Binnenland.
Het Koninklijk bezoek aan
Amsterdam.
Stads- en Gewestelijk Nieuws.
door den heer L o e f fdie, waar gister bevreem
ding werd uitgesproken dat Dr. Ivuyper de Leh-
mannetjes niet gekend zou hebben, heeren die
toch zoo bekend waren met het Amsterdamsche
proces Haas—Van Hall, voorlezing deed van
een schrijven, van gisteren gedateerd, van advo
caat Mr. Van Gigch, te Amsterdam, toenmaals
verdediger in de zaak Haas—Van Hall, waarin
Mr. v. G. aan Dr. Kuyper op diens desbetreffende
vraag antwoordt dat noch tijdens de instructie
nóch tijdens de strafzaak zelve de gebroeders
Lohmann op eenigerlei wijze betrokken waren in
het proces HaasVan Hall.
Daarna kwam het voorstel-Troelstra in stem
ming.
Het werd verworpen met 49 tegen 31 stemmen,
rechts tegen links.
Van links stemde alleen tegen de heer Thom
son (Unie-liberaal).
De Kamer werd hierop verdaagd tot Donderdag.
Zitting van Donderdag 26 Mei.
In behandeling kwam het wetsontwerp tot
wijziging der wet tot regeling van het lager onder
wijs (ruime subsideering der M. U. L. O. scholen)
De heer Ketelaar betoogde dat dit ontwerp
aan waarde zeer veel heeft verloren en de eigen
lijke beteekenis er aan ontnomen is. Waar het
immers zich laat aanzien dat het nog lange jaren
duren zal, alvorens de arbeid van de dusgenaamde
Ineenschakelings-Commissie, wier rapport binnen
kort eerst aan de Koningin zal worden aangeboden
in wetsontwerpen zal zijn belichaamd, gaat het
niet aan het onderhavige wetsontwerp in afwach
ting van den arbeid dier commissie een zeer
beperkte strekking te geven, zonder te letten op
den wensch van hen, die uitbreiding van de M.
U. L. O. scholen noodzakelijk achten. Het ontwerp
heeft nu geen beteekenis, omdat het alleen geldt
voor bestaande scholen, teiwijl 't toch aanvanke
lijk is ingediend met de bedoeling aan te moedi
gen tot oprichting van meerdere scholen voor
alleen uitgebreid Lager Onderwijs.
Het speet spr., dat de Minister zich blijkbaar
heeft laten influenceeren om in zijn oorspronkelijk
ontwerp wijzigingen te brengen, waardoor naar
spr. overtuiging, schijnscholen voor'M. U. L. O
zullen gekweekt worden, die wel het subsidie op
slokken, maar niet de zekerheid opleveren dat
daardoor het onderwijs beter zal worden. Vooral
waarschuwde spr. tegen eenige ingediende amen
dementen, die de Staatsbeurs nog ruimer beoogen
te openen, zonder dat er voldoende waarborgen
voor goed onderwijs aanwezig zijn. Bij aanneming
van die amendementen zou spreker zeer stellig
zijn stem aan het ontwerp weigeren.
Ook de heer T y d e m a n betreurde, dat de
Minister, onder invloed van het te verwachten
rapport van de Ineenschakelings-Commissie, rechts
omkeert gemaakt heeft, en daardoor, waar bij
aanvankelijk gewild heeft, het Meer Uitgebreid
Lager Onderwijs aan te moedigen, thans de uit
breiding van dat onderwijs belemmert. Spr.,
betreurde het, dat door de geheele behandeling
van deze onderwijs-aangelegenheid op de wijze
als door den Minister gedaan is, de concurrentie
tusschen lager- en middelbaar onderwijs op den
voorgrond wordt gebracht.
Spreker er eveneens op wijzende' dat het een
ontelbaar aantal jaren kan duren alvorens de
groote reorganisatie van ons onderwijs, geschoeid
op de leest van het rapport der Ineenschakelings
Commissie tot stand komt, drong er bij den
Minister op aan, ten aanzien van het M. U. L. O.
zich niet door den arbeid dier commissie te doen
beinvloeden.
