Verspreide berichten.
Binnenland.
Stads- en Gewestelijk Nieuws.
het onoordeelkundig optreden van het hoofd der
politie Aan de Zuiderpoort te Tsjangsja waren
Woensdag tal van lieden saamgestroomd, die zwaar
te lijden hadden van den hongersnood tengevolge
van de hooge rijstprijzen. Deze lieden waren op
betrekkelijk vreedzame wijze aan het overleggen,
wat hun in de gegeven omstandigheden te doen
stond, toen de politie ruw ingreep en eenige per
sonen uit de menigte in hechtenis nam.
Het volk trachtte toen voor zijn grieven gehoor
te vinden bij den gouverneur, doch toen dat
mislukte, werd tegen middernacht van Woensdag
op Donderdag, door het gepeupel een aanval ge
daan op de Noorsche missie, waarna spoedig een
aanval volgde op de China Inland Mission. De
bedoeling met die aanvallen schijnt te zijn ge
weest, een buitenlander te dooden, hetgeen
naar de menigte dacht zou ten gevolge hebben
dat ook de gouverneur zou worden gedood, als
straf voor zijn nalatigheid.
Omstreeks 6 ure in den morgen was het weer
rustig geworden en konden de (toen nog niet
naar Hankau gevluchte zendelingen) zich naar de
missiegebouwen begeven.
Echter begonnen enkele uren later de aanval
len opnieuw, ditmaal in grimmigen ernst. Alle
gebouwen, door buitenlanders bewoond of aan hen
toebehoorende, werden in brand gestoken.
Naar wij reeds vroeger in het licht hebben
gesteld zijn de jammerlijke economische toestan
den in Hoenan. de rijstschaarschte door mislukten
oogst, en de sinds jaren stelselmatig aangewak
kerde vreemdelingenhaat even zoovele oorzaken
voor den grooten omvang dien de beweging heeft
kunnen verkrijgen en de verrassende snelheid
waarmee zij om zich heen greep.
In strijd met de loopende geruchten, is, zegt
het »H. v. Antw.," de toestand van Charlotte, de
gewezen keizerin van Mexico, niet verergerd.
Zij leeft stil voort in haar domein Bouchout, waar
zij reeds zoovele jaren doorbrengt, zonder ooit den
wensch uit te drukken, dit te verlaten. Bij
schoon weer doet zij in een rijtuig een wande"
ling door het park. In één punt is haar gees
testoestand gewijzigdzij vreest niet meer, door
vergiftiging te sterven en zij stemt er in toei
hare maaltijden in gezelschap van anderen te
nemen.
Zwijgen is de hoofdtrek van haar karakter.
Sprekend van haar zelve zegt zij steedsmen
verlangt uit te gaan, men verlangt te eten, men
verlangt te lezen, enz. want zij leest regelma
tig de dagbladen, en kan alzoo den dood van ha
ren broeder Leopold II vernomen hebben men
heeft haar die niet bekend gemaakt. Maar
zij spreekt er niet van: is het nu dat zij er niet
van wil spreken'? of verstaat zij niet wat zij
leest
Drie of vier dagen geleden hebben de Koning
en de Koningin haar bezochtmaar zij ontving
ze als prins en prinses Albert.
De personen van de omgeving der vorstin den
ken dat zij geheel onbekend is met de gebeurte
nissen der laatste maanden.
In de buurt van Warschau heerschen
zwarte pokken. Men meldt 70 sterfgevallen door
deze vreeselijke ziekte veroorzaakt.
De ïLokal-Anzeiger" verneemt uit Weenen,
dat de boedel beredderaars in de nalatenschap van
dr. Lueger, den vroegeren burgemeester van
Weenen, zijn vermogen, dat ten naaste bij
120,000 kronen bedroeg, niet in effecten maar in
pakjes bankbiljetten aanwezig hebben gevonden.
Aan effecten vonden zjj maar 12 000 kronen. De
coupons ervan waren echter in geen jaren ge
knipt.
