Stads- en Gewestelijk Nieuws.
genomen van het voorstel van B. en \V. betref
fende de omgeving der Groote Kerk, welk voor
stel hij in lijnrechten strijd acht met het beginsel
van het besluit van 1907 tot afbraak der huisjes
rondom de kerk.
Adressant '.meent, dat de te bouwen kosters
woning en het administratiegebouw even goed
elders kunnen gesticht worden en dat, als 't on
derhavige voorstel wordt goedgekeurd, zoo goed
als zeker alle kans op ontmanteling en restaura
tie der Groote Kerk is verkeken, want sna de
begane fout zullen rijk en provincie niet tot hulp
te bewegen zijn, evenmin als adressant en zijn
vrienden tot medewerking."
De heer De Stuers voegt hieraan o.a. toe, dat
dr. P. J. W. Cuypers, van wiens hand het ont
werp voor kosterswoning en administratiegebouw
is, over de kwestie evenzoo denkt als hij.
»Ten slotte aldus besluit de heer De Stuers
wekt het groote bevreemding, dat in dezen
niet het oordeel is gevraagd van de pas ingestelde
jpermanente commissie van advies inzake het
uiterlijk aanzien van gebouwen, die aan schoon-
heidseischen hebben te voldoen Zoo ooit, dan
was dit thans onmisbaar geweest."
Adressant raadt daarom in het belang van Den
Haag, van het monument de Groote Kerk met
toren, van de gemeentelijke financiën, met nadruk
aan, het voorstel van B. en W. niet goed te keu
ren.
Het Leuvenumsche bosch gespaard.
Naar wij vernemen, heeft de vennootschap
Het Leuvenumsch Bosch in haar Dinsdag ge-
gehouden vergadering besloten, het bosch te be
houden, zoodat dit ongerept voort blijft bestaan.
Men zal zich herinneren, dat wij voor dit na
tuurmonument van eenige honderden hectaren
romantisch bosch, waar de idyllische Hierdensche
beek doorheen loopt, gelegen tegenover de beken
de uitspanning de Zwarte Boer, aan den weg
van Harderwijk naar Elspeet, gratie hebben ge
pleit.
De vennootschap heeft nu ten slotte het ge
schil, dat aanvankelijk geleid had tot het besluit
om het bosch te verkoopen, beslecht, door aan
een van de deelhebbers, met wien verschil van
meening wat ontstaan, zijn aandeel uit te kee-
ren. Een besluit, waardoor de eigenaren van
het Leuvenumsche Bosch zeker de erkentelijkheid
van alle natuurvrienden hebben verdiend, nu
hun genegenheid voor deze mooie bezitting, waar
een ieder vrij mag wandelen, zoo onbaatzuchtig
heeft weerstaan aan de kans op zeer aanzienlijke
winsten door den verkoop van die prachtige hoo
rnen nals heipalen en mijnhout". (N. R. Ct.)
Scheepvaartrechten in Rusland!
Naar wij uit goede bron vernemen, heeft de
Minister van Binnenlandsche Zaken inzake de
scheepvaartrechten in Rusland, te Petersburg een
onderzoek ingesteld, waarbij is gebleken, dat
inderdaad bij het heffen van havengelden in Rus
land bij zg. »Staffelfahrt" onderscheid wordt
gemaakt tusschen Nederlandsche en Russische
schepen.
Nader vernemen wij, dat door den Minister aan
de Nederlandsche Reedersvereeniging is bericht,
dat hij de ongunstige behandeling, die de Neder
landsche schepen in vergelijking met de Russische
ondergaan, in strijd acht met bepalingen in het
Nederlandsche handelsverdrag met Rusland.
(Msbd.)
Katholiek Sociale Week.
In de Zaterdag-morgen gehouden vergadering
heeft het Tweede Kamerlid mr. A. baron van
Wijnbergen een katholieke organisatie ten bate
der ontslagen gevangenen aanbevolen. In elke
plaats, waar een strafgesticht is, worde opgericht
een klein comité van 3 of 5 personen. Daarin
heeft in elk geval zitting de aalmoezenier, aan
wien de behartiging der geestelijke belangen
van de gevangenen is toevertrouwd. Het comité
verschaft zich en onderhoudt de noodige relaties
met personen, bereid en in staat om ontslagen
gevangenen in dienst te nemen. Het blijft op de
hoogte, daarbij voorgelicht door den aalmoezenier,
welke personen voor reclasseering in aanmerking
komen
Waar velen zijn, die niet onmiddellijk in par
ticuliere dienstbetrekking zullen kunnen geraken,
worde in het leven geroepen eene instelling, waar
ontslagen gevangeuen. een tijdlang na hun ontslag
werk zullen zullen kunnen vinden (b.v. landont-
ginning) en waar zij, onder leiding van personen,
die zich, uitsluitend door christelijke liefde, ge
dreven, het lot van ontslagen gevangenen wen-
schen aan te trekken, op die wijze voorbereid
worden tot algeheele terugtreiding in de maat
schappij een overgangsinstelling dus tusschen
gevangenis en vrije maatschappij, in het bijzonder
gewijd aan godsdienstig-zedelijk wederopheffing,
tevens aan maatschappelijke ontwikkeling.
