Zaterdag 10 Dec. 1910
Telefoon no. 85.
TWEEDE BLAD.
Officieele berichten.
twee Onderwijzers
Oud-Schiedam
In onze Yroedscliap.
Gemengd Nieuws.
No. 9889.
Bij het openbaar Lager 'Onderwijs te Schiedam
Worden gevraagd
aan school D (Hoofd de heer J. HAGE)
een Onderwijzer
met akte vr\je en orde oefeningen,
aan schooi F (Hoofd de heer B. VAN BOC-
HOVE)
met akte vrye en orde oefeningen
en
een Onderwijzeres
met akte nuttige handwerken en vrye en
orde oefeningen.
De aanvangsjaarwedde van f550.wordt ver
hoogd.
voor de akte vrije en ordeoefeningen met f25. -
voor de akte nuttige handwerken met f25.
voor de akte handteekenen met f50.
voor de hoofdakte met f200.en voor 2, 4,6,
10, 13, en 16-jarigen dienst bij het lager on
derwijs met f50.voor ieder tijdvak en voor het
bezit der hoofdakte bovendien na 19 en 22-jarigen
dienst bij het lager onderwijs mede met f50.—
voor ieder tijdvak.
Sollicitatiën in te zenden aan het adres van
den Burgemeester van Schiedam, voor 18 Decem
ber a.s.
(De sollicitanten, die zich reeds aanmeldden
voor School E worden ook als sollicitanten voor
bovengenoemde vacaturen aangemerkt.
door N. J. M. D.
XV.
De geschiedenis van het Weeshuis
aan den Langen Achterweg.
(Naar authentieke bescheiden/
III. Dezorgvoornrmenenweezen.
De oprichting van het Weeshuis.
i( Vervolg).
Op het verzoek van het Stedelijk bestuur van
Schiedam, om vergunning voor het houden van
ö-öti loterij, ten voord eele van het te bouwen
Weeshuis, werd door de Staten van Holland gun
stig beschikt-
De Staten van Holland lieten aan het Stads
bestuur het volgende stuk uitreiken:
„De Ridderschap Edelen eride Steden van Hol-
biot end© Westfrieslandt, respresenteerende den
Staten van den selven landle, dioen te weeten,
ftlsoo Burgemeester en ende Regeer
ders der Stede van Schiedam ons te
'kennen gegeven hebben, als dat sy supplianten
binnen haere Stede met veele arme Weeskindérën
bela-st ende beswaert syn, de welke al té saemen
in gemeen© ©nde slechte Borgershuysen bij1 den
Keiligeugeest Mm der Stede voorschwerden be
stoet, alwaer de selve meestendeel' qualyckcn op
gevoed, end© in cleyne oft' geen© discipline ge
bonden worden, door dyen binnen der voorsch.
Stede geen Weeshuys en is, daer de selve in
behoorlycke tucht, discipline ende vreese Go lts
^Pgetoogen ende geoeffent zouden mogen wór
den dat oock 't getal van dyen dagelicks zeer was
v«r meerdere nde, mits d'aflyvicheyt van veele
bootsgesellen ende zeevaerende lUyden by den
vyandt tirannichlycken over boort geworpen, als
oock van soldaten binnen der voorsch. stede gar-
'ftisoen houdende, als insgelyks door de sterft
ende haestige zyeekte, dia't se over sulcksi ende
Orrirne daer inne beter ord're ende geregeltheyt te
bduden, wiel genoegen ende van meeninghe zouden
syn een Weeshuys binnen der voorsch. Stede te
timmeren eride opterecliten; dan dewyle de mid
delen van 'dien Godtshuyse van den Hdyïigen geest
aldaer nyet waeran bastandit ende over su'lbks
t selve 'nyet zonder subsidie conde geschieden,
'bocht in 't werck geleyt worden, ten waere hun
toegelaten wierd© een Loterye binnen der voors.