De dokters, die Leuger behandeld hebben,
hebben een gezamenlijke rekening tot een bedrag
van 22,500 kronen ingediend, welke de gemeente
zal betalen.
Op de reede van Kure is, naar uit Kobe
wordt gemeld, eenigen tijd geleden een Japansche
onderzeeboot vergaan. liet scheepje is nu gelicht
en op het lijk van den commandeerenden officier
is een uitvoerige beschrijving van de ramp ge
vonden. Hij had deze opgeschreven terwijl hij
met zijn bemanning den dood afwachtte. Hij
geeft zijn leedwezen over het gebeurde te kennen,
prijst de heldhaftige houding van de equipage en
smeekt den Mikado voor de achtergelaten wedu
wen en vveezen te zorgen.
Prins Hendrik op reis.
Z. K. H. Prins Hendrik verliet circa halfacht
gistermorgen Leeuwarden per automobiel, op weg
naar Oostmahorn via Dokkum, waar door de bur
gerij door het uitsteken van vlaggen hulde werd
gebracht. Ongeveer te halfnegen te Oostmahorn
aangekomen zijnde, werd Z. K. H. door de jeugd
toegezongen, begeleid door twee muziekkorpsen
uit Anjum, waarna de burgemeester van Oost-
dongeradeel (^waarbij Oostmahorn behoort, den
Prins toesprak.
Daarna liep de Prins over den dijk langs het
oude kruithuis van Napoleon naar den steiger,
waar de motorboot «Ameland II" een aardig
vaartuig voor 120 personen, voorzien van twee
masten, een voor- en een achter-kajuit netjes
opgepoetst gereed lag. Het gevolg van Prins Hen
drik bestond uit de heeren jhr. Van Suchtelen
van de flaere, kapt.-adj van Z. K. H.graaf
Biilow Stoller, kamerheer van den Groothertog
van Mecklenburg; vice-admiraal A. G. Ellis,
oud-vice-voorzitter van de Staatscommissie voor j
het Reddingwezen baron Van Asbeck, oud-secre
taris der zelfde commissiejhr. C. A. Den Tex,
vice-voorzitter der Noord- en Zuid-Holl. Redding-
Maatschappij jhr. Ten Bosch, oud-voorzitter der
Noord- en Zuid-Holl. Redding-Maatschappij den
Commissaris der Koningin in de provincie Fries
land, mr. P. A. V. baron Van Harinxma thoe
Slooten, en graaf George van Bernstorff, eigenaar
van Schiermonnikoog, bij wien de Prins op het
jachtslot Rijsbergen aldaar zal logeeren. Pas had
de Prins de boot betreden of de standaard werd
geheschen aan den voorsten mast. In de kajuit
waren versieringen aangebracht van bloemen,
welke «Hulde aan Z. K. H." te lezen gaven, ter
wijl door de zorgen van den Commissaris der
Koningin eenige boekwerken, betrekking hebbende
op de eilanden, waren neergelegd.
Circa 9 uur verliet de boot den steiger, nage-
juicht door de langs den wal staanden. Het eiland
Schiermonnikoog vertoonde zich in flauwe lijn
terwijl tijdens die vaart het weer, dat vrij gunstig
was, toch toeliet een blik te werpen op de Gro
ninger en Friesche kust, waarover de Prins zich
liet voorlichten. Na een uur varen, kwam de
»Ameland II" op de reede voor Schiermonnikoog.
