Stads- en Gewestelijk Nieuws.
Kerknieuws.
Laatste Berichten.
definitieve ontwerp Stuwadoorswet nog voor het
einde van dit zittingsjaar het departement zal
verlaten om aan het oordeel van den Raad van
State onderworpen te worden.
De vereenvoudigde spelling.
Door een aantal hoogleeraren, lectoren en pri
vaat-docenten in de philologie aan Noord-Neder-
landsche Universiteiten, is aan den minister van
Binnenlandsche Zaken een adres gericht, waarin
zij opkomen tegen de wijze, waarop onlangs in
een adres, door een aantal Nederlandsche letter
kundigen aan genoemden minister gezonden, de
vereenvoudigde spelling bestreden is.
Adressanten wijzen hierbij op de volgende
hoofdpunten
1. Er bestaat geen «taalsysteem" van De Vries
en Te Winkel, en de «Vereeniging tot Vereen
voudiging van onze Schrijftaal" wil evenmin een
nieuw «taalsysteem," een «taaivereenvoudiging"
invoeren. Geen taalkundige zou ooit zijn naam
gezet hebben onder voorstellen tot «ingrijpende
veranderiug der Nederlandsche taal," daar dit
een ongerijmdheid zou zijn de taal van een ge
meenschap laat zich niet onwillekeurig door in
dividuen veranderen de «Vereeniging" wil slechts
de geschreven voorstelling van de taal nauwkeu
riger maken.
2. Taal bestaat niet als een «organisme" zij
is de uiting van een organisme (individu of ge
meenschap), en dus niet op zichzelf arm of rijk.
Verarming of verrijking van het geestesleven van
iudividu of volk heeft invloed op de taal, niet
omgekeerd.
3. Voor een algemeene schrijfwijze van de
taal is het beschaafde spreken de eenig mogelijke
basisafwijkingen daarvan, hoewel onvermijde
lijk, daar met de traditie niet plotseling kan
worden gebroken moeten tot een minimum
worden beperkt. Ook 'De Vries en Te Winkel
namen de «beschaafde uitspraak" tot grondslag
zoo eveneens de «Vereeniging tot Vereenvoudi
ging van onze Schrijftaal", maar deze gaat daarbij
consaquenter te werk.
4. Beknoptheid en gemakkelijkheid kunnen
voor een spelling niet anders dan aanbevelingen
zijn. Dit hoeft geen betoog.
5. Taalkundigen kennen, uit het verleden en
het heden te goed wording en wezen van letter
kundige taal, om niet het recht van den kunste
naar op individueel) taalgebrnik ten volle te er
kennen. Echte taalstudie geeft juist de overtui
ging, dat reglementeering op dat gebied ten doode
leidt. Men kan het opgroeiend geslacht de taal
van zijn letterkunde leeren kennen en liefhebben,
zonder in die letterkundige taal een norm te
zoeken voor het algemeen schrijven. Bovendien
levert de taal van de protesteerende letterkundigen
een zoo bonte verscheidenheid, dat een norm
voor het schriftelijk gebruik op de volksschool
daarin niet te vinden zou zijn.
6. Dat Nederlandsch, geschreven in de ver
eenvoudigende spelling, 'n «arme kleurlooze, on
buigzame taal" zou zijn, is een in de lucht han
gende bewering. Sedert jaren wordt de vereen
voudigde spelling toegepast door letterkundigen
en taalkundigen van naam Toch heeft geen der
onderteekenaars van bovengenoemd adres zelfs
maar een poging gedaan om het «verarmen" en
«vervulganiseeren" door eenige parallellen aan
te toonen. Van de negen regels der «vereeniging"
hebben 18 betrekking op de spelling; in regel
9 wordt gezegd«Bij de verbuiging van lidwoor
den, bijvoegelijke naamwoorden en voornaam
woorden richtte men zich uitsluitend naar het
beschaafde spraakgebruik." Zooals men ziet, is
er nergens sprake van voorschriften omtrent beeld
spraak, zinsbouw, woordgebruik, of wat verder
het karakter van stijl bepaalt.
Trouwens, hoe bewonderaars van Fransche en
Engelsche dichters van schrijvers dus in talen,
die zulk een sterk analytisch karakter vertoonen
zich voor de toekomst van onze poëzie bezorgd
kunnen maken, zelfs wanneer de buigingsuit
gangen in dichtertaal algemeen in onbruik moch
ten geraken, komt adressanten raadselachtig voor.
