiseering van het onderwijs is scha
delijk voor vormingen. Spreker wil meer hoog
leeraren en meer laboratoria.
De vergadering wordt verdaagd tot heden.
Het Ministerie van Bnitenl. Zaken.
Het voornemen bestaat om, nadat de wetgevende
macht de op de begrooting van Waterstaat daar
voor uitgetrokken posten zal hebben goedgekeurd,
ten spoedigste een aanvang te maken met de ver
bouwing van het RjjksarcbiefgeboHW op het Plein
ten einde daarin big vend te vestigen de bureaux
van het Ministerie van Buitenlandsche zaken.
Katholiekendag in het bisdom den Bosch.
De Commissie van Advies voor den Katholieken
dag in het bisdom 's Bosch deelt mede, dat de
Katholiekendag in het jaar 1910, met goedkeuring
van Z. D. H. den Bisschop van 's Bosch zal gehou:
den worden te 's Hertogenbosch.
Het onderwerp zal zgn de weelde.
De Rijksmiddelen.
November is geen slechte maand geweest voor
's Rjjks schatkist. De opbrengst in de afgeloopen
maand was f17,885,547.01, tegen f 17,536,573.43
in November 1908. Bovendien moeten van die
meerdere ontvangst worden afgetrokken de op"
brengst der opcenten van bedrjjfs- en vermogens
belastingen en de verhooging van het zegelrecht
op effecten, welke verleden jaar niet werden ge
heven.
De totale opbrengst van de eerste elf maanden
van dit jaar is f 152.452,163.021/ï en die van het
zelfde tjjevak van verleden jaar f 147.766,490.39£,
zoodat tot nu toe meer is ontvangen f 4,685,762.63
Maas- en Waalkanaalvereeniging*
In een gistermiddag te Njjmegen gehouden ver
gadering von ingezetenen, is oppericht eene Maas-
en Waalkanaalvereeniging, welke zich ten doel
stelt, te trachten naar het tot stand komen van
een kanaal verbinding, tusschen de rivieren de
Maas en de Waal (van Mook naar Njjmegen).
(N. R. Ct.)
De decoratie-quaestie.
Mr. P. J. Troelstra heeft gisterenavond in een
vergadering te Tiel medegedeeld, dat de indiening
van het voorstel ona een parlementaire enquête in
de lintjeszaak te openen, deze of de volgende week
kan worden tegemoet gezien.
Chantage.
«De Nederlander", het veelvuldig voorkomen
van chantage besprekend, waarschuwt daarbjj in
het bjjzonder tegen lieden die' onder den naam
van «particuliere detectives" het voorzien hebben
op gefortuneerde lieden, die, eenmaal in hun
handen gevallen, slachtoffers worden van voort
durende afpersing. Nog ter terechtzitting van 9
Dec. alhier is gebleken op hoe laaghartige wjjze
die individuen hun bedrjjf uitoefenen. Zjj dreigen
eenvoudig met het uitgeven van geschriften, die
zjj bereid zjjn niet te doen plaats hebben, mits...
de rest is bekend. In dit geval vroeg men...
slechts f 2000. De officier van justitie vroeg ver
oordeeling tot 3 maanden gevangenisstraf.
Na nog andere gronden te hebben aangehaald)
herhaalt het blad eene vroeger gegeven waarschu
wing, die wjj met instemming overnemen
Ieder, die op eenigerlei wjjze door een of meer
leden van de chanteurs-bende wordt lastig geval-
Jen, neme kort en goed het besluit een strafver
volging uit te lokken. Daarmede bewijst hjj en
zichzelf, en de maatschappelijke samenleving een
weldaad. Tegen deze onbeschaamde lieden, die
zelfs bjj rechtszaken als de bovengenoemde, open
lijk op de tribunes plaats durven nemen, is geen
optreden te kras. Naar het uiterljjk heeren, ont
breekt bjj hen het meest elementaire gevoel van
menscheljjkheid en beschaving.
