Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
Na misdaad vergelding.
n-
XD- rfrr eu be-
34ste Jaargang.
Maandag 16 Januari 1911.
No. 9918.
Feuilleton.
•p t'„ ws
Officieel© berichten.
Verkoop Maiidcnmakrrsteeu.
Buitenlandsch Nieuws.
gehadglJ IT d°r\Glt
1 t§ pa gg
frankrijk.
PARIJSCHE KRONIEK.
ABONNEMENTSPRIJS:
Dit blad verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen, en
kost voo? Schiedam per 3 maanden f 1.35, per maand 45 cent en per
week 10 cent. Franco per post door geheel Nederland f 2.per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons BureauBoter-
straat 50 en bij alle Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
Bureau BUTERSTRAAT 50.
PRIJS DER ADVERTENTIêNi
Van 16 regels f 0.92 met inbegrip van bewijsnummer,
Elke regel daarboven 15 cent.
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend.
Ingezonden mededeelingen 25 cent per regel.
Voor herhaaldelijk advogteeren worden uiterst bit
lgke overeenkomsten aangegaan.
Telefoonnummer 85. Postbus no. 39.
Burgemeester en Wethouders van Schiedam,
z\)n voornemens bij openbare inschrijving te ver-
oopen een partij van ongeveer 2000 bos mandeu-
makersteen in 5 pereeelen, liggende aan het
vaarwater langs het Sterrebosch.
De voorwaarden liggen ter lezing ter Gemeente-
ecretarie (afdeeling A.) De gezegelde inschrij-
'ngsbiljetten moeten in een gesloten enveloppe,
aai °p een aanduiding, dat zij een inschrijvings-
1 jet bevat, vrachtvrij worden ingeleverd in de ten
aarthuiüe aanwezige gesloten bus, voor of op 19
a?.uari a;s-j des middags 1 nur.
s lre 'Hechtingen, zijn iederen werkdag tus-
jC 'e? en uur te verkrijgen ten kantore van
ppoI en?eent.®werken terwijl aanwijzing der per
en dagelijks geschiedt door den boschwachter.
BELGIë.
Volgens de «Gazette de Bruxelles" zijn de
patioons en de stakers in het kolenbekken van
1 Urk 6en overeenkomst gekomen. De patroons
e en verschillende eischen der mijnwerkers
ingewilligd.
Behoudens onvoorziene omstandigheden zal he^
werk Dinsdag of Woensdag hervat worden.
Van onzen Parijschen correspondent.)
De wereldtaal Esperanto heeft hare voorstan-
ers en ook enkele vijanden, wat bijna ongelooflijk
is. Wat is eenvoudiger en natuurlijker dan dat
de menschen zich door behulp van een algemeene
aangenomen taal onderling trachten te verstaan
Men is reeds begonnen dit schoone plan te ver
wezenlijken en heeft den weg om daartoe te ge
raken gevonden. Het Esperanto is een geniaal
werktuig van een bijna volkomen volmaaktheid.
e nieuwe taal moet slechts onderwezen en in
gevoerd worden om er geleidelijk toe te komen,
at .eder beschaafd mensch, behalve zijn moeder
dal, ook deze onontbeerlijke hulptaal machtig
wordt. Dat deze wensch zekere geesten ontstemd
en zelfs boos maakt, is mij onverklaarbaar.
len heeft zulk eene onderneming lang voor
onuitv oei baar gehouden, doch thans is dit ver-
an eid. De kleine kudde Esperantisten ziet hare
vooi standers en vereerders dagelijks grooter wor-
en. ^Hiei heeft zij met den man van stout ini-
latie de zoo bekende entraineur, de heer Ernest
rc i eacon, een onschatbare aanwinst gedaan,
en is hem een klein boekje van zeldzame ver-
King verschuldige dat tot titel draagt: »W aarom
Esperantist geworden ben." Als propaganda-
dat Ti 'S 'l6t een meesterstuk)e in zijn geure en
tem u'et tG Vee' &eze£d 's> bewijzen de schit-
^"de bekeeringen welke het bewerkt heeft.
e ieei Ernest Archedeacon heeft toegestaan
correspondentie te zien welke het verschijnen
zijn geloofsbelijdenis als Esperantist verwekt
283)
van Alfortville en zeide tot hem hootdoPzlcl'ter
"ÜI"° Ie wet „e,m
hél Zef..oude.jongen, dat is een mooi spelletje,
kunt e Soliveau op spottenden toon Wat
jufrronUJ8 eerlfrst,elling zal nietkng meer duren,
totïi we'ndde"! h'd
hoord? J® °,ude 70UW..deze Matste woorden
ten hemd g Z1J 66,1 erkenteliJken blik
Jachtend stamelde zij
Eindelijk...