stede tot dyen eynde te mogen opstellenverso,u-
ckende daeromme de voorn, supplianten (aenge-
merckt by ons 't selve "tot diversche tyden ju
Selycke zaeken ten behoeven van verscheyden
dodere Godshuysen gaaccordeert ende vergunt was
geweest) dat ons gelyeven sou de dien voors. hey-
bgen-geestmrn 't selve mede te vergunnen ende
daarvan te verleenen Octroy, soe is 't dat wy
de zaecke voiorsch. ov ergemerck t. ende geney-
ëben wesende tot het versouck van voorsch. sup-
Wta, in den naeme ende van wegen de beyligen-
€<testmrn. der voorsch. stede geaccordeert, ge-
^Onsenteert, toegelaeten ende geootroyeert hébben,
Vorderen, consenteren, laeten toe ©nde oetroy-
cren by desen een Loterye binnen haere stedè
to mogen opstellen, mits dat t solve geschiede
ib conformiteyt van de Resolutie, by ons ge-
hèmen in regard van de geene, Octroy hebbende,
6hdie als noch haere beurte nyet en hebben ge-
badt oït' in't werck 'gestelt, ende sonder dat
^y verstaen, dat den selven onsen consent© oft
^ctroye sullen worden vereert ofte eeniohsints
geprejudiceertdat oock de suppltn. desen in t
^'erek stellende de penningen daer vain proce-
''tonendle tot geenen anderen eynde en sullfen mo
ften. diverteren, als tot stichting©, opltimmeringbei
ehdie ibehoeuve van den Weeshuys© hier vooretn
Heroert, latende voorts allen ende een vegelycken,
'i-ie desen aengaen mach dat se de voorn, sup-
bitn, onder de voors. limitation ende bespreecken,
t effect van inhouden desen onsen Consente ende
^ctroye, doen laeten ende gedogen mlstelyck vre-
toeli cndi© volcomelyck genyeten ende gebruy-
cken, sonder hen da.er inne te doen ofte to laeten
geschieden eenich binder, letsel ofte einpëscbe-
ment ter contrarie.
Gedaan in den Haege onder 't Segel van de
Hoeren Staten voorn t. hier op gedruckt. Op ten
XXI Deoembris Ao XVIc ende 'twee.
Ter ordonnantie van den Staten
A. v. Duvek.
1603.
Na de ontvangst van 'dit octrooi werd den
19en April 1603 'hier tór stede .besloten, Pm
een Rederijkersfeest te organiseeren en daaraan
dan tevens de loterij te verbinden.
(Wordt vervolgd).
Sinterklaaszitting Notulengetob
Bouwverordeningcommissie
Volksbadhuis Handeisentrepót
Warandevoetpad Belastingre
clame.
De vergadering door onze vroedschap ditmaal
op den zesden van wintermaand gehouden, mag
zeker wel een merkwaardige genoemd, 't Was
een ware Sinterklaaszitting, eene bijeenkomst
waarbij de surprise niet was uitgesloteneene
verrassing vervat vooral in de merkwaardige ver
klaring door een enkel Raadslid gedaan, zooals
wij in het verloop van dit naschrift zullen zien.
Ook ditmaal was 't weer een zeer langdurige
zitting. De afwijking van de goede gewoonte door
het ordereglement ingevoerd, om de veertien dagen
te vergaderen, blijkt daartoe onvermijdelijk te
leiden. In andere gemeenten van dezen omvang
wordt dan ook terecht steeds aan dezen goeden
regel vastgehouden.
Merkwaardig in deze zitting was zeker aller
eerst dat nu, na verloop van drie weken, de no
tulen van geen enkele vergadering konden
worden vastgesteld, zelfs niet die van 25 October
11.* Dat is in den tijd van burgemeester Versteeg
nooit gebeurdeerst onder den opvolgenden bur
gemeesters en secretaris is deze verkeerdegewoonte
ingevoerd. Is het secretariaat werkelijk zoo met
werkzaamheden overladen, dat dit voorbeeld van
achterlijke gemeente-administratie aan heel Neder
land moet worden gegeven
Opmerkelijk was ook, dat bij de benoeming
van een plaatsvervangend lid in de commissie be
doeld bij art. 175 der Bouwverordening, een
Raadslid werd benoemd, "die volgens die verorde
ning zelf geen lid kan zijn. Aan wien de schuld
van de herhaalde stemming bij deze benoeming
aan de Raadsleden, die dë Bouwverordening zoo
slecht kennen, of aan de bestuurstafel, waar men
niet na, maar voor de stemming had moeten
zeggen, dat geen lid van de commissie voor ge
meentewerken hier plaatsvervangend lid kon zijn
De behandeling van het voorstel in zake het
Volksbadhuis is uitgedeid tot eene uitgebreide
discussie, die men zeker niet in die mate bij dit
eenvoudig onderwerp zou verwachten, 't Was
toch maar al te duidelijk dat het gemeentebe
stuur aan het ver strekkend verzoek van het be
stuur van het ïSchiedamsch Volksbadhuis" niet
kon of mocht voldoen. Zeker, de lichamelijke rein
heid en frischheid moeten op hoogen prijs wor
den gesteld en het meest afdoende middel daartoe
is wel het geregeld bad ook de gezondheid is
daarbij in ruime mate betrokken. Maar de last
voor die noodzakelijke behoefte moet niet in hoofd
zaak op de gemeente worden gelegd doch be
hoort allereerst en allermeest door de betrokkenen
zelf te worden gedragen. De gemeente mocht
zich zeker, al geldt 't. hier dan slechts feitelijk
eene leening, niet voor een bedrag van f 36000
in de schuld steken om aan liet verzoek van het
Volksbadhuis te voldoen, en evenmin aan die in
richting onder de tegenwoordige financieele om
standigheden een subsidie van f2000 toekennen,
te minder waar de subsidie-aanvragen zich in be
denkelijke mate ophoogen alleen voor het gratis
of tot zeer lagen prijs verstrekken van water zou
o.i. wat te zeggen zijn.
