iStaten-Generaal.
iSiw «eeiand.
stad»- en Gewestelijk .Nieuws*
Begrooting Curafao 1910.
enkele jaren het noodige onderwjjzerspersonee
voor haar lagere en middelbare scholen te kun
nen vormen.
Behalve deze 150 jongelui bevinden, zich volgens
dr. Nazim Bay, nog ongeveer 25 Turksche studen
ten te Parjjs.
Men maakt het den jongelui daar blijkbaar wel
aangenaam en gemakkelijk. Er is nl. een zg. scom-
mission de patronage" gevormd, die op zich neemt
hen overal te introduceeren, zoodat zij alles kun
nen zien en hooren wat de moeite waard is en
bovendien kennis kunnen maken met het Parijscbe
familieleven.
OOSTENRIJK-HONGARIJE.
In de Hongaarsche Kamer van afgevaardigden
is gister beraadslaagd over de motie van Hollos,
om den Koning een adres te zenden, waarin ver
zocht wordt de zelfstandige bank den 4en Januari
in te stellen.
Weckerle bestreed het voorstel en deed vooral
uitkomen, dat de autonomie der credietbank in
de eerste plaats een druk op de geldmarkt tenge
volge zou hebben.
De motie van Hollos is met 133 tegen 48 stem
men aangenomen.
NICARAGUA.
Een telegram uit Biuefields meldt, dat Estrada
bjj Rama een volledige overwinning op de regee-
rmgstroepen heeft behaald. Zes honderd man van
beide legers werden gedood of gewond. Er hebben
zich 1900 man van Zelaya overgegeven.
AMERIKA.
De »DaiIy Chronicle" verneemt uit Chicago, dat
daar is aan het licht gekomen, dat gedurende vele
jaren zwendelarjjen zjjn gepleegd ten nadeele van
den staat Ohio, doordien verscheiden staatsambte
naren belacgrjjke bedragen hebben ontvreemd door
de boeken, waarin de ontvangen belastingposten
moesten worden ingeschreven, te vervalschen.
De fraudes loopen over een tijdperk van vjjf jaar.
De tengevolge daarvan door den Staat geleden
verliezen heeten meer dan een millioen te bedragen.
De staats zal nu een vervolging aanspannen tegen
tal van bekende staatsambtenaren.
Men verwacht sensationeele onthullingen.
TWEEDE KAMER.
Zitting van Woensdag 21 Dec.
De behandeling der begrooting van Binnen-
landscbe Zaken wordt voortgezet.
De neer Van der Molen bepleitte het nut
van dagnormaalscnolen en betoogde dat de bijzon
dere kweekscuolen in verhouding tot debijzondere
normaallessen onvoldoende gesuosidieerd werden,
waarbij de heer de Visser zich aansloot, die
teveus het nut uiteenzette van geconcentreerde
normaallessen, als een goeden overgang van de be
staande normaallessen naar de kweekscholen bij
welken aandrang de heer Ter Laan zich aan
sloot. Deze laatste spreker klaagde dat aan de
oprichtiog van normaallessen speciaal ten aanzien
der speciale normaallessen, absoluut geen eischen
worden gesteld, zoodat ze door iedereen kunnen
worden Opgerichtde heer Van Vuur en wilde
behoud van de Rijksnormaallessen, vooral ten bate
van het plattelandde heer Roodhuizen
dankte den Minister dat hij recht heeft te doen
wedervaren aan honderden, door wachtgelden toe
te kennen aan de vroegere onderwijzers der opge
heven normaalscholen.
De Minister antwoordde dat ingrijpende
verauderingen op 't gebied der opleiding van on
derwijzers zullen moeten wachten op 't gereed
komen van den arbeid der Ineenschakelings com
missie. Dit neemt echter niet weg dat geleidelijk
enkele verbeteringen zjjn aan te brengen. De
normaallessen, al zijn die niet geheel volmaakt,
zijn onmisbaar en tegen geconcentreerde normaal
lessen zijn verschillende bezwaren, van localen aard;
de Mmisier erkende de ongelijkmatigheid van sub-
sidieeriog der bijzondere kweekscholen eD bijzon
dere normaallessen en zal daaraan zijn aandacht
wijden.