E'J wierp een gelukkigen blik op hare dochter.
Was een treffend tooneel, die aandoenlijke
heeft. De meest bekende tijdgenooten toonen en
thousiasme voor het invoeren van een hulptaal.
Enkele dezer opinies hier te doen volgen, zullen
bewijzen welk een weg Esperanto reeds in de
geesten heeft afgelegd.
Maurice Barrès van de Fransche Academie:
«Ik dank U voor het boekje over het Esperanto,
«wat me, alvorens het te lezen, reeds geroerd heeft
«omdat het door den man geteekend is wiens
«apostolaateen slag van genie genoemd moet worden.
Daniël Berthelot
«Gij behoort tol hen die altijd zullen strijden
«en weten te zegevieren. Wat mij betreft ik be-
«studeer uw boek en bij den aanstaanden herfst
«hoop ik in staat te zijn met U te spreken
Briand, Professor aan de Politechnische School.
«Uw boek 'twelk ik gelezen heb, zoude mij Es-
«perantist gemaakt hebben, indien ik het al niet
«was, wat niet beter kan zeggen wat ik er over
«denk. Ik vond vooral origineeler juist wat gij
«op de bladzijden 135 en volgende over den
«dienst zegt welke het Esperanto aan de Fran-
»sche zaak kan bewijzen, in tegenspraak met de
«opinies van vele onzer tegenstanders."
Michel Corday
«Wij zijn besloten, mijne vrouw drie kinderen,
«en ik, na uw boek gelezen te hebben, ons dade-
«lijk aan 't werk te zetten,"
Paul Doumer, oud-president der Kamer van af
gevaardigden
«Ik heb nog slechts een honderdtal bladzijden
«van uw boek gelezen en gij hebt mij reeds van
«éen zaak overtuigd namenlijk. dat men het recht
«niet heeft onkundig, te blijven van wat de kun-
«stig bedachte taal van den docter Zamenhof is.
«Ik zal mij misschien nooit tot Esperantist be-
«keeren doch ik zal ten minste weten wat deze
«taal beteekent en wanneer ik uw boek gelezen
«heb, zal ik eenige uren besteden om er mij van
«op de hoogte te stellen.
M. C. Eiflel
«Ik mankeer nooit het Esperanto aan de jon-
«geren aan te bevelen als een van de gemakke
«lijkste en nuttigste wetenschappen welke men
«zich kan eigen maken."
Generaal Langlois
«Gij predikt aan een bekeerling ik ben een
«vurig voorstander van het Esperantisme,'zoo ik
«het niet geleerd heb, is dit alleen, omdat ik te
«oud ben en het te druk heb, maar ik geloof
«oprecht aan zijn succes."
Victor Marguerite
«Het Esperanto invoeren is de wereldmarkt aan
«allen openen."
Kudyard Kïpling
«Ik ben zeer nieuwsgierig te zien hoe uw voor-
«spellingen zullen verwezenlijkt worden."
Marcel Prevost:
«De praktijk van eene wereldtaal zal onver-
«mijdelijk een nieuw licht over het vraagstuk der
«menschentaal doen opgaan."
Léon Frappiè:
«Op myn standpunt van wijsgeer en schrijver
«heelt my bij de studie welke ik van deze taa]
«maakte het meest hare letterkundige en dus ook
gemoedsstemming te aanschouwen.
Iedereen eerbiedigde die gevoelige stemming.
De oogen harer kinderen werden eveneens
vochtig.
Dan, zich tot den rechter van instructie kee-
rende, zeide zij
O 1 dank u 1 mijnheer, dank u 1 Ik heb zoo
veel geleden
En, voegde Etienne Castel daarbij, ziehier
de advocaat, die voor u zal pleiten en hij zal
niet alleen zijn geheele talent ter uwer beschik
king stellen, maar, ik zweer u, ook zijn gansche
hart zijne geheele ziel...
Jeanne zag met van vreugde stralende oogen
den jongen man aan en stak hem de hand toe.
Bij het aanraken van deze hand liep er eene
rilling over haar gansche lichaam
Was het de stem des bloeds, die in haar bin
nenste gesproken had
Zooveel is waar, dat zij haar oog onafgebroken
op het schoon, mannelijk gelaat van den jeugdigen
advocaat rusten liet.
Hare lippen bewogen zich.
Eensklaps verbleekte zij en keek navorschend
den jongeling aan.
Had zij misschien in dien jongeman eenige
trekken herkend, die met deze van haar zoontje,
van hetwelk zij zoo vroegtijdig en zoo lafhartig
was weggerukt geworden, overeenkwamen
De arme vrouw begon te wankelen.
Hare oogen werden als door een.slqier beneveld.