Dat de wethouder, de heer Van Westendorp,
ondanks het niet twijfelachtig resultaat van het
verzoek, nog wanhopige pogingen gedaan heeft,
om het verzoek er door te halen, bewijst, dat hij
zijn taak als voorzitter van het Volksbadhuis ern
stig opneemt, wat ook op andere wijze wel dege
lijk blijkt. Kan men toegeven, dat hij hier
alleen het standpunt van de verdediging had in
te nemen, terwijl de tegenpartij toch in goede
handen bleekdan moet men erkennen 't zeker
niet aan hem ligt, het verzoek van het Volksbad
huis niet is ingewilligd. Maar ook de bestrijders
van het verzoek hebben daartegen degelijke argu
menten aangevoerd de heer Evers heeft terecht
doen uitkomen, dat het Volksbadhuis iets vroeg,
waartoe de gemeente allerminst verplicht was te
helpen bij het bouwen van een grooter badhuis,
en de heer Goslinga heeft er met nadruk op ge
wezen, dat het particulier initiatief zich hier maar
eens krachtig moet doen galden door te wij zen
op de mogeljjkheid van het bouwen van een bad
huis met zeer rendabele bovenwoningen, heeft hij
het bestuur den weg getoond waar langs het doel
is te bereiken. De Raad heeft ten slotte door
het volgen van het preadvies de meest juiste be
slissing genomen, en wij vertrouwen, dat op die
beslissing niet zal worden teruggekomen. Het be
stuur van het Volksbadhuis »beginne" desnoods
weer met een bescheiden gebouw, zooals lie4
tegenwoordige zich toont.
De wijziging der verordening regelende de be
lasting op gebouwde eigendommen heeft ook nog
heel wat voeten in de aarde gehad. Of 't echter
noodig was daarover zooveel discusssie te voeren,
als in dit geval is geschied, meenen we te moeten
betwijfelen. Daargelaten de vraag of men bij het
samenstellen van belastingwetten ook niet een
weinig op de billijkheid der uitvoerders mag
rekenen en alles zoo minitieus moet regelen, mee
nen wij toch dat, men 't over de redactie-wijzi
ging door mr. Jansen voorgesteld, spoediger eens
had kunnen zijn, dan hierbij het geval is geweest. De
bedoeling is toch slechts, dat de gemeente hij den
overgang van panden niet de dupe van onbillijke
belastingbetalers wordt de oude bezitter was na
latig in het betalen van zijne straatbelasting en de
nieuwe eigenaar weigerde eveneens bet nog res-
teerende deel dier belasting te betalen. Voor der
gelijke gebeurlijkheid moet de gemeente gevrij
waard worden. Langs den weg daartoe door de
wijziging der betrokken veorordening gebaand,
meenen wij wel, dit doel zal bereikt worden.
Een zeer merkwaardige en uiterst belangrijke
discussie is in deze vergadering gevoerd over de
aeeuwige" kwestie van het Vrij-Entrepot de Raad
heeft daaraan zeker ruim een uur gewijd, nadat
er in het begin van het vorig jaar reeds nagenoeg
een halve raadszitting aan zoek was gemaakt.
