hAndel.
Kunst en Letteren.
Rechtzaken.
Posterijen en Telegrafie.
Correspondentie.
Gemengd Nieuws.
Laagste barometerstand 745,8 te Seydisfjord
Verwachting tot den volgenden dagzwakke
tot matigen zuidelijken tot zuidwestelijken wind,
nevelig tot betrokken, mogelijk neerslag tempe
ratuur om het vriespunt.
Kamer van Koophandel en Fabrieken.
Vrijdagmiddag hield bovengenoemde Kamer on
der voorzitterschap van den heer mr. W. H.
Jansen vergadering.
De heeren Th. G. van der Burg, mr. W. H.
Jansen, A. C. J. M. Schiphorst en B. A, J.
Wittkampf, van wie de eerstgenoemde bij de
op 18 November 1.1. plaats gehad hebbende ver.
kiezing gekozen cn de drie anderen herkozen
waren, werden na onderzoek hunner geloofsbrie
ven als leden der Kamer toegelaten.
Tot voorzitter Werd herbenoemd de heer mr.
W. H. Jansen en tot voorzitter-plaatsvervanger
de heer B. A. J. Wittkampf.
De notulen der vorige vergadering werden voor
gelezen en ongewijzigd vaslgesteld.
De heeren R.' A. J. Wiltkampf en A. C. J. Al.
Schiphorst werden opnieuw gekozen tot leden
der commissie voor de beurs, tevens commissie
voor den graanhandel.
Tot leden" dér commissie, welke met den secre
taris het verslag der Kamer over het jaar 1010
zal ontwerpen, werden benoemd de heeren A. Cool
Mzm., A. C. J. M. Schiphorst en 'M. v. d. Vlies.
De rekening der Kamer over het afgeloopen
jaar werd vastgesteld in ontvangsten op f823.75,
in uitgaven op f 645.20 en als sluitende derhalve
met een batig saldo van f 178.55. Zij zal aan den
Gemeenteraad ter goedkeuring worden gezonden.
Na do behandeling van de lijst van ingekomen
stukken, waarbij o.a. werd besloten tot beant
woording van eenigc brieven, waarin aan dc Ka
mer om inlichtingen werd gevraagd, en na de
gebruikelijke rondvraag werd dc vergadering door
den Voorzitter gefloten.
Gevonden voorwerpen.
Aanwezig aan het Commissariaat Politie 1 paar
wanten, lorgnet in étui, sleutels, fantasie armband.
Bij de volgende personenportefeuille met
inhoud, Meiboom, Ouddorpsche str. 1 zweep, v.
d. Water, Appelmarkt 2; rozenkrans, Visbeek,
Fabristraat 43; R. K. Kerkboekje, van den Tem
pel, Oostsingel 124 broche met portret, Kooyman,
Oosterstr. 80; bril in etui, v. Ravens, Nieuwe-
buurt 15»7ceintuur, Bijloo, Noordmolenstr. 34
damesparapluie,fa. Bruns, Hoogstr. 174;portemonn.
met eenig geld, Trouwborst, Singel 193; blauwe
das, v. Wagtendonk, K. Groenendal 15; trapje
van molenwagen, Oudsnoorn, Singel 85; reticule
met inhoud, Schreij, N. Haven 163®.
Door de C r e d i e t-V e r e e n i g i n g te A m-
stetrdam, te dezer stede door den heer S. C. van
Waalwijk van Dioorn vertegenwoordigd, is uitge
geven een reclameboekje verschillende wetens
waardige bijzonderheden omtrent de Crediet-Ver-
eieniging en hare vertakkingen in Nederland.
Het boekje, verlucht door verschillende fraaie
lichtdrukken, voorstellende het hoofdgebouw der
Crediet-Vereeniging te Amsterdam en de' agent
schappen in verschillende plaatsen, mag zeker
een zeer doelmatige reclame geacht worden.
