Dagblad voor Schiedam
33ste Jaargang.
Donderdag 6 October 1910.
No. 9834.
Officieele berichten.
Kennisgeving.
Buitenlandsch Nieuws.
De Rerolutie in Portugal.
Verspreide berichten.
ABONNEMENTSPRIJS:
Dn blad verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen, en
kost vooï Schiedam per 3 maanden f 1.35, per maand 45 cent en per
week 10 cent. Franco per post door geheel Nederland f 2.per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: Boter
straat 60 en bjj alle Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
BureauBOTERSTRAAT 50.
PRIJS DER ADVERTENTIëN:
Van 16 regels 0.92 met inbegrip van bewijsnummer,
Elke regel daarboven 15 cent.
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend.
Ingezonden mededeelingen 25 cent per regel.
Voorherhaaldelqk adverteer en worden uiterst bil
l|jke overeenkomsten aangegaan.
Telefoonnummer 85. Postbus no. 39.
Schietoefeningen.
De Burgemeester vanSchiedam,
^estigt? op verzoek van den heer Staatsraad i. b. d.
D°mmissaris der Koningin in de provincie Zuid-
Holland, de aandacht van belanghebbenden bij
ae scheepvaart op de hieronder volgende berich-
ten aan zeevarenden
Schietoefening van het fort Pampus. Zuiderzee.
3de District.
Volgens mededeeling van den Minister van
uorlog zal op 6 October 1910 eene schietoefening
^°rden gehouden van het fort Pampus. Er zal
gevuurd wordèn met kanonnen van licht kaliber
c.M.), waarbij onveilig wordt gemaakt een sec-
1i?ij begrensd door de ware richtingen NW, door
|;0ord tot ZOtZ. (191°) tot op 4500 M. van het
Op 12 en zoo noodig ook op 13 October a.s. zal
ene dergelijke schietoefening worden gehouden
vaarbij onveilig wordt gemaakt een sector, be
grensd door de ware richtingen ONO. door Oost
ot ZOtZ. (78°) tot op 4500 M. van het fort.
j. Op de dagen, waarop gevuurd wordt, zal van
lort Pampus een roode vlag waaien, die 3 uur
°0f het begin der oefening halfstok en één uur
j°°r de oefening geheel voorgeheschen wordt.
evendien zullen tegelijkertijd en op dezelfde
jyJZe roode vlaggen waaien van de batterijen
'ernerdarn en Burgerdam, de Westbatterij nabij
.J^den en den kerktoren te Muiderberg. (Zie
iJS,ed. krt." no. 212).
Schietoefening van het fort lJinuiden.
3de District.
Volgens mededeeling als voren zal op 7 en zoo
°dig ook op 8 October a.s. eene schietoefening
Re 6D 8eh°uden van het fort IJmuiden. Er zal
(t>VUUrc* W01'den met kanonnen van licht kaliber
c- M.), waarbij onveilig wordt gemaakt een
aa 1 tot op 45ÜU M. van het fort en begrensd
de N.zijde door eene lijn vanaf het fort in
het Achting NNW. en aan de Z.zijde door
tin" ^T°,orderhooftl en eene lijn in de ware rich-
h' VVZW. van het uiteinde daarvan. De N.lijke
ns van dezen sector zal op het fort aangegeven
ah - n d°or een stel palen met rooden driehoek
QloPteeken.
geven 200 no°dig °ok op 15 October zal
ini i .u™ worden met kanonnen van zwaar en
Veil- aar kaliber (24 en 15 C.M.), waarbij on-
van'g wordt gemalikt een sector tot op 9000 M.
Wü, f°rt met dezelde grenzen en op dezelfde
•^e aangegeven,
het *f ^en dagwaarop gevuurd wordt, zal van
het K rt- eene ro°de vlag waeien, die 3 uur vóór
de n der oefening halfstok en één uur vóór
dien geheel voorgeheschen wordt. Boven-
gevu Zt|' °P den avond vóór en op dien dag, dat
gepi;.U wordt, een waarschuwingsbord worden
.y.atst op het terrein van den Rijksvischafslag.
V. le ïNed. krt." Nos. 222, 226).
c h i e d a m, 6 October 1910.