Voor hen die daardoor nog niet op de hoogte
dezer kwestie zijn gebracht, zij er op gewezen^
dat het Vrij-Entrepot, eene handelsinrichting
onder liet beheer eener gemengde commissie,
waarvan de ontvanger der invoerrechten en
accijnzen rechtens voorzitter is en die onder de
auspiciën staat der Hooge Regeering, hare zaken
drijft in het pakhuis »De Nederlanden" aan de
Lange Nieuwstraat gelegen. Vroeger, toen be
doeld pand eigendom was van wijlen den heer
J. B. Noiet, is er van eenig conflict met de
gemeente, die de geldelijke risico van deze instel
ling heeft te dragen, niets vernomen maar nadat
het pand, na het overlijden van genoemden eige
naar, eigendom der gemeente is geworden en de
Raad een commissie van bijstand voor het beheer
van het pand had benoemd, is het onverkwikke
lijk spel van twee harde steenen. die slecht malen,
begonnen. De ncommissie van het beheer der admi
nistratie van de pakhuizen »De Nederlanden"
met toebehooren" kwam herhaaldelijk- in
conflict met hare huurster, de commissie,
anders gezegd Directeuren, van het Algemeen
Handels-entrepotDe ontvanger- entreposeur
zag zich ook herhaaldelijk in zijne fiscale maat
regelen bemoeilijkt doordat hij met twee com-
missiën, die niet homogeen waren, te doen had.
Aan dien onhoudbaren toestand wenschten B.
en W., gevolg gevende aan een opdracht hen het
vorig jaar door den Raad gegeven, een einde te
maken. In overleg met de Hooge Regeering, i. c-
den Minister van Financiën, ontwierpen zij eene
regeling, waarbij de twee commissiën tot ééne
corporatie zouden worden vereenigd de twee groote
masten op het eene schip, die het vaartuig danig
in zijne vaart hinderden, zouden dus verdwijnen
en het groote zeilmiddel zou bestaan in éen ondeel
baar geheel. Maar dit bleek niet naar den zin te
zijn althans van een enkel lid der Entrepötcom-
missie, dat de geheele commissie schijnt uit te
makendie heer Van der Schalk had met heele
groote verwondering van dit reglement kennis
genomen hoe is 't mogelijk na hetgeen 't
vorig jaar door den Raad zoo nadrukkelijk
gevraagd is. Of lietn ook al bij herhaling en
van verschillende zijden verzekerd was, dat 't vol
strekt niet de bedoeling is, directeuren weg te
jagen, dat men ze liefst allen gaarne weder in de
nieuwe commissie benoemd zag, 't hielp niet: de
heer Van der Schalk herhaalde feitelijk het his
torisch woord van een vorigen beheerscher der
Habsburgsche monarchie met betrekking tot zijn
lievelingsspijs kaiser bin ichknudel muss \ich
habenneemt de Raad dit nieuwe reglement
aan, dan kan ik met dezen Raad niet meer samen
werken.
Dat was dus de portefeuillekwestie gesteld;
de Raad was er een oogenblijk beduusd van
inderdaad de bedreiging van den heer Van der
Schalk herinnert aan een andere gesteld door een
ingezetene dezer gemeente, dien de heer Van der
Schalk ook zeer «oed heeft gekend »dat betaal
ik nu aan Inkomstenbelasting en neem je dat
niet aan, dan ga ik de stad uit" Zulke bedrei
gingen kunnen in een gewoon burgersbrein op
komen, maar passen niet aan een achtbaar lid
van den Raad; de wethouder, de heer Lager wey,
heeft dat terecht gezegd. Is 't dan ook aan den
eenen kant te betreuren, dat de Raad tot aan
houden der zaak besloot, daar hij, zooals de heer
mr. von Briel Sasse terecht zeide, toch over dezen
berg heen zal moeten toch geen ander besluit
dau is voorgesteld, redelijker wijze kan nemen
van de andere zij kunnen wij toch het uitstel toe
geven de temperatuur bij den heer Van der
Schalk zoo hoog gestegen, zal wellicht, buiten de
duffe raadszaal, onder den invloed dezer kille dagen]
wat bekoelen, en het zoo koele, gezonde verstand
zal weer overheerschen. De heer Van der Schalk
zal aldus vertrouwen we de arristocratie van
den stand en van den geest blijven vertegenwoor
digen in onzen stedelijken raad, die zijn vaak
degelijke adviezen zoo noode zou missen.
De netelige kwestie van het begaanbaar ma
ken der Warande heeft nog tot langer discussie
aanleiding gegeven dan men rederlijkerwijze
mocht verwachten men had toch mogen
vertrouwen, dat het eenvoudige verzoek van het
maken van een overpad gereeder inwilliging had
gevonden. Maar de geheele kwestie der Warande
bestrating is er bijgehaald. Terecht hebben althans
hier, waar 't een noodzakelijke uitgave geldt, de
betrokken wethouder en nog een ander Raadslid dat
eeuwige argument van »geen geld" gewraakt. De
oorzaak van die geldverlegenheid is, dunkt ons,
goeddeels ook hierin gelegen, dat de gemeente te
ruim geld (subsidie) geeft voor allerlei zaken, die
niet rechtstreeks tot de bestuurstaak belmoren, ter
wijl er aldus voor de zaken die werkelijk het beheer
der gemeente raken, niet voldoende geld over
blijft.