De „Staatscourant" no. 12 bevat de
statuten der naamlooze vennootschap„Maat
schappij tot exploitatie van onroerend góed
V. E. R. D. E. R.", te Schiedam. Doel: de exploi-
(Naar aanleiding van de uitvoering op Dinsdag
17 Jan. a.s. door Gemengd Koor
van het oratorium
JUDAS MACCABAUS,)
Georg Friedrich Hiindel werd geboren te Halle
aan de Saaie den 23en Februari 1685, hetzelfde
jaar, waarin Joh. Seb. Bach te Eisenach het
levenslicht aanschouwde en hoe verschillend bei
der levensloop ook moge zijn geweest, woelig bij
Handel, die behalve in Duitschland, ook 'n tijd
lang woonde in Italië èn het belangrijkste deel
van zijn leven in Engeland, rustig in het midden
van den huiselijken kring bij Bach, den organist,
den cantor van de Leipziger Thomas-kircke, voor
wien de grootste gebeurtenis in z'n leven mis
schien was een bijzaak bij Frederik den Groote,
tóch beiden daarin overeenkomend, dat zij hun
levenstijd voor het nageslacht hebben doen zijn,
een glansperiode in de Duitsche muzikale kunst,
de een als de vader van het oratorium, de ander
als de nooit geëvenaarde passionen-componist en
fuga-dichter.
Georg Friedrich Handel dan werd geboren te
Halle als zoon van 'n barbier-heelmeester en zou
opgeleid worden in de rechten. Evenwel het
muzikaal genie, dat in hem leefde en zich al
vroeg openbaarde, (op z'n zevende jaar al bezat
hij 'n buitengewone bedrevenheid op het klavier
en op z'n negende componeerde hij een volkomen
stuk voor kerkmuziek) beschikte anders over hem.
Reeds in 4703, dus op z'n achtiende, vinden we
hem in Hamburg, waar bij als 2e violist vaneen
schouwburg-orkest en met lesgeven z'n brood ver
diende. De eenige leermeester, dien hij heeft
gehad, was Zachou, organist te Halle, voor het
overige heeft Hiindel alles aan zijn studie en talent
te danken, hij was wat men in onze dagen noemt
een self-made man. Zijn eerste cantate vPostel"
componeerde hij in 4703, zijn eerste opera »Al-
tatie van in Nedeajfand gelegen onroerende góe
deren, door koop, verkoop, huur cn verhuur.
Duur: bot 31 December 1930. Kapitaal: f 10,000
verdeeld in 20 aandeden van 1500, waarvan 4
geplaatst en volgestort. De vennootschap wordt
bestuurd door de directie, bestaande uit 1 of ten
hoogste 2 directeuren, onder toezicht van 1 óf
ten hoogste 2 commissarissen.
Voor de eerste maal is tot directeur benoemd
da heer J, Vormer, architect, te Schiedam.
UIT DELFT.
•Gistermorgen heeft in een perceel aan de Bo-
terbrug een gasontploffing plaats gehad met het
gevolg dat door den daarop g'evölgden brand het
getoete huis is afgebrand.
UIT KETHEL EN SPALAND.
De parochianen van Tien II. Jacobus den Meer
dere alhier hebben huri beminden herder, pastoor
Dirken, voor bet 'geval hij in of buiten de gemeente
moet rijden, een gemakkelijke barouchet aange
boden, welk geschenk door hem in dank is aan
vaard. Dat de zeereerW. lieer pastoor vele jaren
van dit geschenk, getuigende van de achting en
genegenheid die Kethels herder algemeen door
zijne parochianen wordt toegedragen, moge ge
bruik maken, is voorzeker aller innige wensch.
Het rijtuig, dat in onderling overleg het eigendom
blijft der parochie 'en dus, ook voor de Opvolgers
van pastoor Dirken is bestemd, is vervaardigd
door do heeren Van Beurden, wagenmaker, Rade
maker, smid, Schaap, zadelmaker, en Wever, schil
der, allen ingezetenen dezer gemeente.