Als Nederlandsche burgers en als taalkundigen
meenen zij daarom verplicht te zijn, hnn ziens
wijze te doen kennen, om te protesteeren tegen
het onberedeneerde drijven van 'n groep letter
kundigen, die een hervorming willen tegenhouden
waardoor ons geheele volksonderwijs zal worden
ontheven van den drukkenden last veroorzaakt
door een moeilijk spellingssysteem en, voor het
algemeen schrijven, onnoodig geworden buigings-
vitgangen.
Redenen waarom zij dringend verzoeken geen
vertrouwen te schenken aan beweringen als de
bovenaangeduide, zoolang die niet door bewijzen
zijn gestaafd.
Het adres gaat vergezeld van een bijlage, be
vattende de namen van 486 taalkundigen, lee
raren in de verschillende talen van gymnasia,
hoogere burgerscholen en kweekscholen hier te
lande.
Uitsluiting te Eindhoven.
Men meldt uit Eindhoven
In de gistermiddag gehouden vergadering der
uitgeslotenen van de firma Philips en Co., stelde
het leidingscomité voor, om in te gaan op de
laatste voorstellen der firma Philips, daar deze
niet was ingegaan op de aanvullings-voorstellen
van het leidingscomité.
Deze voorstellen Philips houden in, om onge
veer 425 uitgeslotenen na verloop van tijd terug
te nemen.
Over deze voorstellen werd met gesloteu briefjes
gestemd.
Uitgebracht werden 377 voor, 84 tegen het
voorstel, 1 blanco.
Zoodat het conflict in beginsel is geëindigd.
Weerbericht.
Telegrafisch bericht naar waarnemingen, verricht
in den morgen van 18 Juni 1910, medegedeeld
door het Kon. Ned. Met. Instituut te de Bildt.
Hoogste barometerstand 774.4 te Seydisfjord.
Laagste barometerstand 760.0 te Haparanda.
Verwachting tot den volgenden dagzwakke
tot matigen Noord Oostelijken wind, licht bewolkt,
waarschijnlijk droog weer, zelfde temperatuur.
PROGRAMMA van de Uitvoering door het
Stedelijk Muziekkorps op Zondag
i9 Juni, 's namiddags 1 ure, in de
Plantage te geven.
1. The Liberthy Bell MarschJ. P. Souza.
2. Dichte und Bauer OudFr. v. Suppe.
3. Finale des 4tes Actes «Urdine" Alb Lortzing.
4. Sirenen Sauber WalzerE. Waldteufel.
5. Wir spielen soldat; Eilenberg. 6. Marsch.
Gemeenteraad.
Op de agenda der Raadszitting van 21 dezer
is alsnog geplaatst
10. Verzoek van S. C. van Waalwijk van
Doorn q.q. om aan hem een stuk grond aan de
Thomas Kempisstraat te verkoopen, met advies
van B. en W.
De Beurs.
Door B en W. wordt, naar aanleiding van het
adres van Adrianus van den Eelaart c.s., aan den
Gemeenteraad voorgesteld de «Verordening op de
Beurs en de Markten te Schiedam" te wijzigen
in dien zin, dat de Beurs voortaan ook zal ge
sloten zijn op Goeden Vrijdag, Drie Koningen,
Maria Boodschap, H. Sacramentsdag, Petrus en
Palus, Maria Hemelvaart en Alle Heiligen, als
mede op de dagen waardoor dit in bizondere
gevallen door B. en W., in overleg met de Beurs-
commissle wordt bepaald.
Grondverkoop.
B. en W. stellen den* Raad voor, hem te mach
tigen tot verkoop van een stuk grond aan de
Groenelaan, tegenover de Hagastraat, tegen
den prijs van f8 per M2, aan den make
laar D. Kok q.q, en van een stuk bouwgrond
aan de Thomas k Kempisstraat, tegen den prijs
van f 7.50 per M3, aan den makelaar S. C. van
Waalwjjk van Doorn q.q.
Uitdiepen van harens.
B. en W. zeggen in een missive aan den Raad
In de de jongste Raadszitting is het puntver-
leenen van crediet voor het uitdiepen van havens,
aangehouden.
Een nader overleg met de Commissie voor de
Gemeentewerken en den Havenmeester heeft ons
de overtuiging geschonken, dat de Oosterhaven
waarvan wij een peilenkaart hierbij ter inzage
leggen weder op haar diepte van 7.50 N.A.P.
moet gebracht worden
dat in de Voorhaven een verondieping moet
worden opgeruimd
en dat ook de haven der Waterleiding uitge
diept moet worden.
Het laatstgenoemde werk zal vanwege de Wa
terleiding en met handkracht worden verricht.