De heer Roodhuyzen sloot zich volkomen
aan bij de heeren Ketelaar en Tydeman en zal
medewerken aan alle amendementen, die beoogen
het ontwerp tot zijn eorspronkelijken vorm terng
te brengen, waartoe hij hoopte dat ook de Minis
ter zou willen medewerken.
De heer P o 11 e m a stelde de behoefte aan
goed M' U. L. O. onderwijs in het licht, als aan
vulling bij het lager onderwijs, over welks resul
taten de klachten toenemen. Het wetsontwerp
bevredigt hem echter niet op verschillende punten
o.a. ten aanzien van het facultatief of imperatief
stellen van sommige vakken en wat de fmancieele
regelen betreft.
De heer Ter Laan, zich bij de klachten van
vorige sprekers aansluitende, constateerde dat de
ervaring heeft geleerd, dat van overheidswege veel
te weinig voor het M. U. L. O. gedaan is. De
behoefte aan M. U. L. O beperkt zich niet alleen
tot de gegoede klassen en spr. hoopte dat de Kamer
zich zou vereenigen met zijn sociaal amendement,
strekkende tot kostelooze toelating van leerlingen
op de M. U. L. O.-scholen.
Na de pauze werd besloten het wetsontwerp
tot regeling van het armbestuur te verzenden naar
eene commissie van voorbereiding, wier leden door
den voorzitter nader zullen aangewezen worden.
Daarna werd voorgezet de behandeling der ont
werpen betreffende de subsideering der M. U. L.
O. scholen, waarbij de heer Ter Laan zijn
rede voortzettende, deed uitkomen, dat de Minister
de zaak M. U. L. O. veel te klein opvat, waar
spreker met de regeling het geheele land zou
willen bestrijken. Nog betoogde hij dat het
geheele stelsel van subsidieering van ons onder
wijs herziening behoeft, en oordeelde hij het
geheele geknoei dat ten aanzien der subsidieering
aan het licht treedt, een gevolg der wetten van
Mackay en vooral van Kuyper.
De heer De Geer betoogde dat de door den
Minister aangebrachte wijzigingen een streep heb
ben gehaald door de vroeger gedane belofte, dat
hij uitbreiding van ons M. U. L. Onderwijs in de
hand zou werken en het ontwerp hierdoor zijn
ratio verloren heeft.
Door aan een school, die op een zekeren datum
bestaat wel subsidie te verleenen. doch aan de
andere niet, zal een toestand geschapen worden
zoo zonderling, dat zij als een unicum in onze
schoolwetgeving zal zijn. Zoo iets bestaat in de
drankwet, maar een M. U. L. O.-school is geen
drankwetvergunning. Als men door de Ineenscha
kelings-Commissie tot zulke toestanden komt, dan
zal, naar spreker vreést, de arbeid dier commissie
een averechtsche werking hebben.
De heer Van der Molen ontwikkelde als
hoofdgrief tegen het ontwerp dat, door de schei
dingslijn, welke de minister heeft aangebracht
met betrekking tot het aantal klassen welke de
M. U. L. O.-school moet tellen om voor subsidie
in aanmerking te komen, vele bestaande oude
scholen buiten de regeling zullen vallen.
De heer Bos betoogde het groote nut van het
voortgezet lager onderwijs, als van het grootste
belang voor 't volksonderwijs voor de aansluiting
aan de practijk van het leven, voor het geheele
lager onderwijs zelf en ook voor den onderwij
zersstand.
Maar waar dit alles zoo is, betreurde hij des
te meer zich aansluitende bij de meeste sprekers
van heden, dat het ontwerp in den vorm waarin
de Regeering het nader heeft ingediend, niets
dan een doode musch is, waarmee de Minister
de voorstanders van het voortgezet L. O. heeft
verblijd.
De heer v. W ij n b e r g e n meent tegenover
de scherpe verwijten, heden tot den Minister ge
richt, dat deze veeleer op waardeering had magen
rekenen voor de indiening van het ontwerp, al
geeft spr. toe, dat er gegronde aanmerkingen te
maken zijn, waaraan echter kan worden tege
moet gekomen.