Bij het verdere debat achtte de Minister een
antwoord op een desbetreffende vraag van den
heer Dolk den tijd nog niet gekomen voor een
leerphchtregeling voor zwakzmoigen, en drong
de heer Verhey aan op ruimeren regeerings-
steun voor bewegingsspelen en betoogde dat er
moet gezorgd worden dat de subsidies aan ver-
eenigingen niet opgaan in wedstrijden, doch ten
goede komen aan cursussen voor opleiding. Hij
drong aan op een centrale school voor opleiding
in gymnastiek.
De Minister zeide dat binnenkort een wijzi
ging van de lageronderwijswet aan de orde zal
komen, waarbij dan het vak gymnastiek aan na
dere herziening kan worden onderworpen, en tege
lijkertijd de wenscbelflkheid van een centrale op
leidingsschool kan worden overwogen.
De heer Van Veen verdedigde een amen
dement om, waar hij de kosten van f 4000 voor
6 onderwijzers, die den spreekcurses te Groningen
volgen, te hoog achtte, den post met f 1000 te
verminderen.
De heet Ter Laan bepleitte krachtige bevor
dering van het onderwijs aan idiote kinderen en
meerder subsidie voor vacantiecursussen in vreemde
talen, big welken laatsten aandrang de heer Kete
laar zich aansluit.
De Minister kan daaromtrent echter geen
toezegging doen. Er dient met subsidieverhooging
maat gehouden te worden. Wat betreft het amen'
dement Van Veen, hier betreft het geen toelage
doch een schadeloostelliag, en er zal niet meer
uitgegeven worden dan hoog noodig.
Na deze verklaring trok de heer Van Veen zjjn
amendement in.
Bg de afdeeling Kunst-en Wetenschappen, brak
de heer Dolk een lans voor meerdere verfraaiing
van het Binnenhof en stelde in verband hiermede,
ook namens de heeren Eland, Helsdingen, van der
Molen, van Veen en van Vlijmen de volgende mo
tie voor
jDe Kamer, van oordeel, dat door de Reering
de wenscheiijkheid een uitvoerbaarheid dient onder
zocht te worden van de verkrijging van alle ter
reinen gelegen tusschen den nieuwen verkeersweg
Spui, Buitenhof, de Kapelsbrug, de Hofstraat en
den Hofsingel ten einde te kunnen komen tot een
doelmatige uitbreiding van de Rijksgebouwen aan
de Zuidzijde van het Binnenhof, gaat over tot de
orde van den dag."
Deze motie zal worden gedrukt en rondgedeeld
en later worden behandeld.
Bjj het verder debat over de Begrooting van
Binnenl. Zaken werd met 31 tegen 32 stemmen
verworpen een motieVan Asch van Wjjck,
strekkende tot vermindering van dfn post aan
koop van schilderijen voor het huis Lambert van
Meerten te Delft. Een voorstelS cbaper om
f3500 uit te trekken voor subsidies aan openbare
leeszalen, werd met 63 tegen 7 stemmen ver
worpen,
Bij art. 239 herinnert de heer V a n V e e n aan
de beslissing, onlangs bij Koninklijk besluit ge
nomen, dat gewezen en tegenwoordige onderwij
zers van rijksnormaallessen burgerlgke ambte
naren zijn, zo idat ze bij ophelftog dier scholen
recht hebben op wachtgeld en pensioen. Spreker
kan zich hiermee wel vereenigen en meent, dat
die onderwijzers geen burgerlijke ambtenaren zijn.
Hij wil ieder geven, wat hem toekomt, maar wat
hier wordt gedaan is begunstiging. De regeering
had een afzonderlijk wetsontwerp moeten voor
stellen, om een zuivere beslissing der Kamer uit
te lokken.
Spr. vraagt den minister de kwestie nog eens
aan het oordeel van den Raad van State te onder
werpen.
Nadat minister Heemskerk had gezegd,dat
deze kwestie als afgedaan moet worden beschouwd
en hjj niet bereid was nog eens naar den Raad van
State te gaan, werd het debat gesloten.