UIT HOEK-VAN-HOLLAND.
Do sleepboot „Wodan" is gisteren langs het
Nieuwe Gat aan den binnenkant het stoomschip
„Solby Abbey" tot op ongeveer 400 meter ge
naderd, doch kon geen "verbinding krijgen we
géns de hoöge zee. Vandaag zullen meer sleep-
bootetn trachten verbinding 'te krijgen en zullen
er ankers uitgebracht worden.
AGENDA VAN VERGADERINGEN ENZ.
Schiedam.
Dinsdag 17 Jan. 71/2 u. S. O. V. Gemengd Koor".
Uitv. Oratorium „Judas Maccabaus".
Rotterdam.
Zondag 45 Jan. 2i/g u. Gr. Schouwburg Eruditio
Musica 4e populair namiddag-concert.
Maandag 46 Jan. 8 u. Nutszaal. Concert Kamer-
muziekvereeniging.
Dinsdag 17 Jan. 8 u. Tivoli-schouwburg. 2e con
cert Agnes Nicholls. e. a.
S. M. Orpheus.
In de S. O. V. gaf Schiedams Mannenkoor
«Orpheus" gisteravond een welgeslaagd concert.
In de eerste afdeeling bracht het koor allereerst
«Frühlings erwachen," cantate voor koor en so
praansolo, van Th. Gouvy, ten gehoore. Met dit
nummer had «Orpheus" veel succes. Reeds dit
eerste nummer van het programma gaf een uit
stekenden indruk van de prestaties van het koor>
hetwelk door nieuwe krachten aanmerkelijk ver
sterkt is.
In het bijzonder is de uitbreiding der tenoren
het koor ten goede gekomen.
Mevr. M. Last (sopraan) uit 's Gravenhage, die
in het eerste nummer te solo-partij vervulde,
beschikt over een goed geschoolde, sympathieke
stem. Haar voordracht voldeed ook zeer goed.
maria', die 30 avonden achtereen gespeeld werd,
in 1704. In weerwil van zooveel bijval vertrok hij
na 'n paar jaar naar Italië, aavankelijk naar Flo
rence. en woonde er (later achtereen volgens in
Venetië, Rome, waar hij o.a., het groot oratorium
ï>Resurrezione(opstanding) dichtte en Napels,
waar zijn beroemde serenade -»Aleide e Galatco" ont
stond. Hij bestudeerde er de werken van mees
ters als Alexander Scarlatti en Carissimi, die
grooten invloed op hem oefenden, de eerste meer
bijzonder als opera, de laatste meer als oratorium
dichter, zonder dat Handels persoonlijkheid noch-
thans daaronder schade leed. Als 'n gevoelvol
en voortreffelijk kunstenaar keerde hij in 1740
naar zijn vaderland terug, waar de keurvorst van
Hannover hem benoemde tot kapelmeester.
Evenwel reeds in hetzelfde jaar kreeg Handel
verlof naar Londen af te reizen waar zijn opera
»Rinaldo" werd opgevoerd. Eens, later, weer
naar Londen afgereisd, viel hij in ongenade,
doordat hij vergat op den bepaalden tijd
terug te keeren, terwijl ook het componeeren
van een cantate op den Vrede van Utrecht aan
de goede verstanhouding afbreuk deed, maar, toen
hij in 1717 ziju «beschermer", die inmiddels ko
ning van Engeland was geworden bij een water
tochtje op de Theems verraste met mooie instru-
mentaalmuziek, werd koning George zachter
gestemd en Handel weer in genade aangenomen.