De kosten van het uitdiepen der Voorhaven kan
gekweten worden uit de begrooting van den Rei
nigingsdienst voor de Oosterhaven is een crediet
noodig van f3500.
De vraag is gedaan of het machinaal baggeren
vari Ooster- en Voorhaven al dan niet openbaar
moet worden aanbesteed
Waar de firma Volker reeds een aanbod heeft
gedaan om tegen 25 ct. per Ms. te baggeren,
meenen wij dat geen lager aanbieding verwacht
mag worden, terwijl ook voor openbare aanbeste
ding tijd noodig is, die het werk in minder gunstig
seizoen zou doen vallen.
Wij hebben mitsdien de eer U voor te stellen
ons te machtigen het werk in Ooster- en Voor
haven op te dragen aan genoemde firma Volker
voor den prijs van f0.25 per MJ. en voor de
Oosterhaven f3500.crediet te verleenen.
Gemeentelijke Arbeidsbeurs.
Gevestigd in het Beursgebouw telfnr. 244.
Geopend alle werkdagen van 9£ tot 11£.
voormiddag. Maandag, Dinsdag en Vrijdag
van 8 tot 9 uur 's avonds.
Gevraagde Arbeidskrachten.
Halfwas mandenmaker fabrieksjongens
jongens voor handelswerf schoenmakersjongen
distillateursjongen verver verversjongen
loopjongen kistenmakers vuurwerker
slagersjongen sigarenmakersjongen kleer
maker krullenjongen keukenmeid (tegen I
September).
Voor buiten de stad.
Koperslager halfwas letterzetter.
Aangeboden Arbeidskrachten.
Timmerman bakker stokers portier
koetsier pakhuisknecht schipper half
was bankwerker vuurwerker plaat
werker voorslager bankwerker molenaar
opperman grondwerkers boerenknecht I
loodgieter koperslager klinkerkurken
snijder steenhouwer matrassenmaker tui
nier tuinmansjongen personen voor lichte
werkzaamheden wasschen aan huis gevraagd
schoonmaakster dagmeisje baker.
Gevonden voorwerpen.
Aanwezig aan het Commissariaat van Politie
ring met sleutel, roodkorale armbanje, zilveren
broche, 2 beleenbriefjes, 2 koperen gewichten en
1 toegangskaart terreinen zuidergors c a.
Bij de volgende personen sleutel, Kooijmam
Hoofdstr. 1597portemonn. met rozenkrans, de
Munnik, Singel 148 knipmes, Linnebrink, Boterstr.
7 ceintuur waaraan ketting en korloge, v. Niele,
Helenastr. 12;fabriekspenning,Rijntalder, Hoofdstr.
47'; zilveren armband, Vermeulen, L. Haven 166
portemonn. met eenig geld, Bakker, Nassaustr.
30bov. idem v. d. Heidon, Oude Sluisstr. 9
zakje waarin portemonnaie, Troost, Rozenb. plein
1gouden damesring, Rademaker, Brouwerstr. 137.
Oran j e-Ver eenigin g.
Men verzoekt ons plaatsing van het volgende
Naar wij reeds in het kort mededeelden, zal ook
weer dit jaar de Oranje-Vereeniging op]2 Augus*
tus aan hare leden een tuinfeest in den tuin der
S. O. V. aanbieden.
Aangemoedigd door het schitterend succes van
vorige jaron heeft het comité, met de leiding der
festiviteiten belast, dit jaar niet geaarzeld groote
bedragen uit te trekken voor het vuurwerk en de
verlichting.
Één en ander belooft dan ook schitterend te
worden. De gansche tuin zal worden verlicht
door" zulk een overvloed van lampions en vetpotjes,
dat het terrein één zee van licht zal gelijken.
Bovendien wordt op het grasveld nabij de muziek
tent eene geheel verlichte monumentale versiering
aangebracht, Het vuurwerk, uit 26 verschillende
nummers bestaande, zal, evenals de verlichting,
veel grootscher zijn dan het vorige jaar. Voorts
zullen gedurende den ganschen avond vuurpijlen,
zwermfonteinen, luchtslangen etc. worden ontsto
ken, terwijl ook op verschillende tijdstippen de
tuin bengaalsch verlicht wordt.
Het Harmoniegezelschap «St. Ambrosius", het
Gemengd Koor «Polyhymnia" en de Mannen-Zang-
vereeniging «St. Cecilia" hebben hunne welwil
lende medewerking voor dit feest toegezegd. Waar
zulke hoogaangeschreven vereenigingen voor de
noodige afwisseling zullen zorg dragen, twijfelen
wij er ook niet aan, of deze avond zal voor het
Schiedamsche publiek ean avond van ware feest
vreugde en kunstgenot zijn.