Nauwelijks hoorbaar stamelde zij
«maatschappelijke waarde, getroffen. Dat is naar
«mijn oordeel de zekerste waarborg van haar
«toekomstig succeseene uitsluitend handelstaal
«voor de zaken" zonder nooit eenige kans.te hebben
«te leven en te kunnen voortbestaan. Een taal
«waardig wereldtaal te heeten, moet het instru-
«ment zijn altijd klaar om onze vreugden en onze
«smarten te doen trillen. Aan dat alleen zult gij
«haar herkennen. Behalve nu de originale werken
«waarvan het onderzoek mij te ver zoude voeren,
«ben ik door de onverwachte en dikwerf merk-
«waardige volmaaktheid der vertalingen welke
«ons het Esperanto reeds geleverd heeft, getroffen.
«Doctor Zamenhof voornamenlijk heeft van
«enkele klassieke meesterwerken als van «Hamlet'
«die Raüber" van Schiller en de «Iphigenia" van
«Göethe zulke vertalingen gegevên, dat ik dur*
«beweren er geen betere, in welke taal ook, te
«vinden zijn".
Wat zijn er nog vele andere brieven en namen
die ons treffen en de geestdrift bewijzen welke
de heer Archdeacon met zijn vuur als dat van
een apostel heeft weten op te wekken.
Als slot nog dit aardig en oprecht Parijzenaar's
episteltje
«Mijnheer, Ik zeg u dank voor de buitegewone
«beminlijkheid mij betoond. Het Esperanto is het
«wonderwerk van een man van genie en ik ga
«er mijn studie van maken zoodra ik mijn Fransch
«zal kennen, wat ik maar niet geheel in mijn
«hoofd kan krijgen.
«Op mijn laatste reis in 't Oosten zeide mij
«een jonge Griek met een uitdrukking van smart.
«Het' zijn je onregelmatige werkwoorden die me
«dooden. Ge kunt denken wat een slag dit voor
«mij was, ik die niet wist dat wij onregelmatige
«werkwoorden hadden en ge kunt U nu een be
sgrip van mijne zoo laat komende angst vormen.
«Wat heb ik wel in wel in de veertig jaar dat
«ik schrijf, (van de vroegere trek ik me niets
«aan) kunnen gezegd hebben Ik heb zonder
«dralen een Fransche grammaire ter hand geno-
«men. Mijnheer, liet is eenvoudig onleesbaar, ik
«bezweer het je, terwijl de uwe me zoo verleide
lijk toeschijnt, in twee uren zegtgij.ik zeg liever
sin een jaar, zal ik het Esperanto kennen. Wan-
«neer zal ik er aan beginnen Ontvangt, Mijnheer,
«de verzekering mijner hoogachting
Eucien Guitry.
Deze enkele getuigenissen zijn van veel waarde. Zij
toonen dat het idee, niettegenstaande enkeie
vijandige kreten en onverklare tegenwerking, toch
zijn weg maakt. Het zijn thans de wetgevers die
aan het werk moeten gaan. Het Esperanto zal
eerst zijn weldadigen invloed gaan bewijzen, wan
neer het meer beoefend zal worden en daarom
moet deze vooral op de schoolprogramma's voor
komen en het onderwijs er in op de school worde
ingevoerdZij zal de intellectuele bagage der
scholieren niet erg verzwarenwant in eenige
uren immers kent men er de taalregels en het
woordenboek van.
Kardinaal Lugon sprak Zondag in zijn kathe
draal te Reims na het Evangelie in de Hoogmis
eene rede uit, waarin hij openlijk tegen de uit-
Mijn zoon... neen... 'tis onmogelijk.
Ook de advocaat was diep ontroerd.
Hij kon geen woord uitbrengen.
Etienne Castel maakte een gebaar om hem tot
spreken aan te sporen.
Maar, toe dan toch, mijn broeder I riep Lucie
George toe. Wij zijn thans met ons tweeën om
haar te beminnen...
Een kreet, die de hevigste verrassing en vreugde
verried, sneed door de kamer.
Ha 1 ik had mij niet bedrogen.
Lucie herhaalde
George, spreek, noem haar moeder, toe dan,
mijn broeder...
Hij, uw broeder I... stotterde Jeanne, O 1 mijn
zoon... mijn zoon
En zij sloot George aan haar hart.
Kussen, tranen, woorden van onnoemelijk geluk
wisselden elkaar af.
Mijne dierbare kinderen.
0 1 goede, teergeliefde moeder!
Maar dat was, na zooveel angst en smart, te
veel voor haar. Zij verloor eensklapsvhet bewust
zijn en zou gevallen zijn, indien hare kinderen
haar niet nog eens ondersteund hadden.