Spr. deelde mede dat hij deze conclusiën heeft
vastgesteld na overleg met versohillende aalmoe
zeniers, en met goedkeuring van de kerkelijke
overheid. De toepassing der beginselen zou vooral
liggen op den weg den Vincentius-vereenigingen,
maar wegens den overmatigen arbeid welken de
uitvoering der kinderwetten den Vincentianen op
leggen, zullen zij deze taak niet kunnen aanvaar
den. Vandaar dat spr. nu bijzondere organisatie
noodig acht en de totstandkoming hiervan wordt
begunstigd door de omstandigheid, dat de regeering
dit weer gaat subsidieeren:
Daarna zette het Tweede Kamerlid, mr. P. J.
M. Aalberse, zijn referaat voort overwezen, doel
en taak der vakorganisatie, dat Dinsdegmorgen
werd afgebroken. Spr. heeft als het naaste der
vakorganisatie genoemd het verkrijgen van recht
vaardige arbeidsvoorwaarden door gemeenschappe
lijke onderhandelingen, terwijl het voor het tegen-
woordigen 't meest wenschelijke is, dat die onder
handelingen allereerst gericht zij op het verkrij
gen van een collectief arbeidscontract. Het eind
doel reikt echter, uaar spr. vandaag uiteenzette,
veel verder. Het is op het gebied van den han
denarbeid mede te werken aan de wederorgani-
satie der maatschappij.
Door dit einddoel in het oog te houden, leert
men van hoe groote beteekenis de vakbeweging
is bij de oplossing der sociale kwestie. Door dit
einddoel zien wij de vakorgasatie van landbouw-
en middenstand, hoewel.wat het naaste doel be
treft grootendeels van de vakorganisatie der ar
beiders verschillende, toch met haar in eindstrek-
king en beteekenis overeenkomen.
Door die drievoudige organisatie alleen, zal het
bij steeds krachtiger verspreiding en practische
doorwerking der christelijke beginselen, mogelijk
worden, het maatschappelijk vraagstuk op te lossen.
In hoéverre op den duur die organisaties zelve
een publiek-rechtelijk karakter zullen krijgen, of
dat zij in hoofdzaak op sociaal gebied de taak
zullen krijgen, weke thans op politiek gebied
door kiesvereenigingen wordt vervuld, valt niet
a p r i o r i uit te maken, maar zal van verschil
lende omstandigheden afhangen. Voor een land als
het onze is, volgens spr. het laatste echter meer
waarschijnlijk dan het eerste.
Productie- en consumptie-coöpe
ratie. Dit onderwerp werd behandeld in de
namiddag-bijeenkomst door mr. A. Tepe.
Pater Ermann, S. J. hield Zaterdagavond een
lezing over drankbestrijding en sociale actie.
Weerbericht.
Telegrafisch bericht naar waarnemingen, verricht
in den morgen van 22 Augustus 1910, medegedeeld
door het Kon. Ned. Met. Instituut te de Bildt.
Hoogste barometerstand 773.2 te Horta.
Laagste barometerstand 749.8 te Haparanda.
Verwachting tot den volgenden dagwaar
schijnlijk heden onweerbuitjes, morgen zwakke
tot matige meest westelijke wind, gedeeltelijk
bewolkt, waarschijnlijk droog weer, zelfde tempe
ratuur.
Een nieuw Stedelijk Ziekenhuis.
B. en W. zeggen in een schrijven aan den Raad
Telkens kwam sedert het begin des vorken
jaars de kwestie van den bouw van een nieuw
Stads-Ziekenhuis in Uwe vergadering ter sprake
en zij bleeft aan de orde.
Tot heden heeft Uw Raad, en o.i. terecht, nog
geen beslissing willen nemen.
Het U gedemonstreerde voorloopig plan, door
bemiddeling van de Commissie ontvangen, was U,
evenals ons, te hoog opgezet.
Ook was Uw vergadering er nog niet zeker van,
dat verbouwing verwerpelijk is te achten.