De Begrooting van Binnenl. Zaken werd ver
volgens zonder hoofdelijke stemming goedgekeurd.
Oorlogs begrooting.
Voortgegaan wordt met de algemeene beschou
wingen over de begrooting van Oorlog. De heer
Van Karnebeek zet uiteen, dat hij de boo-
gere bevelvoering in tjjd van oorlog niet voldoende
gewaarborgd acht, nu aan het hoofd van het veld
leger een commandant is geplaatst. Verder ver
dedigt hjj het denkbeeld van weerbelasting.
De heer Marchant moet enkele opmerkingen
maken aan het adres van het militant militaire
lid uit Steenwijk, die de vrijz. dem. legerpolitiek
heeft aangevallen. Hij verdedigt daarom het op
treden der vrijz. democraten, in zake de herha
lingsoefeningen. Wat de minister betreft, gelooft
spr. ook niet, dat we met hem in de goede rich
ting zullen gaan. Om dat aan te toonen bespreekt
hij verschillende zaken. Een verscherpte en ver
vroegde keuring juicht bij gaarne toe, evenals
vrijstelling van kostwinners. Dat zal een eind
maken aan het ongelukkige stelsel, van vergoe
ding van art. 113bis der militiewet. De contm-
gentsverhooging wordt genomen in een zoodanig
verband dat zij geen stap in de goede richting
kan zijn.
De beer Marchant, zjjn rede vervolgend,
wijst in verband met de rechtsopvattingen in het
leger, op verschillende zaken, o.a. op het bekende
Bredasche geval, waarin hjj het optreden van den
minister Sabron afkeurt, die zich boven het hoog
militair gerechtshof stelde. Spr. hoopt, dat de
christelijke rechtsbeginselen den minister er toe
zullen brengen, de waarheid tn het leger te be
vorderen.
Hij behandelt het beleid van den minister uit
het oogpunt van drie zaken: het twee ploegen-
steisel, hetgKadervraagstuk en de vooroefeningen.
Met de opleiding in het leger wordt veel te
weinig ernst gemaakt. De bureaucratie is nog
altijd de baas in en buiten het departement. Spr.
komt tot de geschiedenis met de onderofficieren-
vereeniging »Ons Belang", welker optreden hij
verdedigt in een uitvoerig betoog, aantoonend, dat
er geen enkel recht is voor den minister van
Oorlog, om de drukkerij dier vereenTging voor te
schrijven, dat ze niet met particulieren mag con-
curreeren. Of is het den minister te doen om
»Ons Belang" te fnuiken Spr. waarschuwt den
minister, om zich niet te zeer te laten beïnvloeden
door de nationale christelijke onderoflicieren-ver-
eeniging. Het is deze ook om de centen te doen.
(Groote vrooljjkheid.)
De heer Duymaer van Twist: Heelemaal
niet. (Gelach
De beer March ant verdedigt verder het op
treden van »Ons' Belang" tegenover den minister
en den heer Duymaer van Twist. Deze laatste
heeft in de Kamer een brief voorgelezen, die op
de meest verachtelijke wijze door een verrader
uit het onderofficierenkorps is publiek gemaakt.
Van zulk een brief maken de heer Duymaer van
Twist en de minister gebruik I Zulke verraders,
wien men in de burgermaatschappij den rug toe
keert, worden in het leger gedankt en geëerd.
Spr. prjjst het optreden van »Ons Belang", welker
bestuurders geen cent salaris ontvangen.
De vergadering wordt geschorst tot 's avonds
8 uur.
Avon dver gadering.
Onderdaansch a p.
Besloten wordt de beide wetsontwerpen tot
regeling van het Nederlandsche onderdaanschap
van de bevolking van Nederlandsch-Iodië en wijzi
ging van de wetten, in verband met het Neder
landsche onderdaanschap van de bevolking van
Nederl. Indië, tegelijkertijd te behandelen.
Na eenig debat werden deze wetsontwerpen
zonder stemming aangenomen.
Aan de orde was hierna de Begrooting voor
Curapao 1910.