Tegeljjkertjjd kan niet genoeg worden gewaar
schuwd, om zich nooit of nimmer te begeven in
gezelschap van lieden, die niet te goedernaam en
faam bekend staan. Het is gebleken hoe gevaar-
ljjk het is in aanraking te komen met personen
van een niet ongerept verleden. Er zjjn tusscben-
personen, die als lokvogels dienen, en die lang
zaam maar zeker hun prooi in handen der roovers
brengen.
Staatsloterij onzedelijk
Wij lezen in het anti-revol. «Arnhemsche Dag
blad":
In ons nummar van 5 November schreven wjj
over de Staatsloterjj"
«De Overheid mag deze onzedeljjke instelling
niet in standhouden.
«Het thans aan het bewind zijnde Kabinet der
Rechterzjjde gaat o.i. niet vrjj uit, wanneer het
geen ernstige poging waagt, om zjj 't dan ook
geleideljjk tot afschaffing van de Staatsloterij
te geraken.
«Het Ministerie-Kuyper deed hiertoe een voor
stel.
«Kunnen wjj in dien geest ook een ontwerp van
het Kabinet-Heemskerk tegemoet zjjn 7
«Het wordt o.i. door de Christeljjke beginselen
geëischt.
«En een meerderheid zal er toch in de Kamer
wel voor te vinden zijn.
«Immers zelfs door vrijzinnigen is de Staats
loterij meermalen als beslist onzedeljjk veroor
deeld".
Onze wensch zal niet vervuld worden. Van het
huidige Kabinet is geen voorstel tot afschaffing
der Staatsloterij te wachten.
Immers Minister Kolkman ziet in deze instelling
een middel om «op een fatsoenlijke manier" de
menschen te helpen bjj (aan red. T.j veen on
schuldig vermaak." Het spelende publiek wordt
eerljjk en civiel bediend I
Het ontbreekt er nog maar aan, dat dit laatste
niet het geval was
De houding van den Minister in deze zaak kan
onze goedkeuring niet verwerven.
De Overheid moet de speelzucht beteugelen.
Niet aanwakkeren, geljjk zjj door het instand
houden der Staatsloterij doet.
«De Tjjd" schrjjft naar aanleiding hiervan
Wat minister Kolkman in de Krmer over het
karakter van de Staatsloterij op de hem eigen
goedmoedige wjjze zeide, geeft zoo ongeveer de
denkwjjze weer van tal zijner katholieke geloofs-
genooten. Iets onzedelijks, iets onchristelijks ver
mogen de Katholieken in deze instelling niet te
zien. Wanneer onzerzijds niettemin misschien
wel eens wordt aangedrongen op afschaffing van
de Staatsloterij, dan is het meer op grond van de
overweging, dat de Overheid, eenmaal geroepen en
genoodzaakt om eene gevaarlijke of ver-
derfelijke speelzucht te beteugelen, het «rede
voorbeeld moet [geven door zich zelf van het ge
legen bieden tot spel te onthouden.
Maar ook dit argument gaat, wèl beschouwd,
niet op. Was e 1 k hazard-spel vonzedeljjk" en
vonchristeljjk", wjj zouden bet ten strengste af
keuren, dat de Staat zelf als bevorderaar van het
kansspel optrad, al geschiedde dit trouwens met
de bedoeling en het gevolg om de menschen van
erger spelen af te houden. Maar dit is, volgens
katholieke opvatting, niet het geval. Welnu>
dan valt het ook niet te laken, dat de Overheid,
rekening houdende met de eenmaal bestaande
speelzucht, zelf een instelling in het leven roept
en in stand houdt, waardoor althans een deel van
het spelende publiek aan zjjn neiging tot kansspel
kan voldoen zonder te belanden bjj loterjjen en
dergeljjke, waar het misschien niet «eerljjk en ci
viel bediend" wordt.