Thans meenen wij echter zoover te zijn gevor
derd, dat een beslissing kan worden genomen.
Wij hebben door onze ambtenaren nl. een plan
van een nieuw Ziekenhuis doen opmaken met
deze opdracht, de opzet toch vooral zoo eenvoudig
mogelijk en gebaseerd op de tegenwoordige
behoeften te maken, doch zoo, dat daarop naar
de toekomstige behoeften telkens kan worden
voortgebouwd.
En dit plan hebben wij vergeleken met de plan
nen tot verbouwing van het tegenwoordige Zieken
huis, die. nog door den in dezen meer dan iemand
anders deskundigen architect van de Commissie,
wijlen den heer Kramers, werden opgemaakt.
Voordat wij verder gaan, moeten wij echter
terstond mededeelen, dat het lid van ons College,
inzonderheid belast met de zorg der Financiën
meende, dat een behoorlijk financieel beleid hem
verbood in de zaak te beslissen, alvorens de
financieele zijde daarvan behoorlijk was opgelost.
En waar hij de noodige middelen niet kon aan
wijzen, meende hij dat men gedwongen was te
blijven in het status quo.
Het was niet, dat hij minder dan een ander
gevoeld voor een goeden toestand der Ziekenver
pleging, doch hij meende, dat men aan ingrijpende
verbetering niet mocht denken, voordat de oplos
sing der geldkwestie was gevonden.
De overige leden van ons College, er van door
drongen, dat de zaken in den tegenwoordigen
toestand niet meer houdbaar zijn, en van oordeel
dat het een uitgemaakte zaak is, dat ingrijpende
verbetering dringend noodzakelijk is, zij het dat
zich ook onder hen, gelijk later zal blijken, weer
verschil openbaarde ten aanzien van de meer of
minder verre strekking der te nemen voorziening,
meenden de geldkwestie niet te mogen voorop
stellen, overigens vertrouwende, dat evenals voor
hetgeen wezenlijk noodig is, de gelden nog wel
zullen worden gevonden.
Eén lid wenschte nog bizonder te doen uit
komen, dat een goede ziekenverpleging niet alleen
alleen een humanitair belang, doch wel degelijk
ook een groot economisch belang voor de gemeen
schap beteekent, daar het invaliditeit voorkomt
waarmede bijv. ook bij de ongevallenverzekering
ten zeerste is rekening gehouden, en hetgeen me'
het oog op de gemeentelijke armverzorging wel
degelijk van gewicht is te achten.
De vraageen nieuw Ziekenhuis of verbouwing
van het bestaande, hebben wtij zonder voorbehoud
ten gunste van het eerstgenoemde beslist. Trou
wens Directeur en Commissie van het Ziekenhuis
hebben verhouwing reeds lang veroordeeld, èn
omdat de inrichting gebrekkig zou blijven èn
omdat met het oog op de toekomst geen voldoende
uitbreiding kan worden verkregen èn omdat de
tuin voor een groot deel zou moeten worden
opgeofferd, èn wat wel afdoende is, omdat het
Ziekenhuis niet op een goede plaats staat.
Wij zullen echter aanstonds, na de plannen van
een nieuwe inrichting te hebben voorgelegd, ten
overvloede toch nog even een vergelijk tusschen
deze en die van verbouwing trekken.
Gelijk dan reeds werd aangestipt, was de
opdracht aan onze ambtenaren, een plan voor een
nieuwe inrichting te leveren, hierop gebaseerd
de opzet zoo eenvoudig mogelijk, doch zoo, dat
niets wat wezenlijk noodig is ontbreekt, berekend
op de tegenwoordige behoeften, doch zoo, dat
daarop telkens naar de komende behoeften kan
worden voortgebouwd.
De vrucht van deze opdracht is het hier
bij overgelegd plan, waarvan de kosten
geiaamd worden op f 154.300.voor den bouw
de kosten van ophooging van den grond daar
onder begrepen en f 16.500 voor de meubi
leering en verdere installatie.
Daarvoor wordt verkregen een hoofdgebouw
met 66 en een barak met 10 bedden.
Dit alles is de ééne vleugel.
Bij eventueel later aanbrengen van den twee
den vleugel wordt het aantal beschikbare bedden
verdubbeld. Door eventueele optrekking van het
gebouw, waarop bij de fundeering is gerekend,
kan het aantal bedden zelfs tot 212 worden op
gevoerd.