Morgen 11 uur voortzetting.
De Koningin-Moeder.
Reuter seint uit Londen
De Koningin-Moeder der Nederlanden, die bij
de hertogin von Albany te Esher heeft vertoefd,
is, gisteravond te Londen aangekomen van het
Victoriastation met den Vlissingsche boot snel
trein vertrokken om naar Nederland terug te
keeren.
De Koningin van Engeland heeft eergister-
middag aan Koningin Emma en de hertogin
van Albany een bezoek gebracht.
Octrooiwet.
Bij K. B. van 24 Mei is mr. A. Fruin, adv. en
proc. te Rotterdam, aangewezen om, overkomstig
het bepaalde bij art 110, lid 2, der Grondwet, de
min. van landbouw, van justitie en van koloniën
bij te staan bij de behandeling van het ontwerp
van wet tot regeling van het octrooirecht der
uitvindingen, in de vergaderingen der Staten-
Generaal. (»St Ct
Provinciale Statenverkiezing.
's G r a v e n h a g e. De afd. 's Gravenhage
van den Bond van Vrije Liberalen houdt heden-
namiddag een algemeene ledenvergadering tot
het stellen van candidaten. Op de lijst van
voorloopige candidaten zijn, naar de N. Ct
meldt, geplaatst de heeren A. Deking Dura,
mr. J. J. Henny, dr. 0 Lely, mr. J. J. Limburg
en mr. Th. A. de Meester.
O v e r s c h i e De Christelijk-Historische kies-
vereeniging alhier heeft met algemeene stem
men besloten het aftredende lid, mr. J. C van
Briel Sasse (a.-r.), te steunen. (Ned.)
R o 11 e r d a m I. Inde gisteravond gehouden
vergadering van Vooruitgang I werden de aftre
dende liberale leden mr. S Muller HznenJ. Vis
ser Jaczn. weder tot candidaat geproclameerd.
Opbrengst drr Julianabloenien-verkoop.
Het dagelijksch bestuur van de Vereeniging
tot bestrijding der Tuberculose te Haarlem en
omstreken, heeft besloten, een bouwfonds te
stichten en het bedrag van den verkoop der
Julianabloemen als eerste bijdrage daarin te
storten. Een commissie is benoemd, die plannen
zal ontwerpen voor den bouw van eenvoudige
hygiënische woningen, te betrekken door de
gezinnen der tuberculoselijders.
Om 10 uur gister-morgen is H. M. de Koningin
te Amsterdam gearriveerd. Ter ontvangst waren
aanwezig Z. K. H, Prins Hendrik, die des nachts
met de „Heemskerck" van de Schotsche kust te
Amsterdam was aangekomen, de burgemeester en
Mevrouw Roëll en verschillende voorname auto
riteiten.
H. M. droeg een kostuum van beige tussor met
langen ruimen mantel en wit-kanten jabot. Daar
bij een grooten ronden hond van beige stroo met
een breeden krans van fraise-kleurige rozen en
groote, wuivende aigrette in dezelfde kleur. De
witte parasol was gegarneerd met volle strooken.
Bij het doorschrijden van de koninklijke wacht
kamer bood jongejuffrouw Westerwoudt de Ko
ningin een bouquet aan. Hierna werden de rij
tuigen bestegen en langs de feestelijk versierde
straten naar het Paleis gereden.
Overal werd het koninklijk echtpaar uitbundig
toegejuicht.
Bezoek aan Haarlem.
'Na tot bij half twaalf op het Paleis te heb
ben vertoefd, begaf hel Kon. Echtpaar zich weer
naar het Centraal Station, vanwaar het om 11.40
uur naar Haarlem vertrok.
Aan het station te Haarlem waar de trein om
11.58 arriveerde, waren de burgemeester en vele
autoriteiten ter verwelkoming aanwezig.
