Had*- en brewestelijk Nieuws»
fóiimeniitM
tl
J
kn 1 J
wilt ge werkzaam zqn. Invoeren van mn neutrale
preekenbundel bq de vloot zou tiasco moeten ma
ken. De minister is met de Nat. Chr. Offieieren-
vereeniging tot overeenstemming gekomen omtrent
bet verleenen van subsidie voor een door haar
aan te wijzen predikant voor de inrichtingen te
Den Helder. De regeeriog heeft waar de kerken
onmachtig bleven, aangegrepen wat zq krijgen
kan. Daarmede is niet gezegd, dat alles nu vol
komen geregeld is met het oog op Katholieken en
Israëlieten en moderne Protenstanten. De Minis
ter merkte op, dat indien ook deze groepen iets
•willen hebben, zjj by de regeering gehoor zullen
vinden.
Wat het eeds vraagstuk aangaat, staat de Re
geering nog steeds op het standpunt, dat de eed
niet geheel kan worden afgeschaft, omdat daardoor
zou worden prijsgegeven een waarborg voor goede
rechtspraak. Wel kan het aantal ambtseeden
beperkt worden daar toch kan in sommige geval
ten de eed of de belofte facultatief gesteld warden.
Naast het behoud van den gerechielijken eed moet
aan den rechter de bevoegdheid gegeven worden
van de beoordeeling, of gemoedsbezwaren, tegen
het afleggen van den eed ingebracht, werkelijk
ernstige, gegronde bezwaren zijn, al erkent de re
geering ten volle de moeilqkheid van een afdoende
regeling.
Tot lid der gemengde commissie voor de steno
grafie werd gekozen de heer Vermeulen.
De Minister van Financiën antwoord
de aan den heer Van der Does, dat de Regeering
met kan deelen in de meening, dat voorloupig
reeds een deel der gemeenteambtenaren in hel
burgerlijk pensioentonds kunnen worden opgenomen.
Tegen een dergelijke spusmg bestaan bezwaren
van pnocipieelen en practiscnen aard; ót allen
óf geen moet hier gelden. De Minister hoopte
echter, dat opneming van allen mogelijk zal blij
ken. l)e berekeningen, welke reeds geaurende een
paar jaren gemaakt worden, loopen ten einde,
zoodat binnen niet al te langen tijd het rapport
der commissie kan worden tegemoet gezien. Tre
dende in uitvoerige financieeie bescaouwmgen om
trent 's lands fiaancieeien toestand, oordeelde de
Minister, dat beiastingverhooging niet te unigaan is.
In zijn verder betoog zegt spr., dat hj] dit jaar
zijn ontwerp-inkomstenbelasiiDg zal indienen. Hjj
meent met de successie-belasting daardoor den
stijgenden uitgaven 't hoofd te kunnen bieden, om
dan te komen tot verlaging van densutkeraccjjns.
De heer Van Nierop neelt den lot gezongen van
den vrqhandel, maar spr. kan met dien lofzang met
instemmen.
De heeren Van der Does De Wille
bois, Stork en Van Nierop repliceeren
en worden nader door Minister Kolkman
beantwoord.
De algemeene beschouwingen worden daarna
gesloten.
Hoofdstuk 2 (kabinet der Koningin) wordt aan
genomen.
J a s t i t i e.
Aan de orde is Hoofdstuk 3 (Justitie).
De heer Van Der Feltz vraagt een rege
ling omtrent het uitreiken van aangeteekende brie
ven voor minderjarigen, volgens de Kinderwetten.
De heer Van Ras ten Batenburg komt
op tegen de meening in het voorloopig verslag,
als zouden recntspleging en procedure bq den
ceuiralen raad van beroep veel te wenschen over
laten.
Ue heer Van Leeuwen maakt in verband
met het debat, ook in de andere Kamer gevoerd,
over de verbetering en uitoreidmg der cnmiueele
statistiek verschillende opmerkingen.
De heer Kis t meent, dat aan de cjjlers van
den heer Loeff wel degelijk waarde moet worden
toegekend.
De vtrgaderiag wordt verdaagd tot Donderdag
11 uur.