Stoommolen „Nederland."
De „Staatscourant" no. 140 bevat de Stafuten
der Maatschappij Stoommolen „Nederland", te
Schiedam. Doelhet expl'oibeeren van hen of meer
stótommolens, het malen van granen en andere
artikelen, het uitoefenen van zoodanige nevenbe-
drijven, waartoe de algemeene vergadering zal
besluiten, den handel in veekoeken en andere
artikelen, het deelnemen in of samenwerken met
andere vennootschappen, firma's, coöperaties of
personen tot soortgelijk doel, met alles wat tot
een en ander, in den ruimsten zin genomen,
kan gerekend worden te beboeren, en alle han
delingen, die daaraan bevorderlijk kunnen zijn,
speciaal ook het voortzetten en uitbreiden van
bet bedrijf, tot dusver door den heer J. A. M.
Jansen uitgeoefend. Duur: tot 31 December 1935.
Kapitaal: f50,000, verdeeld in 50 aandeden van
f 1000, alle geplaatst. Inbreng ter volstorting van
f 1000, alle geplaatst. Inbreng ter volstorting van
35 aandeel ena. de stoommolen „Nederland",
te Schiedam, aan den Nieuwe Havenweg', met
graanpakhuizen, silo's en erf, kadastraal bekend
gemeente Schiedam, sectie M, nd. 930, als fabriek
en erf, groot 17 aren 38 centiaren, met alles wat
daaraan aard-, nagel- of wortelvast is; b. al de
in gemeld onroerend goed aanwezige en daarbij
in gebruik zijnde machinerieën en al hetgeen
verder door bestemming of wetsduiding tot gemeld
onroerend goed behoort, en geacht kan worden
daarvan deel uit te maken; c. de verdere volledige
inventaris van gemelden stoommolen cum an-
nexis (niets anders daarvan uitgezonderd dan de
op 1 April 1910 aanwezige voorraden), voorts
6 wagens, stalgereedschappen, tuigen, 10 paar
den, handelsmerken, kantoorinstallatie, al wat tot
het een en ander behoort, en al de verdere roe
rende zaken, in gebruik bij, of zich bevindende
in of op het ingebrachte omroerend goed; d. een
stalen motorboot, genaamd Nederland II, groot
85 159/1000 ton, gebrand met „5256 Rott.' 1906";
e. een stalen motorschip, genaamd Actief I, groot
75 955/1000 ton, gebrand „4204 Amst. 1905";