In 4720 werd hij bestuurder van de Royal
Academy of Music met Bononcini en componeerde
verscheidene opera's. Te onafhankelijk om zich
bij z'n componeeren te richten naar den smaak,
of de luimen van 'n hofadel, maakt hij zieh dezen
laatste van hem afkeerigdoor zijn opera vDebora"-
Een nieuw Italiaansehe gezelschap kwam te
Londen om onder Porpora en Hasse in het
Hay market-Theatre met Farinelli als zanger den
adel in zijn kunstzinnigheid en lust den Moecenas
te spelen van dienst te zijn, en Handel, wiens
werkkracht en energie zich tot het uiterste streng
den, ondanks diens genialiteit, waarmee hij al
Door mej. Marie Pas (alt) uit Rotterdam, wer
den na het eerste nummer. «Aus meinen grossen
Sehmerzen" en «Tanzlied im Mai," beide van R.
Franz, en «O jubel mijn hart" van Kor Kuiler
gezongen. Met deze zeer mooi en gevoelvol ge
zongen liederen oogstte zij een welverdiend applaus.
Daar mej. Pas nog jong is, belooft haar fraaie
stem nog veel voor de toekomst.
In het laatste gedeelte der eerste afdeeling werd
door het koor «Sandmannchen" van Ernst Schmidt,
«Warum van C. C. A. de Vliegh, en «Inns
bruck, ich muss dich lassen" van Hugo Jungst
uitgevoerd, welke stukjes groote bijval ten deel
vielen.
Na de pauze was het koor nog beter op dreef.
«Eikenboom", woorden van Dr. J. P. Heije en
getoonzet door Georg Rijke, zoo forsch en klank
vol gezongen, maakte een machtigen indruk.
De sopraan, mevr. M. Last, trad op met «Lied"
van Joh. YVagenaar, «Westewind als bode" van
Georg Rijkenen «Zandwegje" van Dina Appeldoorn.
Deze drie stukjes werden voortreffelijk gezongen
Het applaus, hetwelk haar ten deel viel, hield eerst
op, toen zij nog een extra nummertje ten beste gaf.
Tot slot van het concert gaven Orpheus' zan
gers «Prinzessin Ilse," gedicht van Eberhard von
Liineberg, voor koor een solo gecomponeerd door
A. Zulz. Op. 65.
De uitvoering van dit nummer valt alleszins te
prijzen. De solisten, de dames Last en Pas, heb
ben niet weinig er toe bijgedragen, dat het ge
heel uitnemend tot zijn recht kwam.
De directeur, de heer Georg Rijken, kan met
groote voldoening op de uitvoering van gister
avond terugzien.
Den heer Anton Rijken, die weer de pianobe
geleiding op zich had genomen, mag een woord
van lof niet onthouden worden voor hetgeen hij
bij dit concert weer gepresteerd heeft-
M. A. Brandts Buys j-.
Te Eerbeek is op 70-jarigen leeftijd overleden
de heer M. A. Brandts Buys, bekend musicus en
componist, o.a. van het populaire kinder-marseh-
lied «'t Is plicht, dat ied're jongen...". Tot voor
kort was hij in Zutphen woonachtig, waar hij
organist van de Groote kerk en klokkenist vnn
het beroemde klokkenspel van de Gebr. Hemony
in den Wijnhuistoren was.
Niet veraccijnsd vleesch. De waar
nemend rijksadvocaat, jhr. mr. W. M. de Brauw,
requi roerde voor het Gerechtshof te 's-Gravehhage
en advocaat-generaal mr. Wentholt sloot zich
daarbij aan bevestiging van het vonnis der
Rotterdamsche rechtbank, waarbij J. V„ slager
te Bleiswijk, was veroordeeld tot f 100 boete en
f 200 bij niet-uitlevering van bet verbeurd ver
klaarde, wegens bet slachten van een koe, die
niet veraccijnsd was.
Mr. v. d. Spek, advocaat te Rotterdam, pleitte
vrijspraak.
De opcenten op de Personeele be
lasting. Het O. M. bij den Hoogen Raad
concludeerde gister tot verwerping van het cas
satieberoep, ingesteld tegen het vonnis der Am-
sterdamsche rechtbank, waarbij was beslist dat
de opcenten ten behoeve van de provincie en de
gemeente geheven op de Personeele belasting niet
preferent zijn, wèl hetgeen ten behoeve van het
Rijk wordt geheven.