Bloemententoonstelling te Haarlem.
Het hoofdbestuur der Algemeene Vereeniging
voor Bloembollencultuur heeft officieel mededee-
ling ontvangen, dat Z. K. H. Prins Hendrik der
Nederlanden op 23 Maart a.s. de opening zal
bijwonen der bloemententoonstelling te Haarlem.
licht, dan zal de Minister Heemskerk zelf als voor
zitter van die Commissie optreden.
Tweede Kamer.
De Tweede Kamer wordt, naar »Het Volk" van
hier verneemt, 15 Febr. a.s. heropend. Minister
Nelissen gaat buitenslands,docb de Minister van Bin
nenlandscbe Zaken zal zijn wetsontwerpen verde"
digen, voor zoover die spoedig aan de de orde ko
men.
Inkomstenbelasting.
Minister Kolkman deelde in de Eerste Kamer
gister mede, dat bq dit jaar zijn ontwerp inkom»
stenbelasting zal indienen.
Helene Mecier. f
Te Amsterdam is Dinsdag overleden, ruim 70
jaar oud, mejuffrouw Helene Mercier, vooral be.
kend als schrijfster op het gebied van socialen,
arbeid.
'De begrafenis heeft Vrijdagmiddag plaats.
De algemeene Landsdrukkerij.
De commissie, door de regeering benoemd om
te onderzoeken, of het beheer aan bovengenoemde
inrichting wel met gepas e zuinigheid wordt ge
voerd, heeft hare werkzaamheden aangevangen en
bezocht daartoe Dinsdag de Algemeene Lands
drukkerij. (Vad.)
Ziekte-verzekering.
Minister Heemskerk deelde gistermorgen in de
Eerste Kamer mede, dat het wetsontwerp betref
fende de ziekte-verzekering binnenkort het Depar
tement van Landbouw zal verlaten.
Staatscommissie Grondwetsherziening
Naar wij vernemen, zal eerstdaags in de Staats
courant verschijnen het Kon. besluit houdende de
benoeming der Staatscommissie tot voorbereiding
van de Grondwetsherziening. Zjjn wq goed inge~
Brief telegrammen.
In de Vergadering van de Tweede Kanher van
14 Dec. 1909 werd door mr. Drucker de wensch
geuit tot invoering van brieltelegrammen in Ne
derland.
Hiermede wordt bedoeld om na 7 uur des avonds
tegen zeer verminderd tarief telegrammen te ver
zenden, die dan den volgenden morgen met de
eerste postbestelling aan den geadresseerde wor
den ter hand gesteld, in navolging van Frankrijk.
De Post- en Telegraafwereld van Januari 1910
komt, na een bespreking van het denkbeeld, tot
de volgend conclusies
a. De afstanden in Nederland zqn te klein om
de instelling van algemeen practisch nut te doen
zqn.
b. De voordeelen voor het publiek zqn zeer ge
ring. In werkelqk spoedeischende gevallen is be
ter en voordeeliger gebruik te maken van gewone
telegrammen of expressebrieven.
c. De financieeie offers door den Staat eventu
eel te breDgen zqn in verband met het weinige
nut niet gewettigd voor instelling van brieftele-
grammen en cq. beter te besteden aan uitbreiding
van telegraaf- en telefoonnetten, benevens der plat
telandspost, waardoor het beoogde doelsneller
verkeer, óók en met meer practische resultaten
bereikt wordt.
Spoorwegmuseum.
De heer A. G. F. Harttng, ingenieur voor het
stoomwezen der spoorwegdiensten, heeft het denk
beeld opgevat om in Nederland een spoorwegmu
seum op te richten.
Verschillende autoriteiten op spoorweggebied
hebben ingenomendbeid met dit plan te kennen
gegeven.
Op Zaterdag 12 Februari a.s. zal in het Zuid-
hollandsche Kolffehuts te 's-Gravenhage een bijeen
komst van belangstellenden in dit plan worden
gehouden, ten einde te beraadslagen, of door bet
slichten eener Vereeniging dan wel op andere
wqze het bereiken van het doelspoorwegmuseum
mogelijk is.