Toen zij weder bij kennis kwam, noemde Eu
cien, d e aan de zijde van Lucie voor haar ge
knield lag. haar ookMijne moeder 1
Zij ook noemde hem mijn zoon, opende de
armen en drukte nu ook Eucien aan 't hart, ter
wijl zij zeide
Gij zijt een edele jongen, gij zult mijn kind
spraak van het Hof van Appel protesteerde aan
gaande de bevestiging van het vonnis te Reims
gewezen en verklaarde dat hij zich in cassatie
zoude voorzien. Vooral is de volgende passage
zijner verklaring van beteekenis.
Men beschuldigt ons met parti-pris de vijanden
van de leekeschool te zijn. Indien men met leeke-
school de school zonder God verstaat, ja daar zijn wij
de vijanden van en wel de onverbiddelykeri
doch wie kan zich daarover verwonderen Wie
zoude zich niet over het tegendeel ergeren. Zoo
ge echter met een leekeschool bedoelt een school
door meesters geleid, die geen geestelijken noch
congreganisten zijn, van deze school waren wij
nooit de vijanden. Wij respecteeren in de hoogste
mate de betrekking dei' onderwijzers der jeugd
zij is, zooals hare verdediger ze zelf noemde, als
een soort priesterschap; doch zij zijn deze verge
lijking alleen waardig, wanneer zij de betrekking
nauwgezet vervullen; wij mogen echter niet na
laten de juist tegenovergestelde gedragslijn te
veroordeeleu welke enkele onderwijzers volgen.
Men heeft ons ook nog verweten de meesters
zelf van onzedelijkheid te hebben beschuldigd.
Hier protesteert ik met verontwaardiging tegen.
Wij hebben de neutrale school, en vooral de school
zonder God, als gevaarlijk voor de deugd even als
voor liet geloot der kinderen voorgesteld^ omdat
volgens onze overtuiging buiten den godsdienst
de moraal geen soliede basis noch krachtdadige
sanctie bezit, doch nooit hebben wij persoonlijk
de meesters op het oog gehad. Om ons dit te
doen zeggen, moet men waarlijk den zin onzer
woorden geweld aandoen.
Men kan niet genoeg het besluit door mgr-
Lucon genomen goedkeuren daar de bevestiging
van het vonnis van Reims alle vormen te buiten
gaat en deze zaak niet voor een rechtbank, ook niet
voor een gerechtshof, had moeten behandeld
worden
De Kamerleden en Senatoren hebben Dinsdag
10 dezer hunne werkzaamheden hervat. Brisson
werd niet zonder moeite weder op den presidents
zetel geheschen. Bij eerste stemming behaalde
hij slechts 250 tegen Deschanel 212 stemmen
doch bij de tweede verkreeg hij er 270 en dus,
daar er 516 stemmen waren, slechts 12 stemmen
boven de absolute meerderheid en daar de Kamer
587 leden telt, heeft hij feitelijk 317 tegenstanders,
wat in zijn geval bijna een nederlaag moet
genoemd worden en waarvan in zijn sectarische
partijdigheid gedurende de laatste maanden ge
toond, voornamelijk de oorzaak moet gezocht
worden.
Parijs, 13 Januari 1911.
Fidelius.
PORTUGAL.
Aan «Paris-Journal" wordt langs den omweg
Madrid over de gebeurtenissen der laatstverloopen
dagen het volgende gemeld Rijke families ver
laten Portugal, waar de spanning tot het uitterste
is gekomen. Volgens de laatste berichten is 't
met de discipline in het leger treurig gesteld en
zijn de gevallen van opstand veelvuldig De
gelukkig maken.
Daarna nam zij de hand harer dochter en, ze
in die van Eucien leggende, fluisterde zij
Weest beiden gelukkig, gij zijt elkander
waardig.
Beide jongelieden omarmden haar hartstochtelijk.
Haar zoon zeide thans met vaste stem...
Beste moeder, vergeet nu uw lijden Wij
zullen allen ons best doen om uwe smarten te
vergoeden.
En, onder de liefkozingen harer kinderen, werd
de oude vrouw als van de aarde, haar lijdensdal,
ontheven, en vergat zij welhaast al het onrecht
dat haar meer dan twintig jaren neergedrukt had.
Dit aandoenlijk schouwspel had zich zeer snel
voorgedaan en minder tijd gekost dan men het
zeggen kan.
Intusschen hadden de agenten Joris Garaud
gevangen genomen.
Deze laatste echter zocht met de oogen zijne
dochter op.
Daar hij ze niet bespeurde, riep hij
Mijn kind, waar is mijn kind
De agenten wilden hem wegbrengen.
De ellendeling trachtte weerstand te bieden.
Doodsbleek en met trillende stem smeekte hij
Genade 1 Genade voor mijn onschuldig kind.
{Wordt vervolgd