Uitspraak over 5 weken.
zijn tegenstanders verre achter zich liet, dank zij
den adel, als bestuurder van Covent-Garden een
geweldige concurrentie aan te doen, die hem
bracht tot den rand van een bankroet. Aanvallen
van krankzinnigheid kwamen meermalen voor als
gevolg van de geweldige krachtsinspanning, waar
toe Hiindel zich dwong. Te Aken moest hij ge
nezing zoeken voor z'n wankelende gezondheid.
We zien hem in 1740 na de opvoering van zijn
opere y>Dcidamia" dan ook voorgoed het tooneel
verlaten, nadat hij bij die onderneming zijn moei
zaam verkregen vermogen geheel had ingeboet.
Als opera-componist heeft hij zeldzame vrucht
baarheid van geest aan den gelegd38 voortreffe
lijke opera's schreef hij. die alle uitmuntten door
dramatischen gang, en keurige muziek, vooral
van de solo's.
Toch heeft hij het nageslacht nog het meest
aan zich verplicht door zijn oratoria, van welken
kunstvorm hij mag beschouwd worden de grond
legger zijn en evenals op het terrein der opera
muziek schitterde bij ook bier weer door onver-
woestbre werkkracht en geestesvruchtbaarheid
Niet minder dan 42 groote oratoria schreef hij,
soms twee in éen jaar, waarvan den beroemden
«Messias" in 24 dagen, en iJudas Maccabaus''
in 35 dagen, in die snelheid van werken misschien
alleen en dan slechts éénmaal overtroffen door 'n
componist van dezen tijd, Mascagni, die in «Ca-
valleria Rusticana" mag men hem gelooven
schreef in iets meer dan een week.
De allereerste beginselen van het oratorium kan
men zoeken in de beurtzangen der pelgrims ten
tijde van de kruistochten, die niet zelden be
stonden uit dramatisch-muzikale voorstelling van
tooneelen uit het leven en lijden van Jezus. Der
gelijke voorstellingen zien we in de 46e eeuw
in Italië, de bakermat van opera en oratorium,
gedurende den vastentijd in de kloosterlijke bid-
zaal (oratorio), om het volk schadeloos te stellen
om de tooneelvoorstellingen, die alsdan verboden
waren (Zie Hartog's Geschiedenis der Muziek
Het bureau van de internationale won-hl tete-
graafvertseniging' deelt mede, dat in het internatio
nale verköer voortaan, op verlangen van den
afzender, telegrammen op de plaats van bestem
ming. door de telefoon aan de ontvangers over
gebracht kannen worden. Bijna alle telegraaf-
besI uren hebben zich met deze nieuwigheid ver-
eenigd.
S. v. H. alhier. De minister van Justitie
houdt audiëntie des Zaterdags om lj uur.
J. K. alhier. Om ontheffing van den mili
tairen dienst van uw zoon te bekomen, omdat hij
kostwinner is, moet hij zich wenden met een
request tot 11. M. de Koningin. De ontheffing
wordt echter hoogst zelden verleend.
D. B. alhier. De Kamer van Koophandel
alhier houdt op ongeregelde tijden vergadering.
Secretaris is de heer mr. Kavelaars.
S. alhier. - U kunt toch wel begrijpen, dat
een blad, hetwelk vroeg op den dag van uitgifte
verschijnt, niet liet belangrijkste nieuws van de
namiddaguren kan bevatten.
De stadsedities der Haagsche en Amsterdamsche
bladen verschijnen eerst tusschen 6 en 7 uur
omdat de meeste ook het nieuws uit de «Staats
courant," die om 5 uur uitkomt, opnemen.
Wat de «Nieuwe Schied. Crt" betreft, zult U
ook wel opgemerkt hebben, dat daarin dikwijls
berichten voorkomen, die ge den volgenden dag
pas in de ochtendbladen leest.
B. W. te Overschie. Wij zullen overwegen
of er aan uw verlangen kan worden voldaan.