Sociale Hygiëne.
Naar het Tijdschrift voor Sociale Hygiëne meldt,
zal de kleine tentoonstelling, tqdens het volgend
congres voor volksgezondheid, dat te Leiden zal
gehouden worden, aan een onderdeel der voedings-
hygiëne vermoedelijk de keuring van levensmid
delen gewqd worden.
De eedskwestie.
Minister Heemskerk deelde naar aanleiding van
de eedskwestie heden ia de Eerste Kamer mede,
dat de regeering een regeling ontwerpt ter bepa
ling van de gemoedsbezwaren en van de wqze,
waarop de reenter die bezwaren zal onderzoeken.
Glasfabrieken.
Onder buitengewoon groote belangstelling werd
gisteren voor den Raad. van State, Afd. voor de,
geschillen van bestuur, behandeld het beroep,
ingesteld door de naamlooze vennootschap „van
Doven ter's glasfabrieken SchiedamDelft", te
Schiedam, tegen een besluit van Burgemeester
en Wethouders van Vrijenban dd. 24 Febr. 1909,
waarbij haar vergunning is geweigerd voor het
oprichten van een machinale glasblazerij met oven,
bankwerker ij en smederij, op een perceel aan
den Haagweg en de gemeente Vrijenban.
Omtrent deze zaak rapporteerde de Staatsraad,
Mr. van Gennep, dat de weigering is gegrond,
op de vrees voor belangrijke schade voor eigen
dom. en bedrqven in de omgeving, met haar
uitmuntende wei- en tuinlanden, en op het oor
deel van Burg. en Wethouders, dat door het
stellen van voorwaarden aan de bezwaren niet
kan worden tegemoet gekomen. Voorts bleek dat
de provinciale Hoofdingenieur tot het verleenen
van de vergunning onder een 7-tal voorwaarden
heeft geadviseerd en dat Ged. Staten zich met
dat advies vereenigden. Ingekomen was nog bij
den Raad van State een schrijven van den
eigenaar warmoezierderij1, waarin nader werd ge
wezen op de vrees voor sohade door de onder
havige fabriek te veroorzaken. i
Het beroep werd namens de appelleerende vén-
nootschap toegelicht door Mr. J. C. de Vries,
advocaat te Amsterdam, die mededeelde, dat de
fabriek uitsluitend ingericht en uitsluitend ge
schikt is tot het fabriceeren van niet wit glas,
zoodat arsenicum, dat alleen bij wit glas wordt
gebezigd, hier niet zal Worden gebruikt. In ver
band hiermede achtte gemachtigd© voldoende ont
zenuwd, de bezwaren op grond van vrees voor
schade aan de gezondheid geuit a., a. voor de
verpleegden in het St. Joris-Gasthuis.
Wat het bezwaar betreft voor het vee, Wees
hij er op, dat gevreesd wordt dat de tanden
en de huiden der koeien zwart zullen worden
door verspreide roet- of andere dampen. Dit nu
mocht minder mooi zijn, schadelijk, metende ge
machtigde, was het niet.
Ook, voerde gemachtigde aan, dat wat schadelijk
is voor gewassen, nog niet altijd schadelijk is
voor memsch of dier. Intusschen meende hij, dat
de geschiedenis omtrent de bestaande fabrieken',
sedert vele jaren bewijst, dat de vrees voor
schade aan de tuin- of weilanden, öf ongegrond,
óf althans zeer overdreven is. En hierbij wees
hij er op, dat volgens technische autoriteiten
schadelijke stoffen (welke hier slechts in geringe
mate zullen aanwezig zijn) voldoende zullen wor
den onschadelijk gemaakt door het aanbrengen;
van hooge schoorsteeneu met luchtinlating, zoo
als in de voorwaarden van den hoofdingenieur is
aangegeven.
De afwijzende beschikking van het gemeente
bestuur op het verzoek om vergunning, werd
hierna verdedigd door den secretaris van de ge
meente Vrijenban, die daarbij o. a. als zijn mee
ning te kennen gaf, dat de gemachtigde van
appellante wat te luchtig was heengestapt, over
het bezwaar betreffende het zwart worden van
tanden en huid der koeien. Waar het zwart
worden van tanden en huid hij die dieren werd
geconstateerd, zou men, meende de gemeente
secretaris, ook wél moeten aannemen, dat het
vee schadelijke stoffen in het lichaam krijgt.