Na de ontvangst, reed het Koninklijk echtpaar
door de rijk versierde straten naar het Stadhuis,
waar het de aubade der schoolkinderen aanhoorde.
Om 12.30 ving in de met bloemen en planten
getooide hal van het Stadhuis de maaltijd aan.
De burgemeester hield een toespraak, die door
H. M- de Koningin werd beantwoord.
Na het diner ten Raadhuize bracht H. M. de
Koningin, vergezeld van den Prins een bezoek
aan het bloemencorso.
Van het bloemencorso reed het Kon. Echt
paar naar de fraaie eerepoort der gemeente Heem
stede. Daar werd H. M. een bouquet aangebo
den en hield de burgemeester van Heemstede,
Mr. D. E. van Lennep, een toespraak, waarvoor
H. M. hem dank bracht.
Vervolgens bezocht het Kon. Echtpaar nog de
Nat. Bloemententoonstelling, het Weeshuis en het
Kerkconcert in de St. Bavokerk.
De Koningin schonk aan den commandant,
den onder-commandant en de leden der burger
eerewacht een herinneringsmedaille, waarop ge
graveerd: „Haarlem, 26 Mei 1910."
Namens de Koningin werd den burgemeester
een bedrag van ƒ1500.ter hand gesteld voor
de algemeene armen en een bedrag van 200.
voor de politie. Bij het verlaten van 't Weeshuis
werd aan 't bestuur namens H. M. een bedrag
ter hand gesteld voor het onthalen der weeskin
deren.
Terug uit Haarlem.
Omstreeks 5 uur reed de Koninklijke trein
uit Haarlem voor het eerste perron van het
Centraal Station.
Hier werd het Vorstelijk Echtpaar weder ont
vangen door den burgemeester, door dezelfde hof-
dignitarissen die (des morgens aan het station
aanwezig waren, waarbij zich thans mevr. v.
LoonEgidius gevoegd had, en de autoriteiten
der H. IJ. S. M.
Niet lang nadat het hooge gezelschap zich in
de Koninklijke wachtkamer begeven had, gaf de
stationchef, de heer Krapels, een teeken, dat de
trein uit Apeldoorn in aantocht was. II. M. snelde
met haar gemaal op het perron; een diepe ont
roering maakte zich op dit niet licht te vergeten
oogenblik van alle aanwezigen meester.
Daar reed de trein voor; in den luxe-waggon
zag men twee verpleegsters in het wit en een
elegant gekleede dame, mejonkvr. Van de Poll,
op wier schoot een snoezig kindje zat, dat heel
tevreden, heel onbewust van de grootsche ©ogen
blikken, die volgen gingen, met de voetjes zat
te spartelen, en met de poezele handjes' in uit
gelaten pret sloeg in het gezicht barer gouvernante,
die een speelgoed-beertje voor de kleine liet
dansen.
Zoodra de ,ti^in stilstond, nam de Koningin
haar kindje van mejonkvr. v. d. Poll over. Het
Prinsesje schreide luid, zooals alle andere ang
stige kindertjes schreien. En de Koningin suste
en troostte, zooals alleen een moedei; dat kan.
Zoo zag men moeder en kind in de wachtka
mer verdwijnen.
De intocht van Juliana.
De intocht van Prinses Juliana in de hoofd
stad des lands was een historische gebeurtenis,
die diepen indruk heeft gemaakt. Tienduizenden
hadden zich opgemaakt om van dit nationale feit
getuige te zijn, om de vurig verlangde telg uit
het stamhuis van Oranje het eerste welkom in
Amsterdam toe te roepen. Alles1 werkte mede, in
de eerste plaats het weder, een voorname factor
bij historische gebeurtenissen.
Langs den geheelen weg van het Centraal Sta
tion naar het Koninklijke Paleis reed de met zes
paarden bespannen gouden koets, waarin de kleine
Prinses met haar Koninklijke ouders gezeten Was,
door een dichte menschenmenigte.