De Burgemeester voornoemd
M. L. HONNEBLAGE GRETE.
AANGIFTE
voor het
BEVOLKINGSREGISTER.
hel^f GEMEENTEBESTUUR van Schiedam
°rn rj. de ingezetenen aan hunne verplichting
v°lkinT S 1dig aangifte te doen voor het be-
\'"do'\C9lUer'
10- w e aangifte moet worden gedaan
alsdUCer men Gemeente Saat verluten;
Verand,/111 nioet een getuigschrift van woonplaats-
^4eno'ni (verhuisbiljet) worden gevraagd en
Saat vest"611 naar de Gemeente waar men zich
dé;-» jjj 'gen, ten einde aldaar uiterlijk binnen
2o. worden ingeleverd
aisjBeer men zich in de Gemeente vestigt
van waan moet men overleggen een getuigschrift
Seven "Phiatsverandering (verhuisbiljet), afge-
3°. de vorige woonplaats;
®eer men binnen de Gemeente van wo-
alsda Verandeit
Wicht ^!s het hoofd van een huisgezin ver-
gezin te doen, doch tevens wanneer in
^aUneer een'ge verandering plaats grijpt, b.v.
east- en einant komt inwonen en ook wanneer
Wer c,den komen of vertrekken.
,Qet HErTurr'W. aangifte kan worden gestraft
V00r zo N 8 üf GELDBOETE.
su''eau varr'v.1100^'® wordt medegedeeld dat het
,choolstr 'f.i Devolking'sregister gevestigd is
°U\v), 12 (Voormalig Kantongerechtsge-
De republiek geproclameerd.
Een voorloopig bewind.
De koninklijke familie buiten gevaar.
Hevige gevechten.
Engeische oorlogsschepen te Lissabon.
Hoewel de berichten uit Portugal totnogtoe
geen juist beeld geven van hetgeen in de laatste
dagen te Lissabon en omgeving is voorgevallenj
mag thans toch met voldoende zekerheid worden
aangenomen, dat het lot der monarchie daar te
lande beslist is.
Gister-morgen is, volgens een door het depar
tement van Buitenlandsche zaken te Londen ont
vangen telegram, te Lissabon de republiek uit-
uitroepen.
Een Reuter-telegram uit Lissabon meldt voorts,
dat er reeds een voorloopig bewind is gevormd.
Het bewind zou bestaan uit de navolgende personen
Iheophila Brega, eerste-ministerAlphons Costa,
justitie; Bernardino Machado, buitenlandsche za
ken; Bazilo EMes, financiën Antonio Luig Gomes,
ophnbare werken kolonel Barreto, oorlog An
tonio Jose Almeida, binnenlandsche zaken Ama-
za Azevedo Gommes, marineEusebio Leao, civiel
gouverneur van Lissabon.
Om 11 u. 40 gister-morgen heesch het volk te
Lissabon de republikeinsche vlag op de openbare
gebouwen, op het legerarsenaal en op het stad
huis. De revolutionaire oorlogsschepen begroetten
de vlag met salvo's.
De opstandelingen hebben alle openbare gebou
wen aangevallen, rukten de vroegere Portugeescbe
vlag er af en verscheurden die.
Om 12 u. heeft de republikeinsche leider Eu
sebio Leao vanaf het balkon van het stadhuis een
redevoering gehouden. Hij zeide, dat hij de orde
in de stad aan de zorg der burgers en van de
politie toevertrouwde. Eerbiedigt, zeide bij, de
openbare en particuliere gebouwen en het leven
van alle personen, wie dan ook, want de Repu
bliek is edelmoedig en groot van ziel.
Een groote menigte heeft deze woorden leven
dig toegejuicht.
Het lot der koni aki ij ke familie.
Aangaande het lot van den koning, blijven de
berichten tegenstrijdig. Volgens de eene lezing
is hij gevlucht op het Braziliaansche oorlogsschip
»Sao Paulo", volgens de andere zijn de koning
en de beide koninginnen, Amélie en Maria Pia,
met grooten spoed naar Mafsa vertrokken.
Een telegram van onzen Londenschen corres
pondent meldt, dat de koninklijke familie op den
Engelschen kruiser »New-Castle" is gevlucht en
met dezen oorlogsbodem naar Londen is ver
trokken.
De gevechten in en om Lissabon.
De tijding van het uitbreken der revolutie in
Portugal komt niet onverwacht. Reeds langen
tijd gistte bet onder de zee- en landmacht.
Toch schijnt het sein tot het oproer te zijn
geweest de moord op den directeur van het krank
zinnigen gesticht te Lissabon, dr. Bombardo.
De Lissabonsche correspondent van de sBer-
liner Zeitung am Mittag" seint hierover het vol
gende
Dezer dagen heerschte er een buitengewone
opwinding tegen de regeering. Door het vermoor
den van den beminden republikeinschen afgevaar
digde Bombarda kwam bet tot een uitbarsting.
Men geloofde niet dat het de daad van een krank
zinnige was, maar een wraakneming, doch voor
dat de eerste schoten gevallen waren, toonde het
aanzien der straten wat er te wachten stond.