Intusschen verklaarde spr., dat na het rapport
van den Hoofdingenieur de bezwaren van het
gemeentebestuur grootendeels zijn weggenomen.
Nadat nog verschillende belanghebbenden nader
hun bezwaren hadden ontwikkeld, werden door
den heer J. F. H. Koopman, ingenieur, te Delft,
als gemachtigde van appellante Voor wat de
technische zijde der zaak betreft, inlichtingen)
verstrekt.
De Koninklijke beslissing volgt later.
Nederland en de Europeesche mogendheden.
Aan de Memorie van Antwoord op het Voorloo
pig Verslag der Eerste Kamer betreffende hoofd
stuk III (Buitenlandsche Zaken) is toegevoegd een
Nota in zake de Noordzeeverklaring.
Waar aan het slot der Nota van baron Van
Heeckeren van Keil betreffende deze aangelegen
heid gelezen wordt of het niet mogelqk zoude zqn
alsnog door middel eener additioneele verklaring
zekerheid te erlangen dat Duitschland en Greot-
Brittannie in geval van oorlog of dreigenden oor
log de integriteit en c q. de neutraliteit van ons
vaderland zullen eerbiedigen, luidt het antwoord
van den minister niet minder positief dan een
jaar geleden, dat hq niet bereid is dit te onder
zoeken. Voorop sta de algemeene overweging, dat
het Zegt de minister Daar zqne meening
met op zqn weg kan liggen bjj bevriende nabuur-
staten de mogelijkheid ter sprake te breDgen dat
onze integriteit ondanks de entente in het gedachte
geval gevaar zou kunnen loopeD, of onze even
tueele neutraliteii, mits wq haar behoorlqk band
haven, niet geërbiedigd zou worden. Daarnevens
eebter wordt het doen van dusdanige deirurcbes
geheel uitgesloten, wat de integriteit betreft door
het feit dat juist deze, wat de kuststreken aan
gaat, door de Noorozee-entente gewaarborgd is.
Elke Nederlandscbe gezant bij een der ondertee
kend hebbende staten geaccrediteerd, die de vraag
omtrent de eerbiediging onzer integriteit aan de
regeering van dien staat voorlegde, zou niet anders
ten antwoord kunnen krqgeD dan de wedervraag
hoe Hr. Ms. regeering daar, waar de »iniégnté
territoriale de toutes les possessions actuèiles des
Hautes Parties Contractantes dansles régions limi-
tr pres de la Mer du Nord (tekst van het memo
randum) reeds vastgelegd is, eene stipulatie die
voor de voornaamste der coutracteerende parijen
van ongeveer gelijke waarde is, daaraan nog zou
wenscnen toegevoegd te zien de integriteitswaar-
borg van het achterland, waarvan hei verschil in
beteekenis voor de garandeerende partijen zoozeer
in het oog springt.
Het kan toch niet, zegt de minister, den geach-
ten afgevaardigde ontgaan zijn dat enkel en alleen
voor Duitschland het geven van zulk een waar
borg een verplichimg van beteekenis genoemd zou
kuDneo worden en dat gelqksooruge verbintenis
daarentegen noch voor Zweden, mch voor Dene
marken, noch voor Engeland, noch voor Frankrqk
eenig zms bezwarend is.
1« dus zegt de minister de noodzakelijk
beid van eeD iutegriteitswaarborg door de entente
zelf reeds overbodig gemaakt, die eene neutrali-
leit wordt naar 's ministers overtuiging door
's lands belang geenszins gewensebt en door onze
nationale waardigheid zelfs bepaaldelijk uitgesloten.