Kapt. Jongsma, geholpen door loods Ritsma uit
Zoutkamp, hadden de boot langs allerlei bakens
veilig gebracht naar het eiland, waar de groene
weiden de vuurtoren, het dorp en de hooge dui
nen een aardig schouwspel opleverden. In den
regel worden de passagiers in roeibooten en in
het water staande karren gebracht, welke hen
een gratis-rit laten doen door het water en langs
den strandweg naar het dorp Oosterburen, waar
aan een trapje kan worden 'uitgestegen. Prins
Hendrik moest dit ook zoo aanschouwen met dit
verschil, dat de roeiboottocht verviel. Pas was
Z. K. H. in het dorp door een daar aanwezige
eerepoort bij het Gemeentehuis gekomen of een
muziekkorps, begeleid door zang van de jeugd,
liet het Wien Neerlandsch Bloed hooren, waarna
de burgemeester en secretaris H. W. Van den
Berg, omgeven door de Raadsleden, den Prins
toesprak. Daarna werd het Reddingboothuis. be
zocht en schipper D. T. Visser voorgesteld.
Bij het reddingboothuis, waar de Prins eenigen
tijd verwijlde, werd hij herhaaldelijk op hartelijke
wijze begroet metLeve de Prins. Een korte
wandeling door de met vlaggen en guirlandes
versierde straten, geleid door den burgervader,
volgde, waaraan de vuurtoren aan de binnenzijde
van het eiland gelegen, werd bezocht. De Prins
genoot van het prachtig uitzichtde werking van
het licht, dat 4 schitteringen in de 20 seconden
heeft, werd uitgelegd door den opzichter van de
kustwacht den heer P. C. Gits.
De Prins zette zijn handteekening in het re
gister der bezoekers, wandelde daarna door het
duin naar het Badhuis, waar even verpoosd werd
Inmiddels was de reddingboot gebracht aan
het strand bij het hotel. De zee was prachtig
de golven krulden zich op de banken, hetgeen
een buitengewoon mooien aanblik opleverde. On
der luide toejuichingen ging de wagen, waarop
de boot stond, in zee. De bespanning van 8 paar
den ging tot ver aan het middel.in het schuimende
nat, zwenkte, waarna de schipper de pal lostrok
en de boot op sierlijke wijze in zee gleed.
Het was een mooi gezicht de 8 roeiers zich op
de riemen te zi?n werpen en de voorman met zijn
haak in den boeg te zien boomen. Vlot gaf de
schipper zijn commando's en goed werd de te
waterlating volbracht.
Langs den reddingweg aan het strand begaf
de Prins, gezeten in een open rijtuig, bespannen
met 2 paarden gevolgd door 2 wagens, zich naai
de landingplaats welke 4 palen Oostwaarts is ge
legen. Bij den Prins hadden plaats genomen graaf
Bernstorff en adjudant Van Suchtelen van den
Haare.
De tocht werd daarna voortgezet naar de burcht
Rijsbergen, waar het lunch werd gebruikt. Daarna
werd het vuurpijltoestel bezocht en de Zeevaart
school.
Hoog bezoek.
Omtrent de komst in ons land van den Japan-
schen prins Foeshimi en zijn echtgenoote kan
thans nog gemeld worden, dat zij Zondag 24
dezer te 2 u. 27 min. 's namiddags Keulen verla
ten en zich het allereerst naar Amsterdam zullen
begeven, waar de prins en de prinses des avonds
te 7 u. 6 min. aankomen.
Zij zullen .in de hoofdstad verblijven tot Dins
dag 26 dezer en vandaar des namiddags 4 u. 45
min. naar 's-Gravenhage vertrekken per trein
van de Hollandsche Spoor, die te 5 u. 9 min. in
de residentie aankomt.
De verdere plannen zijn niet vastgesteld maar
het schijnt vast te staan, dat ook aan Rotterdam
een bezoek zal worden gebracht.
Minister van Oorlog te Leeuwarden.
Gistermiddag met den sneltrein van 1 uur
arriveerde te Leeuwarden de minister van Oorlog
W. Cool. In den namiddag werden de militaire
gebouwen bezichtigd.
Katholieke Landdag.
De Katholieke Landdag in Friesland zal 29 Mei
worden gehouden te Franeker.
Als sprekers zullen optreden de heeren mr. A.