K. B. te Kethel. U moet uw vordering in
dienen bij den curator.
Wed. L. te Kethel. De aanslag in de Per
soneele Belasting is juist. Uw dienstbode valt
in de belasting.
Ongelukken. Gistervoormiddag omstreeks
half elf is aan den Zuidwal, b'ij de Spinozabrug
in Den Haag, een 21-jarig meisje te water ge
raakt. De brugwachter J. J. Oosterdag wist met
oen dregge de drenkelinge, die het bewustzijn
verloren had, óp het droge te brengen. Na ge
durende bijna een kwartier de voorschriften voor
de kunstmatige ademhaling te hebben toegepast,
mocht het hem gelukken, de levensgeesten van
het meisje weer op te wekken, waarna zij naar
het Gemeenteziekenhuis werd vervoerd. Daar is
zij echter eenige uren later overleden.
D e d u b b e 1 e mo o r d te Spaarndain. Het
„Haarl. Dagbl." verneemt, dat er onderhandelin,
gen gevoerd zijn tusschen de justitie en den rijks
waterstaat, om door middel van duikers het wa
ter. tusschen de sluizen te Spaarndiam af te zoe
ken. Men vermoedt nl., dat in die omgeving dóór
den moordenaar voórwerpen zrjn te water ge
worpen.
De burgemeester van Zaamsiag. On
der overgroot® deelneming van de bevolking is
gisteren te Zaamsiag de zoo noodlottig óm het
leven gekomen burgemeester, de heer P. J. Wort-
ma'n, in den grafkelde? begraven.
Bij den geopenden kelder spraken, naar de
„Midd. Ct." meldt, de heeren Van Dis, Her-
uitgegeven te Haarlem bij Vincent Loosjes) en
naar de plaats, waar ze werden gehouden, den
naam ontvingen van congregazioni del oratorio.
Vooral kregen die muzikale voorstellingen groote
ontwikkeling door Filippo Neri, een Romeinsch
priester, die zijn bijbelverklaringen met geestelijke
koorzangen, daarop betrekking hebbende, verbond
om nog beter het gemoed te treffen. In den beginne
bestond het muzikale gedeelte dezer feestviering
uit vierstemmige hymnen, waarin zich nu en dan
een ot twee stemmen afzonderden. Onder Pales-
trina kwam de diologiseerende vorm nog meer
op den voorgrond, ze ontwikkelden zich tot too
neelen en kregen den naam azione sacra hei
lige handeling) of eenvoudigweg oratorio.
In een oratorium van Einilio der Cavaliere, dat
voor de eerste maal werd opgevoerd in 4600.
beginnen de beide aan een handeling verhonden
hoofdsoorten der vocale en instrumentale muziek,
zich ieder op haar eigenaardige wijze te ontwik
kelen. Het werd ingeleid door een madrigaal
oorspronkelijk beteekende ditherderslied, van
het Ital mandra kudde, een soort van klein
lyrisch, een rijk gedicht, van 4—46 regels lang,
dat veelal op de liefde betrekking had een
madrigaal, begeleid door 'n orkest, dat bestond
uit Lira doppia (dubbele Lier), claverjjmbel,
chittarrone, twee fluiten, een viola da gamba'
zoo iets als onze violoneel, maar met zeven man,
achter de coulissen opgesteld. De solisten moesten
instrumenten in de hand hebben, alsof zij de
begeleiding speelden. Het koor zat of stond op
de tribune, doch allen die zongen, moesten staan
en gesticuleeren bij den omdracht.
Voortaan was het de taak van het oratorim
kerkelijke en wereldlijke kunst op het veld der
bijbelsche te doen samenwerken, en al verwerpt
het ook niet terstond de zichtbare handeling, deze
wijkt in latere werken toch meer en meer naai
den achtergrond, totdat zij met Handel alleen
door den zang wordt voorgesteld. Nog in 1732
was men het er niet over eens, of het oratorium