Telegrafeeren ging niet, want de republikein
sche partij had om de tusschenkomst van het
platteland te verhinderen, voordat het werk in
de hoofdstad volbracht was, alle verbindingen met
de buitenwereld afgesneden. Ook de spoor liep
niet meer. De correspondent ging naar de haven,
om weg te komen, maar hij kon eerst geen boot
krijgen, omdat overal barkassen met matrozen
patrouilleerden. Ten slótte kwam hij toch aan
boord van een stoomboot, die hem naar Santa
Maria bracht, waar hij draadloos kon seinen.
Nadere telegrammen melden nog
Blijkens een telegram van den Engelschen ge
zant te Lissabon Aan dein minister van buiten
landsche zaken, dat .gedateerd is op 5 October,
waren in den nacht v'afn. 3 op 4 October ernstige
onlusten uitgebroken, toen eenige troepenafdee-
lingen verklaarden republikeinen te zijn. Men
heeft gledurteodle den geheelen dag en den avond
van eergisteren gestreden.
Na Moedige botsingen tusschen revolutionai
ren en politie, werden troepen ontboden, die ech
ter evenals een gedeelte der oorlogsschepen, wei
gerden te vechten.
'Volgens een telegram uit Cintra, viel' Lissabon
in handen der revolutionairen. Om 8 u„ 's mor
gens maakten de troepen, die de negeering Waren
trouw gebleven en op de Dom Pedro-piaats w'a-
nen opgesteld, gemeene zaak met de revolutio
nairen en trokken naar hun kazernes terug. De
menigte juichte en riep'; Leve de Republiek'
Do oorlogsschepen, die vuur gaven op de stad
en vooral op de ministeries, die het Handelsplein
omgeven, en opSret paleis Necessidades, hebben
veel schade veroorzaakt aan de openbare g'ebou
wen. De toren van de kérk van Necessidades is
vernield.
Het geweervuur in de benedenstad heeft ver
scheiden© slachtoffers gemaakt. Men begroot het
aantal doofden reeds op 100 en bet aantal ge
wonden op veel meer. Ook zijn eenige voorbij
gangers gedood.
T© Madrid is gister die. Spaabsche' eerste mi
nister do.or journaliste^ ondervraagd. Hij zeide,
dat de regeering eergisteravond onvolledige be
richten over de gebeurtenissen in Portugal had
ontvangen, die echter te middernacht wérden' be
vestigd. De regeering heeft verschillende personen
in auto's uitgezonden om nadere inlichtingen in
te winnen; ook is van schepten gebruik gemaakt.
•De Spaansche g'ekant te Lissabon heeft den
militairen attaché ma air Fuento Onoto1 gezonden,
om de 'regeering te Madrid telegraphisch' op de
hoogte te houden.
■Twee regimenten, vervolgde Canalejas, waar
van' een artillerieregiment, zijn in opstand geko
men en hebben zwaar gevochten niet de konings
gezinde troepen. De strijd wordt heden voort
gezet. D.e Portugeescbe regeering was van oor
deel, dat. het beter was, dat de Koning het paleis
verliet. Op het oogenihlik dat hij vertrok, werd hij
begroet door den Spaans oh en gezant en zeide
dezen, 'dat hij van plan was, slechts enkele lie
den bij zich te houden. De Koning zou te Cintra
zijn, waar zich ook de Koningin-Moeder bevindt.
■Canalejas heeft nog medegedeeld, dat het groot
ste gedeelte va.n het eskader in opstand zou zijn
gekomen. Te Oporto zou alles rustig zijn geble
ven.
Volgens een telegram aan een particulier te
Bordeaux is admiraal Dan (as de leider der bewe
ging-
Naar verluidt heeft de Engeische 'regeering drie
oorlogsschepen te Gibraltar gelast onverwijld naar
Lissabon te vertrekken, teneinde zoo n-oodig' de
Engeische handelsbelangen .aldaar te beschermen.
Een ervan, de kruiser „Newcastle", zou reeds te
Lissabon zijn aangekomen, ofschoon beweerd
wordt, dat de opstandelingen alle schepen belet
ten zoowel binnen te loopem als uit te varen.
Uitvairen schijnt eergistermorgen nog mogelijk te
zijn g!ewees't, want de Hamburg-Zuid.Amerikalijn
heeft bericht ontvangen, dat haar ss. „Cap Blan
co", eergistermiorgen voor Lissabon vóór anker
liggend, de beschieting bijwoonde en toenijlings
wegstoomde. i
Later: Een Engeische kruiser ligt in de Taag
voor anker, om de verbinding met het Engeische
gezantschap en de bescherming dier Engeische
onderdanen te verzekeren. Men verwacht een
tweede Engelsch oorlogsschip; een derde is naar
Oporto vertrokken. I
RUSLAND.