I. M. J. baron van Wijnbergen en G. Bruna. re
dacteur van het' «Centrum'.'.
Ter vereenvoudiging van de schrijftaal.
Aan den minister van Binnenlandsche Zaken
's door dr. P. C. Boutens, Frans Coenen, Frans j
Mijnssen en Arij Prins, mede uit naam van C.
S. Adama van Scheltema, K. J. L. Alberdingk
Thijm, dr. A. AJetrino, Seerp Anema, Frans Bas-
tiaanse, dr. H. J. Boeken, P. A. M. Boele van
Hensbroek, Henri van Booven, Ina Boudier-Bak-
ker, Eduard Brom, Carry van Bruggen, M. J.
Brusse, M. H. van Campen. Suze la Chapelle-
Roobol A. van Collem, Dirk Coster, Henri Dekking,
dr Frederik van Eeden, mr. Frans Erens, Emile
Erens, J. Eigenhuis, Gerard van Eckeren, J. Esser,
J. Everts Jr., 1'. N. van Eijek, Anna van Gogh-
Kaulbach, Samuel Goudsmit, mr J. N. van Hall,
G. F. Haspels, Herman Heijermans Jr., Frits
Hopman, J. Ilora Adema, Jan Kalf, C. R. de
Klerk, Willem Kloos, Jeanne Kloos-Reyneke van
Stuwe, Marie Koenen, dr. Edw. II. Koster, Jac.
van Looy, mr. M. G. L. van Loghem, dr. P. H.
van Moerkerken Jr., Johan de Meester, Jos. M.
van Mens. Th. van Merwede, Marie Metz-Koning,
Fenna de Meijier, Cornélie Noord wal, Adriaan
van Oordt E. Overduin-Heijligers, W. L. Penning
Jr., Is. Querido, Joannes Reddingius. Top van
Rhijn-Naeff, mr. P. H. Ritter. Jr., Jonkvr. Anna
de Savornin Lohman, Carel Scharten, M. Schar-
ten-Antink, Arthur van Schendel, dr. M. H. J.
Schoenmaekers, L. Simons, J. A. Simons-Mees,
Alb. Steenhoff-Smulders, J Steijnen, Nico van
Suchtelen, Maria Viola, Augusta de Wit, allen
Nederlandsche letterkundigen, een adres gericht-
waarin zij zich openlijk en gezamenlijk verklaren,
tegen de door de sVereeniging tot vereenvoudiging
van onze schrijftaal" voorgestelde ingrijpende
veranderingen der Nederlandsche taal, de officieele
invoering of de algemeene toepassing, waarvan
zij als een ramp voor hun volk zouden beschou
wen.
Ofschoon ten volle overtuigd, zeggen adressan
ten, dat een taal is als een steeds veranderend
organisme en allerminst gehecht aan de spellings
wijze en het taalsysteem van De Vries en Te
Winkel meenen zij echter dat een poging tot
verandering die practisch de schrijftaal aan de
spreektaal onderschikt bij ons te lande van een
verkeerd beginsel uitgaat.
Het «Beschaafd Nederlands" toch is een ab
stractie en als norm onbruikbaar. Bovendien zal
niemand durven volhouden, dat in ons vaderland
door het gesproken woord meer dan door het ge
schreven beschaving en ontwikkeling gediend
worden.
Het «Beschaafd Nederlands" is over het geheel
een zeer beperkte, arme taal, grootendeels op de
stoffelijke behoeften van het dagelijksch leven ge
richt, waar gauw en gemakkelijkde voor
naamste eischen zijn.
Aldus verschijnt het streven naar taaivereen
voudiging en practische beknoptheid vooral als
het utiliteitsbegrip van een langzaam ver-ameri-
kaniseerend zakenleven, dat met beschaving
waarlijk niets gemeen heeft.
Maar boverdien meenen zij zich ook te moeten
verzetten als letterkundigen.