Hierover voerden het woord de heeren H u g e n-
holtz en Van Vuuren.op wier opmerkingen
door den min. van Koloniën werden ge
antwoord.
De begrooting werd goedgekeurd.
De Begrooting Suriname 1910
kwam vervolgens in behandeling.
Nadat de heeren De Visser, Colijnen
Hugenholtz hadden gesproken, werd de ver
gadering om over eenen geschorscht tot heden
(Donderdag).
Hofrouw.
De opper-.ceremoniemeester van H. M. de Ko
ningin maakt in de Stct. bekend, dat het Hof,
ingevolge de bevelen van H. M. de Koningin, den
lichten rouw zal aannemen voor den tijd van acht
dagen, ingaande op Donderdag 23 dezer, wegens
het overlijden van Zjjne Keizerlijke Hoogheid Groot
vorst Michel Nicolaiévitch van Rusland.
De ridderorde-kwestie.
Onze Haagsche correspondent meldt ons
Nu mr. Troelstra zijn enquete-voorstel heeft
ingediend, heb ik mij tot dr. Kuyper gewend,
met de vraag, of de instelling van een eereraad
nog door hem wordt overwogen. De heer Kuy
per was zoo welwillend, mij de gevraagde inlich
tingen te geven en antwoordde, dat de besprekin
gen over een eereraad nog gaande zijn, en dat
hij zich voor de instelling ervan gereed hield.
(Tel.)
Jlir. Victor de Stuers.
Het Kamerlid voor Weert, jhr. Victor de Stuers,
heeft in de begrootingscampagne nog geen enkele
Vergadering kunnen bjjwonen door een hinderlijke,
maar gelukkig niet ernstige ongesteldheid, die
echter in den laatsten tjjd aan het verminderen is-
De burgemeester van Leiden.
Naar wjj vernemen, wordt in verschillende krin
gen de naam van den Amsterdamschen wethouder,
mr. S. de Vries, genoemd, in verband met een
benoeming tot burgemeester van Leiden. (Tel.)
Tien millioen ton.
Gisternamiddag bereikte en overschreed met
het binnenkomen van het stoomschip »Nieuw-Am-
sterdam het bedrag van den netto register-tonnen-
inboud der schepen, die sedert 1 Jannuari den
Nieuwen Rotterdamschen Waterweg binnengeloo-
pen zjjn, het cjjfer van 10 millioen ton. Wel is
dit cjjfer ook reeds in het jaar 1907 overschreden,
maar dit was toen onder zulke abnormale om
standigheden, dat een groote terugslag onvermij
delijk moest verwacht worden.
Dit jaar zal waarschgolqk het cqter van
10,230,000 ton bereikt worden, en daarmede de
scheepvaartbeweging weder gekomen zjjn in de
onder normale omstandigheden geleidelijk klim
mende lijn.
Nationale huisvüjttentoonstelling.
Naar wjj vernemen, heeft het bestuur der na
tionale tentoonstelling voor huisvlijt, die in den
zomer van 1910 te Scheveningen zal worden ge
houden, besloten, nevens de gewone inzenders
van enkele voorwerpen, ook, maar slechts in zeer
beperkt aantal, stands toe te laten van firma's of
ondernemingen, in het bijzonder van die, welke
eenig verband houden, hetzjj in heden of verleden(
met de huisvljjt. De aanvragen daartoe deden
bet bestuur in dezen zin besluiten, doch de plaats
ruimte voor zulke stands is uit den aard der zaak
niet groot. Aanvragen voor plaatsruimte kan
men richten tot het secretariaat der tentoonstel
ling te 's Gravenhage.
Provinciale Staten v. Zuid-Holland.
De Staten van Z.-Holland, gisteren de eergisteren
geschorste werkzaamheden voortzettende, keurden
goed de begrooting van het Krankzinnigengesticht
»Oud Rozenburg" te Loosduinen met ter leen
verstrekking eener som van f20 500.
Het voorstel tot afwjjzing der subsidieaanvrage
der gemeente Nieuwenhoorn ten behoeve van weg-
verbetering werd op grond van gebrek aan mede
werking van de mede eigenaren goedgekeurd.