In het eerste gelid waren aan de eene zijde
van-4iet Damrak een groot aantal vereenigingen
met muziek, vaandels en banieren opgesteld. Een
voortdurend gejubel klonk als de kleine Prinses
voorbijreed. Ieder kon haar in den glazen karos
zien zitten op den schoot van haar moeder, die
als antwoord op het gewuif der menigte do hand
van haar kindje bewoog.
Zoo werd, bijna stapvoets rijdende, de Dam
bereikt. Daar was de volte ontzaglijk. Niet dan
met groote moeite gelukte het der politie, die
met tact optrad, op verschillende punten een
doorbraak der afzetting te voorkomen. Voorna
melijk was dit het geval aan de bocht van het
Damrak naar den Dam, vóór de tribune van de
genoodigden van het gemeentebestuur, waarnaast
het^ water van de Julinana-bron neerklaterde en
uit de daaromheen gelegen fonteinen opspoot.
Onmiddellijk nadat de vorstelijke personen het
paleis "waren binnen gegaan, werd het tradito-
neele middenvenster geopend en werd door een
lakei een stoel op het balkon gereed gezet.
Weinige oogenblikken later traden de Koningin
en haar gemaal naar buiten en plaatste II. M.
zich op den stoel. Achter de Koningin aan kwam
freule Van de Poll met de kleine Prinses op
den arm.
H. M. nam haar kind van de gouvernante over
en plaatste het op den schoot. En steeds steeg
het gejuich der tienduizenden, die zoo gelukkig
waren geweest op den Dam, hetzij op straat,
in de huizen of op de daken, een plaats te be
machtigen.
En al die menschen juichten en wuifden
tegelijk. Was het wonder, dat het nog maar
éénjarige Prinsesje voor die bruisende menschen-
zee, voor dat monster met ontelbare koppen ang
stig werd en begon te scheien.
H. M. drukte haar kind tegen zich aan om
het gerust te stellen en de gouvernante zocht
inmiddels de aandacht van het kindje te trek
ken door een haar bekend stukje speelgoed. Dit
gelukte: Juliaantje begon te lachen en toen hief
de moeder met een van vreugde stralend gelaat
haar kindje op, juist alsof het op de knieën der
moeder stond.
Toen steeg de geestdrift ten top.
De Koningin had de jongste telg uit het oude
Oranjehuis aan het Nederlandsche volk vertoond,
officieel vertoond van de plek, door de traditie
voor dergelijke nationale gebeurtenissen aange
wezen, op het forum van Nederland.
Deze spontane uiting van de bijl ons Nederlan
ders zoo zeldzame geestdrift teweeg gebracht door
het eenvoudige tooneeltje van de moeder met haar
kind en door den aanblik van het lieve, frissche
kindergezichtje is een welsprekend bewijs van de
hartelijke gevoelens, die bestaan tusschen ons
volk en Vorstenhuis. Het was een plechtig oogen
blik, dat een traan deed opwellen niet alleen
in vrouwenoogen, en dat iets stokkerigs in de
keel deed komen bij mannen, die dat gevoel maar
bij hooge uitzondering kennen. Het was of nie
mand naar huis ging, zoo druk bleef het in de
stad. Het vreugdebetoon, dat anders eerst in den
loop van den avond komt, het gezang op de
straat en in de café's de geïmproviseerde bals
vingen nu reeds onmiddellijk na den terugkeer
van de Vorstelijke familie ten paleize aan en
dat duurde zoo den geheelen avond.
Heden wordt ons uit Amsterdam gemeld
Na dezen avond en nacht van feesten was
het voor velen heden reeds weer vroeg dag.
De aubade der schoolkinderen
zou heden-morgeu te 9 uur plaats hebben.
Met deze zanghulde werd uitvoering gegeven
aan een plan, dat reeds in den zomer van het
vorig jaar was ontworpen.
Reeds vroegtijdig traden de kinderen op de
Nieuwe Zijds Voorburgwal aan, allen voorzien
van een vlag of een met een krans en Oranje
linten versierden staf, alles naar artistiek ont
werp van den heer Ed. Cuypers. Rustig en
geleidelijk zonder de minste wanorde stelde
de reusachtige stoet knapen zich op voor het
Paleis.