De bouwkosten bedragen per bed voor het eerst
op te richten deel ruim f 2000.en voor het
geheel met beide vleugels zonder verdieping
ruim f 1500
Wij meenen dat dit plan, dat de volle goedkeu
ring heeft van den Directeur en de Commissie
van het Ziekenhuis en de Schiedamsche Doktoren,
volkomen aan den gestelden eisch beantwoordt.
Wordt wellicht opgemerkt, dat 66 bedden niet
dadelijk noodig zijn, dan kan dit worden toege
geven, doch er op worden gewezen, dat eenige
bedden meer of minder betrekkelijk weinig ver
schil brengen in de kosten, waar het hoofdge
bouw met zijn inrichting voor geneeskundige
behandeling, bezoek, administratie, huishouding,
huisvesting van personeel enz. er eerst moet zijn.
Hoe meer ziekenzalen worden bijgebouwd, hoe
minder de kosten van dat hoofdgebouw op het
geheel drukken.
Hierbij moeten wij opmerken, dat een onzer
leden, die overigens de urgentie van ingrijpende
verbetering erkende, ook voor de financieele re
geling, van meenig was, dat de inrichting van
dit hoofdgebouw kan worden gebaseerd op de te
genwoordige behoeften, en dat ook deze opzet de
financiën der Gemeente wel te boven zou gaan.
Hij zou dus een veel eenvoudiger plan wenschen
met veel minder exploitatiekosten.
De beslissende helft van ons College kon dat
geenszins aanvaarden, daar men dan niet een
opzet zou krijgen waarop kan worden voortge
bouwd.
Volgens het plan heeft men maar ziekenzalen
bij te bouwen, het hoofdgebouw blijft voldoende.
Maar werd dit laatste besnoeid, dan zou men
bij uitbreiding het geheel moeten verbouwen en
in groote kosten vervallen. Bovendien, het zou
voor de kosten nu betrekkelijk weinig verschil
maken, wanneer het hoofdgebouw kleiner werd
gemaakt.
Genoemd lid bleef er echter bij, dat het beter
was zich nu, ter wille van het bereikbare, te
bepalen tot hetgeen thans en in de naaste toe
komst noodzakelijk is. Blijkt later grootere uit
breiding noodig, dan kan men dan zien wat men
doet. Hij wenschte vast te zien gehouden aan
het beginsel, dat iedere tijd slechts zijn eigen
lasten heeft te dragen en zich naar zijn behoef
ten heeft in te richten.
Wat nu de vergelijking van het door ons over
gelegde plan met dat tot verbouwing van het te
genwoordig Ziekenhuis betreftvoor een bedrag
van f 80 000.zou slechts een uitbreiding tot
60 bedden worden verkregen, altijd, als de be
staande fundeering het hooger optrekken zou toe
laten, wat niet vaststaat.
Terwijl men daarmede aan het eind van alle
uitbreiding zou zijn, zouden alle bezwaren, boven
reeds aangegeven, van volle kracht worden, zoo
dat o.i. verbouwing veilig voor goed kan worden
ter zijde gesteld.
De plaatsing van het nieuwe Ziekenhuis zou
moeten geschieden in het Frankeland, uit hy
giënisch oogpunt daartoe bij uitstek aangewezen.
Bovendien heeft de Gemeente daar zelf den grond
liggen. 2 H.A. zouden benoodigd zijn. Gelijk op
gemerkt, zijn de kosten van ophooging van den
grond onder de bouwkosten begrepen. Of en wat
voor den grond moet gerekend worden, is een
vraag die te veel van appreciatie afhangt, dan
dat het voor ons dienstig zou kunnen zijn daarop
in te gaan.
Nog willen wij er op wijzen dat, wilde men
met slooping van het tegenwoordig Ziekenhuis,
haar grond tot bouwterrein maken, na doorsnij
ding met een straat, waarvan de kosten zouden
zijn f 2400.twee bouwblokken zouden ver
kregen worden van respectievelijk 1680 en 1200
M2., waarvan het eerste o.a. geschikt zou zijn
voor den bouw der nieuwe school.
Thans willen wij de hoogere kosten van ex
ploitatie voor het grooter aantal bedden opgeven.
Voor 1910 zijn de kosten ten laste van de Ge
meente blijvende, geraamd op f 12717.25.
Zij zullen naar de ons verstrekte opgaven moe
ten worden verhoogd als volgt
A. Uitbreiding van bet personeel.
1 hoofdverpleegster meer f 400.
1 gediplomeerde verpleegster
meer- 300.
4 verpleegsters meer a f 150.- 600.
2 dienstmeisjes meer a f 125 - 250
1 werkster meer-100.
1 huisknecht meer -200.
Te zamen f 1850.