Het subsidie van f33.200 ten behoeve eener
eventueel in het leven te roepen nieuwe gemeente
Hoek van Holland, werd verdedigd door dr. Ruysch
in het belaog van handel, verkeer en veiligheid
en omdat het beheer van een gedeelte van 's-Gra-
vensande zelfstandig kan worden en niet meer
afhankelijk van eene achterliggende plattelands
gemeente, terwijl ook naar zijne overtuiging de
gezondheidsbelangen wel degeljjk bevorderd zullen
worden.
Op grond dat de Staten nog niet genoegzaam
omtrent dit punt waren ingelicht, speciaal wat
betreft de afdoendhstd der watervoorziening in
Hoek van Holland en de regeling der bijdragen
voor de rioleering, stelde de heer Van Schelt,
namens meerdere leden voor, deze zaak te verda
gen en eene commissie van 5 leden te benoemen
tot onderzoek van dit punt ten einde in de eerst
volgende zomervergadering rapport uit te brengen
Naar de meening vaa prof. Visser waren er voor
de Staten genoeg gegevens om zich in beginse^
bereid te verklaren tot het verleenen van steUD,
Spr. stelde ten slotte voor het voorstel van Ged.
Staten in dier voege te wjjzigen, dat de provincie
in plaats van f33.000, maar f 27.600 zal uitkeeren,
onder voorwaarde, dat het Rgk het dubbele bedrag,
dus f55.000 bijdraagt hetgeen neerkomt hierop,
dat het Rijk meer zal betalen dan de provincie-
In denzelfden zin adviseerde de heer Bosch, die
echter het Rijk 4/5 en de provincie 1/5 in de
noteeringskosten wilde doen bijdragen derhalve en
reden van 4/5 tot 1/5.
Over het denkbeeld tot het uitstel van een nieuw
onderzoek veröaasde zich de voorzitter na het
atdeelingsonderzoek dezer zaak, waaromtrent gerap
porteerd was, dat de groote meerderheid der leden
zoowel de afscheiding als het financieel steunen
der gemeente Hoek van Holland als noodzakelijk
beschouwde. Uitstel zou de zaak voor een jaar
vertragen, zoodat hjj dit ernstig ontraadde.
Op eene vraag van den heer Edersheim of Ged.
Staten gedacht hebben aan de mogelijkheid
eener vereeniging van Hoek van Holland met de
gemeente Rotterdam, antwoordde de voorzitter
pertinent ontkennend, omdat daaraan alleen reeds
niet te denken viel doordien tal van gemeenten
tusschen beide plaatsen gelegen zjjn.
Nadat de heer v. d. Hols nog verzocht had gehoor
te geven aan het verzoek van den burgemeester
der kleioe gemeente 's-Gravensande op welke ge"
meente de operatie wordt toegepast, stelde de voorzit"
ter namens Ged. Staten nog eens in het licht hoe de
afscheiding betere toestanden in het leven za
roepen en hoe de vrees, dat 's-Gravensande door
de splitsing een noodlijdende gemeente zou worde"»
bewjjst dat 's-Gravensande dan tot dusver geteer
heeft op Hoek van Holland.
Tegen des voorzitters fmancieele berekeniDgen
kwam de heer Brunt op met nadere verduide'fl"
king van de oorzaken der noodljjdendheid vaD
's-Gravensande.
De motie-van Schelt (benoeming van eene com-
missie van onderzoek) werd aangenomen met 3*
tegen 30 stemmen.
To-, leden der commissie worden door den voor
zitter benoemd de heeren Visser van IJzendooru,
Bosch, Van Schelt, de Gijzelaar, Edersheim eI1
IJzerman, als lid van Gedep. Staten.
De vergadering werd hierna gesloten.
Bedrog boterhandel.
Staatsblad no. 405 geeft het Kon. besl. va"
Dec. 1909, tot vaststelling van het tjjdstip van 'n
werkingtreding van de wet van den Hen Juh
1908 (Staatsblad no. 227), tot aanvulling eD^Ö'
ziging van de wet van den 9en Juli 1900 (Staats-
blad no. 112), houdende bepalingen tot voorko'
ming van bedrog in den boterhandel.