Tegen een vereenvoudiging in naam der nut-
'igheid een nuttigheid die tot verarming der
•-aal leidt moeten zij opkomen, waar zij juist
behoefte hebben aan verrijking en zooveel moge
lijk verscheidénheid van taalvormen tot uiting
van hun geestesleven.
Provinciale Staten verkiezingen.
's-GRAVENHAGE. Bij enkele candidaatstelling
is gisteren tot lid van de Provinciale Staten van
Zuid-Holland in het kiesdistrict 's-Gravenhage
gekozen de heer Anton Herman Bongertman te
's-Gravenhage.
Deze verkiezing was noodig door het overlijden
van den heer H. M. de Vries, wiens mandaat in
Juli a.s. zou geëindigd zyn, zoodat de thans
gekozene op dat tijdstip weder moet aftreden.
Gelijk men zich herinnert, was bij gemeenschap
pelijk overleg door de verschillende kiesvereeni-
gingen overeengekomen, dat de afdeeling Den
Haag van den Bond van Vrije Liberalen een can-
didaat zou stellen.
De Psinanoekan- en Tjiassemlanden.
Reuter seint uit Londen, dato 21 April
De beweringen der Nederlandsche regeering
van gisteravond hebben in de City aanmerkelijke
opwinding veroorzaakt.
Vandaag werd een aantal aanvragen om aan-
deelen ten kantore der Anglo Dutch Plautations
Co. weer ingetrokken. De maatschappij besloot,
de toewijzing der aandeelen een week uit te
stellen, om aldus aan inschrijvers gelegenheid
te geven, zich alsnog terug te trekken.
De directeuren gaven de verklaring af, dat hun
vertrouwen in de prospecti^der maatschappij vol
strekt ongeschokt is gebleven na de beweringen
in de pers, voortvloeiend uit Amsterdamsche
handelsbelangen.
De maatschappij doet thans stappen om de
Nederlandsche regeering te wijzen op het onjuis
te begrip, dat naar allen schijn is gerezen ten
aanzien van de politiek der maatschappij, die al
leen hierin bestaat, dat zij aan de wenschen der
regeering overeenkomstig de belangen der aan
deelhouders, in ieder opzicht tegemoet wil ko
men.
Een der beambten van de maatschappij ver
klaarde in een interview, dat de maatschappij
ten volle bereid is, onderhandelingen te voeren
tot het overgeven harer souvereine rechten, of
schoon zij niet voornemens ia, haar vrij leen
(freehold) af te staan, noch de toegestane pacht,
zonder te strijden voor een schadeloostelling, of
schoon men van meening is, dat de Nederlandsche
regeering te dezer zake geen moeilijkheden zal
opwerpen.
Een der directeuren van de maatschappij is
naar Amsterdam vertrokken en men wacht
thans het verder verloop der aangelegenheid af.
Eerste Kamerverkiezing.
Bij Kon. besl. van 20 dezer is machtiging ver
leend aan den Commissaris der Koningin in de
provincie Utrecht tot een bijeenroepen van de
Staten dier provincie in buitengewone zitting op
Dinsdag 3 Mei, ten einde alsdan aan de orde te
stellen
de verkiezing van een lid van de Eerste Kamer
der Staten-Generaal, ter voorziening in de vaca
ture, ontstaan door het overlijden van den heer
jh. mr. H. M. J. van Asch van Wijck, lid van
die Kamer.
Papend ree,htsche strafzaak.
In de jongste dagen worden ingevolge opdracht
van den rechter-commissaris de verschillende
hoofdgetuigen in deze zaak onderworpen aan een
verhoor door drie psychiaters. Dezen hebben
eveneens den beklaagde Garsthagen onderzocht
op den stand zijner geestelijke ontwikkeling.
De bedoeling der onderzoekingen zou zijn eene
verklaring van deskundigen te erlangen omtrent
de geloofwaardigheid der door de genoemde per
sonen in het proces gedane opgaven.