B. Administratie en huishouding.
Onderhoud en schoonmaken
gebouwenf400.—
Onderhoud meubilair. .-250.
Vuur en licht -150.
Kleed ing en liggend personeel - 200.
Wasch personeel-200.—
Levensmiddelen- 950.
Te zamen f 2150.
C. Voedingskosten.
Meer-f- f 3000.—
Totaal f 7000.—
Daarbij gerekend de kosten van bouw
en inrichting, 6 van f170.000.f10200.
Algemeen totaal. f17200.
Zij het nu dat het lid van het College inzon
derheid belast met de zorg voor de financiën van
geen voorstellen wilde weten, alvorens de benoo-
digde gelden zijn aangewezen, en een ander lid
gezien de hoogere exploitatiekosten, die, vreesde
hij, nog zouden tegenvallen, nog te meer den
eisch van meerdere beperking gevoelde, zoo vindt
toch de beslissende meerderheid van ons College
vrijheid U aan te bevelen tot den bouw van een
nieuw Ziekenhuis te besluiten volgens de over
gelegde plannen, ten volle overtuigd als zij is, dat
dit de in ons bereik liggende, ja aangewezen voor
ziening is in dit groote en om spoedige voorziening
roepende volksbelang.
Tot [zoover was ons advies reeds geschreven
voor dat het resultaat der begrooting voor 1911
was vastgesteld.
Dat resultaat heeft nog aanleiding gegeven tot
een nader overwegen van de zaak.
Erkend werd, dat zonder belastingverhooging
voor 1911 ongeveer f 5000.beschikbaar gesteld
kan worden.
Al werd terstond tot den bonw van een nieuw
Ziekenhuis besloten, dan zou toch eerst in Mei
a.s. met den bouw begonnen, en gedurende 1911
niet meer dan f 100.000.verwerkt kunnen wor
den terwijl de voltooiing eerst in 1912 geschie
den, en de exploitatie eerst in 1913 aanvangen
kan.
Er is voldoende reden om te verwachten, dat
jn dien tijd tegenover hooger uitgaven ruimer ont
vangsten zullen staan wegens uitgifte vun gronden
en havenrechten.
Bij den bouw van een nieuw Ziekenhuis komt
de grond van het oude vrij, die uitmuntend ge
schikt zou zijn #voor de nieuwe school F.
Wel zou die grond eerst in 1913 vrij komen,
doch blijkt, dat met de tegenwoordige schoollo
kalen niet kan worden volstaan, dan zou, in na
volging van andere gemeenten, gebruik gemaakt
kunnen worden van een houten hulpschool.
Deze oplossing der schoolkwestie is tot nog toe de
eenige, die gevonden werd wantzooals de Com
missie voor het grondbedrijf adviseerde bouw
in oud-Mathenesse, zou aan geschikt maken van
terrein f'130.000.kosten en wel zou daar
mede de gelegenheid ontstaan om ter plaatse
bouwgrond uit te geven, maar het vastleggen
van een dergelijk kapitaal voor schoolterrein ach
ten wij thans een bijna onoverkomelijk bezwaar.
Moest ook de minderheid van ons College er
kennen, dat met den bouw van een nieuw Zie
kenhuis zou kunnen worden begonnenzij achtte
het uiterst onzeker, of in verdere jaren de rente
last en vooral de hoogere exploitatiekosten voor
onze gemeente al dan niet te dragen zovden zijn
en meende dat in deze met de meeste voorzich
tigheid moest gehandeld worden.
De meerderheid, niet blind voor de financieele
bezwaren, meende, dat zij tegenover de groote
belangen, waarom het hier gaat en met het oog
op de hiervoren reeds aangeduide te verwach
ten hoogere inkomsten moest blijven bij haar be
sluit om den bouw van een nieuw Ziekenhuis
volgens de boven besproken plannen bij Uwe ver
gadering aan te bevelen.
Jacobus Hoek f.
In den hoogen leeftijd van 87 jaar overleed
Zaterdag de heer Jacobus Hoek, vroeger stalhou
der te dezer stede, oud-lid van den Raad dezer
gemeente.
De heer Jac, Hoek, die steeds groote belang
stelling toonde in de zaken der gemeente, was in
de jaren dat hij van het gemeentebestuur deel
uitmaakte, de nestor van onzen Raad. Als zooda
nig trad hij ook een enkele maal op als hoofd der
gemeente, wanneer bij gelegenheid het geheele
college afwezig was.
In zijne laatste levensjaren had hij zich uit ver
schillende openbare en particuliere zaken die hij
steeds met toewijding behartigde, terug getrok-