De dirigent neemt zijn plaats in, de zes
kleine orkesten staan geposteerd. De 8000
knapen wachten het sein. Zoodra de Vorstin
te 9 uur op het balkon verscheen, werd het
Wilhelmus nieuwe toonzetting z.g. prinsemarsch
door het orkest ingezet. Hierop volgden nog
vier liederen.
Met welbehagen luisterde de Vorstin naar
het gezang van deze kinderen, gezang, dat
weerklank vond in de harten van de tiendui-
duizenden toehoorders en toehoorderessen.
Nadat de dirigent ten paleize was ontboden,
defileerde men in volmaakte orde onder de
oogen der Vorstin, waarna werd afgemarcheerd.
De cour.
Inmiddels hernam de Dam zijn gewoon aan
zien in de feestweek, althans werd de aandacht
der menigte gespannen gehouden door het steeds
zoo kleurrijk tafereel, hetwelk de cour ten hove
biedt.
De bonte rij van veelkleurige goudbestikte
uniformen der vele militaire en civiele autori-
teitenwas een lust voor de oogen. Geheel den
morgen werd af en aangereden.
R (j t o e r.
In den middag werd voor het eerst door het
Koninklijk Echtpaar, vergezeld van de Prinses,
een rijtoer ondernomen naar de Oranjebuurt
bij uitnemendheidhet Willemstraatkwartier
en den Zandhoek.
Weerbericht.
Telegrafisch bericht naar waarnemingen, verricht
in den morgen van 27 Mei 1910, medegedeeld
door het Kon. Ned. Met. Instituut te de Bildt.
Hoogste barometerstand 769.9 te Horta.
Laagste barometerstand 750.4 te Stockholm.
Verwachting tot den volgenden dagmeest
matige noordelijke tot westelijken wind, zwaar
bewolkt of betrokken, waarschijnlijk regenbuien,
zelfde temperatuur.
Do Ilanze.
Woensdag hield de R. K. Middenstandsver-
eeniging „de Hanze" in het Bondsgebouw de
algemeene jaarlijksche vergadering.
De voorzitter, de heer G. L. Kamp, opende de
vergadering met den christelijken groet, en
heette de aanwezigen welkom op deze tweede
jaarvergadering. De slechte opkomst van dezen
avond weet spr, aan het feit dat we aan den
vooravond staan van een feestdag. Voorz. con
stateerde, dat het jaar 1909 voor de vereeniging
wederom evenals het jaar daaraan voorafgaande
zeer vruchtbaar is geweest. Met veel genoegen
wijst spr. op het tot stand komen van den
Handelscursus. Vooral voor de jongeren is deze
instelling van groot belang en zij zullen er veel
proffit van kunnen trekken. Moge het jaar 1910
weder even gunstig zijn en er vele en gewich
tige zaken worden afgedaan 1
Ten slotte riep spr. de medewerking der le
den in om, in samenwerking met het bestuur,
de vereeniging tot meerderen bloei te brengen.
Alsnu werden door den secretaris, den heer
K. G. Brugger, de notulen der vorige vergade
ring voorgelezen. Deze werden ongewijzigd vast
gesteld.
De heer J. J. Exler, 2e secretaris, bracht ver
volgens verslag uit over het jaar 1909.
Uit het verslag blijkt, dat het aantal leden
weer is toegenomen. Het getal leden bedraagt
thans 80er zijn 3 donateurs en 2 hospitant leden.
De onderafd. glasverzekering telt 45 leden,
die in 't geheel 65 panden hebben verzekerd.
Er werden in 1909 4 algemeene en 8 bestuurs
vergaderingen gehouden.
Voor den opgerichten handelscursus werd
zoowel van gemeente als provincie subsidie
verkregen.
Een algemeene credietbank werd opgericht,
waartoe ook de afd. Schiedam hare medewer
king heeft verleend.
Voorts werd nog een incassobureau ingesteld.
De Centrale vergaderingen van „de Hanze"