Eerstgenoemde wet zal in werking treden op 1
Januari 1910.
Watersnood in Zeeland.
De watersnood van 1906 in Zeeland was aanl®1"
ding, dat zich in de provincie een commissie vorm*
de ten behoeve van de ljjdende door den waters-
nood. Thans is wederom een verslag verschenen.
Daarin wordt medegedeeld dat bjjna alle rekening*
couranthouders hun verplichtingen vervulden eP
behalve de verschuldigde rente, ook weer een
de deel hunner schuld aflosten.
In het verloopen jaar is door het fonds een zut'
vere winst gemaakt van f 809, wat, gevoegd bij de
winst in beide vorige jaren verkregen, een so#
uitmaakt van f 1916. De gelden door aflossing
verkregen, werden wederom rentegevend belegd'
na advies van den Raad van Toezicht, zoodat he'
bedrag in effecten dit jaar is opgeklommen *an
f 13656 tot f 17603. Aan rente werd ontvaDge°
f 747, terwijl de onkosten hebben bedragen f 5l*
Door vertrek naar elders nam de secretaris
van den Raad van Toezicht jhr, W. C. Van P*a'
huys, als zoodanig ontslag.
Van den Raad van Toezicht is mededeeling
vangen, dat in zjjn plaats tot lid van dien Ra8<*
is benoemd de heer A. E. Dudok Van Heel, indus
trieel te Vlissingen die vroeger zitting had l°
de commissie van Advies en dat het secretaP'
aat van den Raad zal worden waargenomen
den heer J. Hosang, notaris te Middelburg.
Electrische centrale.
De Raad van Leeuwarden besloot gisteren t°ei
1210 stemmen tot oprichting van een els'5"1'
sche centrale. De kosten voor een electrise^®
centrale worden door den beer J. G. Bellaar Sprujj'
te Maastricht geraamd op t 260.000.
Waarschjjnlgk zal het mogeljjk zjjü, om
middelen tot dekking van de verliezen in de eers'e
jaren buiten den hootdeljjken omslag te vinds"-
Weerbericht.
Telegrafisch bericht naar waarnemingen, verricb'
in den morgen van 23 December 1909, medegedeel"
door het Kon. Ned. Met. Instituut te de Bildt.
Hoogste barometerstand 765.2 te Haparanda.
Laagste barometerstand 724.6 te Tnorshaven-
Verwachting tot den avond van 24 December-
meest matige tot krachtige zuid-westelijke wiu^'
zwaarbewolkt ol betrokkeu, waarschjjnljjk reg®D'
buien, zelfde temperatuur.
Aanbesteding,
Heden-middag werd door B. en W. ten Raadhui2®
openbare inschrijving gehouden voor de leveri"^
van
I. Schrjjf- en bureaubehoeften ten dienste *a°
het gemeentebestuur.
II. Schrqf- en bureaubehoeften ten dienste *aD
alle inrichtingen van openbaar onderwijs in dez®
gemeente.
III. Leer- en leesboeken, atlassen en boek^ef
ken ten dienste van inrichtingen van onder^Ö®
onder II bedoeld.
Ingekomen waren twee biljetten en wel va°
J. F. Dupont, alhier voor f 1661.15 en H- e
Kleya te Haarlem voor f 2715.98.
De gunning werd nog aangehouden.
De R. K. Middenstandsvereenig'11^
»De Hanze" zal Dinsdag 28 December, 'savonds
ure, in het gebouw van den Ned. R. K. Volksbo"
eene vergadering houden.
Gister-middag is door den lag®11
waterstand in de Lange Haren een opeenhoopi®^
van vaartuigen veroorzaakt, door dat een schip
de vaargeul aan den grond was gevaren,
schippers kregen daarbjj onderling twist, zoodat
politie er aan te pas moest komen.
Nadat met veel moeite een der schepen vefVr?
derd was, kon de vaart weer geregeld plaats be
ben.