De uitdrukking «onschuldig vermaak"
komt vooral tot haar recht, als men bedenkt, hoe
ruïneus voor kleinere en grootere fortuinen an
dere gelegenheden tot spelen en dobbelen bleken
te zjjn. Ze vormen een waar maatschappeljjk euvel,
wat van de Staatsloterjj allerminst kan gezegd
worden.
Op grond van een en ander zjju wjj van oor
deel, dat Minister Kolkman nog zoo kwaad niet
deed door eens niet onduidelijk te doen uitkomen,
dat de oppositie tegen de Staatsloterjj een meer
specifiek calvinistisch karakter draagt en dat men
daarom van een Ministerie dat geen specifiek cal
vinistische politiek drjjft, niet kan verlangen, dat
het zich voor deze hervorming" erg warm maakt-
Ontginning.
Dezer dagen is verschenen de brochure van pas
toor Roes»Wat kan er gedaan worden om den
Trek naar Duitschland te verminderen." In deze
brochure wordt o. a. ook gesproken over Werk
verschaffing, doch «slechts die werkverschaffing,
die niet in het nadeel is van den Werk verschaffer".
Ik denk 't eerst aan ontginningen. Er is in
N.-Br. nog zoo een enorme uitgestrektheid lagere
gronden te ontginnen, van broekland en heide tot
weide van slechts tot best, veel opleverend wei
en bouwland te maken, dat ik een beroep wilde
doen op de gemeentebesturen, de raadsleden, dat
hieraan wat meer zoude gewerkt worden. Och,
ziet eens in de gemeente Deurne 1
Wat een uitgestrektheid van honderden en hon
derden bunders, die met voordeel, als het goed ge
schiedt konden ontgonnen worden. Let hier wel
op: eens ontgonnen zjjnde, kon het aan honderden
handen meer werk geven, en 't steeds bljjven ge
ven. Ontgonnen gronden bljjven jaarljjks werk
verschaffen.
Neen dan behoefde daar geen enkel persoon meer
naar Duitschland, geen enkel gezin meer naar
Engeland en Schotland, waarheen er nu zooveel
gezinnen gaan.
Nu is 't een treurig verschjjnsel, dat sommige
raadsleden aldus redeneerenGaan we ontginnen,
dan zullen we spoedig vreemd werkvolk van elders
hier in 't dorp krjjgen en onder die.leuze ver
gaat het eigen werkvolk van honger.
«Vreemden" zjjn geheel best te weren als men
wil, maar geef zoo roep ik den Gemeentebesturen
toe in 's Heeren naam werk. We moeten ons
eigen, goed volk niet verbannen, geljjk Frankrijk
de eerw. Zusters en Broeders heeft verbannen.
Ik ben eens in Deurne naar het Raadhuis ge
gaan, en ik kreeg tèn antwoord «er is geen werk
M. A. er was werk voor duizenden, loonend
werk ook, op de wjjze als dit te Helenaveen ge'
schiedt."
De «Noordbrabanter" teekent hierbjj aan
Wat past. Roes hier zegt en dat hjj recht
heeft van spreken op dit gebied zal erkend worden
door een ieder, die weet wat pastoor Roes op dit
gebied ondervonden en welke studie hjj in die
richting heeft gemaakt zal zeker de ernstige
overweging in het bjjzonder van gemeenteraadsleden
verdienen en in het algemeen van allen, die be
lang stellen in de ontwikkeling en den vooruitgang
van den Boerenstand in deze Provincie.
Veel is er op het gebied van ontginning i®
Noordbrabant nog te doen. Wat de Heidemaat
schappij reeds gedaan heeft en nog doet, kan tot
voorbeeld en tot aanmoediging zjjn, doch het is
betrekkelijk nog slechts weinig als men in aan
merking neemt de enorme uitgestrektheid gronden,
die nog braak liggen, én die toch, te oordeelen
naar de resultaten die reeds verkregen zjjn voor
ontginning geschikt zjjn en rentegevend kunnen
gemaakt worden.
't Is maar de vraag of men de zaak flink durft
aanpakken, en daarvoor zjjn op de eerste plaats
de gemeentebesturen aangewezen, die braak lig"
gende gronden in eigendom bezitten. Een burge:
meester met energie kan in dit opzicht nuttig
werkzaam zjjn.