De benoeming van Sasonow, den voormaligen
assistent van Iswolsky. tot Minister van Buiten
landsche Zaken, moet, volgens een bericht aan
het nBerliner Tageblatt, reeds door den Tsaar
zijn onderteekend- De officieele bekendmaking
kan ieder oogenblik plaats hebben. Naar men
weet, zou deze benoeming, alsmede die van Iswolsky
tot gezant te Parijs, oorspronkelijk eerst aan het
eind van het jaar moeten hebben plaats gehad,
maar de dood van Nelidow heeft een en ander
vervroegd.
FRANKRIJK.
'In Frankrijk heeft senator Ploincaré zich aan
het hoofd gesteld van eene parlementaire com
missie, die ten deel heeft een groote partij van
links-liberalen, met ui!sluiting der socialisten, te
vormen. Deze beweging is direct tegen het mi-
nisterie-Briaml gericht. Poinearé zal tegen het
einde van deze maand de grondslagen van het
programma der partij ontwikkelen. 1
VENEZUELA.
Uit Caracas wordt gemeld, dat de diplomatieke
betrekkingen tusschen Venezuela en Columbië her
steld zijn.
AMERIKA.
'Uit New-York wordt aan de „Daily Telegraph"
geseind, dat kardinaal Yannutelli bij zijn terug
komst van Montreal,, waar hij zooals men weet
tegenwoordig was als legaat van den Paus op
het Eucharistisch congres, door president Taft
in audiëntie is ontvangen.
'Dit feit, zoo voegt de correspondent er nog
aan toe, is niet van beteekenis ontbloot. Men
herinnert zich, zegt hij, het betreurenswaardig
incident, waartoe de ex-president hij zijn bezoek
aan Rome aanleiding gegeven heeft, doordat hij
door zijn houding een audiëntie bij den Paus
Onmogelijk maakte.
'Blijkbaar heeft Taft nu deze gelegenheid aan
gegrepen om aan kardinaal Vannutelli niet alleen
zijn persoonlijke 'hoogachting voor* den Thus te
betuigen, maar hem ook de verzekering te geven
van de goede betrekkingen, die hij gedurende
zïjn verder presidentschap nog met dien H. Stoel
hoopt te onderhouden.
Volgens de „Temps" hebben gisteren voor 't
eerst schietoefeningen plaats gehad op de forten
aan den Bospborus. Er werd gèVuurd op een
denkbeeldige vloot., die, verondersteld weid uit
de Zwarte Zee te komen, om de (hoofdstad aan
te vallen. De manoeuvres zijln gelukt.
De Duitsche generaal, ven'der Goltz, die gis
teren hier aankwam, alsook de buitenlandsche
militaire attache's, woonden de oefeningen bij.
i— Er is nog hoop, dat de groote uitsluiting
in de Duitsche metaalnijverheid te vermijden zal
zijin, daar de onderhandelingen, in strijd niet de
eerste berichten, hervat blijken te zïjn. De on
derhandelingen worden te Hamburg gevoerd tus
schen een commissie uit de metaalfabrikanten
en vertegenwoordigers van de werklieden.
Van bevoegde zijde heeft de Hamburgsche oor-
respondent van de „Köln. Ztg." eergisteren het
volgende vernomen: De bewering van sociaal
democratische kranten, dat de uitsluiting in de
metaalnijverheid onvermijdelijk is, is overdreven.
In waarheid heeft de commissie voor de onder
handelingen die twee partijen dichter tot elkaar
gebracht en in beginsel belangrijke tegemoeiko-
mingen voor de arbeiders op de scheepsboüw-
werven verkregen.
Het is er nu nog om te doen, de arbeiders
onvervulbare eischen opgeven, en genoegen ne
men met wat Lij den tegenwoordige® toestand
van den scheepsbouw aangeboden kan Worden,
i j— Volgens een bericht uit Panama va!n Lloyd's
scheepsagentschap is het stoomschip „Chiriqui",
van de 'British Steam Navigation Company, met
27 personen aan boord, waaronder 27 kajuit-
passagiers, ten gevolg© van een ketetontplioffing
in vollè zee gezonken. Ongeveer 50 personen
zijn verongelukt. Een stoomboot van den red
dingsdienst is vertrokken om den overlevenden
hulp te brengen.
f— Volgens de Atheenscbe couranten, onder
handelt de Griekse he regeering in Frankrijk over
den aankoop van een onderzeeboot.
Gd Now York werd Dinsdagochtend ge
meld De grootste brand, die sinds jaren in New-
lork gewoed heeft, heeft hier gisteren in de
•elfde .avenue en de 24ste straat twee groote op
slagplaatsen van hout, twee hotels en een me
nigte andere gebouwen vernield. De schade be
draagt anderhalf millioen dollar. Vijftig hlusch-
toestellen hadden vier uren werk om den brand
meester te worden.
Engelschp bladen bevatten een bericht pit