Voorts verwijst de minister naar hetgeen hq
in zijn Memorie vam Antwoord aan de Tweede
Kamer op de begrooting van zqn departement
voor 1909 heeft geschreven onder 3 over neu-
i raliteitsvei klaring van Nederland Hei geen daar
geschreven is blqft ook toepasselijk op de neu-
iraliteitsverklarmg, zooals baron Van Heekeren ze
in de.en wensebt zonder af te dalen in détails
omtrent de moeilijkheden die zulk een neutrali
satie door twee der Europeesche grootmachten
voor bepaald omschreven eventualiteiten met zich
zou brengen, bljjft de minister in de eerste plaats
om motieven van hooger belang het aanvragen
eener gewaarborgde neutraliteit verre van zich
werpen.
De staat, die zich neutraal laat verklaren, komt
in een toestand van afhankelijkheid, die niemand
voor ons vaderland mag en behoeft te wenschen.
Nogmaals spreekt de minister als zqne over
tuiging uit dat door de Noordzee entrente, zooals
zjj, na niet onbelangrijke wijzigingen daarin op
voorstel van de Nederl. regeering gebracht, defi
nitief is vastgesteld geworden, de belangen van
Nederland niet anders dan gediend kunnen worden.
Hooghoudend bet naar de meening van den minis
ter voor ons zoo belangrijk beginsel van gelqkge-
rechtigheid, legt zq aan Nederland geen enkele
bijzondere verplichting op, buiten de duidelijk uit-
gesprokene om zqn territoir laDgs de kusten te
houden zooals het thans is en dat zjjner mede-
onderteekenaren te eerbiedigen.
Dezelfde verplichting neemt ook elk der andere
coDtracteerende staten op zicb.
De minister verwqst, voor wat betreft den twij
fel, die met name omtrent de militaire verplich
tingen gerezen is door de in het Deenscbe Par
lement gehouden redevoeringen, naar zqn weer
legging daarvan in de Tweede Kamer. Ook sedert
dien is hjj door ambtsberichien nog ten overvloe
de geheel bevestigd geworden in zqne opvatting,
dat aan de redevoering van den minister van oor
log in Denemarken geen verder gewicht mag
toegekend worden dan dat van eene argumentatie
pour le besoin de la cause, die in dezen eene van
ruwer militaire politiek was.
De minister toont als materieele en moreele
voordeelen van de entente op de gegarandeerde
integriteit van het kustgebied en de spontaan
geopenbaard geezindheid van meerdere mogend
heden om te zamen lot eene overeenstemming te
komen over punten die anders lichtelqk tot
flicten hadden kunnen leiden en die voornam'
di{
ten doel had de achterdocht weg te nemen
twee groote mogendheden ten opzichte van elk^l
bedoelingen tegenover een derde mogead^
koesterden, hetgeen van inderdaad niet te on"
schatten belang mag worden geacht.
Moge de koortsachtige en psychologisch
onverklaarbare agitatie die ook nog heden te»
ge tusschen twee der voornaamste deelnem
aan de Noordzeeintente wordt gaande gehoud
ontegenzeggelijk aan eene algemeene ontspan111'
in de politieke atmosfeer niet ten goede zijn
men, de minister het met in, dat daardoor 8
de waarde der Noordzee entente ook maar
wordt te kort gedaan en dat het niet in tegen dj
juist onder die omstandigheden voor Neden8
een reden tot groote gerustheid geeft, te vf®*
dat, wat ook uit die agitatie moge voortkom
het ongestoord behoud vau ons kustgebied 0
verzekerd blqlt.
De algemeene ontstentenis aan bljjken van 1
stemming met de entente bq legeeringen en
dende staatsmannen is minder algemeen daD
heer van Heeckeren bekend schqnt te zqn. J
De minister wqst ten slotte het verwqt a>
zouden door de regeering de belangen en de V8
digbeid des lands ook maar één oogenblik ui'
oog zqn verloren. Integendeel hq biqlt de i
troffen schikking handhaven als volkomen b®'f
digend en voor Nederland waarborgen op'e
rend voor een behoud van zjjn kustenlqn,
van de groote waarde eerst dan in bedenke'®.,
mate verminderd zou zqn geworden, indie"
gekocht waren tegen den met waardigheid)
nationale eer en ons schoon verleden in st:
komende prjjs eener door derde machten geg»r*
deerde neutraliteit. jJ
Aan bet einde van zqn antwoord op de
Van Heeckeren verklaart de minister op deE°esp
ernstige wqze, in verband met geruchten waf*
ook de heer v. H. geloof schqnt te hebben,
er van in vollen vredestqd ter sprake gebra^
voor Nederland bedenkeiqke maatregelen
scbqn ot schaduw is geweest.