In aanmerking genomen de gezindheid van vele
gemeenteraadsleden ten platten lande, zal hjj i®
den beginne wellicht tegenstand ondervinden, doch
hjj kan, dit is reeds herhaaldeljjk gebleken
zich verzekerd houden van den steun der Gedepu
teerde Staten in dit gewest, en aan de noodig*
voorlichting van de Heidemaatschappij zal bet
hem niet ontbreken.
I Weerbericht.
Telegrafisch bericht naar waarnemingen, verricht
in den morgen van 17 December 1909, medegedeeld
door het Kon. Ned. Met. Instituut te de Bildt.
Hoogste barometerstand 770.3 te Seydisfjord.
Laagste barometerstand 741.9 te Horta.
Verwachting tot den avond van 18 December:
zwakke tot matige zuideljjke tot zuidwestelijk*
wind, zwaarbewolkt, regenbuien, zachter.
Gemeenteraad.
Op de agenda der openbare vergadering van den
Raad der Gemeente Schiedam, op Dinsdag 21
December 1909, des n.m. 2 uur, staan o.m. de
volgende voorstellén
1. Benoeming van een lid der Commissie van
Administratie voor het Stadsziekenhuis, wegens
periodiek aftreden van den heer E. M. Beukers-
Aanbevolen worden de heeren1. E. M. Beu-;
kers2. J. Hoek Az.
2. Benoeming van een lid der Commissie van
Toezicht op het Middelbaar Onderwjjs, wegens
periodiek aftreden van den heer mr. H. M. C.
Poortman.
Aanbevolen worden de heeren1. Mr. H. M. C.
Poortman2. A. ter Horst.
3. Benoeming van den heer S. Houtman tot
tjjdeljjk leeraar in de Engelsche taal a/d. Hooger*
Burgerschool of het Gymnasium, zoolang de beer
Deelder niet in functie kan treden.
4. Bezwaarschriften tegen den aanslag in de
plaatselijke directe belasting naar het inkomen,
dienst 1909/10.
5. Voorstel van B. en W. tot uitbreiding 'a®
het aantal arbeidersruinen.
6. Voorstel van B. en W. tot bepaling der
vergoeding door de vereeniging «Hermes" te beta
len van het gebruik van het gedraineerde exerci
tieveld.
7. Voorstel van B. en W. tot vaststelling eener
gewjjzigde instructie voor den havenmeester, tevens
controleur der haven-, brug- en sluisgelden.
8. Behandeling van het ontwerp-Werklieden
reglement met de ingediende amendementen m*t
advies van B. en W. en da commissie ad hoe.
9. Verzoek van de vereeniging «Schiedam
Vooruit" om over het jaar 1910 een subsidie uit
de Gemeentekas van f2000 te mogen ontvang*®
met prae-advies van B. en W.
Subsidie «Schiedam Vooruit."
B. en W. brengen naar aanleiding van het ver
zoek van het Bestuur der Vereeniging «Schiedam
Vooruit", om voor het jaar 1910 een subsidie uit
de Gemeentekas van f2000.— te mogen ontvangen,
in herinnering dat ten vorigen jare door den Raad
bjj wjjze van proef een voor jaar werd besloten, dat
de directeur der Vereeniging de Commissie voor
het Grondbedrjjf zou bjjstaan als secretaris.
Gehoord de Commissie voor dat bedrijf is B.
W. echter gebleken, dat in de vervulling van bet
secretariaat gemakkeljjk op andere wjjze zou kun
nen worden voorzien, zoodat daarvoor een subsidt*
aan de Vereeniging niet gewettigd wordt.
Waar ook verder in de taak, die de VereenigmfS
op zich nam, om nl. als tusschenpersoon werkzaam
te zjjn, thans voldoende door particulieren wordt
voorzien en dit trouwens niet zoo zeer de Gemeent*