f. het motorschip Nederland IV (nog niet ge
brand), te hoek gesteld ten hypotheekkantore te
Amsterdam; 9. de volledige inventaris van voor
melde schepen, als daar zijnhet motorgereed
schap, kachels, schroeven, machine- en andere
lampen, hoornen, haken, ankers met ketting', lan
taarns, sleutels, bouten en moeren, tafels, reddings
boeien, pompen, kannen, blikken, bussen, lantaarn-
bakken, dekkleeden, touw, watervat, emmers, plan
ken, en zoo voort; h'. alle relatiën van den inbren
ger ter zake van het tot dusver door hem uitge
oefend bedrijf. En in het algemeen alles wat
sedert 1 April 1910 tot bedoeld bedrijf behoort,
in den ruimsten zin en zonder eenige uitzonde
ring. Deze inbreng is geschied onder verplichting
van de naamlooze 'vennootschap om vóór hare
rekoning te nemen en als rergen schuld te zullen
voldoen: 1. een schuld ten behoeve van de Veen
koloniale Bank voor Hypotheek en Scheepsver-
band, te Hoogezand, op 1 April 1910 per resto
groot f 64,000, rentende 4% pet. per jaar, op
gemeld onroerend goed, voor welke schuld een
tweede scheepsverband is verleend op de voor
melde schepen Nederland II en Actief I; 2. een
schuld ten behoeve van Wiegmans 'Bank, te Am
sterdam, groot f 30,000, rentende 6 pet. 's jaars,
waarvoor bij tweede hypotheek is verbonden ge
meld onroerend goed; 3. een schuld ten behoeve
als voren, groot f 1356, rentende 6 pet. 's jaars,
waarvoor gemeld onroerend goed bij derde hypo
theek is verbonden; 4. een schuld ten behoeve
van De Nederlandsche Scbeepshypotheekbank, te
Rotterdam, per res'to groot f 2880, rentende 5
pet., waarvoor bij (eerste) scheepsverband is ver
bonden voormeld schip Nederland II; 5. een
schuld ten behoeve van de Holla ndsche Scheeps
verband Maatschappij, te Amsterdam, per resto
groot f 2550, rentende 5 pet. 's jaars, waarvoor bij
(eerste) scheepsverband is verbonden voormeld
schip Actief I; 6. een schuld ten behoeve van de
Hollandsohe Scheepsverband-Maatschappij, te Am
sterdam, gevestigd voor f 7000, wélke, met in
begrip van andere bevoorrechte schulden, zal ge
acht worden op 1 April 1910 groot te zijn geweest
f 12,000, rentende 5 pet. 's jaars, voor zoover ge
meld bedrag van f 7000 aangaat. De vennootschap
wordt beheerd door 2 directeuren, onder toezicht
van één of meer commissarissen. Voor de eerste
maal zijn benoemd tot directeuren de heeren
J. A. M. Jansen, fabrikant te Rotterdam, en
M. H. Bemeimans, particulier te 's-Gravenhage.
Heden wordt alhier op de gebrui
kelijke wijze herdacht de (95e) verjaardag van de
overwinning bij Waterloo.
Naar men ons mededeelt, heeft
de heer A. M. den Draak, op een tot hem ge
richt verzoek welwillend het directeurschap aan
vaard der Mannen-Zang vereeniging, bedoeld in de
advertentie van ons blad van heden.
AGENDA VAN VERGADERINGEN ENZ.
Schiedam.
Zondag 19 Juni. 1 u. 'Plantage. Matinee. Stedelijk
Muziekkorps
idem. 1 u. S. O. V. Matinee. Harmonieorkest
„St. Ambrosius".
Dinsdag 21 Juni 2 u„ Gemeenteraad.
Rotterdam.
Dagelijks 10^—12$, 2^5J, 8—12 u. Geb. v.
K. en W. Rolschaatsenbaan.
Zaterdag 18 Juni. 6V2 u. Alkemadeplein. Volks-
tonceirt. j 1
Zondag 19 Juni. 3 en 8 u. Park. Concerten Staf-
muziek Kon. Scherpschutters.
Eergisteravond om half negen overleed vrij plot
seling de Hoogeerw. Heer J. H. van Welie, ka
nunnik en pastoor der parochie van St. Catharina
ie 's-Hertogenbosch. Sinds lang was Z. Eerw. lij
dende aan een hartkwaal. Des middags had hij
nog gewandeld in den tuin en bracht om vijf
uur een bezoek aan het nieuwe patronaatsge
bouw. Om kwart over vijven overvielen hem he
vige benauwdheden, welke zoozeer verergerden,
dat mgr. Pompen hem te half zeven de laatste
H. H. Sacramenten toediende. Om acht uur begon
de doodstrijd en om half negen was Z Eerw.
reeds overleden.
De Hoogeerw. Heer J. H. van Welie werd 10
October 1845 te Dreumel (Geld.) geboren en 3
Juni 1871 priester gewijd.
In 1872 werd hij benoemd tot kapelaan der
parochie van den H. Dionysius te Tilburg en in
Januari 1890 tot pastoor te Vierlingsbeek. In
Aug. 1892 volgde zijne benoeming tot pastoor der
parochie van St. Catharina te 's-Hertogenbosch,
waar hij 12 Aug. 1892 in functie trad. In 1895
werd de overledene benoemd tot kanunnik van het
kathedraal kapittel van 's-Hertogenbosch.
(«Msb.")
De zeereerw. heer C. J. Broeckx, deken en
pastopr te Druten, is voorzien van de H. H. Sacra
menten der stervenden.
U. M. de Koningin-Moeder.
Men seint ons uit Utrecht:
H. M. de Koningin-Moeder zal Maandag a s. een
bezoek brengen aan de Provinciale Tentoonstelling
voor Kunst, Handel en Njjverheid te Utrecht.
De Lustrumfeesten te Leiden.
Omtrent het bezoek dat de Koningin-Moeder
Woensdag bij gelegenheid van de Maskeradefees
ten te Leiden zal brengen, verneemt men thans
met zekerheid dat de Koningin-Moeder te 1.44
uur te Leiden arriveert om te 4.31 uur te ver
trekken. In dit geval zal dus elk der Universiteit
de eer genoten hebben van het Koninklijk Bezoek
ter gelegenheid der Lustrumfeesten.
Deensche kanonneerboot.
Men meldt ons uit Amsterdam
Heden-morgen vroeg is de Deensche kanon
neerboot «Guldeorgsund" het Oosterdok binnen-
gestoomd,1 waar zjj 3 a 4 dagen blijft liggen. De
boot staat onder bevel van den commandant
Tytersen.
4