De staking te Beek en Bonk.
In, een ingezonden artikel in hét „Huisf^
weerlegt een R. K. Priester de verschillende scbeV
en, valsche voorstellingen, welke gegeven zij® v
de staking te Beek en Donk.
De schrijver stelt verder o.tn. de vraagWafj
voert die, minstens onverantwoordelijke, stak"1^
Hij antwoord hieropTot groote armoede en 8®^
nu al, maar ze wordt voor velen rampzalig
den duur. Velen verliezen zeker voor goed
werk. En hoe langer ze blijven staken,
meer plaatsen aan de fabriek hun ontgaan-
Wekelijks komen nieuwe werkers bij (e11
zijn nu al bij de 60) zoodat er binnenkort ze®\
een honderdtal stakers zullen moeten blijven f
ken werkeloos zullen worden.
„Arm volk 1 Eerst was het gelukkig en tevte® ,i
dat kan ik getuigen, (omdat ik in de gelegen^®
|was vele jaren, hun gevoelens te leeren
nen). En nu door dien Bond met een vreeH1(V
leider zijn ze ontevreden gemaakt, opgezet tef»^
hun patroons, door wie ze zeer goed behaO^
werden, goed gehuisvest, goed betaald, en ê0^
verzorgd in ziekten zijn zij wijzer gemaakh
ja zooals Adam én Eva, zooals de SociaJis^
P. i. hebben ze haat en wrok geleerd tegen
patroons en niet-leden, hebben ze geleerd a£k
van hun Herder zijn ze al ver gevoerd op
weg van Socialisme en zullen er wellicht
100 hun werk voor goed verloren hebben,
brood, en velen ook veel deugd en godsdienst,
d*
óf"
hen het meeste kon gelukkig maken. Dat zijn
(wrange vruchten van dezen Bond, omdat
niet christelijk bleef.
Ziet daar de rampzalige gevolgen van
staking, zooals van bijna alle stakingen."
Weerbericht.
Telegrafisch bericht naar waarnemingen, verr»c'
in den morgen van 2 Februari 1910, medeged®*'
door het Kon. Ned. Met. Instituut te de Bildt-
Hoogste barometerstand 773.4 te Horta.
Laagste barometerstand 736.5 te Seydisfjord-
Verwachting tot den volgenden dag z*8^
tot matige zuidelijke tot zuid westelijken
meest betrokken regenbuien, zachter.
Politie.
De commissaris van politie verzoekt den se'1'1'
ver van de door hem ontvangen briefkaart,
teiekend „Een vriend van de gerechtigheid", z'
bq hem aap te melden. lil
- Gemeenteraad.
Op de agenda der openbare vergadering vau
Gemeenteraad op Dinsdag 8 Februari 1910,
n. m. teu 2 ure, staan o.m. de volgende voor*1*
1 Benoeming van 2 leden van het College v
Curatoren van het Gymnasium.
Aanbevolen worden a. voor de vacature
0. L. van den Broek, 1. Ds. P. C. A. Hal
2. Ds. A. Tap. b. voor de vacature Mr. D.
1. H. J. A Coppens, deken, 2. Mr. M. J„ C.
Kavelaars.
2. Verzoek van H. Koolhoven om eervol
slag als leeraar in de Engelsche taal en letterk8^
de aan de Hoogere Burgerschool met ingang
1 April 1910, met prae advie3 van B. en W.
3. Voorstel van B. en W. tot tqdelqke
noeming tot 1 September 1910 van den he®r
M. Hillenius als leeraar aan de Hoogere BufÉSe
school.
4. Benoeming vau twea stembureaux ter ver*
zing van een lid van den Gemeenteraad in
district III. A
5. Benoeming Van leden voor de Commissi®f