Nadat dit ook in deze zitting nog hij een enkel
agendapunt was gebleken en ook door den voor
zitter zijdelings in 't licht was gesteld, gaf het
nagenoeg laatste agendapunt de voorgestelde
afwijzing van een nieuwe reclame in zake de In
komstenbelasting vroede De Bruin weer ge
legenheid zijne oude positie in te nemen. Onze
roode vroede toonde zich hier weer de wreker van
de svermoorde onschuld" maar die traditioneele
rol ging hem ditmaal niet te best af. Uit zijn
eigen mededeeling bleek, dat de hardvochtigheid
hier niet te zoeken was aan de zijde van het ge
meentebestuur, dat slechts de wettelijke bepalin
gen toepaste, maar bleken zijne inlichtingen
juist aan de zijde van den patroon, die den
betrokken werkman niet op tijd liet noodige
briefje bezorgde. D i e moet 't werd terecht
gezegd te dezer zake medelijden betoonen,
terwijl de bezwaarde toch altijd nog bij Ged. Staten
in hooger beroep kan komen.
Toen nog dit stuk was afgespeeld, viel het
scherm, 't Was half zes en voor de heeren die
nog dineeren moesten, dus meer dan tijd er
waren er reeds enkele weggeloopen Wanneer
krijgen we nog weer eens eene raadszitting van
redelijken duur 't Schijnt in den laaLsten
tijd bij het ellenlang uitspinnen van zaken, die
veel korter konden gezegd worden, bij het her
haaldelijk uitstellen ook van onderwerpen, die toch
wel in eens konden worden afgedaan, onmogelijk
te zijnmaar ook hier denken wij aan Koen's
opbeurend woordEnde desespereert niet.
Een 101-jarig e. Te Uithuizen (Gr.) is de
heer S. Knorringa overleden, in den hoogen ouder
dom van 101 jaar en zeven maanden.
Een woesteling. In de wollens tof fenfabriek
van den heer J. Brouwers te Tilburg heeft een
wever, die te vergeefs om betere garens had
gevraagd, den opzichter S. ernstige wonden op
liet hoofd toegebracht. De woestaard werd door
andere arbeiders gegrepen.
Luchtballon! Onze correspondent te 01-
denzaal, metdt ons d.d. 8 Dec.:
Hedenmiddag daalde in het buurtschap Saas-
veld, in de onmiddellijke nabijheid van Olden-
zaal, de luchtballon „Neuss" van den Nieder-
rheinischen Verein fiir Luftschiffart.
Volgens baltonco-mmandant dr. Mormin, was
hij met dr. meid. Eiiler, Referendar von Bijlow
(neef van den oud-rijkskanselier) en fabrikant A.
Hessellle, te 10 uur te Düsseldorf opgestegen.
Als eene bijzonderheid kan nog worden ge
meld, dat de ballon was vervaardigd van allu-
minium vermengd met gummi, eene hoogte had
bereikt van pl.min. 700 meter en dat zij in het
geheel een halven zak ballast hadden uitgegooid.
De reizigers vertrokken te 6.50 u. via Arnhem
naar hunne bestemming. (Tel.)
Déraillement. Aan het station Groesbeek
zijn gisterenavond bij het rangeeren van een goe
derentrein vier wagens uit de rails van een wissel
geloiopen en gedeel'tellijk in elkaar geschoven. Hel
ongeval veroorzaakte alleen een kleine vertraging
in den loop der treinen en betrekkelijk geringe
materieele schade.
Een reus. Te Berlijn laat zich een reus zien,
Dufurc geheeten, die 26 jaar oud en 2,83 meter
lang is, 11 centimeter langer nog dan de reus
Machnoff. Dufurc is een Franschman, zijn ouders,
die beiden nog leven, zijn normaal. Hij heeft
echter een „kleine" zuster, die nu reeds 1,75
meter groot is.
Een opzienbarende moord bracht
Woensdagmiddag de Grieksché hoofdstad Athene
in opschudding. Voor den strafrechter stond te
recht een zekere Bizantinos, gewezen chef aan
het departement van Binnenlandsche Zaken. Vol
gens de aanklacht zou Bizantinos, toen hij nog
in functie was, valsche diploma's uitgereikt heb
ben.
De rechter Mikas leidde het verhoor en trachtte
den beschuldigde tot bekentenis te dwingen. Plot
seling haalde Bizantinos een revolver te voorschijn