De bedoelde deskundigen zijn prof. Jelgersma
te Leiden; dr. Van Deventer inspecteur van het
staatstoezicht op 't krankzinnigenwezen te Amster
dam en dr. Van Erp Taalman Kip, directeur
van het sanatorium te Arnhem. (Hbl
De wethoudersbenoeining.
Het N. v. d. D. meldt
Het college van B. en W. is weer voltallig. De
heer Serrurier heeft zich voorloopig laten over
halen den door den heer Delprat verlaten zetel
te gaan innemen.
Weerbericht.
Telegrafisch bericht naar waarnemingen, verricht
in den morgen van 22 April 1910, medegedeeld
door het Kon. Ned Met. Instituut te de Bildt.
Hoogste barometerstand 769.0 te Biarritz.
Laagste barometerstand 742.2 te Wisby.
Verwachting tot den volgenden dag: meest
matige N. westelijken wind, zwaarbewolkt,
waarschijnlijk eenigszins buiig kouder.
Glasfabrieken.
Aangezien het deskundig onderzoek met be
trekking tot de aanvragen der firma's J. J. Mel-
chers Wzn. en H. Jansen om vergunning tot
uitbreiding harer glasfabrieken nog niet is be
ëindigd, is de beslissing op deze aanvragen door
Burgemeester en Wethouders verdaagd.
Prov. Statenverkiezing
Donderdag 28 April zal de Antirevolutionaire
kiesvereeniging «Nederland en Oranje" een al
gemeene vergadering houden ter bespreking van
de a. s. verkiezing voor de Provinciale Staten.
Firma Landman Zn.
Naar ons verzekerd wordt, heeft de firma Piet
Smit, te Rotterdam en Kinderdijk, het voorne
men de zaken van de in staat van faillissement
verkeerende firma Landman Zn. alhier over
te nemen en een regeling met de crediteuren te
treffen.
De fabriek werkt thans weer.
Door B. enW. dezer gemeente z ij n
ter Gemeente-Secretarie afd. A. tot tweede kler
ken benoemd: P. J. Meijer en F. Timmermans,
beiden alhier.
De omlegging van lijn 8 langs
den nieuw aan te leggen weg (Schiedamscheweg)
in den Boschpolder is in vollen gang, daar reeds
in Augustus a s. met enkel spoor over de in aan
bouw zijnde nieuwe Aelbrechtsbrug te Delfshaven
moet gereden kunnen worden. De route naar
Rotterdam wordt door het verlaten van den
Mathenesserdijk aanmerkelijk bekort.
UIT DELFT.
Bij den raad van Delft is van het lid, den heer
H. P. Bok, een voorstel ingekomen, om den te
wachten nieuwen burgemeester eene wedde
van f6000 toe te leggen. De overleden burge
meester genoot f4000.
De heer Bok acht een bedrag van f6000 voor
het hoofd eener gemeente, van de beteekenis van
Delft, volstrekt niet te hoog en oordeelt, dat thans
eene verdere regeling der wedde moet geschieden,
nu nog niet bekend is, wie het nieuwe hoofd
der gemeente zal zijn.
UIT ROTTERDAM.
Het s.s. „Sommelsdyk" door brand vernield.
Uit Rotterdam werd gisteravond het volgende
gemeld
Om half zes hedenavond ontstond een groote
scheepsbrand, als in jaren niet is voorgekomen,
en wel aan boord van de vrachtboot «Sommels-
dijk", van de Baltimore-lijn der Ned.-Amerikaan-
sche Stoomvaart-Maatschappij, cargadoors de
heeren Furness en Nephews.
De aSommelsdijk", kapitein E. Swaan, werd
in 1907 te Newcastle door de Northumberland
steamship building Co. Ltd gebouwd. Het schip,
dat toen het van stapel liep «Rotterdam" heette,
is bruto 6246 en netto 4026 register tonnen
groot. De hoofdafmetingen zijnlang 440, breed
52 en hol 27.6 Engelsche voet.
